[Luận văn Hóa Học] Tổ chức hoạt động nhóm trong dạy và học môn hoá học ở trường trung học phổ thông – phần hoá 10 chương trình nâng cao

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH </b>
<b>________________ </b>

<b>Hỉ A Mổi </b>

<b>TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM TRONG </b>

<b>DẠY VÀ HỌC MƠN HỐ HỌC Ở TRƯỜNG </b>

<b>TRUNG HỌC PHỔ THƠNG – PHẦN HỐ 10 </b>

<b>CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO </b>

<b>Chuyên ngành : Lí luận và phương pháp dạy học bộ mơn hóa học </b>

Mã số :

<b>60 14 10 </b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC </b>

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

<b> PGS. TS. ĐẶNG THỊ OANH </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT </b>

BTH : Bảng tuần hoàn
dd : Dung dịch
ĐC : Đối chứng
GV : Giáo viên
HS : Học sinh
NHT : Nhóm hợp tác
NT : Nhóm trưởng

NXB : Nhà xuất bản
PP : Phương pháp

PPDH : Phương pháp dạy học
PTHH : Phương trình hoá học
SGK : Sách giáo khoa

STT : Số thứ tự
SV : Sinh viên

THPT : Trung học phổ thông
TN : Thực nghiệm

TV : Thành viên

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>MỞ ĐẦU </b>

<b>1. Lý do chọn đề tài </b>

Từ rất lâu, kinh nghiệm sống của người Việt Nam đã đúc kết: “Một cây làm chẳng nên non, ba
cây chụm lại nên hòn núi cao”. Câu tục ngữ dạy chúng ta rằng nếu biết cách hợp sức không những về
thể lực mà cả trí tuệ sẽ tạo ra được những điều phi thường. Câu chuyện cổ tích “Bó đũa” có chi tiết:
người cha cầm lấy bó đũa và bảo từng người con của ông hãy bẻ đi, người con nào cũng cố gắng hết
sức mình nhưng khơng sao bẻ nổi, lúc đó người cha lại bảo "Các con hãy bẻ từng chiếc một xem sao",
lập tức năm người con bẻ một cách dễ dàng. Qua đó, câu chuyện đã giáo dục con cháu sống phải biết
đồn kết vì đồn kết là sức mạnh để tồn tại và chiến thắng. Đó là những ý tưởng giáo dục có giá trị
nhân văn sâu sắc.

Trong thời đại nền kinh tế hội nhập ngày nay, trước sự phát triển như vũ bão của khoa học công
nghệ, chúng ta càng phải biết hợp tác, giao lưu, học tập lẫn nhau, trao đổi kinh nghiệm và chuyển giao

công nghệ tiên tiến.

Trước tình hình đó, nền giáo dục quốc dân cần phải có những đổi mới phù hợp với sự phát triển
kinh tế – xã hội. Nghị quyết Trung ương Đảng lần thứ IV đã chỉ rõ “…Giáo dục và đào tạo là động lực
thúc đẩy và là điều kiện cơ bản đảm bảo việc thực hiện mục tiêu kinh tế – xã hội, xây dựng và bảo vệ
đất nước…”. Giáo dục có nhiệm vụ đào tạo thế hệ trẻ năng động, sáng tạo, có đủ năng lực đối mặt với
những cơ hội và thách thức trong thời kì hội nhập, đào tạo con người có đủ khả năng sống và làm việc
theo yêu cầu của thời đại mới – thời đại công nghệ, truyền thơng. Vì vậy, ngay từ khi cịn ngồi trên ghế
nhà trường học sinh cần được trang bị một số kĩ năng sống quan trọng. Đó là kĩ năng hợp tác và làm
việc theo nhóm, kĩ năng sử dụng các phần mềm tin học, kĩ năng phát hiện và giải quyết các vấn đề, kĩ
năng trình bày và thuyết phục ... đồng thời hình thành và phát triển cho học sinh các năng lực xã hội
như năng lực lãnh đạo, xây dựng lịng tin, xử lí xung đột, cổ vũ, động viên...

Trên thế giới và ở nước ta hiện nay đang có rất nhiều cơng trình nghiên cứu, thử nghiệm về đổi
mới PPDH theo các xu hướng khác nhau. Một trong những xu hướng đổi mới cơ bản là phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo và khả năng tự học của học sinh; chuyển trọng tâm hoạt động từ giáo viên
sang học sinh. Chuyển lối học từ thông báo tái hiện sang tìm tịi khám phá; tạo điều kiện cho học sinh
học tập tích cực, chủ động, sáng tạo.

Trong những năm gần đây, dạy học thông qua hoạt động nhóm đang được ngành giáo dục quan
tâm vì tác dụng đặc biệt của nó trong việc hình thành nhân cách con người mới năng động, sáng tạo, có
khả năng giao tiếp và hợp tác. Hoạt động nhóm được xem là hình thức tổ chức dạy học vơ cùng hiệu
quả với nhiều mục đích, nội dung dạy học khác nhau và với nhiều đối tượng tính cách khác nhau.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

lãng phí thời gian. Gần đây, một số tác giả đã nghiên cứu về các hướng tổ chức hoạt động nhóm phù
hợp với chương trình và điều kiện cơ sở vật chất trong trường học hiện nay. Tuy nhiên những cơng
trình này cịn ít và chưa đầy đủ. Vì vậy, việc nghiên cứu về vấn đề này rất cần được quan tâm.

<b>Với những lí do trên, tơi lựa chọn đề tài nghiên cứu “TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM </b>

<b>TRONG DẠY VÀ HỌC MƠN HỐ HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG – PHẦN </b>
<b>HỐ 10 CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO”. </b>

<b>2. Mục đích nghiên cứu </b>

Tổ chức các hoạt động nhóm trong bài lên lớp thành những nhiệm vụ học tập cụ thể, thích hợp
với lứa tuổi, trình độ và vốn kinh nghiệm của HS nhằm hình thành và phát triển các kĩ năng hoạt động
và các năng lực xã hội. Thơng qua hoạt động nhóm, HS trở thành chủ thể phát hiện kiến thức mới, góp
phần nâng cao chất lượng dạy học nói chung và dạy học hóa học nói riêng ở trường THPT.

<b>3. Nhiệm vụ của đề tài </b>

- Nghiên cứu cơ sở lí luận về
+ Đổi mới PPDH.

+ Tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học.

+ Tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hố học ở trường THPT.
+ Nghiên cứu chương trình và sách giáo khoa lớp 10, 11, 12.

- Tìm hiểu thực trạng tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hố học ở các trường THPT.

- Nghiên cứu và đề xuất các hình thức tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hoá học ở trường
THPT.

- Thực nghiệm sư phạm để xác định tính hiệu quả và tính khả thi của các bài lên lớp có tổ chức
hoạt động nhóm.

<b>4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu </b>

- Đối tượng nghiên cứu: Thiết kế bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm trong dạy và học hố học
ở trường THPT.

- Khách thể nghiên cứu: quá trình dạy học hóa học ở trường THPT.

<b>5. Phạm vi nghiên cứu </b>

Tập trung nghiên cứu 5 hình thức tổ chức hoạt động nhóm trong dạy và học mơn hố học ở
trường THPT và vận dụng thiết kế một số bài lên lớp thuộc chương trình hố học 10 nâng cao.

<b>6. Giả thuyết khoa học </b>

Nếu người giáo viên tổ chức tốt hoạt động nhóm trong dạy học thì sẽ rèn luyện cho HS các kĩ
năng hoạt động, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học.

<b>7. Phương pháp nghiên cứu </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

- Đọc, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hoá các tài liệu liên quan để xây dựng cơ sở lí
thuyết và nội dung của đề tài.

- Phương pháp mơ hình hóa.

<b> Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: </b>
- Trò chuyện, phỏng vấn.

- Điều tra bằng phiếu câu hỏi.
- Phương pháp chun gia.
<b> Thực nghiệm xử lí thơng tin: </b>
- Phương pháp phân tích số liệu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>Chương 1 </b>

<b> CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN </b>

<b>1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu </b>

<b>1.1.1. Lí luận và những nghiên cứu về hoạt động nhóm trong dạy học ở Châu Âu </b>

<i>Bài báo “Cooperative learning: An overview from Psychological and cultural perspective” của </i>
tài liệu hội thảo “Về đào tạo giáo viên và phương pháp dạy học hiện đại”, viện Nghiên cứu Sư phạm
Hà Nội (2007) đã viết [41, tr.1]:

Kurt Lewin – nhà khoa học được coi là cha đẻ của tâm lý học xã hội. Ơng là người có ảnh hưởng
chính đến sự hình thành và phát triển của trào lưu Tương tác nhóm vào đầu những năm 1940. Một vài
học trị của ơng đã kế thừa dịng nghiên cứu này: Morton Deutsch là người đi tiên phong trong việc
nghiên cứu về mối quan hệ “hợp tác” và “cạnh tranh” cùng với nhiều nghiên cứu về khoa học tâm lý xã
hội ứng dụng. Các cơng trình của Deutsch trải dài từ các nghiên cứu về tính hiệu quả của nhóm trong
mơi trường đối đầu và đối thoại cho đến các giải pháp trong xung đột vũ khí hạt nhân. Thế hệ thứ hai
của những nhà khoa học theo tư tưởng Lewin bao gồm một vài tên tuổi lớn như Aronson và anh em
nhà Johnson. Thế hệ thứ ba chứng kiến sự hưng thịnh của tính ứng dụng nhóm với Slavin, Kagan,
Sharan và Cohen, đều là những nhà nghiên cứu đề cao tính thực tế và hiệu quả trực tiếp của hoạt động
nhóm.

Sự ứng dụng của dạy học hợp tác là một trong những nghiên cứu thành công và nhất quán của
lĩnh vực giáo dục. Ngoài những kết quả khả quan về chất lượng học tập, mức độ nhận thức, kĩ năng
suy luận,... các nghiên cứu về dạy học hợp tác còn đem lại những kết quả bất ngờ về kĩ năng giao tiếp
đa văn hoá, mở ra một phương hướng áp dụng mới để giải quyết xung đột sắc tộc và các vấn đề do đa
văn hoá gây ra, đặc biệt tại các nước có số dân nhập cư cao.

Ba tiền đề mở đường cho những nghiên cứu về hợp tác nhóm: sự tương thuộc xã hội, sự phát

triển tri thức và thái độ trong học tập. [44], [51]

<b> Thuyết tương thuộc xã hội </b>

Tương tác với những người khác là điều cơ bản cho sự tồn tại của con người. Trong dạy học, sự
tương thuộc xã hội liên quan tới sự nỗ lực của học sinh để phát triển các mối quan hệ tích cực, điều
chỉnh tâm lí và thể hiện kĩ năng xã hội.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Người đóng góp: </b>

- Đầu những năm 1900, Kurt Koffka: Nhóm là động lực cho tồn bộ sự tương thuộc của các
thành viên.

- 1920 – 1940, Kurt Lewin nghiên cứu sự tương thuộc giữa các thành viên, mục tiêu chung.

- 1940 – 1970, Morton Deutsch: Tích cực, tiêu cực và sự tương thuộc khơng chủ đích (nỗ lực hợp
tác, thi đua, chủ nghĩa cá nhân); lòng tin và sự xung đột; sự phân chia công bằng.

- Những năm 1960, David và Roger Johnson: Ảnh hưởng của sự tương thuộc xã hội đến thành
tích, các mối quan hệ, sức khỏe tâm lý và sự phát triển về mặt xã hội, yếu tố trung gian (sự tương thuộc
tích cực, trách nhiệm cá nhân, khuyến khích sự tương tác, kĩ năng xã hội, xử lí nhóm).

- Những năm 1970, Dean Tjosvold: nghiên cứu trong môi trường công nghiệp và thương mại.

<b>Kết luận: Nỗ lực hợp tác được dựa trên động cơ bên trong phát triển bởi những nhân tố cá nhân </b>

khi làm việc tập thể và nguyện vọng chung để đạt được một thành quả có ý nghĩa. Tập trung vào
những khái niệm liên quan tới việc giải quyết mối quan hệ giữa các cá nhân.

<b> Thuyết phát triển tri thức </b>

Triển vọng phát triển tri thức được đặt nền móng bởi nghiên cứu của Jean Piaget và Lev
Vygotsky. Piaget đề nghị rằng khi mỗi cá nhân làm việc với nhau mâu thuẫn về kiến thức xã hội xảy ra
và sản sinh sự mất cân bằng về tri thức, từ đó khuyến khích khả năng nhận xét mọi việc trên một quan
điểm khác và tranh luận. Thuyết của Vygotsky trình bày về kiến thức như một sản phẩm của xã hội.

<b>Người đóng góp: Piaget, Vygotsky, Kohlberg, Murray, những nhà lí luận (Johnson & Tjosvold) </b>

cơ cấu lại tri thức.

<b>Kết luận: Tập trung vào những gì xảy ra trong một người (Ví dụ: sự mất cân bằng, sự tái cơ cấu </b>

kiến thức).

<b> Thuyết thái độ học tập </b>

Triển vọng thái độ xã hội bao hàm những nỗ lực hợp tác được cung cấp bởi động cơ bên ngồi để
đạt được giải thưởng cho cả nhóm.

<b>Người đóng góp: Skinner (nhóm ngẫu nhiên); Homans, Thibaut & Kelley (sự cân bằng giữa giải </b>

thưởng và giá trị); Mesch-Lew-Nevin (ứng dụng của học nhóm).

<b>Kết luận: Những nỗ lực hợp tác được tăng cường bởi những động cơ bên ngồi để đạt được giải </b>

thưởng nhóm.

<i>Tóm lại, dạy học theo nhóm được quan tâm từ những thập niên của thế kỉ 20, bắt nguồn từ các </i>
<i>nước phương Tây. Nhiều nghiên cứu về hoạt động nhóm trong dạy học được xây dựng mang tính ứng </i>
<i>dụng thực tiễn cao trải qua nhiều thời kì lịch sử khác nhau. </i>

<b>1.1.2. Các bài báo khoa học, luận văn, khoá luận về tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học </b>

<i><b> Bài báo khoa học “Làm thế nào để tổ chức nhóm khoa học và đánh giá việc học nhóm </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>viên Khoa sinh học – Trường Đại học Sư phạm TP. HCM) đăng trên kỷ yếu hội thảo với chủ đề: </b>

“Chương trình, sách giáo khoa và vấn đề kiểm tra đánh giá ở lớp 10 phân ban sau một năm thực hiện”
do viện Nghiên cứu Giáo dục (Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh) tổ chức hội thảo khoa học
(2007) [31].

Bài báo gồm 4 vấn đề liên quan đến tổ chức hoạt động nhóm:
- Cách thức chia nhóm.

- Các bước tổ chức hoạt động nhóm.

- Cách thức tổ chức báo báo kết quả và đánh giá hoạt động nhóm.

- Mẫu phiếu đánh giá sản phẩm hoạt động dự án “Dịch cúm gia cầm”: Tờ rơi, trang web, bài trình
chiếu power point.

<b> Bài viết về phương pháp dạy học được đăng trên trang web trường Đại học Cần Thơ, </b>

<b>địa chỉ: www.ctu.edu.vn/colleges/tech/daotao/2006/thamkhao/PPGD%20moi.pdf, chúng tơi khơng </b>

tìm được tên tác giả. Nhưng bài viết với nhiều nội dung lí luận và phương pháp dạy học giá trị, cụ thể
gồm 3 chương như sau [52]:

Chương 1 - Giúp sinh viên học

Chương 2 - Việc học với sinh viên là trung tâm
Chương 3 - Việc dạy học theo nhóm nhỏ

3.1. Dạy học theo nhóm nhỏ là gì ?
3.2. Việc quản lí nhóm

3.3. Nhiệm vụ của nhóm

3.4. Duy trì hoạt động của nhóm

3.5. Kế hoạch làm việc của PPDH theo nhóm nhỏ

3.6. Giới thiệu các phương tiện kích thích nhóm tham gia thảo luận
3.7. Các phương pháp kĩ thuật áp dụng cho việc thảo luận nhóm
3.8. Các khó khăn trong việc dạy học theo nhóm nhỏ

3.9. Đánh giá PPDH theo nhóm nhỏ

<i><b> Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục “Dạy học bằng phương pháp tổ chức hoạt động nhóm </b></i>

<i><b>nhằm nâng cao chất lượng lĩnh hội kiến thức cho học sinh lớp 10 nâng cao qua chương nhóm oxi” </b></i>

<b>của học viên Phan Đồng Châu Thuỷ, Đại học Sư phạm Huế (2008) [36] </b>

Luận văn đã đề ra một số biện pháp tổ chức hoạt động nhóm cho các dạng bài lên lớp thuộc
chương nhóm oxi, hóa học lớp 10 nâng cao:

- Dạng bài truyền thụ kiến thức mới có tổ chức hoạt động nhóm sử dụng bài tập, thí nghiệm biểu
diễn, phim thí nghiệm, hình ảnh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

- Dạng bài luyện tập có tổ chức hoạt động nhóm sử dụng bài tập trắc nghiệm khách quan và bài
tập tự luận.

Thiết kế được 11 tiết giáo án hóa học 10 nâng cao theo phương pháp tổ chức hoạt động nhóm.
Thực nghiệm định lượng để đánh giá tính hiệu quả của phương pháp học tập nhóm qua bài kiểm
tra 15 phút và 1 tiết.

<b>Nhận xét: </b>

Tác giả đã thấy được tầm quan trọng và ý nghĩa giáo dục của tổ chức hoạt động nhóm trong dạy
học hố học. Đề tài nghiên cứu trên đã góp phần đổi mới phương pháp dạy học. Các hình thức tổ chức
dạy học theo nhóm và nội dung hoạt động đã phát huy được tính tính cực, khả năng tư duy của HS.

Tuy nhiên, tác giả chủ yếu xây dựng hoạt động nhóm nhỏ trong thời gian ngắn (3-5 phút); chưa
chú trọng đến cách chia nhóm và rèn luyện các kĩ năng hoạt động cho HS. Phương án đánh giá kết quả
hoạt động nhóm cịn chưa đánh giá được sự đóng góp của mỗi thành viên vào kết quả chung của nhóm.
<i><b> Khố luận tốt nghiệp “Thử nghiệm phương pháp hợp tác nhóm nhỏ và phương pháp đóng </b></i>

<i><b>vai trong dạy học mơn hố lớp 10 nâng cao nhằm phát huy tính tích cực của HS” của sinh viên </b></i>

<b>Nguyễn Thị Khánh Chi (2007), trường Đại học Sư phạm TP. HCM. [14] </b>

Đề tài đã nghiên cứu và xây dựng được
+ 8 hình thức dạy học hợp tác nhóm nhỏ:

o Trả lời câu hỏi trong phiếu học tập.

o Trả lời câu hỏi do GV trực tiếp đưa ra.

o Thực hành thí nghiệm theo nhóm.

o Mơ tả thí nghiệm.

o Quan sát hình vẽ hay mơ hình.

o Hỏi đáp giữa các nhóm.

o Cùng nhau nghiên cứu nội dung của bài học.

oGiải bài tập hố học theo nhóm.
+ 12 kịch bản đóng vai.

+ 14 phiếu ghi bài và nhiều phiếu học tập cho các hoạt động nhóm.

+ Thiết kế được 16 giáo án thuộc chương trình hố học lớp 10 nâng cao có vận dụng phương
pháp hợp tác nhóm nhỏ.

<i><b> Khố luận tốt nghiệp “Thiết kế giáo án dạy học theo nhóm nhỏ kết hợp cơng nghệ thơng </b></i>

<i><b>tin” của sinh viên Đồn Ngọc Anh (2007), trường Đại học Sư phạm TP. HCM. [1] </b></i>

Khoá luận đã nghiên cứu những vấn đề liên quan đến tổ chức hoạt động nhóm là:
- Những nội dung có thể cho HS thảo luận nhóm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Tóm lại, hai khố luận trên bước đầu tìm hiểu cơ sở lí luận về phương pháp dạy học theo nhóm,
đúc kết được một số kinh nghiệm tổ chức nhóm hiệu quả. Tuy nhiên phần lí luận còn chưa đầy đủ, chi
tiết; phần thực nghiệm cịn chưa đánh giá được tính hiệu quả về sự phát triển các kĩ năng hoạt động của
HS.

<b>Kết luận: </b>

Bên cạnh việc truyền thụ kiến thức, tổ chức hoạt động nhóm có ưu điểm nổi bật đáp ứng được mục
tiêu đổi mới PPDH và chất lượng đào tạo. Ưu điểm đó là rèn luyện các kĩ năng hoạt động cần thiết,
giúp người học mạnh dạn, tự tin hơn khi bảo vệ ý kiến của mình; trao đổi, chia sẻ nguồn thông tin,
kinh nghiệm làm việc; biết hợp tác và chung sống với cộng đồng ... Các bài báo, khoá luận và luận văn
trong những năm gần đây cho thấy sự quan tâm đặc biệt của giáo dục đối với tổ chức hoạt động nhóm
trong dạy học. Các đề tài đã xây dựng hệ thống nội dung hoạt động chi tiết phát huy được tính tích cực
trong tư duy của HS. Tuy nhiên, còn chưa chú trọng đến sự phát triển các kĩ năng hoạt động cho HS.
Vì vậy, tác giả quyết định xây dựng đề tài luận văn thạc sỹ theo hướng tổ chức hoạt động nhóm vừa
rèn khả năng tư duy, vừa phát huy được tiềm năng và trang bị những kĩ năng hoạt động quan trọng cho
HS, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, giúp HS u thích mơn học hơn.

<b>1.2. Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) </b>

<b>1.2.1. Những nét đặc trưng của đổi mới PPDH [13, tr.114], [39] </b>

Với mục tiêu đẩy nhanh cơng cuộc cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển nền kinh tế
thị trường có định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế
giới, đòi hỏi giáo dục nước nhà phải đào tạo nên những con người lao động có tính sáng tạo, thích ứng
với sự phát triển nhanh và đa dạng của xã hội.

Các PPDH truyền thống tuy đã khẳng định được những thành công nhất định, nhưng vẫn cịn
nhiều hạn chế. Phổ biến vẫn là thuyết trình, thiên về truyền thụ kiến thức một chiều, áp đặt, không đáp
ứng được các yêu cầu đã nêu. Do đó chúng ta phải đổi mới PPDH theo hướng dạy cách học, cách suy
nghĩ, dạy phương pháp tư duy. Cụ thể là:

- Phát huy tính chủ động, sáng tạo trong quá trình nhận thức, vận dụng.
- Tạo điều kiện để học sinh tự phát hiện, tìm hiểu, đặt và giải quyết vấn đề.
- Tăng cường trao đổi, thảo luận.

- Tạo điều kiện hợp tác trong nhóm.

- Tạo điều kiện cho học sinh tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau.

- Tận dụng tri thức thực tế của học sinh để xây dựng kiến thức mới.

Như vậy đổi mới PPDH nói chung và PPDH hóa học nói riêng là một yêu cầu khách quan và là
một nhu cầu tất yếu của xã hội học tập.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Trên thế giới và ở nước ta hiện nay đang có rất nhiều cơng trình nghiên cứu, thử nghiệm về đổi
mới PPDH theo các hướng khác nhau. Sau đây là một số xu hướng cơ bản:

- Phát huy tính tích cực, tự lực, chủ động, sáng tạo của người học. Chuyển trọng tâm hoạt động từ
GV sang HS. Chuyển lối học từ thơng báo tái hiện sang tìm tịi, khám phá. Tạo điều kiện cho HS học
tập tích cực, chủ động, sáng tạo.

- Phục vụ ngày càng tốt hơn hoạt động tự học và phương châm học suốt đời. Khơng chỉ dạy kiến
thức mà cịn dạy cách học, trang bị cho HS phương pháp học tập, phương pháp tự học.

- Tăng cường rèn luyện năng lực tư duy, khả năng vận dụng kiến thức vào cuộc sống thực tế.
Chuyển từ lối học nặng về tiêu hoá kiến thức sang lối học coi trọng việc vận dụng kiến thức.

- Cá thể hoá việc dạy học.

- Tăng cường sử dụng thông tin trên mạng, sử dụng tối ưu các phương tiện dạy học đặc biệt là tin
học và công nghệ thông tin vào dạy học.

- Từng bước đổi mới việc kiểm tra đánh giá, giảm việc kiểm tra trí nhớ đơn thuần, khuyến khích
việc kiểm tra khả năng suy luận, vận dụng kiến thức; sử dụng nhiều loại hình kiểm tra thích hợp với
từng môn học.

- Gắn dạy học với nghiên cứu khoa học ở mức độ ngày càng cao (theo sự phát triển của HS, theo
cấp học, bậc học).

<b>1.3. Tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học </b>
<b>1.3.1. Khái niệm nhóm và hoạt động nhóm </b>

Nhóm là tập hợp những con người có hành vi tương tác lẫn nhau, để thực hiện các mục tiêu
(chung và riêng) và thoả mãn các nhu cầu cá nhân.

Hoạt động nhóm trong dạy học (hay cịn gọi là dạy học hợp tác) là một hình thức tổ chức dạy học
mà trong đó HS dưới sự hướng dẫn của GV làm việc cùng nhau trong những nhóm nhỏ để hồn thành
mục đích học tập chung của nhóm đặt ra. Trong hoạt động nhóm có nhiều mối quan hệ giao tiếp: giữa
<b>các HS với nhau, giữa GV với từng HS. [30, tr.20] </b>

Hoạt động nhóm cho phép các thành viên trong nhóm chia sẻ những băn khoăn, kinh nghiệm của
bản thân, cùng nhau xây dựng phương pháp nhận thức mới.

Trong hoạt động nhóm, quá trình học tập trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau về kiến thức, kĩ
<b>năng và phương pháp học tập, kĩ năng giao tiếp và các kĩ năng xã hội khác. [3, tr.42] </b>

<b>1.3.2. Các giai đoạn phát triển của nhóm [48] </b>

Có 4 giai đoạn chính trong sự hình thành và phát triển của nhóm hợp tác: hình thành, sóng gió,
chuẩn hóa và thể hiện.

 <i>Hình thành: Các cá nhân rời rạc tham gia vào và hình thành nhóm làm việc. Tâm lý thường thấy </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

 <i>Sóng gió: Cơng việc bắt đầu được triển khai một cách chậm chạp, đầy trắc trở. Các cá nhân bộc lộ </i>
tính cách, thói quen, sở thích và bắt đầu va chạm mạnh với nhau. Mâu thuẫn nảy sinh và thậm chí dẫn

tới xung đột, đe dọa sự đổ vỡ của nhóm. Mức độ khơng hài lòng tăng dần, cảm giác bất mãn tăng lên.

 <i>Chuẩn hóa: Các mâu thuẫn và vấn đề đang tồn tại được dàn xếp và giải quyết. Các quan hệ đi vào </i>
ổn định. Các tiêu chuẩn được hình thành và hoàn thiện. Các cá nhân chấp nhận thực tại của nhau. Quan
hệ bạn bè, đồng đội thực sự hình thành trong giai đoạn này. Sự chân thành, tin tưởng trở nên rõ nét
hơn.

 <i>Thể hiện: Đây là giai đoạn phát triển cao nhất của nhóm hợp tác. Cảm giác tin tưởng, hòa nhập, </i>
gắn kết mạnh mẽ. Sự háo hức thể hiện rõ. Mức độ cam kết về công việc cao. Cảm giác trưởng thành
thực thụ ở tất cả các thành viên của nhóm.

Trong giai đoạn sau đó, nếu việc duy trì tốt, nhóm tiếp tục thể hiện tốt, nếu khơng, sẽ đi vào giai
đoạn tan rã. Việc kết thúc hoạt động cũng đưa nhóm hợp tác bước vào giai đoạn này.

<b>1.3.3. Những nét đặc thù của hoạt động nhóm [30, tr.14] </b>

Hoạt động nhóm có 4 nét đặc thù cơ bản.

- Hoạt động xây dựng nhóm: ln địi hỏi sự nỗ lực của từng cá nhân và cùng chia sẻ trách nhiệm
lãnh đạo nhóm, trao đổi trực diện nhau.

- Có sự phụ thuộc tích cực giữa các cá nhân: cá nhân phải nỗ lực hoàn thành phần việc của mình.
Thành cơng của cá nhân tạo nên thành cơng của cả nhóm.

- Có sự ràng buộc trách nhiệm cá nhân – trách nhiệm nhóm: các thành viên cùng hỗ trợ nhau trong
việc thực hiện nhiệm vụ chung của nhóm và tự đánh giá kết quả cơng việc của mình, của các thành
viên khác.

- Có kĩ năng hợp tác trong hoạt động học tập: HS khơng chỉ lĩnh hội kiến thức mà cịn được học,
thực hành và thể hiện mình, phát triển và củng cố các kĩ năng xã hội như lắng nghe, đặt câu hỏi, trả lời,

giảng bài cho nhau, giải quyết xung đột...

<b>1.3.4. Các nguyên tắc hoạt động nhóm [41, tr.5] </b>

Johnson D. W và Johnson R. T là đại diện của trường phái nguyên tắc, đã tổng kết thành “5
nguyên tắc vàng” cho hoạt động nhóm và khẳng định: Bất kì một hoạt động nhóm nào cũng phải đảm
bảo 5 nguyên tắc này. Nếu thiếu một trong 5 nguyên tắc này thì hoạt động nhóm sẽ thất bại.

 <b>Nguyên tắc 1: Phụ thuộc tích cực </b>

Nguyên tắc 1 cho rằng mỗi thành viên chỉ thành cơng khi những người bạn trong nhóm cũng
thành cơng. Mơi trường có sự phụ thuộc tích cực, khuyến khích người học chia sẻ kiến thức, thơng tin
và sự bổ trợ nhau ở mức cao nhất với mong muốn cả mình và nhóm đều hồn thành cơng việc. Người
học phải được đặt trong một tình huống học tập mà mỗi cá nhân đều tin rằng họ sẽ cùng thành công
hoặc gánh chịu thất bại với nhau.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

- Mục đích học tập cùng nhau: mỗi thành viên đều hồn thành phần cơng việc được giao và kiểm
tra để các thành viên khác cùng hoàn thành.

- Phần thưởng hoặc điểm chung.
- Phân chia công việc.

- Phân chia vai trò.

 <b>Nguyên tắc 2: Trách nhiệm cá nhân </b>

Nguyên tắc thứ hai là yêu cầu trách nhiệm và phần việc cá nhân phải được phân công rõ ràng và
có sự kiểm tra đánh giá của các thành viên cịn lại trong nhóm. Nhóm phải được biết từng thành viên
đang làm gì, gặp những khó khăn thuận lợi gì. Ngun tắc này đảm bảo khơng ai có thể làm hết mọi
việc trong khi những người khác ngồi chơi. Theo quan điểm của Johnson D.W và Johnson R.T, mục

đích của việc học nhóm là để rèn luyện cho mỗi cá nhân sau này trở thành những thành viên riêng lẻ
mạnh mẽ.

Những phương pháp cơ bản để đảm bảo cho nguyên tắc này là: Học nhóm nhưng kiểm tra cá
nhân; Chọn một thành viên bất kì để trả lời; Mỗi thành viên tự giải thích về phần việc của mình.

 <b>Nguyên tắc 3: Tương tác tích cực trực tiếp </b>

Ngun tắc này địi hỏi các thành viên trong nhóm phải có tối đa các cơ hội để giúp đỡ, động viên
khuyến khích lẫn nhau trong q trình làm việc. Việc các thành viên trong nhóm trực tiếp làm việc
cùng nhau không những thúc đẩy các hoạt động học mà cịn tạo dựng được tình đồn kết gắn bó, tơn
trọng và bình đẳng. Để thực hiện ngun tắc này, nhóm phải được sắp xếp để làm việc trực tiếp và
ngồi đối diện với nhau trong một nhóm nhỏ có số lượng thành viên khơng q 4.

 <b>Nguyên tắc 4: Kĩ năng xã hội </b>

Nguyên tắc này yêu cầu các thành viên phải được cung cấp các kiến thức về kĩ năng xã hội cần
thiết trước khi hoạt động nhóm. Theo Johnson D.W, Johnson R.T kĩ năng xã hội khơng tự nhiên có mà
phải được truyền thụ và dạy dỗ. Kĩ năng lãnh đạo, đưa ra quyết định, xây dựng lòng tin, giao tiếp, xử lí
xung đột, cổ vũ, động viên, nhận xét, lắng nghe, trình bày, báo cáo… là những kiến thức xã hội mà
mỗi thành viên cần phải được đào tạo để đảm bảo q trình hoạt động nhóm có hiệu quả.

 <b>Nguyên tắc 5: Đánh giá rút kinh nghiệm </b>

Nguyên tắc cuối cùng yêu cầu các thành viên phải có cơ hội thảo luận và nhận xét về q trình
làm việc của nhóm ở các nội dung sau:

- Nhóm đã hồn thành mục tiêu đề ra chưa?
- Nhóm đã làm việc hiệu quả chưa?

- Mối quan hệ giữa các thành viên đã tốt chưa?
- Những việc gì các thành viên làm nên được lặp lại?
- Những việc gì khơng nên? Tại sao?

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Việc đánh giá này giúp các thành viên:
- Tập trung vào việc xây dựng nhóm.
- Học các kĩ năng xã hội.

- Tạo cơ hội để mỗi thành viên có thể nhận xét và lắng nghe ý kiến của bạn.

<b>1.3.5. Ưu điểm và hạn chế của hoạt động nhóm trong dạy học </b>

<i><b>1.3.5.1. Ưu điểm [30, tr.21 ] [3, tr.42] </b></i>

<b> Phát triển kĩ năng hợp tác </b>

- Hoạt động nhóm là hình thức dạy học có chiến lược giáo dục mạnh mẽ và linh hoạt, có những
nét đặc trưng cơ bản của dạy học hiện đại, làm cho HS thích ứng với xã hội phát triển, đó là mỗi người
sống và làm việc theo sự phân công, hợp tác với tập thể cộng đồng.

- Sau khi làm việc nhóm, tình đồn kết, ý thức tập thể sẽ được tăng lên nhờ sự thông hiểu nhau.
Đồng thời các thành viên trong nhóm sẽ biết tuân thủ các qui định, trước hết là của nhóm. Đấy là tiền
đề để sau này học sinh là những công dân tuân thủ pháp luật tốt.

<b> Phát triển kĩ năng giao tiếp và các kĩ năng xã hội khác </b>

- HS có nhiều cơ hội thảo luận, tranh luận, phát biểu bình đẳng, thể hiện sự hiểu biết của mình và
học những kinh nghiệm từ bạn. Qua đó rèn luyện cho HS cách trình bày, bảo vệ quan điểm của mình,
cách thuyết phục và thương lượng trong việc giải quyết vấn đề và biết cách lắng nghe người khác cũng
như phát triển những kĩ năng như phê bình, phân tích, giải quyết vấn đề.

- Qua hoạt động nhóm, bên cạnh sự hình thành và phát triển cho HS khả năng làm việc hợp tác
cịn có các năng lực xã hội như năng lực lãnh đạo, đưa ra quyết định, xây dựng lịng tin, xử lí xung đột,
cổ vũ, động viên, … HS trở nên mềm dẻo và linh hoạt hơn trong giao tiếp.

<b> Tác động đến ý thức học tập của HS </b>

- Dạy học hợp tác tạo ra nhiều cơ hội cho HS được hoạt động giải quyết vấn đề học tập, đưa HS
vào thế chủ động tìm tịi kiến thức.

- Tác động tích cực đến động cơ, sự nhận thức và cả phương pháp học tập, có ích cho việc tự học
sau này.

- Phát huy cao độ năng lực học tập cá nhân, ý thức được khả năng của mình, nâng cao niềm tin
vào việc học tập.

<b> Tạo tâm lí thoải mái cho HS </b>

Khi làm việc theo nhóm, HS cảm thấy thoải mái, không bị căng thẳng như lúc làm việc một
mình. Các em được sự hỗ trợ, hợp tác trong nhóm nên trở nên tự tin hơn, vì thế việc học sẽ đạt kết quả
cao hơn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Trong các lớp học mang tính hợp tác, HS phải tham gia vào các hoạt động đòi hỏi HS phải sáng
tạo, linh hoạt và nhạy bén, học được tính kiên trì trong việc theo đuổi mục đích, nâng cao được khả
năng phê phán, tư duy logic, bổ sung kiến thức nhờ học hỏi lẫn nhau.

<b> Nâng cao khả năng ứng dụng khái niệm, nguyên lý, nguồn thông tin vào việc giải quyết </b>

<b>các tình huống khác nhau. </b>

<b> Lớp học sinh động hơn do có nhiều hình thức hoạt động đa dạng. </b>

<b> Ngoài những tác động về mặt nhận thức, một số tác giả cho rằng dạy học hợp tác còn tác </b>

<b>động cả về quan điểm xã hội như: </b>

- Cải thiện quan hệ xã hội giữa các cá nhân.
- Tôn trọng các giá trị dân chủ.

- Chấp nhận sự khác nhau về cá nhân và văn hố.
- Có tác dụng làm giảm lo âu và sợ thất bại.

<b> GV cũng có cơ hội tận dụng những ý kiến, kinh nghiệm của HS. </b>

<i><b>1.3.5.2. Hạn chế [30, tr.21], [4, tr.42] </b></i>

Tổ chức hoạt động nhóm khơng chặt chẽ sẽ có những hạn chế sau:
- Có một số thành viên ỷ lại khơng làm việc (hiện tượng ăn theo).

- Có thể đi trệch hướng thảo luận do tác động của một vài cá nhân (hiện tượng chi phối, tách
nhóm).

- Có hiện tượng một số HS khá, giỏi quyết định q trình, kết quả thảo thuận nhóm nên chưa đề
cao sự tương tác bình đẳng và tầm quan trọng của từng thành viên trong nhóm.

- HS chỉ quan tâm tới nội dung được giao chứ không quan tâm đến nội dung của các nhóm khác
khiến kiến thức không trọn vẹn.

- Nếu lấy kết quả thảo luận chung của nhóm làm kết quả học tập cho từng cá nhân thì chưa cơng
bằng và chưa đánh giá được sự nỗ lực của từng cá nhân.

- Sự áp dụng cứng nhắc và quá thường xuyên của GV sẽ gây sự nhàm chán và giảm hiệu quả của
hoạt động nhóm.

- Nếu GV khơng có kĩ thuật điều khiển thì hiệu quả hoạt động sẽ bị hạn chế.

- GV tốn nhiều thời gian chuẩn bị và thực hiện nên không thể áp dụng thường xuyên cho mọi tiết
học.

- Thời gian của mỗi tiết học giới hạn trong 45 phút nên GV không thể điểm hết nội dung của bài
mà chỉ chú trọng vào các nội dung trọng tâm.

<b>1.3.6. Chuẩn bị tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học [22], [29] </b>

<i><b>a. Xác định mục tiêu </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

- Mục tiêu cụ thể cho sự phát triển kĩ năng xã hội trong hoạt động nhóm.

Điều đáng lưu ý là chỉ nên đưa ra 1-2 mục tiêu phát triển kĩ năng nhóm trong 1 bài học. Tùy theo
hồn cảnh, GV đặt ra mục tiêu cụ thể.

<i><b>b. Chọn nội dung </b></i>

Không phải nội dung nào cũng tổ chức hoạt động nhóm được, vì vậy phải chọn nội dung thích
hợp. Đó là những nội dung có tác dụng hình thành nhu cầu hợp tác, những nội dung khơng q khó mà
cũng khơng q dễ nhưng kích thích được sự tranh luận trong tập thể.

<i><b>c. Thiết kế tình huống </b></i>

- Thiết kế nhiệm vụ cho HS thông qua phiếu học tập, sử dụng máy chiếu, trình diễn phim thí

nghiệm, …

- Chuẩn bị những câu hỏi phụ gợi ý cho HS hợp tác và cách thống nhất.

- Dự kiến các tình huống trong thảo luận: đó là các cách nghĩ, cách giải quyết vấn đề khác nhau,
những mâu thuẫn trong cách giải quyết.

<i><b>d. Xây dựng phương án đánh giá </b></i>

- Sản phẩm hoạt động của nhóm rất đa dạng, tuỳ theo từng vấn đề cụ thể. Để định hướng hoạt động
của HS và đảm bảo tính khoa học, công bằng trong đánh giá, GV nên thiết kế sẵn các phiếu đánh giá tương
ứng với từng loại sản phẩm. Trong đó cần phải ghi rõ các mục đánh giá và thang điểm tương ứng.

- Dự kiến phương án đánh giá và xây dựng tiêu chí cụ thể để thấy được sự cố gắng của mỗi cá nhân
trong nhóm đều có ý nghĩa trong thành tích chung của nhóm và thành tích của các thành viên trong nhóm
có ảnh hưởng lẫn nhau.

Khâu thiết kế nhiệm vụ cho HS và hệ thống các câu hỏi là mấu chốt quan trọng để có một tiết dạy
học theo phương pháp nhóm thành cơng. Cách đánh giá, khen thưởng của GV cũng không kém phần
quan trọng tạo nên sự thành công của tiết học. GV có sự đánh giá cơng bằng, chính xác, khen thưởng
hợp lý sẽ làm tăng hứng thú học tập của HS.

<b>1.3.7. Tiến trình dạy học theo nhóm [3, tr.43], [22] </b>

Có thể chia làm 5 giai đoạn.

<b>a. Chia nhóm </b>

Có nhiều cách chia nhóm khác nhau, mỗi cách có những ưu và nhược điểm riêng. Tuỳ theo điều
kiện cụ thể mà GV có thể áp dụng cách này hay cách khác sao cho phù hợp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

- Nhóm HS theo số thứ tự từ nhỏ đến lớn của danh sách.
- Nhóm HS theo số thứ tự chẵn lẻ của danh sách.

- Nhóm HS theo số thứ tự cách quãng của danh sách.
<b> Chia theo sở thích </b>

- HS tự chọn nhóm theo hướng dẫn của GV.

- HS dễ làm việc với nhau có quan hệ tình cảm tốt.

Hạn chế của cách chia nhóm này vì khơng rèn được cho HS khả năng làm quen, hợp tác.
<b> Chia theo địa bàn cư trú </b>

- Chia nhóm theo nơi ở của HS.

- Các em tiện đến với nhau khi cần thực hiện các nhiệm vụ học tập ở nhà.
<b> Chia theo năng lực </b>

Nhóm có HS giỏi, khá, trung bình, yếu ...
Ưu điểm của cách chia nhóm theo năng lực là:

- Giảm thiểu sự chênh lệch về năng lực giữa các nhóm.
- Tạo điều kiện để HS giúp đỡ lẫn nhau.

<b> Chia ngẫu nhiên </b>

- Đếm số thứ tự 1, 2, 3, ... n rồi lặp lại cho đến HS cuối cùng (n là số nhóm cần chia). Phân chia
sẵn vị trí ngồi cho các nhóm.

- Các HS mang số 1 sẽ về vị trí số 1 (nhóm 1). Tiếp theo cho đến nhóm n.
- Ưu điểm của cách chia này là rèn cho HS khả năng làm quen, hợp tác ...

Sau khi chia nhóm, GV yêu cầu mỗi nhóm tự bầu ra một nhóm trưởng có trách nhiệm điều hành
nhóm trong suốt quá trình làm việc và một thư kí để ghi chép lại những ý kiến thống nhất của nhóm.

Nhóm trưởng có vị trí đặc biệt trong hoạt động nhóm. Sự điều hành và phân cơng hợp lí, dung
hồ các mối quan hệ giữa các thành viên có ý nghĩa quan trọng đối với kết quả hoạt động và tình đồn
kết trong nhóm. Qua đó, HS học được cách thức tổ chức, là cơ hội rèn luyện khả năng cần thiết của nhà
lãnh đạo tương lai.

Vai trị nhóm trưởng và thư kí nên được phân cơng ln phiên để mọi thành viên đều có điều kiện
tập dợt.

<b>b. Nhập đề giao nhiệm vụ </b>

- GV giới thiệu chủ đề, giao nhiệm vụ chung và cụ thể đến mỗi nhóm.

- GV đưa ra những hướng dẫn cho HS từng bước thực hiện, cung cấp cho HS những tài liệu tham
khảo và địa chỉ một số trang web thật cần thiết nhằm định hướng hoạt động cho HS, giúp HS khơng
mị mẫm trong việc tìm kiếm tài liệu. GV nên kèm theo văn bản hướng dẫn hay phiếu học tập để HS dễ
theo dõi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

- GV phổ biến cách thức và thang điểm đánh giá kết quả nhóm.

<b>c. Làm việc nhóm </b>

<b>- Lập kế hoạch chi tiết và có sự phân cơng cụ thể đến từng thành viên. Kế hoạch cần phải được </b>

thoả thuận và nhất trí trong nhóm. Đảm bảo khơng có thành viên nào không đồng ý hay tự hoạt động

<b>theo ý kiến riêng của mình. </b>

- Thỏa thuận qui tắc làm việc và đề nghị mỗi thành viên đều phải tuân thủ.

- Tiến hành giải quyết nhiệm vụ. Trong q trình thực hiện, nhóm trưởng cần nắm thật rõ sự phân
cơng nhằm đơn đốc các thành viên hồn thành đúng tiến độ. Mỗi thành viên đều có trách nhiệm với
công việc được giao và đồng thời hỗ trợ nhau để thực hiện mục tiêu chung của cả nhóm.

- Chuẩn bị báo cáo kết quả trước lớp.

<b>d. Trình bày và đánh giá kết quả </b>

<b>Việc làm này xem như là nhiệm vụ bắt buộc sau mỗi lần hoạt động nhóm, nó được coi trọng như </b>
việc tiếp thu kiến thức mới. Một hiện tượng phổ biến, các em yếu kém thường thích tham gia hoạt
động nhóm khơng phải để học hỏi mà để tránh sự “chú ý” của GV. Nếu trong nhóm có thành viên
“lười biếng”, “ỷ lại” như vậy thì nhóm chỉ có nghĩa là nhóm chứ khơng có nghĩa là hợp tác. Để xây
dựng tinh thần trách nhiệm cá nhân và có sự hỗ trợ lẫn nhau, GV có thể ra tiêu chí: câu trả lời của một
thành viên phải được sự đồng ý của mọi người trong nhóm, ý kiến của thành viên yếu nhất sẽ được
đánh giá bằng điểm cho cả nhóm. GV tổ chức thi đua giữa các nhóm với tiêu chí: sẽ cho điểm nhóm
nào hồn thành tốt nhất và nhanh nhất, khen thưởng cho các nhóm là như nhau chỉ khi mọi thành viên
đều hoàn thành tốt.

<b>e. Tổng kết, rút kinh nghiệm </b>

Do sự hạn hẹp về thời gian của một tiết học (45 phút) hoạt động nhóm có thể tiến hành đơn giản
hơn: sau khi chia nhóm, giao nhiệm vụ cho nhóm, các HS trong nhóm cùng thảo luận, đưa ra kết luận
và trình bày kết quả.

<b>1.3.8. Một số lưu ý để tổ chức hoạt động nhóm đạt hiệu quả </b>
<b>[4, tr.44], [19] </b>

<i><b>a. Tạo hứng thú đối với các hoạt động học tập mang tính hợp tác </b></i>

Hoạt động học tập mang tính hợp tác sẽ khơng thành cơng nếu HS không tham gia hoặc tham
gia một cách miễn cưỡng vào các hoạt động đó. Vì thế điều kiện tiên quyết đảm bảo cho sự thành
công của hoạt động học tập mang tính hợp tác là hứng thú của HS. Một trong những biện pháp hiệu
quả để gây hứng thú cho HS đối với hoạt động nhóm là tổ chức các trị chơi mang tính hợp tác hoặc
thiết kế các hoạt động ngoại khoá sao cho HS vừa cảm thấy hứng thú và thoải mái lại vừa nhận
thức được tầm quan trọng của tính hợp tác trong công việc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<i><b>b. Phân nhóm một cách hợp lý </b></i>

GV phải giữ vai trị chủ động trong việc phân nhóm sao cho các thành viên của nhóm được học
hỏi lẫn nhau. Theo các nhà phương pháp dạy học bộ môn, số lượng thành viên lý tưởng cho mỗi nhóm
là 4-5 HS. Việc sử dụng cách chia nhóm nào tùy thuộc vào nội dung bài học và thời lượng của tiết học.

<i><b>c. Thiết kế và điều khiển tốt các hoạt động nhóm </b></i>

Các hoạt động nhóm phải được thiết kế sao cho cá nhân thể hiện được trách nhiệm của mình đối
với công việc được giao. Người học sẽ tham gia tích cực hơn vào hoạt động nhóm khi họ nhận thức
rằng họ chỉ thành cơng khi cả nhóm thành cơng và rằng sự thành cơng của nhóm khơng thể thiếu đi sự
đóng góp của từng cá nhân.

Để đảm bảo thời gian của tiết học, GV phải xác định rõ thời gian cho mỗi lần thảo luận. GV
không nên lạm dụng quá nhiều việc thảo luận nhóm mà chỉ nên cho HS thảo luận những vấn đề phức
tạp. Mỗi tiết học hoạt động nhóm 1-3 lần. Mỗi hoạt động chỉ nên tập trung một số kĩ năng nhóm quan
trọng.

Để tránh sự nhàm chán, sau một thời gian nên thay đổi nhóm học tập.

Khi các nhóm làm việc, GV phải đi đến từng nhóm để theo dõi hoạt động và quan tâm đến các
nhóm khó khăn, phát hiện kịp thời những bế tắc, những lỗ hổng kiến thức, những điều HS còn băn
khoăn để làm rõ.

Chuẩn bị sẵn các câu gợi mở, động viên khuyến khích HS kịp thời những tiến bộ dù nhỏ.

Sau mỗi buổi học, GV phải yêu cầu người học đánh giá các hoạt động mà họ đã tham gia để có
những điều chỉnh cần thiết cho các hoạt động tiếp theo.

Để tạo khơng khí thi đua, nên cho các nhóm lên báo cáo, trình bày sản phẩm. Sau đó bỏ phiếu
bình chọn, có phần thưởng cho nhóm đạt giải.

<i><b>d. Đưa ra nhiệm vụ phù hợp </b></i>

Cần chú ý rằng tầm quan trọng của nhiệm vụ. Nhiệm vụ hay sẽ có khả năng kích thích động cơ
học tập. Trong q trình phân cơng cần lưu ý 4 điều sau đây:

<i>- Choice (Sự lựa chọn): Sự tự do trong lựa chọn nhiệm vụ của người học sẽ thúc đẩy động cơ nội </i>
tại của họ.

<i>- Challenge (Thách thức): Thách thức chính là ở mức độ khó khăn của nhiệm vụ. </i>

<i>- Control (Kiểm soát): Điều quan trọng là người học phải đánh giá được kết quả mong đợi, </i>
khả năng cần huy động và cần phát triển đối với bản thân mình.

<i>- Cooperation (Hợp tác): Nhằm phát triển kĩ năng giao tiếp xã hội. </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<i><b>e. Đánh giá công bằng, khách quan </b></i>

Cách đánh giá, khen thưởng cá nhân hay nhóm là một biện pháp khơng thể thiếu để kích thích các

thành viên trong nhóm hỗ trợ và hợp tác với nhau. Khi cơ hội nhận phần thưởng của cá nhân phụ thuộc
khơng chỉ vào thành tích của riêng họ mà cả thành tích của các thành viên khác trong nhóm thì các em
sẽ có ý thức với sự cố gắng và tiến bộ của các thành viên khác trong nhóm hơn.

GV cần xây dựng thang điểm đánh giá kết quả hoạt động nhóm. Hạn chế tối đa hiện tượng ăn
theo bằng cách đề ra những tiêu chí đánh giá được sự đóng góp của mỗi thành viên.

Để đánh giá công bằng khách quan đòi hỏi GV phải theo sát hoạt động của từng nhóm và nhóm
trưởng ghi lại kế hoạch chi tiết. Bên cạnh đó, GV đánh giá một phần thơng qua tự đánh giá và đánh giá
lẫn nhau của HS.

<b> 1.4. Thực trạng tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hoá học ở các trường THPT </b>
<b>1.4.1. Mục đích điều tra </b>

Tìm hiểu thực trạng tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hố học ở trường THPT.

<b>1.4.2. Đối tượng điều tra </b>

<b>Tiến hành thăm dò ý kiến của 129 GV tại 46 trường THPT, trên 8 tỉnh thành, từ tháng 8 năm </b>
2008 đến tháng 5 năm 2009 (xem phiếu thăm dò ở phụ lục 6).

<i>Bảng 1.1.Tổng hợp phiếu thăm dò thực trạng </i>

<b>STT Tên trường </b> <b>Địa điểm Số phiếu </b>

1 Tenlơman Quận 1, TP. HCM 1

2 Lê Hồng Phong Quận 5, TP. HCM 8

<i>3 Mạc Đĩnh Chi </i> 11

4 Bình Phú <i>Quận 6, TP. HCM </i> 4

5 Ngô Gia Tự Quận 8, TP. HCM 1

6 Nguyễn Huệ Quận 9, TP. HCM 1

7 Diên Hồng 2

8 Sương Nguyệt Ánh 1

9 Nguyễn Du 3

10 Nguyễn An Ninh

Quận 10, TP. HCM

3
11 Trần Quang Khải Quận 11, TP. HCM 2

<b>STT Tên trường </b> <b>Địa điểm Số phiếu </b>

12 Nam Kì Khởi Nghĩa Quận 11, TP. HCM 3

13 Trường Chinh 1

14 Võ Trường Toản Quận 12, TP. HCM 6

15 Nguyễn Trung Trực 2
16 Trần Hưng Đạo

Quận Gò Vấp, TP. HCM

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

17 Nguyễn Công Trứ 7

18 Gò Vấp 2

19 Dân lập Quốc Tế 1

20 Hồng Hà 1

21 Hàn Thuyên 3

22 Phú Nhuận

Quận Phú Nhuận, TP. HCM

5
23 Võ Thị Sáu Quận Bình Thạnh, TP. HCM 9

24 Hiệp Bình 3

25 Nguyễn Hữu Huân 3

26 Thủ Đức 2
27 Tam Phú

Quận Thủ Đức, TP. HCM

2

28 Vĩnh Lộc 3

29 Phan Chu Trinh 3

30 An Lạc

Quận Bình Tân, TP. HCM

6

31 Bình Chánh 7

32 Lê Minh Xuân Quận Bình Chánh, TP. HCM 1

33 Trấn Biên 1

34 Tân Phú 1

35 Long Thành 1

36 Phú Ngọc 1

37 Nhơn Trạch 1

38 Thanh Bình 1

39 Lê Hồng Phong

Tỉnh Đồng Nai

1

40 Trịnh Hồi Đức Tỉnh Bình Dương 1

<b>STT Tên trường </b> <b>Địa điểm Số phiếu </b>

41 Trần Văn Ơn Tỉnh Bình Dương 1
42 Châu Thành Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu 1

43 Hồ Bình Tỉnh An Giang 1

44 Nguyễn Văn Linh Tỉnh Bình Thuận 1

45 Cần Đước Tỉnh Long An 1

46 Lương Văn Chánh Phú Yên 1

<i><b>(Trong 129 phiếu phát ra, có 124 phiếu hợp lệ chiếm 96,12 %) </b></i>

<i>Bảng 1.2. Số lượng phiếu thăm dò thống kê theo thâm niên giảng dạy </i>
Thâm niên giảng dạy 1-10 năm 11-20 năm 21-30 năm 31-40 năm

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

Tỉ lệ % 58,91% 24,03% 13,95% 3,11%

<b>1.4.3.Kết quả điều tra </b>

<i>Bảng 1.3. Mức độ sử dụng các PPDH </i>

<b>Tỉ lệ % </b>

<b>STT Phương pháp </b>

<b>Thường xun </b> <b>Ít </b> <b>Khơng </b>

1 PP thuyết trình 60,48 35,48 4,04

2 PP đàm thoại 83,87 16,13 0

3 PP trực quan 47,83 52,17 0

4 PP sử dụng bài tập 83,87 16,13 0

5 PP nghiên cứu 10,48 70,97 18,55

6 PP dạy học nêu vấn đề 68,55 29,84 1,61
7 PP dạy học theo nhóm <b>21,77 </b> <b>69,35 </b> <b>8,88 </b>

8 PP dạy học theo dự án 1,61 27,42 70,97

9 PP đóng vai 0,81 25 74,19

10 PP dạy học theo tình huống 17,74 51,61 30,65

Dựa vào bảng 1.3, PPDH theo nhóm đã được GV quan tâm sử dụng phối hợp cùng với các PPDH
khác nhưng ở mức độ chưa thường xuyên.

<i>Bảng 1.4. Tổng hợp phiếu thăm dò thực trạng </i>

Tỉ lệ phiếu dùng PPDH theo nhóm ở mức độ
Điều kiện

cơ sở vật chất

Tổng số

phiếu Thường xun Ít Khơng dùng

TỐT 46 28,26% 62,22% 9,52%

KHÁ 66 19,70% 66,67% 13,63%

TRUNG BÌNH 11 9,09% 54,55% 0

KÉM 1 0 100% 0

Qua thực tế điều tra tác giả nhận thấy:

- Điều kiện cơ sở vật chất ở nhiều trường THPT là khá và có trường đạt mức tốt.

- Cơ sở vật chất ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động nhóm là điều kiện hỗ trợ cho việc tổ chức hoạt
động nhóm thành cơng.

<i>Bảng 1.5. Ý kiến của GV về PPDH theo nhóm </i>

<b>STT </b> <b>Ưu điểm của PPDH theo nhóm </b> <b>SL </b> <b>% </b>

1 Rèn luyện kĩ năng hợp tác. 95 83,33
2 Rèn luyện cho HS khả năng trình bày trước đám đơng. 94 82,46

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

4 Tạo khơng khí lớp học sơi nổi. 89 78,07

5 HS chủ động trong công việc. 86 75,44

6 Khơi dậy động cơ học tập. 75 65,79

7 HS tích cực tư duy, sáng tạo. 72 63,16

8 Tạo cơ hội hoạt động cho HS ở mọi trình độ (giỏi, khá,

trung bình, yếu) phát huy năng lực tiềm ẩn của cá nhân. 57 50

Đa số GV khẳng định: Đây là phương pháp tạo ra nhiều cơ hội cho HS rèn luyện kĩ năng hợp tác
(83,33%)- một trong những kĩ năng quan trọng, cần thiết của công dân ở thế kỉ 21; HS rèn luyện khả
năng trình bày trước đám đơng (82,46%).

Ngồi ra, cịn có thêm một số ý kiến:

- PPDH theo nhóm tạo điều kiện cho HS tự nghiên cứu, gây hứng thú học tập và làm cho HS tự
tin hơn.

- Tạo mối quan hệ gắn kết giữa thầy và trò.

<i>Bảng 1.6. Ý kiến của GV về tổ chức hoạt động nhóm </i>

<b>STT Những khó khăn khi tổ chức hoạt động nhóm </b> <b>SL </b> <b>% </b>

1 Thời lượng tiết học ngắn. 102 89,47

2 Sỉ số lớp học đơng (45-50HS/lớp). 94 82,46

3 Trình độ HS chênh lệch gây khó khăn trong việc chia

nhóm, thường dẫn đến hiện tượng “ăn theo”, “tách nhóm”. 83 72,81
4 HS còn thiếu chủ động và chưa quen hoạt động nhóm. 81 71,05

5 Cách bố trí lớp học (cố định, thiếu linh hoạt). 67 58,77

Dựa vào bảng 1.6, tác giả rút ra một số nhận xét:

- Thời lượng tiết học ngắn là điều khó khăn nhất cho việc tổ chức hoạt động nhóm (89,47%).
- Một lớp học đơng khiến GV khó thiết kế và điều khiển hoạt động nhóm (82,46%).

- Việc đánh giá chính xác kết quả hoạt động của từng HS gặp nhiều khó khăn do hiện tượng “ăn
theo” và “tách nhóm” (72,81%).

- Các thành viên phối hợp không nhịp nhàng, thiếu chủ động (71,05%).

- Khi thảo luận nhóm, HS thường phải di chuyển và ngồi trực diện. Với cách bố trí bàn học ở các
trường hiện nay (bàn 2-4 HS) cố định làm cho việc thảo luận nhóm diễn ra khơng thuận lợi (58,77%).

Ngồi ra cịn thêm một số ý kiến khác:
- Hình thức kiểm tra đánh giá chưa phù hợp.

- Mất nhiều thời gian để xây dựng hoạt động, theo dõi và đánh giá.

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

- HS chưa có thói quen tự nghiên cứu SGK, tài liệu tham khảo.

- HS học nhiều môn, nếu môn nào cũng hoạt động nhóm và xây dựng dự án thì sẽ dẫn đến q
tải.

- Chương trình các mơn học cịn nặng, HS không đủ thời gian chuẩn bị thấu đáo một vấn đề.
- Cơ sở vật chất vẫn còn thiếu.

<i>Bảng 1.7. Ý kiến GV về cách thức hoạt động nhóm </i>

<b>Tỉ lệ % </b>

<b>STT Hình thức hoạt động nhóm </b> <b>Thường </b>

<b>xun </b>

<b>Ít Khơng </b>

1 Hoạt động nhóm trong tiết thực hành. 58,77 30,7 10,53
2 Thảo luận câu hỏi của GV, nhóm cử đại

diện báo cáo trước lớp. 51,75 43,86 4,39

3 Trả lời phiếu học tập. 50,88 42,98 6,14

4 Quan sát, mơ tả, giải thích sơ đồ, hình

vẽ, mơ hình, thí nghiệm. 42,98 45,61 11,41
5 Thi hỏi-đáp giữa các nhóm. 27,19 50 22,81
6 Trao đổi, giải bài tập giữa các nhóm. 40,35 50,88 8,77
7 Các nhóm tìm hiểu và báo cáo chuyên đề

liên quan đến môi trường, đời sống, kinh
tế, xã hội, ...

17,54 45,61 36,85

8 HS tự tìm hiểu kĩ 1 phần nội dung của
bài học, rồi giảng lại cho các thành viên
khác trong nhóm.

19,3 49,12 31,58

9 Thực hiện dự án môn học. 1,75 26,32 71,93

Dựa vào bảng 1.7, tác giả nhận thấy GV đã sử dụng nhiều cách thức hoạt động nhóm cho bài lên
lớp mơn hố học. Đa số GV sử dụng dạng hoạt động đơn giản, ít cần đến các thiết bị, máy móc đặc
biệt. VD dạng: Trả lời phiếu học tập; thảo luận câu hỏi, nhóm cử đại diện báo cáo trước lớp; tiến hành
và báo cáo các thí nghiệm trong tiết thực hành.

Một số dạng hoạt động nhóm, cần đến sự hỗ trợ của máy chiếu, máy tính, các thiết bị nghe nhìn
thì được dùng ít hơn. Do trình độ tin học và thời gian cịn hạn chế, HS chưa thể đầu tư cho một bài báo
cáo đầy đủ và sâu sắc. Điều này đòi hỏi GV phải kiên nhẫn, tốn thời gian để góp ý, trao đổi với HS về
vấn đề sẽ trình bày.

Các dạng tìm hiểu, báo cáo chun đề hóa học liên quan đến môi trường, đời sống, kinh tế, xã
hội; thực hiện dự án môn học được dùng rất ít.

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25></div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

<b>Chương 2 </b>

<b>TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHĨM TRONG DẠY HỌC HỐ HỌC Ở </b>

<b>TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG – PHẦN HỐ 10 CHƯƠNG </b>

<b>TRÌNH NÂNG CAO </b>

<b>2.1. Những nội dung cơ bản của chương trình hóa học lớp 10 THPT </b>
<b>2.1.1. Mục tiêu của chương trình hóa học lớp 10 THPT [8, tr. 39] </b>

<i><b>2.1.1.1. Về kiến thức </b></i>

- Biết thành phần cấu tạo của nguyên tử, điện tích và khối lượng của hạt nhân nguyên tử, sự
chuyển động của các electron trong nguyên tử và cấu hình electron nguyên tử của 20 nguyên tố đầu
(thuộc các nhóm A); Biết được mối quan hệ giữa cấu tạo nguyên tử và tính chất cơ bản của nguyên tố.

- Biết được quy luật biến đổi tuần hồn về cấu hình electron ngun tử, bán kính ngun tử, năng
lượng ion hố, độ âm điện, tính kim loại và tính phi kim, tính axit - bazơ của các oxit và hiđroxit các
nguyên tố hoá học trong bảng tuần hồn.

- Biết sự hình thành liên kết ion và liên kết cộng hố trị. Biết tính chất chung của hợp chất ion và
tính chất của các chất có liên kết cộng hố trị.

- Hiểu được thế nào là chất oxi hoá, chất khử, sự khử, sự oxi hoá và phản ứng oxi hoá – khử. Biết
cách lập phương trình phản ứng oxi hố – khử và ý nghĩa của phản ứng oxi hoá – khử.

- Biết được tính chất hố học cơ bản của các nguyên tố nhóm halogen và một số hợp chất quan
trọng của chúng. Biết phương pháp điều chế, những ứng dụng của đơn chất và hợp chất của các
nguyên tố halogen.

- Biết được tính chất cơ bản của oxi, ozon, lưu huỳnh và những hợp chất của lưu huỳnh.

- Biết được khái niệm tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học, những yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ
phản ứng và cân bằng hoá học. Biết vận dụng những yếu tố làm tăng hoặc giảm tốc độ phản ứng. Biết
vận dụng những yếu tố để cân bằng hoá học chuyển dịch theo chiều có lợi cho sản xuất.

<i><b>2.1.1.2. Về kĩ năng </b></i>

- Biết cách tiến hành thí nghiệm, quan sát hiện tượng, giải thích và kết luận, viết được phương
trình hố học của phản ứng.

- Biết vận dụng lí thuyết để giải thích các bài tập hố học hoặc giải thích một số hiện tượng hố
học đơn giản trong đời sống và thực tiễn.

- Biết cách làm việc với SGK, với các tài liệu tham khảo ...

<i><b>2.1.1.3. Về thái độ </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

- Ý thức tuyên truyền, vận dụng những tiến bộ của khoa học kĩ thuật nói chung, của khoa học nói
riêng vào đời sống, sản xuất.

- Có đức tính: cẩn thận, kiên nhẫn, trung thực trong cơng việc.
- Có tinh thần trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội.

<b>2.1.2. Cấu trúc và nội dung chương trình hóa học lớp 10 THPT </b>

<i><b>2.1.2.1. Cấu trúc [8, tr.38] </b></i>

<b>a. Hệ thống lí thuyết chủ đạo </b>

Lí thuyết chủ đạo gồm hệ thống kiến thức cơ sở hoá học được dùng để nghiên cứu các chất hố
học, đó là:

- Cấu tạo ngun tử.

- Bảng tuần hồn các ngun tố hố học và định luật tuần hồn.
- Liên kết hố học (liên kết ion, liên kết cộng hoá trị).

- Phản ứng oxi hoá – khử.

- Tốc độ phản ứng và cân bằng hố học.

<b>b. Các nhóm ngun tố </b>

- Nhóm halogen.
- Oxi – lưu huỳnh

<i><b>2.1.2.2. Nội dung [17, Tr. 50] [35, Tr. 131] </b></i>

<i>Bảng 2.1. Nội dung chương trình hóa học lớp 10 THPT </i>

<b>PHẦN </b> <b>NỘI DUNG </b>

<b>Ki</b>

<b>ến th</b>

<b>ứ</b>

<b>c c</b>

<b>ơ s</b>

<b>ở hóa h</b>

<b>ọc </b>

<b>chung </b>

<b>Chương 1. Nguyên tử </b>

1.1. Thành phần nguyên tử.

1.2. Điện tích và số khối hạt nhân.

1.3 Đồng vị - Nguyên tử khối trung bình.

1.4. Sự chuyển động của electron trong nguyên tử - Obitan nguyên tử.
1.5. Lớp và phân lớp electron.

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

<b>Chương 2. Bảng tuần hồn và định luật tuần hồn các ngun tố hóa học </b>

2.1. Bảng tuần hồn các ngun tố hóa học.

2.2. Sự biến đổi tuần hồn cấu hình electron ngun tử các nguyên tố hóa học.
2.3. Sự biến đổi tuần hồn tính chất các ngun tố hóa học - Định luật tuần hoàn.
<b>2.4. Ý nghĩa của bảng tuần hồn các ngun tố hóa học. </b>

<b>Chương 3. Liên kết hóa học </b>

3.1. Khái niệm về liên kết hóa học - Liên kết ion.
3.2. Liên kết cộng hóa trị.

3.3. Sự lai hóa các obitan nguyên tử và hình dạng của phân tử.

3.4. Sự xen phủ obitan tạo thành liên kết đơn, liên kết đôi và liên kết ba.
3.5. Độ âm điện và liên kết hóa học.

3.6. Hóa trị và số oxi hóa của các nguyên tố trong phân tử.
<b>3.7. Liên kết kim loại. </b>

<b>Chương 4. Phản ứng hóa học </b>

4.1. Phản ứng oxi hóa - khử.

<b>4.2. Phân loại phản ứng hóa học - Phản ứng tỏa nhiệt, phản ứng thu nhiệt. </b>

<b>Chương 7. Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học </b>

7.1. Tốc độ phản ứng hóa học và các yếu tố ảnh hưởng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

<b>Hóa h</b>

<b>ọc vơ c</b>

<b>ơ </b>

<b>Chương 5. Nhóm halogen </b>

5.1. Khái qt về nhóm halogen.
5.2. Clo.

5.3. Hiđroclorua - axit clohiđric.
5.4. Hợp chất có oxi của clo.
5.5. Flo.

5.6. Brom.

5.7. Iot.

<b>Chương 6. Nhóm oxi </b>

6.1. Khái quát về nhóm oxi.
6.2. Oxi.

6.3. Ozon - Hiđro peoxit.
6.4. Lưu huỳnh.

6.5. Hiđro sunfua và lưu huỳnh đioxit.
<b>6.6. Lưu huỳnh trioxit và axit sunfuric. </b>

<b>Th</b>

<b>ự</b>

<b>c hà</b>

<b>nh hóa</b>

<b> h</b>

<b>ọc </b> 1. Bảng tuần hoàn và định luật tuần hồn các ngun tố hóa học.

2. Phản ứng oxi hóa - khử.

3, 4. Tính chất hóa học của halogen và các hợp chất halogen - Nhận biết ion Cl-, Br-, I-.
5, 6. Tính chất của lưu huỳnh và hợp chất của lưu huỳnh.

<b>7. Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học. </b>

<b>Ơn, luy</b>

<b>ện t</b>

<b>ập </b>

- Ơn tập đầu năm, học kì 1, cuối năm.
- Ôn, luyện tập và chữa bài tập.

1. Bài luyện tập 1, 2, 3: Thành phần nguyên tử. Hạt nhân nguyên tử. Nguyên tố hóa học.
Cấu tạo vỏ nguyên tử. Cấu hình electron của nguyên tử.

2. Bài luyện tập 4, 5: Bảng tuần hoàn và định luật tuần hồn các ngun tố hóa học.
3. Bài luyện tập 6, 7, 8: Liên kết hóa học.

4. Bài luyện tập 9, 10: Phản ứng oxi hóa - khử.
5. Bài luyện tập 11, 12: Nhóm halogen.

6. Bài luyện tập 13, 14: Nhóm oxi.

<b>7. Bài luyện tập 15, 16: Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học. </b>

<b>Ki</b>

<b>ểm tra </b> - Kiểm tra 45 phút: 4 bài <b>_{- Kiểm tra học kì 1 và cuối năm: 2 bài}</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

<b>Tổng số tiết: 2,5 tiết x 35 tuần = 87,5 tiết </b>

<i>Bảng 2.2. Phân phối chương trình hóa học lớp 10 THPT </i>

<b>STT </b> <b>Nội dung </b> <b>_thuyếtLí </b> <b>Luyện _tập</b> <b>Thực _hành</b> <b>Tổng </b>

1 Nguyên tử 9 3 0 12

2 Bảng tuần hoàn và định luật tuần hồn _{các ngun tố hóa học} 9 2 1 12

3 Liên kết hóa học 10 3 0 13

4 Phản ứng hóa học 4 2 1 7

5 Nhóm halogen 8 2 2 12

6 Nhóm oxi – lưu huỳnh 8 2 2 12

7 Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học 5 2 1 8

8 Ôn tập đầu năm, cuối năm, học kì 5

9 Kiểm tra 6

<b>Tổng 53 16 7 87 </b>

<b>2.2. Đề xuất một số hình thức tổ chức hoạt động nhóm thích hợp với dạy học hố học </b>
<b>2.2.1. Hình thức 1: Tổ chức hoạt động nhóm chuyên gia </b>

<i><b>2.2.1.1. Cách thức tổ chức </b></i>

Mỗi thành viên được giao tìm hiểu và nắm vững một phần của bài học. Trong một khoảng thời

gian nhất định, các thành viên cùng chủ đề thảo luận với nhau và trở thành các chuyên gia. Kết thúc
phần học nhóm chuyên gia, các thành viên sẽ trở về nhóm hợp tác. Khi đó, các thành viên trong nhóm
chuyên gia sẽ giảng lại cho cả nhóm nghe phần bài học của mình, đảm bảo cho mọi người đều nắm
được nội dung của toàn bài học.

<i><b>2.2.1.2. Phương án đánh giá kết quả hoạt động nhóm </b></i>

Cá nhân làm bài kiểm tra. Nội dung kiểm tra gồm tất cả các phần trong bài học.
- Điểm cá nhân là kết quả của bài kiểm tra.

- Điểm nhóm = Trung bình cộng điểm cá nhân.

<i><b>2.2.1.3. Ưu điểm </b></i>

- Tổ chức hoạt động nhóm chun gia khơng những có ý nghĩa lớn trong việc lĩnh hội kiến thức
mà còn tạo cơ hội cho HS hình thành và rèn luyện các kĩ năng như: Kĩ năng trình bày và kĩ năng lắng
nghe.

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

hợp tác, HS ở vị trí thay thế cho người thầy truyền đạt lại nội dung do mình phụ trách, đồng thời lắng
nghe, tiếp thu và được quyền thắc mắc về nội dung của thành viên khác.

- Phương án đánh giá có một số ưu điểm:

+ Đề cao sự tương tác bình đẳng và tầm quan trọng của từng thành viên trong nhóm. Thấy
được sự phụ thuộc tích cực giữa các cá nhân: cá nhân hiểu khá chắc về đơn vị kiến thức của
mình, có sự cố gắng trong việc truyền đạt lại cho các thành viên khác; kết quả là ban đầu mỗi
cá nhân chỉ tìm hiểu kĩ một phần kiến thức, qua trao đổi cá nhân đó sẽ nắm được tất cả các
phần kiến thức của bài học. Do vậy, có thể nói: cá nhân phải nỗ lực hồn thành phần việc của
mình; thành cơng của cá nhân tạo nên thành cơng của nhóm.

+ Loại bỏ gần như triệt để sự ăn theo, sự chi phối và sự tách nhóm. Đây là những vấn đề dễ
phát sinh trong quá trình hoạt động nhóm.

<i><b>2.2.1.4. Một số lưu ý </b></i>

<b> Chia nhóm: </b>

- Số lượng thành viên trong nhóm bằng với số phần của bài học. Việc chia bài học thành bao
nhiêu phần tuỳ thuộc vào từng bài cụ thể. Thông thường chia thành 4-5 phần, mỗi phần không q
nhiều nhưng cũng khơng q ít nội dung. Mỗi thành viên sẽ phụ trách tìm hiểu một phần (có thể lựa
chọn ngẫu nhiên). Tuy nhiên, một số phần khó nên dành cho HS khá, giỏi.

- GV cần dự kiến sơ đồ chỗ ngồi cho nhóm chuyên gia và nhóm hợp tác sao cho đảm bảo đủ vị
trí, trao đổi trực diện đồng thời việc di chuyển phải thuận tiện, không làm mất thời gian hoạt động của
nhóm hay mất trật tự lớp học.

<b> Nhập đề, giao nhiệm vụ: </b>

- Để HS tham gia chủ động và tích cực, việc chia nhóm và giao nhiệm vụ nên thực hiện ở tiết học
trước.

- Nhấn mạnh phương án đánh giá kết quả cá nhân và kết quả hoạt động của nhóm để HS ý thức
được: Thành công của cá nhân tạo nên thành cơng của cả nhóm.

<b> Chọn nội dung và điều khiển hoạt động nhóm: </b>

- Hình thức hoạt động nhóm chuyên gia áp dụng hiệu quả ở một số dạng bài lên lớp có nội dung
đơn giản, HS đã có kiến thức nền tảng.

- GV nên chọn bài lên lớp có thời lượng 2 tiết. Đặc biệt 2 tiết học kế tiếp nhau sẽ làm tăng hiệu

quả hoạt động nhóm.

- Khơng nên chọn bài có nội dung kiến thức trừu tượng hay thuộc dạng bài truyền thụ kiến thức
mới là các học thuyết, lí thuyết hố học.

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

giúp đỡ của GV. Đặc biệt, khi các nhóm chuyên gia hoạt động, GV phải đi đến từng nhóm để theo dõi,
phát hiện kịp thời những bế tắc, những lỗ hổng kiến thức, những điều HS còn băn khoăn.

<i><b>2.2.1.5. Những bài lên lớp có thể tổ chức hoạt động nhóm chun gia trong chương trình hố </b></i>
<i><b>học 10 nâng cao </b></i>

- Bài ghép số 2 và 3:

+ Bài 2: Hạt nhân nguyên tử. Nguyên tố hoá học (1 tiết)

+ Bài 3: Đồng vị. Nguyên tử khối và nguyên tử khối trung bình (1 tiết)
- Bài 9: Bảng tuần hồn các ngun tố hố học (2 tiết)

- Bài 16: Khái niệm về liên kết hoá học. Liên kết ion (2 tiết)
- Bài ghép số 21 và 22:

+ Bài 21: Hiệu độ âm điện và liên kết hoá học (1 tiết)
+ Bài 22: Hoá trị và số oxi hoá (1 tiết)

- Bài 26: Phân loại phản ứng trong hố học vơ cơ (2 tiết)

<b>2.2.2. Hình thức 2: Tổ chức hoạt động nhómchia sẻ kết quả học tập </b>

<i><b>2.2.2.1. Cách thức tổ chức </b></i>

- Mỗi nhóm học sinh giúp đỡ nhau hiểu thực sự kĩ lưỡng về bài học được giao.
- Tiến hành bài kiểm tra cá nhân lần 1.

- Tiếp tục trao đổi nhóm về phần chưa làm được trong bài kiểm tra lần 1.
- Tiến hành bài kiểm tra cá nhân lần 2.

<i><b>2.2.2.2. Phương án đánh giá kết quả hoạt động nhóm </b></i>

<i>Bảng 2.3. Cơ chế đánh giá hoạt động nhóm </i>

Thành viên Kiểm tra lần 1 Kiểm tra lần 2 Chỉ số cố gắng
Thành viên số 1

Thành viên số 2
Thành viên số 3
Thành viên số 4

7
4
9
6

7
7
8
8

0
3
0

2
<i>Điểm nhóm = Tổng chỉ số cố gắng của các thành viên </i>

<i><b>2.2.2.3. Ưu điểm </b></i>

Hình thức hoạt động nhóm chia sẻ kết quả học tập có một số ưu điểm sau:
- Loại bỏ được phần lớn các hiện tượng ăn theo, chi phối và tách nhóm.

- Đề cao sự đóng góp của các học sinh yếu kém và nâng cao sự đóng góp này thành nhân tố quyết
định.

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

- Một HS kém có thể mang điểm về cho cả nhóm dựa vào sự nỗ lực của bản thân nên giúp các em
tự tin hơn và tăng cường tình đồn kết, giúp đỡ trong nhóm.

- Cách thức tổ chức hoạt động nhóm dễ áp dụng cho nhiều dạng bài lên lớp như truyền thụ kiến
thức mới, luyện tập và ôn tập.

- Không cần cách bố trí chỗ ngồi đặc biệt. HS cùng nhóm qui tụ về 1 vị trí.

<i>Hình 2.1. HS trường Mạc Đĩnh Chi đang hoạt động nhóm </i>

<i><b>2.2.2.4. Một số lưu ý </b></i>

<b> Chọn nội dung: Không nên chọn bài có nội dung kiến thức trừu tượng hay các học thuyết, lí </b>
thuyết hố học. Cấu trúc này thích hợp với dạng bài truyền thụ kiến thức mới có nội dung đơn giản,
ngắn gọn hay tiết ôn tập, luyện tập.

<b> Xây dựng phương án đánh giá: </b>

- Vì HS làm bài kiểm tra ngay sau khi tìm hiểu bài mới, nên tránh những câu hỏi thuộc lòng,

nhưng cũng khơng q dễ hay q khó. Khi soạn đề, GV cần bám sát mục tiêu bài học, câu hỏi thuộc
dạng hiểu và vận dụng kiến thức (1-2 bước suy luận), độ khó vừa phải sao cho HS khá giỏi đạt được
điểm 8-9 ở lần kiểm tra thứ nhất để các em tự tin với việc giúp bạn yếu kém hiểu bài trước khi kiểm tra
lần 2.

- Để đánh giá được sự tiến bộ của HS yếu và sự giúp đỡ của HS khá giỏi đối với HS yếu được
hiệu quả thì đề kiểm tra lần 2 có độ khó tương đương, câu hỏi có hướng vận dụng như lần 1 nhưng giải
quyết cho chất khác, nguyên tố khác hay một vấn đề tương tự. Để làm tốt điều này, GV cần dành nhiều
thời gian, công sức trong việc soạn đề và trao đổi với các đồng nghiệp để điều chỉnh hợp lí.

</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

- Do số TV mỗi nhóm có thể khác nhau (4 hoặc 5 TV) vì vậy cần tính thêm giá trị trung bình chỉ
số cố gắng của nhóm.

<i><b>2.2.2.5. Những bài lên lớp có thể tổ chức hoạt động nhóm chia sẻ kết quả học tập trong </b></i>
<i><b>chương trình hố học 10 nâng cao </b></i>

- Các bài luyện tập, ôn tập chương.
- Các bài truyền thụ kiến thức mới như:

+ Bài 2: Hạt nhân nguyên tử. Nguyên tố hoá học

+ Bài 3: Đồng vị. Nguyên tử khối và nguyên tử khối trung bình
+ Bài 9: Bảng tuần hồn các ngun tố hố học

+ Bài 11: Sự biến đổi một số đại lượng vật lí của các ngun tố hố học
+ Bài 13: Ý nghĩa bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

+ Bài 21: Hiệu độ âm điện và liên kết hoá học
+ Bài 22: Hoá trị và số oxi hoá

+ Bài 26: Phân loại phản ứng trong hố học vơ cơ

<b>2.2.3. Hình thức 3: Tổ chức hoạt động nhóm theo mơ hình trị chơi </b>

<i><b>2.2.3.1. Cách thức tổ chức, phương án đánh giá kết quả hoạt động nhóm </b></i>

Chia nhóm theo khả năng học lực, trong đó các thành viên cùng số của các nhóm có sức học
tương đương nhau. Việc đánh giá kết quả hoạt động nhóm được biến thành cuộc so tài nhỏ giữa các
thành viên cùng số ở các nhóm.

Sau khi đã nắm rõ phần lí thuyết, GV đưa ra một số bài tập cho HS cùng giải. Trong thời gian
này, các thành viên sẽ ra sức giúp đỡ nhau sao cho mọi thành viên trong nhóm đều hiểu và giải được
bài tập.

Nhằm tăng tính hấp dẫn GV đặt tên cho cuộc so tài.

<b>Cách thức hoạt động </b>

 <b>Chia nhóm: </b>

Tuỳ theo mục đích và thời gian của trị chơi mà việc chia lớp thành nhóm nhỏ hay nhóm lớn.
<i>Mỗi nhóm là một đội chơi. Các thành viên cùng số của các nhóm có sức học tương đương nhau. Để </i>
làm việc này GV có thể căn cứ bảng điểm kiểm tra 1 tiết gần nhất, dùng chương trình Microsoft excel
để xếp danh sách HS theo điểm từ cao đến thấp.

<i><b> Trong trường hợp chia nhóm nhỏ. VD: 1 nhóm có 4 TV. </b></i>

GV có thể chia danh sách thành 4 đối tượng theo 2 phương án sau:

<b>Phương án 1: TV1 là những HS có điểm trên 8, TV2 là những HS có điểm từ 6 đến 8, TV3 là </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>

Trong trường hợp điểm số không phân bố đều thành bốn nhóm điểm trên. GV nên chọn phương
án 2.

<b>Phương án 2: Lớp có sỉ số HS là x, mỗi nhóm 4 HS. Vậy sẽ có x/4 nhóm và x/4 TV cùng số. </b>

- TV1 gồm x/4 HS có điểm số thuộc mức cao nhất.
- TV2 gồm x/4 HS có điểm số thuộc mức cao thứ nhì.
- TV3 gồm x/4 HS có điểm số thuộc mức cao thứ ba.
- TV4 gồm những HS còn lại.

GV chuẩn bị x/4 lá thăm số cho TV1. Nội dung trên thăm là “TV1-nhóm...”. VD: TV1-nhóm 1.
Tương tự cho các TV cịn lại.

<i><b>Trong trường hợp chia nhóm lớn nên chọn cách chia nhóm theo phương án 2. VD: Lớp có sỉ </b></i>
số HS là x, chia lớp thành y nhóm do đó có y TV cùng số. Mỗi nhóm có x/y TV. Trong bảng tính
excel, chọn y HS đầu danh sách là TV1, y HS tiếp theo là TV2, cứ thế cho đến hết danh sách là TV thứ
y. GV chuẩn bị y lá thăm cho TV1.

 <b>Thiết kế thể lệ trò chơi: </b>

- Chia các đội chơi thành nhiều bảng, cuộc so tài diễn ra giữa các thành viên cùng số ở các nhóm.
Để tăng tính cơng bằng và tính ngẫu nhiên, GV sẽ bốc thăm đội và cả số thứ tự TV trong mỗi lượt thi.
Đồng thời GV bốc thăm đội phụ trách quan sát, sửa lỗi sai, chấm điểm cho đội thi. Để đảm bảo HS nào
cũng tham gia tích cực, khi hết thời gian làm bài, GV tiếp tục bốc thăm số thứ thự TV của các đội phụ
trách sửa và chấm điểm. Nếu sửa đúng đội đó được điểm khuyến khích.

- Qui định rõ thời gian làm bài cho mỗi lượt thi. Cần chú ý tính hợp lí giữa thời gian làm bài với
độ dài và độ khó của đề nhằm kích thích được tính thi đua và tư duy của HS.

- Để đảm bảo trật tự và tính cơng bằng của cuộc thi, trong suốt thời gian thi TV ở dưới có thể trao
đổi với nhau nhưng khơng được đọc kết quả hay nêu gợi ý.

- Chọn 1 HS làm thư kí để ghi và tổng kết điểm.

- Chọn ra 3 đội có tổng số điểm cao nhất để khen thưởng trước lớp.
- Sau cùng GV nhận xét, rút kinh nghiệm.

<i><b>2.2.3.2. Ưu điểm </b></i>

- Hoạt động nhóm theo mơ hình trị chơi đã chú ý đến sự tương đồng về năng lực trong kiểm tra
đánh giá nên thể hiện rõ nét sự công bằng về điểm số.

- HS hoạt động tích cực hơn, tâm trạng phấn khởi sẽ làm cho khơng khí lớp học trở nên sơi nổi,
hào hứng.

- Tính thi đua của trị chơi kích thích hứng thú và khơi dậy động cơ học tập.

</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>

- Hình thức hoạt động nhóm này dễ áp dụng cho nhiều nội dung bài học như phần củng cố trong
tiết truyền thụ kiến thức mới, tiết luyện tập và ôn tập chương.

<i><b>2.2.3.3. Một số lưu ý </b></i>

- Việc chia nhóm cần được cơng khai để HS hiểu được ý nghĩa của cuộc so tài, tính công bằng
xuất phát từ sự đối đầu của các thành viên cùng trình độ. Tuy nhiên, GV cần phải khéo léo để HS yếu
khơng tự ti mà tích cực tham gia.

- Để tăng tính hấp dẫn GV cần chuẩn bị phần thưởng cho những đội đạt giải. Việc nhận được
phần thưởng và lời khen ngợi của GV trước lớp là một sự khích lệ lớn trong q trình học tập, kích
thích tinh thần ham học hỏi của HS.

- Đề thi cần được chuẩn bị chu đáo cho thí sinh tham gia và cho cả HS phía dưới. Việc đó sẽ làm
cho hoạt động nhóm và cuộc thi diễn ra thuận lợi và đạt được hiệu quả. Thường GV gửi mỗi thí sinh
một mẫu giấy nhỏ có nội dung thi và chuẩn bị 1 mẫu giấy lớn treo trên bảng. GV có thể tiết kiệm bằng
cách tận dụng các vật liệu, chất liệu đơn giản, không sử dụng để tạo các dụng cụ hỗ trợ học tập. VD:
mặt sau còn trống của tờ lịch tháng (dạng treo, gáy lò xo).

<i><b>2.2.3.4. Những bài lên lớp có thể tổ chức hoạt động nhóm theo mơ hình trị chơi </b></i>

- Các bài luyện tập, ôn tập chương.
- Các bài truyền thụ kiến thức mới như:

+ Bài 7: Năng lượng của các electron trong nguyên tử. Cấu hình electron nguyên tử.
+ Bài 9: Bảng tuần hồn các ngun tố hố học

+ Bài 11: Sự biến đổi một số đại lượng vật lí của các ngun tố hố học
+ Bài 13: Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

+ Bài 22: Hoá trị và số oxi hoá
+ Bài 25: Phản ứng oxi hoá - khử

+ Bài 26: Phân loại phản ứng trong hố học vơ cơ

<b>2.2.4. Hình thức 4: Tổ chức hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm </b>

<i><b>2.2.4.1. Cách thức tổ chức </b></i>

<b>a. Chuẩn bị của GV </b>

- Chia nhóm phù hợp với vị trí chỗ ngồi ở phịng thí nghiệm. Phổ biến danh sách nhóm và vị trí

chỗ ngồi ở tiết học trước.

- Xác định nội dung kiến thức hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm.
- Thiết kế hoạt động và câu hỏi thảo luận thành các phiếu học tập.

- Dự kiến các tình huống xảy ra trong lúc tiến hành thí nghiệm, các câu hỏi HS sẽ thắc mắc.
- Chuẩn bị các bộ dụng cụ, hoá chất cho từng nhóm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37>

<b>b. Cách thức tổ chức hoạt động nhóm </b>

- Hoạt động nhóm có tiến hành thí nghiệm được tổ chức xen kẻ các hoạt động dạy học khác.
- GV phổ biến cách thức hoạt động và đề nghị HS thực hiện theo trình tự đó để đảm bảo an tồn
và thành cơng của thí nghiệm.

- Trong lúc tiến hành thí nghiệm, yêu cầu TV trong nhóm nhắc nhở lẫn nhau các thao tác sai.
- HS trao đổi, thảo luận các câu hỏi của GV về các thí nghiệm.

<i><b>2.2.4.2. Phương án đánh giá kết quả hoạt động nhóm </b></i>

- Sắp xếp nhóm nào cũng được trình bày. Người trình bày sẽ là TV bất kì.
- Qui định thời gian cho mỗi bài báo cáo.

- Tiêu chí đánh giá bài báo cáo tương đối đơn giản.

- GV nên cho HS cùng tham gia đánh giá. Do thời lượng báo cáo ngắn, GV nên chọn một nhóm
chấm điểm cho một nhóm khác. Hai nhóm khơng chấm điểm cho nhau.

<i>Bảng 2.4. Phiếu điểm đánh giá kết quả hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm </i>

<b>STT TIÊU CHÍ </b>

<b>ĐÁNH GIÁ </b>

<b>ĐIỂM </b>
<b>TỐI ĐA</b>

<b>ĐIỂM </b>
<b>NHĨM ... </b>

<b>GHI CHÚ </b>

1 Kĩ năng thực hành 3 Do GV chấm

2 Trình bày mạch lạc, dễ hiểu 3
3 Giọng rõ, to, diễn cảm 2

4 Đúng thời lượng 2

Do nhóm .... và
GV cùng chấm

<b>TỔNG ĐIỂM 10 </b>

<b>Lưu ý: Điểm nhóm làm trịn 1 số thập phân. </b>

Vì thường nhóm HS này chấm cho nhóm HS khác đơi khi khơng chính xác, có lúc mang nhiều
cảm tính, thiên vị nên điểm do GV chấm lấy hệ số 2.

Tiêu chí đánh giá cho nhóm khơng tham gia báo cáo như sau :

<i>Bảng 2.5. Phiếu điểm đánh giá kết quả hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm </i>

<b>STT TIÊU CHÍ </b>

<b>ĐÁNH GIÁ </b>

<b>ĐIỂM </b>
<b>TỐI ĐA </b>

<b>ĐIỂM </b>
<b>NHĨM ... </b>

<b>GHI CHÚ </b>

1 Kĩ năng thực hành 3

2 Trật tự 2

3 Vệ sinh 2

Do GV chấm

</div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38>

4 Bài tường trình 3

<b>TỔNG ĐIỂM 10 </b>

Khi một nhóm lên báo cáo các nhóm cịn lại phải chú ý lắng nghe, tập cách góp ý, nhận xét ý kiến
người khác. Để động viên tinh thần học tập đó, nhóm nào có bổ sung sẽ được cộng điểm khuyến khích.

<i><b>2.2.4.3. Ưu điểm </b></i>

- Tổ chức hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm áp dụng hiệu quả với nhiều dạng bài lên lớp.
Các dạng đó là truyền thụ kiến thức mới về các chất cụ thể, lí thuyết phản ứng và các bài thực hành.

- Thơng qua hoạt động nhóm, HS có cơ hội thảo luận, căn cứ vào hiện tượng thí nghiệm và lí
thuyết phản ứng đã học, tự rút ra kết luận là những đơn vị kiến thức mới. Điều đó càng làm cho HS có
lịng tin vào khoa học.

- Tiến hành thí nghiệm trong một nhóm nhỏ HS dễ dàng cải thiện những thao tác sai. Qua đó, HS
được rèn luyện kĩ năng thực hành.

- Thí nghiệm với hiện tượng rõ ràng và hấp dẫn làm tăng hứng thú học tập của HS và làm cho lớp
học sôi nổi hơn. Vì thế HS tích cực hơn trong học tập.

- Tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động nhóm diễn ra tại lớp tuy chưa thật sự là toàn diện nhưng
phần nào cũng đã đánh giá được khả năng trình bày của HS và quá trình làm việc của các TV trong
nhóm.

- HS tham gia đánh giá cùng với GV là một cách thức đảm bảo tính cơng bằng và khách quan
trong đánh giá. Qua đó GV rèn luyện cho HS biết cách lắng nghe, góp ý và nhận xét ý kiến của người
khác.

<i><b>2.2.4.4. Một số lưu ý </b></i>

- Vì HS vừa tiến hành thí nghiệm vừa trao đổi các câu hỏi thảo luận, nên lớp học sẽ tương đối ồn
ào và mất trật tự. Để đảm bảo an toàn trong khi tiến hành thí nghiệm, vào đầu giờ GV nhắc nhở HS
những qui định quan trọng trong phịng thí nghiệm và một số thao thác thực hành thí nghiệm.

- Hoạt động nhóm được xây dựng chủ yếu trao đổi các câu hỏi liên quan đến thí nghiệm. Hoạt
động nhóm khơng thể chỉ đơn giản quan sát thí nghiệm, ghi nhận hiện tượng và rút ra kết luận.Vì vậy

những câu hỏi thảo luận và thí nghiệm cần chứa những vấn đề mới nhằm kích thích tư duy của HS.

- Chọn những thí nghiệm dễ tiến hành, hiện tượng rõ ràng.

<i><b>2.2.4.5. Những bài lên lớp có thể áp dụng hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm hoá học </b></i>

- Bài 15. Bài thực hành số 1: Một số thao tác thực hành thí nghiệm hóa học. Sự biến đổi tính chất
của các nguyên tố trong chu kì và nhóm

</div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39>

- Bài 38. Bài thực hành số 3: Tính chất của các halogen

- Bài 39. Bài thực hành số 4: Tính chất các hợp chất của halogen
- Bài 41. Oxi

- Bài 43. Lưu huỳnh

- Bài 45. Hợp chất có oxi của lưu huỳnh

- Bài 47. Bài thực hành số 5: Tính chất của oxi, lưu huỳnh

- Bài 48. Bài thực hành số 6: Tính chất các hợp chất của lưu huỳnh
- Bài 49. Tốc độ phản ứng

- Bài 52. Bài thực hành số 7: Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học

<b>2.2.5. Hình thức 5: Tổ chức hoạt động nhóm ở ngồi lớp học và báo cáo sản phẩm tại lớp </b>

<i><b>2.2.5.1. Cách thức tổ chức </b></i>

<b> Chia nhóm: </b>

Đảm bảo chia nhóm khoa học và tính cơng bằng sao cho mỗi nhóm có đầy đủ HS khá giỏi, thành
thạo vi tính, nhà có máy tính và máy tính có kết nối mạng internet, GV có thể sử dụng cách chia nhóm
sau đây:

- Trước buổi chia nhóm, GV thiết kế một tờ phiếu thăm dị đơn giản và phát cho mỗi HS, yêu cầu
HS đánh dấu lựa chọn đầy đủ các câu hỏi và sau đó thu lại.

<i>Bảng 2.6. Mẫu phiếu thăm dị </i>
Trường THPT ...

<b>Lớp ... PHIẾU THĂM DÒ </b>
Họ và tên HS: ...

Em hãy đánh dấu x vào 1 ô  trong mỗi câu hỏi sau:

<b>1. Nhà em có máy vi tính khơng ? (nếu chọn khơng thì khơng trả lời câu 2) </b>

 có  khơng

<b>2. Máy vi tính nhà em có nối mạng internet khơng ? </b>

 có  không

<b>3. Em biết sử dụng Microsoft Word, Powerpoint ở mức độ nào? </b>

 thành thạo  không thành thạo  chưa sử dụng

<b>4. Em biết chỉnh sửa phim, âm thanh, hình ảnh khơng? </b>

 có  không

<b>5. Em sử dụng internet như thế nào ? </b>

 chưa sử dụng  ít khi sử dụng  thường xuyên sử dụng

</div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40>

 tốt  khá  trung bình  yếu

- Sau khi phân loại và tổng hợp xong các phiếu thăm dò ở nhà, GV lọc ra danh sách HS tương
ứng với những vấn đề vừa được thăm dò và kết hợp với học lực của HS để lập ra số lượng các lá thăm.
Nếu GV chia lớp thành 8 nhóm, mỗi nhóm khoảng 6 HS thì GV cần chuẩn bị:

<b>+ 8 lá thăm (ghi từ nhóm 1 đến nhóm 8) cho nhóm HS nhà có máy vi tính và có nối mạng </b>

<b>internet. </b>

<b>+ 8 lá thăm cho nhóm HS biết đến kĩ năng tin học (Word, Powerpoint). </b>

<b>+ 8 lá thăm cho nhóm HS biết đến kĩ năng chỉnh sửa phim, âm thanh, hình ảnh. </b>
<b>+ 8 lá thăm cho nhóm HS biết đến internet. </b>

<b>+ 8 lá thăm cho nhóm HS có học lực khá, giỏi. </b>

<b>+ 8 lá thăm cho nhóm HS có khả năng thuyết trình đạt mức khá, giỏi. </b>

- Nhóm trưởng lên bốc thăm nhiệm vụ, nhận từ GV tờ kế hoạch chung và phiếu đánh giá hoạt
động nhóm để các nhóm có sự phấn đấu và điều chỉnh kịp thời trong quá trình thực hiện sản phẩm.

- GV phổ biến nội dung hoạt động và kế hoạch thực hiện cho cả lớp.

- HS căn cứ vào kế hoạch chung xây dựng kế hoạch chi tiết cho nhóm. Trong bảng kế hoạch ghi
rõ công việc, phân công, thời gian thực hiện, kết quả đạt được. Trong q trình thực hiện, nhóm trưởng
cần nắm thật rõ sự phân công nhằm đôn đốc các thành viên hồn thành đúng tiến độ.

- GV ln quan tâm, thăm hỏi các nhóm đã xúc tiến cơng việc như thế nào để có những giúp đỡ
cần thiết. Các nhóm cần phải thường xuyên trao đổi ý kiến với GV để thực hiện nhiệm vụ đúng hướng.

- Nếu sản phẩm là các báo cáo, GV sẽ đăng kí phịng máy có projector, máy vi tính có hệ thống
âm thanh và in trước các tờ phiếu đánh giá.

- Sau mỗi báo cáo, GV dành một chút thời gian cùng HS các nhóm khác nhận xét ưu điểm, hạn
chế về nội dung, hình thức và cách trình bày.

<i><b>2.2.5.2. Phương án đánh giá kết quả hoạt động nhóm </b></i>

Vì khơng theo sát từng hoạt động của các nhóm ở ngồi lớp học nên GV khơng thể nhận xét đánh
giá công bằng, khách quan đến từng HS nếu chỉ căn cứ vào bài báo cáo. Để giải quyết điều này, GV
đưa ra một số tiêu chí đánh giá để việc tính điểm cơng bằng hơn. GV quán triệt tinh thần cho cả lớp
biết “khơng có sự cào bằng” mà điểm số phải là điểm thực lực của chính mỗi HS.

<i>Bảng 2.7. Thang điểm đánh giá hoạt động nhóm ở ngồi lớp học </i>

<b>THANG ĐIỂM ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG NHÓM ... </b>

<b>Phần 1. Điểm bài báo cáo (5 điểm) do GV chấm và nhóm khác chấm chéo </b>

Phần điểm này HS trong nhóm được hưởng như nhau.

<b>ĐIỂM </b>

<b>STT YÊU CẦU </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(41)</span><div class='page_container' data-page=41>

1 Nội dung chính xác, trọng tâm 0 0,5 1

2

Có sử dụng các phương tiện hỗ trợ

(như bảng biểu, sơ đồ theo SGK, thí nghiệm
minh họa, hình ảnh)

0 0,5 1

3 Trình bày rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu 0 0,5 1

4 Đúng thời lượng 0 0,5 1

5 Thể hiện sự sáng tạo 0 0,5 1

<b> TỔNG ĐIỂM 5 MỤC </b>

<b>Phần 2. Điểm do cá nhân cố gắng đạt được (5 điểm) do nhóm tự chấm </b>
<b>ĐIỂM </b>

<b>STT YÊU CẦU </b>

<b>KÉM </b> <b>ĐƯỢC TỐT </b>

6 Thái độ hợp tác. 0 0,5 1

7 Hoàn thành nhiệm vụ. 0 0,5 1

8

Có một trong những đóng góp nổi bật:
- Tìm kiếm những tư liệu quan trọng
- Báo cáo

- Làm thí nghiệm

- Chuẩn bị bài trình chiếu

- Chuẩn bị các phương tiện hỗ trợ khác

0 0,5 1

9 Tham gia phát biểu xây dựng bài trên lớp. 0 0,5 1

10 Điểm làm kiểm tra nhỏ nhằm đánh giá
thái độ theo dõi của HS trên lớp.

(0-3 điểm)

0

(4-6 điểm)

0,5

(7-10 điểm)

1

<b>TỔNG ĐIỂM CỦA 10 MỤC</b>

<i><b>Ghi chú: Để công bằng nhóm trưởng chủ trì buổi họp chấm mục 6, 7, 8 cho từng HS căn cứ trên </b></i>

bảng kế hoạch phân công chi tiết và kết quả thực hiện.

GV có thể chấm mục 9 bằng cách chọn 1 HS để ghi nhận số lần phát biểu của HS trong buổi báo
cáo. HS có từ 3 lần phát biểu trở lên được 1 điểm, 1-2 lần được 0,5 điểm. Cuối giờ, nhóm trưởng ghi
điểm vào phiếu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(42)</span><div class='page_container' data-page=42>

- Để đảm bảo công bằng và khách quan trong đánh giá, tạo điều kiện cho HS tự đánh giá và đánh
giá lẫn nhau, GV nên cho HS cùng tham gia đánh giá với mình theo các tiêu chí trong phần 1 của phiếu
đánh giá. Mỗi nhóm sẽ chấm điểm cho tất cả các nhóm khác, trừ nhóm của mình.

Điểm số của mỗi thành viên được lẻ 0,5 điểm.

<i><b>2.2.5.3. Ưu điểm </b></i>

- Nhiệm vụ hoạt động nhóm ở ngồi lớp học thường đa dạng. Sản phẩm của nhóm có thể là bài
báo cáo (dùng phần mềm powerpoint, violet hay các phần mềm đa phương tiện khác), tờ rơi tuyên
truyền, tờ quảng cáo, dụng cụ học tập, sản phẩm sáng tạo ứng dụng những kiến thức đã học, ...

- Phát hiện tiềm năng của HS, từ đó bồi dưỡng và phát huy năng lực đó.

- Rèn luyện cho HS nhiều kĩ năng hoạt động như kĩ năng hợp tác, kĩ năng lắng nghe, kĩ năng
trình bày, kĩ năng tìm kiếm và chọn lọc thơng tin, kĩ năng sử dụng các phần mềm tin học.

- HS có nhiều cơ hội tiếp xúc nên không những phát triển cho HS kĩ năng hợp tác mà còn rèn
luyện các kĩ năng xã hội như kĩ năng lắng nghe, kĩ năng thuyết phục, kĩ năng xây dựng lòng tin, ... giúp
HS mạnh dạn hơn, mềm dẻo hơn trong giao tiếp và xây dựng tình đồn kết trong nhóm.

- Thang điểm đánh giá hoạt động cá nhân và nhóm đã hạn chế được hiện tượng ăn theo và đánh
giá đúng mức sự đóng góp của mỗi TV. Chỉ tiêu đánh giá quan tâm đến hiệu quả của bài học (mục 10).
Đó là nguồn thơng tin phản hồi từ phía HS giúp GV rút kinh nghiệm, điều chỉnh kịp thời cho những
tiết học sau.

<i><b>2.2.5.4. Một số lưu ý </b></i>

- Mỗi tiết chỉ nên sắp xếp khoảng 4 báo cáo.

- Nhiệm vụ học tập không nên q khó mà cũng khơng q dễ.

- Nếu nội dung hoạt động nhóm là kiến thức mới, GV nên hướng dẫn cho HS trình bày theo
hướng nêu vấn đề, có sử dụng thí nghiệm, sơ đồ, hình ảnh, mơ phỏng... hỗ trợ, đồng thời xây dựng hoạt
động thu hút sự tham gia của nhóm khác.

- Mỗi nhóm phải nộp bản phân cơng chi tiết cho GV.

- Phân công cần phải đều tay và phù hợp với khả năng của HS. Nhóm trưởng đơn đốc các TV
thực hiện đúng tiến độ. Trong quá trình hợp tác, cần tránh mâu thuẫn giữa các cá nhân, nếu có xảy ra
cần giải quyết ngay hay báo với GV. Khi đó, GV khơng nên áp đặt ý kiến chủ quan lên các nhóm mà
nên là người hướng dẫn, trọng tài, định hướng cho HS. Nhờ đó phát huy được tính độc lập, chủ động
của HS.

- Cung cấp cho HS đường dẫn một số trang web hay tài liệu liên quan.

<b>Điểm phần 1=(Điểm trung bình cộng của các nhóm chấm + Điểm của GV chấm)/2 </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(43)</span><div class='page_container' data-page=43>

- Thông thường, HS chỉ quan tâm nhiều đến nội dung kiến thức do nhóm phụ trách mà không tập
trung lắng nghe, tiếp thu các phần khác. Khắc phục điều này, HS làm bài kiểm tra nhỏ về tất cả các
phần bài học.

- Khuyến khích HS mạnh dạn tham gia báo cáo.

<i><b>2.2.5.5. Những bài lên lớp có thể áp dụng hoạt động nhóm ở ngồi lớp học và báo cáo sản </b></i>
<i><b>phẩm tại lớp </b></i>

- Bài 30. Clo (1 tiết)

- Bài 31. Hiđro clorua – Axit clohiđric (1 tiết)
- Bài 35. Brom (1 tiết)

- Bài 36. Iot (1 tiết)
- Bài 41. Oxi (1 tiết)

- Bài 43. Lưu huỳnh (1 tiết)

- Bài 45. Hợp chất có oxi của lưu huỳnh (3 tiết)

- Chuyên đề: Một số vấn đề về môi trường hiện nay (1 tiết)

<b>2.3. Thiết kế một số bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm </b>
<b>2.3.1. Bài “Luyện tập chương 1” (1 tiết) </b>

<i>(Vận dụng hình thức tổ chức hoạt động nhóm theo mơ hình trị chơi) </i>

<b>A. Mục tiêu bài học </b>

<b>1. Củng cố kiến thức [38, tr.38] </b>

- Thành phần cấu tạo nguyên tử.
- Những đặc trưng của nguyên tử.

- Sự chuyển động của electron trong nguyên tử.

- Sự phân bố electron trên các phân lớp theo thứ tự của lớp.
- Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng.

<b>2. Về kĩ năng </b>

- Vận dụng kiến thức về thành phần cấu tạo nguyên tử, đặc điểm của các hạt cấu tạo nên nguyên
tử để làm bài tập về cấu tạo nguyên tử.

- Vận dụng các nguyên lí, qui tắc để viết cấu hình electrong nguyên tử của các nguyên tố.

- Dựa vào đặc điểm lớp electron ngoài cùng để phân loại các nguyên tố kim loại, phi kim hoặc
khí hiếm.

- Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, sự nhanh trí để giải quyết bài thi chính xác và kịp thời gian.

<b>3. Về thái độ, tình cảm </b>

Trong q trình hoạt động, HS có cơ hội giúp đỡ lẫn nhau, xây dựng phong trào học tập ngay tại
lớp giúp tăng tính đồn kết và lịng nhiệt tình giữa các thành viên trong nhóm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(44)</span><div class='page_container' data-page=44>

<b>Học sinh: Ôn tập các vấn đề sau </b>

- Thành phần cấu tạo nguyên tử.
- Sự chuyển động e trong nguyên tử.
- Sự phân bố e trong nguyên tử.

- Cấu hình electron ngun tử. Dự đốn tính chất và giải thích.

<b>Giáo viên: </b>

<i><b>- Dự kiến cách chia đội (4 đội) và 1 thư kí để ghi điểm. (xem phần 2.2.3.1) </b></i>
- Đặt tên và xây dựng thể lệ trò chơi.

- Chuẩn bị đề thi : Soạn nội dung, đáp án và in đủ số lượng.
- Phiếu chấm điểm.

<b>C. Các bước tổ chức hoạt động nhóm </b>

<b> Hoạt động 1 (15 phút) </b>

- GV phát phiếu học tập cho mỗi nhóm.

- 4 HS ở 2 bàn gần nhau trao đổi để giải quyết các bài tập sao cho HS nào cũng hiểu và làm bài
được.

<b>BÀI TẬP TỰ LUYỆN </b>

<b>Bài 1. Tổng số hạt proton, nơtron, electron của nguyên tử nguyên tố A bằng 46. Trong đó số hạt ở vỏ </b>

<b>ít hơn số hạt trong nhân là 12. Tính số khối hạt nhân, số hiệu nguyên tử và viết kí hiệu nguyên tử. </b>

<b>Bài 2. </b> Trong thiên nhiên Ag có 2 đồng vị :109

47<i>Ag</i> chiếm 44% ,nguyên từ khối trung bình của Ag là
107,88. Xác định kí hiệu nguyên tử đồng vị thứ 2.

<b>Bài 3. Cho hỗn hợp 2 đồng vị </b>79 81

35Br ; Br 35 . Nguyên tử khối trung bình là 79,91.
Tính tỉ lệ % số nguyên tử của 2 đồng vị.

<b>Bài 4. Hãy viết cấu hình electron đầy đủ của nguyên tử. Phân bố electron vào ô lượng tử. Dự đốn </b>

tính kim loại, phi kim, khí hiếm. Giải thích.

<b>a) Ngun tố có Z = 16, 30. </b>
<b>b) Lớp e ngoài cùng : 3s</b>1, 3s2 3p1.

<b>c) Phân lớp có mức năng lượng cao nhất : 3d</b>5, 4p6.

<b>d) electron cuối cùng thuộc phân lớp : 2p</b>3, 3d6.

<b>e) Nguyên tử có 7 e s , 8 e p. </b>

<b>f) Nguyên tử có 3 lớp e, 6 e lớp ngồi cùng. </b>

<b>g) Ion A</b>+ và ngun tử B có cấu hình e lớp ngồi cùng là 3s2 3p6.

<b>Bài 5.</b>Viết cấu hình electron nguyên tử và ion sau :

</div>
<span class='text_page_counter'>(45)</span><div class='page_container' data-page=45>

<b>Lưu ý với HS: Mối quan hệ phụ thuộc giữa trách nhiệm cá nhân với kết quả của tập thể. HS </b>

trung bình yếu chủ động nêu lên thắc mắc, HS khá giỏi tích cực hướng dẫn bạn hiểu và làm bài.
<b> Hoạt động 2 (30 phút) </b>

<b>a. Phổ biến thể lệ cuộc thi </b>

<b>TRÒ CHƠI “CHÚNG TA LÀ MỘT ĐỘI” </b>

Cuộc thi gồm qua 3 phần. Điểm của nhóm là điểm tích luỹ 3 phần thi.
<b> Phần 1 - Tiếp sức (8 phút) </b>

- Mỗi đội nhận một đề thi (có phần trả lời câu hỏi).

- Cứ 30 giây đề thi được chuyển sang một thành viên kế tiếp.
- Sau 10 phút, HS nộp lại kết quả cho GV.

<b> Phần 2 - Một chọi ba (10 phút) </b>

- GV chia bảng thành 4 phần và bốc thăm.
- TV có cùng số thứ tự tham gia cuộc thi.

- HS nhận đề thi và trình bày bài giải lên bảng trong 7 phút.
- GV sửa bài và chấm điểm.

<b> Phần 3 - Đối đầu (10 phút) </b>

- GV bốc thăm chọn ra 2 đội và số thứ tự của TV lên thi đấu.

- GV đọc câu hỏi cho 2 HS. Thời gian suy nghĩ là 20 giây. HS nào có câu trả lời sớm sẽ giơ tay
giành quyền trả lời.

- Mỗi đội có 5 lượt chơi.

<b>b. Nội dung cuộc thi </b>

<b> Phần 1 - Tiếp sức </b>

<i><b>Cách chấm điểm : Viết đúng mỗi cấu hình e nguyên tử +1. </b></i>

<i><b>Cho các nguyên tử có đặc điểm trong bảng dưới đây: </b></i>

HS viết cấu hình e đầy đủ của nguyên tử, phân bố electron vào ơ lượng tử. Dự đốn tính chất
ngun tố. Giải thích.

<b>Đặc điểm Cấu hình e đầy đủ của ngun tử Tính chất Giải thích </b>

Lớp e
ngồi
cùng :

a) 2s1
b) 2s2 2p5
c) 3s2 3p4
d) 4s2 4p1

Phân lớp
e ngoài

</div>
<span class='text_page_counter'>(46)</span><div class='page_container' data-page=46>

cùng : c) 4s1
d) 4p6

<b>Đặc điểm Cấu hình e đầy đủ của ngun tử Tính chất Giải thích </b>

Phân lớp
e có mức
năng
lượng cao
nhất :

a) 3p2
b) 3d8
c) 4s2
d) 4p2

Nguyên
tử có :

a) 3e s
b) 5 e s
c) 6 e p
d) 12 e p
và 6 e d
R+ , X2- có phân lớp
ngồi cùng là 2p6

R :
X :
A3+, B- có phân lớp

ngoài cùng là 3p6

A :
B :

<b> Phần 2 - Một chọi ba </b>

<b>Đề 1 : Tổng số hạt electron, proton, nơtron của nguyên tử ngun tố X là 46. Trong đó, số hạt khơng </b>

mang điện bằng 8/15 số hạt mang điện.

a) Tính số hiệu nguyên tử, số khối hạt nhân và viết kí hiệu nguyên tử X.

b) R là nguyên tố có 2 đồng vị : X và Y. Nguyên tử Y có ít hơn X 1 hạt nơtron. Y chiếm 4% số nguyên
tử trong tự nhiên. Tính nguyên tử khối trung bình của R.

<b>Giải </b>

a) Gọi P, N, E lần lượt là số proton, nơtron, electron trong nguyên tử X.
Ta có : P + N + E = 46 (1)

N = 8/15 (P + E) (2)
Mà P = E = Z (3)

Thế (3) vào (1) và (2), ta được hệ phương trình
2Z + N = 46 Z = 15
16Z – 15N = 0 N = 16

Vậy AX = 15 + 16 = 31 <i><b>(2 điểm) </b></i>

b) Y là đồng vị của X, có ít hơn 1 hạt nơtron  NY = 16 - 1 = 15

</div>
<span class='text_page_counter'>(47)</span><div class='page_container' data-page=47>

30.4 + 31.(100 - 4)

A = = 30,96

100 <i><b>(2 điểm)</b></i>

<b>Đề 2 :</b> Tổng số hạt electron, proton, nơtron của nguyên tử nguyên tố X là 32.
a) Tính số hiệu nguyên tử, số khối hạt nhân và viết kí hiệu nguyên tử X.

b) Nguyên tố R có 2 đồng vị X, Y với tỉ lệ số nguyên tử tương ứng là 45/455. Tổng số hạt trong đồng
vị Y ít hơn trong X 2 hạt. Tính nguyên tử khối trung bình của R.

<b>Giải </b>

a) Gọi P, N, E lần lượt là số proton, nơtron, electron trong nguyên tử X.
Ta có : S = P + N + E = 32 (1)

Mà P = E = Z (3)

Thế (3) vào (1) ta được hệ phương trình S = 2Z + N = 32
Nếu Z  82 :



 9,14  Z  10,67

Vì P là số nguyên dương nên Z = 10  N = 12  AX = 22 <i><b>(2 điểm)</b></i>

b) Y là đồng vị của X, có tổng số hạt ít hơn X là 2  S = 32 – 2 = 30
 N Y = 10  A Y = 10 + 10 = 20

Nguyên tử khối trung bình của R là A = 22.45 + 20.455 = 20,18

45 + 455 <i><b>(2 điểm)</b></i>

<b> Phần 3 - Đối đầu </b>

<i><b>Cách chấm điểm : Mỗi câu trả lời đúng +1. </b></i>

<b>Câu 1.</b> Ngun tử có đường kính lớn hơn đường kính hạt nhân khoảng 10 000 lần. Nếu phóng đại hạt
nhân lên thành một quả bóng có bán kính 0,5 cm thì đường kính ngun tử là bao nhiêu m ?

<i><b>Đáp số : 100 m. </b></i>

<b>Câu 2.</b> Mg có 2 đồng vị là 24 25

12<i>Mg</i>; 12<i>Mg</i>. Cacbon có 2 đồng vị 1735<i>Cl</i> ; 1737<i>Cl</i>. Có bao nhiêu phân tử MgCl2
được tạo thành từ các đồng vị trên?

<i><b>Đáp số : 6 phân tử. </b></i>

<b>Câu 3.</b> Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, notron, electron là 52 và có số khối là 35.
Điện tích hạt nhân nguyên tử là bao nhiêu ?

<i><b>Đáp số : 17+. </b></i>

<b>Câu 4. Nêu tên lớp electron có số electron tối đa là 18 e ? </b>

<i><b>Đáp số : Lớp M. </b></i>

S

3,5 <b> </b>Z 
S
3
32

3,5 <b> </b>Z 
32

</div>
<span class='text_page_counter'>(48)</span><div class='page_container' data-page=48>

<b>Câu 5.</b> Trong nguyên tử, electron nào quyết định tính chất hóa học của ngun tử ?

<i><b>Đáp số : electron ở lớp ngoài cùng. </b></i>

<b>Câu 6.</b><i><b> Cấu hình electron khơng đúng là : 1s</b></i>3. Hỏi cấu hình electron trên đã phạm ngun lí hay qui
tắc nào ? <i><b>Đáp số : nguyên lí Pauli. </b></i>

<b>Câu 7.</b> Nguyên tử Y có electron cuối cùng thuộc phân lớp p (ô lượng từ thứ hai từ trái sang) của lớp M
và là electron độc thân. Số hiệu ngtử của nguyên tố Y là bao nhiêu ? <i><b>Đáp </b></i>
<i><b>số : 14. </b></i>

<b>Câu 8.</b> Ngun tử có cấu hình electron lớp ngồi cùng là ns2 np4 thì tạo được ion có điện tích là bao
nhiêu ? <i><b>Đáp số : 2- . </b></i>

<b>Câu 9. Tổng số hạt proton, nơtron, electron của nguyên tử nguyên tố X là 20. Ở trạng thái cơ bản tổng </b>

số obitan có chứa e nguyên tử là bao nhiêu ?

<i><b>Đáp số : 4. </b></i>

<b>Câu 10.</b> Electron cuối cùng nguyên tử X được phân bố vào 3d7. Ngun tử có bao nhiêu electron lớp
ngồi cùng ? <i><b>Đáp số : 2. </b></i>

<b>Hoạt động 3 (2 phút) </b>

GV công bố tổng điểm, tuyên dương và trao phần thưởng cho đội đoạt giải nhất và nhì. Sau đó,
GV tổng kết và rút kinh nghiệm hoạt động nhóm.

Dặn dị – hướng dẫn học ở nhà.

<b>2.3.2. Bài “Bảng tuần hoàn các ngun tố hố học” (2 tiết) </b>

<i>(Vận dụng hình thức tổ chức hoạt động nhóm chuyên gia – bài đã thực nghiệm) </i>

<b>A. Mục tiêu bài học </b>

<b>1. Về kiến thức [38, tr. 42] </b>
<b>HS biết: </b>

- Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

<b>HS hiểu: </b>

- Cấu tạo của bảng tuần hoàn: ơ, chu kì, nhóm ngun tố (nhóm A, nhóm B).

- Mối quan hệ chặt chẽ giữa cấu hình electron nguyên tử với vị trí của nguyên tố trong bảng
tuần hồn.

<b>2. Về kĩ năng </b>

- Từ vị trí trong bảng tuần hồn của ngun tố (ơ, nhóm, chu kì) suy ra cấu hình electron và
ngược lại.

- Thơng qua hoạt động nhóm, HS có cơ hội rèn luyện kĩ năng trình bày và kĩ năng lắng nghe.

</div>
<span class='text_page_counter'>(49)</span><div class='page_container' data-page=49>

Nhờ hợp tác, HS mạnh dạn hơn, tự tin hơn nói ra điều mình hiểu, đồng thời biết tôn trọng và
tiếp thu những kiến thức mà bạn khác truyền đạt lại.

<b>B. Chuẩn bị của học sinh và giáo viên </b>
<b>Học sinh: </b>

<b>- </b>Ơn lại cách viết cấu hình electron ngun tử. Từ đó suy ra cấu tạo vỏ ngun tử và tính chất
nguyên tố.

<b>-</b> Đọc trước bài mới theo sự hướng dẫn của GV.

<b>-</b> HS sắp xếp và ngồi theo sơ đồ lớp học theo yêu cầu GV.

<b>Giáo viên: </b>

- Hướng dẫn HS cách chia nhóm, bầu nhóm trưởng.

- Nêu chủ đề, giao nhiệm vụ và hướng dẫn cách thức hoạt động nhóm.
- Phổ biến phương án đánh giá hoạt động nhóm.

- Phát phiếu câu hỏi gợi ý thảo luận cho từng HS.

- Gửi mỗi nhóm một phiếu ghi tên, ghi điểm của mỗi thành viên và tổng kết điểm cả nhóm.

Các cơng việc trên, GV có thể thực hiện trong vòng 5 phút ở tiết học trước để HS chủ động chuẩn

bị bài.

- Hướng dẫn HS cách sắp xếp sơ đồ chỗ ngồi theo dự kiến của GV.

<b>C. Các bước tổ chức hoạt động nhóm </b>
<b>1. Chia nhóm (2 phút của tiết trước) </b>

- Vì đặc điểm của kiểu hoạt động nhóm này khơng địi hỏi trình độ tin học; mặt khác sơ đồ lớp
học thường là HS khá giỏi kèm HS trung bình yếu, để thuận tiện trong việc chia nhóm và bố trí chỗ
ngồi mà vẫn khơng có sự chênh lệch đáng kể trình độ giữa các nhóm, cứ 2 bàn kề nhau (4 HS) tạo
thành 1 nhóm hợp tác.

- Mỗi nhóm chọn HS có điểm bài kiểm tra (gần thời điểm hoạt động nhóm) cao nhất làm nhóm
trưởng.

- Nhóm trưởng phụ trách giữ phiếu ghi tên, ghi điểm bài kiểm tra, tổng kết điểm nhóm ngay khi
có kết quả và báo cáo lại cho GV.

- Đặt số cho các thành viên trong nhóm: TV1, TV2, TV3 (tự thống nhất hay bốc thăm), TV4
(nhóm trưởng).

<b>Chú ý: Nếu sỉ số lớp khơng chia hết cho 4, sẽ có nhóm có 5 TV. Lúc đó GV đề nghị có 2 thành </b>
viên mang cùng số (nên chọn nội dung khó như phần 3, 4).

<b>2. Giao nhiệm vụ (3 phút của tiết trước) </b>

- Mỗi HS được nhận 1 bảng câu hỏi gợi ý thảo luận. Tiến hành hoạt động theo phân công sau:

</div>
<span class='text_page_counter'>(50)</span><div class='page_container' data-page=50>

<b>TV1 </b> I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong BTH

II.1. Ô nguyên tố

<b>TV2 </b> II.2. Chu kì

<b>TV3 </b> II.3. Nhóm ngun tố: Tìm hiểu nguyên tố nhóm A

<b>TV4 </b> II.3. Nhóm ngun tố: Tìm hiểu ngun tố nhóm B

<b>Câu hỏi gợi ý thảo luận </b>

<b>NHÓM CHUYÊN GIA THỨ NHẤT (gồm các TV1 của các nhóm) </b>

<b>1. </b>Các nguyên tố hóa học được sắp xếp có trật tự khơng ? Nếu có, BTH được xây dựng dựa trên
những nguyên tắc nào?

<b>2. </b>Mỗi nguyên tố được xếp vào mấy ô ?

<b>3. </b>STT ô nguyên tố liên quan gì đến cấu tạo của nguyên tử nguyên tố khơng?

<b>4. </b>Tìm hiểu các giá trị có trong ơ nguyên tố.

<b>5. </b>Từ các giá trị trong ô nguyên tố, có xác định được thành phần nguyên tử nguyên tố đó khơng ?

<b>BÀI TẬP ÁP DỤNG </b>

Căn cứ vào BTH, hãy cho biết:

- STT ô nguyên tố Flo. Từ đó suy ra số electron, số proton của Flo
- Nguyên tử khối trung bình của nguyên tố Oxi.

- Cấu hình electron của nguyên tử Mg ? Giải thích kí hiệu [Ne]
- Độ âm điện của Clo.

<b>NHÓM CHUYÊN GIA THỨ HAI </b>(gồm các TV2 của các nhóm)

<b>1. </b>Các nguyên tố được xếp trong cùng chu kì có điểm gì giống nhau ?

<b>BÀI TẬP ÁP DỤNG </b>

‐ Không xem BTH, xác định Zn (Z=30) ở chu kì mấy ?

‐ Xem BTH, cho biết các nguyên tử sau có mấy lớp electron: Mo, Ge, Rn.

<b>2. </b>Những chu kì nào được gọi là chu kì nhỏ, những chu kì nào được gọi là chu kì lớn ? Vì sao ?

<b>3. </b>Xem và nhận xét đặc điểm cấu hình electron của nguyên tử nguyên tố đầu và cuối của mỗi chu
kì.

<b>4. </b>Vì sao chu kì 1 chỉ có 2 ngun tố, cịn chu kì 2, 3 có 8 ngun tố, cịn chu kì 4 có đến 18
ngun tố ?

</div>
<span class='text_page_counter'>(51)</span><div class='page_container' data-page=51>

<b>1. </b>Nguyên tố s là gì ?

<b>2. </b>Xác định electron cuối cùng của nguyên tử O(Z=8), Mg(Z=12) ở phân lớp gì? Từ đó, kết luận O
và Mg là nguyên tố s, p, d hay f ?

<b>3. </b>Nguyên tố s, nguyên tố p là gì ?

<b>4. </b>BTH có mấy màu nền ? Mỗi màu nền đại diện cho điều gì ?

<b>5. </b>BTH có mấy cột tương ứng mấy nhóm ?

<b>6. </b>Các nguyên tố trong cùng một nhóm có đặc điểm gì giống nhau ?

<b>7. </b>Ngun tố nhóm A bao gồm các nhóm nguyên tố s, p, d hay f ?

<b>8. </b>Các nguyên tố trong cùng nhóm A có đặc điểm gì chung ?

<b>9. </b>Từ đó suy ra quan hệ STT nhóm A và số electron hố trị.

<b>BÀI TẬP ÁP DỤNG </b>

- Khơng nhìn BTH, cho biết S (Z=16), Na (Z=11) ở nhóm nào ?
- Có chu kì nào mà tồn chứa ngun tố nhóm A khơng ? Kể ra.

<b> Nhóm chun gia thứ tư (gồm các TV4) </b>

<b>1. </b>Nguyên tố s là gì ?

<b>2. </b>Xác định electron cuối cùng của nguyên tử Na (Z=11), Ti (Z=22) ở phân lớp gì? Từ đó, kết luận
O và Ti là nguyên tố s, p, d hay f ?

<b>3. </b>BTH có mấy màu nền ? Mỗi màu nền đại diện cho điều gì ?

<b>4. </b>Nhìn BTH cho biết BTH có mấy cột tương ứng mấy nhóm ?

<b>5. </b>Các nguyên tố trong cùng một nhóm có đặc điểm gì giống nhau ?

<b>6. </b>Nguyên tố nhóm B bao gồm các nhóm nguyên tố s, p, d hay f ?

<b>7. </b>Các nguyên tố trong cùng nhóm B có đặc điểm gì chung ?

<b>8. </b>Electron hoá trị là electron thuộc phân lớp nào ?

<b>9. </b>Từ đó suy ra quan hệ STT nhóm B và số electron hoá trị.

<b>BÀI TẬP ÁP DỤNG </b>

- Khơng nhìn BTH, cho biết Fe (Z=26), Zn (Z=30) ở nhóm nào ?
- Có chu kì nào mà tồn chứa ngun tố nhóm B khơng ? Kể ra.

<b> BÀI TẬP ÁP DỤNG </b>

<b> (HS sẽ trao đổi với nhau phần này khi trở về nhóm hợp tác) </b>

<b> Dạng 1: Xác định STT ơ, chu kì, nhóm trong BTH của các nguyên tố sau: </b>

a. P (Z=15), Ca (Z=20), Mn (Z=25), Cu (=29)

</div>
<span class='text_page_counter'>(52)</span><div class='page_container' data-page=52>

<b> Dạng 2:</b> Viết cấu hình electron nguyên tử, xác định số hiệu cho ngun tố có vị trí sau:
a. Mg ở chu kì 3 và nguyên tử có 2 electron lớp ngồi cùng.

b. Si ở chu kì 3 và ngun tử có 4 electron lớp ngồi cùng.
c. Fe ở chu kì 4, phân lớp có mức năng lượng cao nhất là 3d6

- GV hướng dẫn HS đọc sách trước ở nhà, chủ động tìm hiểu bài học bằng cách trả lời các câu hỏi
gợi ý.

- Nhấn mạnh sự phụ thuộc tích cực giữa các cá nhân và cá nhân với tập thể.

<b>3. Hoạt động nhóm </b>

 <b>Ổn định trật tự lớp, nhắc lại cách thức hoạt động nhóm (3 phút) </b>

 <b>Hoạt động của nhóm chuyên gia (20 phút) </b>

- Các thành viên có cùng số thứ tự ở các nhóm hội tụ về 1 vị trí.

- HS trao đổi, giúp đỡ nhau để hiểu bài học và trả lời được những câu hỏi gợi ý. Đảm bảo là sau
hoạt động nhóm chun gia, HS có thể trình bày lại điều mình hiểu khi trở về nhóm hợp tác.

 <b>Hoạt động của nhóm hợp tác (40 phút) </b>

- HS từ nhóm chuyên gia trở về nhóm hợp tác. Lần lượt từng HS trình bày lại cho các bạn khác
hiểu về phần mình phụ trách.

- Sau đó HS cùng làm bài tập áp dụng.

<b>4. HS làm bài kiểm tra, nhận xét hoạt động nhóm (25 phút) </b>

- HS cùng làm 1 bài kiểm tra gồm 10 câu trắc nghiệm 4 lựa chọn (GV nên trộn câu hỏi để được 2
hay 4 đề). Nội dung kiểm tra gồm tất cả các phần trong bài học (10 phút) (xem đề bài kiểm tra ở phụ
lục 1).

- Thu bài kiểm tra và hướng dẫn chấm chéo (7 phút).

- Công bố kết quả, nhận xét hoạt động của các nhóm (8 phút).
<b> Kết quả cá nhân và nhóm </b>

<i>Bảng 2.8. Mẫu ghi tên, ghi điểm của nhóm 1 </i>

<b>TV1 TV2 TV3 TV4 </b>
<b>NHÓM </b>

<b>Tên Điểm Tên Điểm Tên Điểm Tên Điểm </b>

<b>ĐIỂM </b>
<b>NHÓM </b>

<b>GHI </b>
<b>CHÚ </b>
<b>1 </b> Hoài

An

7 Ngọc
Linh

8 Mỹ
Nhàn

9 Cẩm
Tiên

8 <b>7.8 </b> TV4’:
N.Hạnh

7 đ

<i>* Điểm nhóm = Điểm trung bình của các thành viên </i>

<b>5. Dặn dò – hướng dẫn học ở nhà (2 phút) </b>
<b>Ghi chú: </b>

<b>- Nếu khơng kịp thời gian cho nhóm hợp tác thì việc thu bài, chấm bài, cơng bố kết quả và nhận </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(53)</span><div class='page_container' data-page=53>

‐ Nếu lớp khơng có 2 tiết liền kề thì GV có thể cắt ngang hoạt động của nhóm hợp tác, tiết sau
tiếp tục hoạt động.

<i><b> Sơ đồ chỗ ngồi </b></i>

<b>Chú thích: </b>

: Ghế HS : Bàn HS

SƠ ĐỒ LỚP HỌC TRUYỀN THỐNG

</div>
<span class='text_page_counter'>(54)</span><div class='page_container' data-page=54>

SƠ ĐỒ LỚP HỌC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHĨM CHUN GIA

BÀI 9: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUN TỐ HĨA HỌC

<b>BÀN GIÁO VIÊN </b>
<b>LỐI RA VÀO </b>

<b>Nhóm </b>
<b>Chuyên Gia 3 </b>

<b>Nhóm </b>
<b>Chuyên Gia 2 </b>

<b>Nhóm </b>

<b>Chuyên Gia 4 </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(55)</span><div class='page_container' data-page=55>

NHT: Nhóm hợp tác

SƠ ĐỒ LỚP HỌC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHĨM HỢP TÁC

BÀI 9: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUN TỐ HÓA HỌC

<b>NHT SỐ 6 </b>

<b>NHT SỐ 5 </b>

<b>NHT SỐ 4 </b>

<b>BÀN GIÁO VIÊN </b>
<b>LỐI RA VÀO </b>

<b>NHT SỐ 9 </b>

<b>NHT SỐ 8 </b>

<b>NHT SỐ 7 </b>

<b>NHT SỐ 1 </b>

<b>NHT SỐ 10 </b>
<b>NHT SỐ 12 </b>

<b>NHT SỐ 11 </b> <b>NHT SỐ 2 </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(56)</span><div class='page_container' data-page=56>

<b>2.3.3. Bài “Sự biến đổi một số đại lượng vật lí của các nguyên tố hố học”</b>

<i><b>(1 tiết) (Vận dụng hình thức tổ chức hoạt động nhóm chia sẻ kết quả học tập – bài đã thực nghiệm) </b></i>
<b>A. Mục tiêu bài học </b>

<b>1. Về kiến thức [38, tr.50] </b>
<b>HS biết: </b>

- Các khái niệm: năng lượng ion hoá, độ âm điện.

<b>HS hiểu: </b>

- Quy luật biến đổi bán kính ngun tử, năng lượng ion hố, độ âm điện của các nguyên tố trong
bảng tuần hoàn.

<b>2. Về kĩ năng </b>

- Dựa vào quy luật biến đổi các đại lượng vật lí để dự đốn tính chất của các nguyên tố khi biết vị
trí của chúng trong bảng tuần hồn.

- Thơng qua hoạt động nhóm, HS có cơ hội rèn luyện kĩ năng trình bày và kĩ năng lắng nghe.

<b>3. Về thái độ, tình cảm </b>

Trong quá trình hợp tác, HS giỏi ra sức giúp đỡ HS yếu, cịn HS yếu thì có cơ hội đóng góp điểm
cho cả nhóm bằng chính sự nỗ lực của mình. Có thể nói cách thức hoạt động này đã giúp các em tự tin
hơn, đoàn kết hơn và nhiệt tình giúp đỡ nhau trong học tập.

<b>B. Chuẩn bị của HS và GV </b>
<b>Học sinh:</b>

Cần phải tìm hiểu bài mới theo bảng câu hỏi gợi ý của GV trước khi lên lớp.

<b>Giáo viên: </b>

- Dự kiến và phổ biến danh sách nhóm hợp tác và bầu nhóm trưởng.
- Nêu chủ đề, giao nhiệm vụ và hướng dẫn cách thức hoạt động nhóm.
- Phổ biến phương án đánh giá hoạt động nhóm.

- Phát phiếu câu hỏi gợi ý thảo luận cho từng HS.

- Chuẩn bị cho mỗi nhóm một phiếu ghi tên, ghi điểm bài kiểm tra.

<b>C. Các bước tổ chức hoạt động nhóm </b>
<b>1. Chia nhóm (2 phút của tiết trước) </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(57)</span><div class='page_container' data-page=57>

phải rất tinh tế, hiểu rõ trình độ và năng lực hoạt động của HS. GV có thể phổ biến danh sách nhóm
sớm để HS di chuyển chỗ ngồi theo nhóm vào đầu giờ học sau.

- Mỗi nhóm chọn 1 HS làm nhóm trưởng (chưa lần nào làm nhóm trưởng) điều hành hoạt động
của nhóm.

- Nhóm trưởng phụ trách giữ phiếu ghi tên, ghi điểm bài kiểm tra, tổng kết điểm nhóm ngay khi
có kết quả và báo cáo lại cho GV.

<b>Chú ý: Trong trường hợp, sỉ số lớp không chia hết cho 4, sẽ có nhóm có 5 thành viên. Nếu nhóm </b>
có 3 TV trung bình yếu thì 2 TV cịn lại GV nên chọn HS tương đối giỏi và hoạt bát để đảm bảo sự
cơng bằng trong chia nhóm.

<b>2. Giao nhiệm vụ (3 phút của tiết trước) </b>

- Mỗi HS được nhận 1 bảng câu hỏi gợi ý thảo luận. Phổ biến cách thức hoạt động và phương án
đánh giá kết quả hoạt động.

- Nhấn mạnh sự giúp đỡ giữa các TV là rất quan trọng và sự nỗ lực tiến bộ của HS yếu là nhân tố
quyết định sự thành cơng của nhóm.

<b>Câu hỏi gợi ý thảo luận </b>
<b>I. BÁN KÍNH NGUYÊN TỬ </b>

<b>1. </b>Từ hình 2.1 (Tr 45 SGK), nhận xét:

- Bán kính nguyên tử biến đổi như thế nào trong cùng chu kì đi từ trái sang phải ?
- Bán kính nguyên tử biến đổi như thế nào trong cùng nhóm A đi từ trên xuống ?

Dựa vào cấu tạo nguyên tử giải thích 2 điều trên.

Từ đó, kết luận bán kính ngun tử có biến đổi tuần hồn khơng ?

<b> ÁP DỤNG: bài 1, 2 SGK trang 49 </b>

<b>II. NĂNG LƯỢNG ION HÓA </b>

<b>2.</b> Năng lượng ion hóa thứ nhất (I1 ) của nguyên tử là gì? Đơn vị.

<b>3.</b> Năng lượng ion hóa thứ hai ( I2 ) và thứ ba (I3 ) là gì? So sánh giá trị của I1, I2,I3.

<b>4.</b> Từ bảng 2.2 và hình 2.2 (tr.46 SGK) nhận xét:

- Năng lượng ion hóa thứ nhất nguyên tử biến đổi như thế nào trong cùng chu kì đi từ trái sang phải ?
Giải thích.

- Năng lượng ion hóa thứ nhất biến đổi như thế nào trong cùng nhóm A đi từ trên xuống ? Giải thích.
Từ đó, kết luận bán kính ngun tử có biến đổi tuần hồn khơng ?

<b> ÁP DỤNG: bài 5 SGK trang 49 </b>

<b>III. ĐỘ ÂM ĐIỆN </b>

<b>5. Độ âm điện là gì ? Hãy nêu quan hệ giữa độ âm điện và tính chất nguyên tử ? </b>
<b>6.</b> Từ bảng 2.3 và hình 2.3 (tr.48 SGK) nhận xét:

</div>
<span class='text_page_counter'>(58)</span><div class='page_container' data-page=58>

- Độ âm điện biến đổi như thế nào trong cùng nhóm A đi từ trên xuống ? Giải thích.
Từ đó, kết luận bán kính ngun tử có biến đổi tuần hồn khơng ?

<b>ÁP DỤNG: bài 3, 7 SGK trang 49 </b>

<i><b>HS lập sơ đồ tổng kết sau: </b></i>

<b> CHU KÌ (từ trái sang phải) r nguyên tử ... </b>
Năng lượng ion hóaI1 ...

<b> Độ âm điện ... </b>

<b>NHÓM A (từ trên xuống) </b>

r nguyên tử ...
Năng lượng ion hóaI1 ...

<b> Độ âm điện ... </b>

<b>3. Hoạt động nhóm </b>

- Ổn định trật tự lớp học, nhắc lại cách thức hoạt động (2 phút).

- Hoạt động của nhóm hợp tác: Các thành viên trong nhóm cùng trao đổi, giúp đỡ nhau hiểu thực
sự kĩ lưỡng về bài học (15 phút).

- Kiểm tra lần 1 (5 phút): HS cùng làm bài kiểm tra 10 câu trắc nghiệm nhiều lựa chọn. Tuỳ theo
trình độ HS, nếu lớp học hơi yếu, GV nên cho bài gồm 5 câu trắc nghiệm.

- GV ghi đáp án lên bảng, hướng dẫn HS chấm điểm chéo, phát bài kiểm tra lần 1(3 phút).
- Nhóm trưởng ghi lại điểm lần 1, đề ra hướng phấn đấu cho lần kiểm tra tới.

- Nhóm hợp tác tiếp tục trao đổi về nội dung chưa nắm chắc qua bài kiểm tra lần 1. Lúc này HS
nào đã hiểu bài thì phải ra sức giúp các bạn chưa hiểu giải đáp lỗi sai ở bài kiểm tra lần 1 (5 phút).

- Tiến hành làm kiểm tra cá nhân lần 2 (5 phút).

- GV ghi đáp án lên bảng, hướng dẫn HS chấm điểm chéo, phát bài kiểm tra lần 2 (3 phút) (xem
đề bài kiểm tra ở phụ lục 2).

<b>4. Nhận xét hoạt động nhóm (5 phút) </b>

- Nhóm trưởng ghi lại điểm, tính chỉ số tiến bộ và điểm nhóm.
- Sau đó, GV cơng bố điểm, tổng kết và nhận xét hoạt động nhóm.

<b>Một số ý cần nhận xét cho tiết hoạt động nhóm: </b>

- GV tuyên dương nhóm có chỉ số cố gắng lớn đồng thời động viên tinh thần tham gia của các
nhóm khác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(59)</span><div class='page_container' data-page=59>

<b> Kết quả cá nhân và nhóm </b>

<i>Bảng 2.9. Phiếu ghi tên, ghi điểm của nhóm 1 </i>

<b>ĐIỂM KT </b> <b>KÊT QUẢ NHĨM </b>

<b>NHĨM THÀNH VIÊN LẦN </b>
<b>1 </b>

<b>LẦN </b>
<b>2 </b>

<b>CHỈ SỐ CỐ </b>
<b>GẮNG CỦA CÁ </b>

<b>NHÂN </b>

<b>Tổng chỉ số </b>
<b>cố gắng </b>

<b>Trung bình chỉ </b>
<b>số cố gắng </b>

1. (NT)
2.
3.
4.
1

5.

<i>* NT: nhóm trưởng nằm ở đầu danh sách nhóm </i>

<b>5. Dặn dị – hướng dẫn học ở nhà (2 phút) </b>

<b>2.3.4. Bài “Phân loại phản ứng trong hố học vơ cơ” (2 tiết) </b>

<i>(Vận dụng hình thức tổ chức hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm – bài đã thực nghiệm) </i>
Trong bài này, tác giả chỉ xây dựng hoạt động nhóm ở một số đơn vị kiến thức, còn lại GV dùng
các phương pháp dạy học khác.

<b>A. Mục tiêu bài học </b>

<b>1. Về kiến thức [38, tr.114 ] </b>
<b>HS biết: </b>

- Phân loại phản ứng trong hóa học vơ cơ dựa vào những kiến thức đã học ở lớp 8 và số oxi hóa.
- Nhiệt của phản ứng, phản ứng thu và tỏa nhiệt.

<b>2. Về kĩ năng </b>

<b>- Rèn luyện khả năng tư duy: phân tích, đối chiếu, so sánh. </b>
- Dựa vào số oxi hóa để phân loại phản ứng.

- Dựa vào hiệu ứng nhiệt xác định phản ứng tỏa nhiệt hay thu nhiệt.
- Biểu diễn phương trình nhiệt hóa học.

<b>3. Về thái độ, tình cảm </b>

HS có cơ hội thực hiện những thí nghiệm với hiện tượng rõ và hấp dẫn. Điều này góp phần làm
cho HS có thêm lịng tin đối với sự kì diệu của khoa học, gây hứng thú học tập cho HS.

<b>B. Chuẩn bị của học sinh và giáo viên </b>
<b>Học sinh: </b>

- Ôn lại những kiến thức về các loại phản ứng đã học ở lớp 8: phản ứng thế, phản ứng hóa hợp,
phản ứng phân hủy, phản ứng trao đổi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(60)</span><div class='page_container' data-page=60>

<i>- HS trao đổi và giải bài tập dưới đây: </i>

<b>BÀI TẬP THẢO LUẬN </b>

Cho các hóa chất sau: Mg, Fe, KClO3 rắn trộnvới MnO2, dd CuSO4, dd NaOH, dd

HCl và O2 (khơng khí) hãy chọn hóa chất thích hợp để thực hiện:

- 1 phản ứng trao đổi - 1 phản ứng thế
- 1 phản ứng hóa hợp - 1 phản ứng phân hủy
<b> Dự đoán hiện tượng và viết phương trình hố học xảy ra. </b>

<b>Giáo viên: </b>

Chuẩn bị 8 bộ dụng cụ, hóa chất. Mỗi bộ gồm có:

<b>Hóa chất:</b>

+ Chất rắn: dây magie, đinh sắt, bột KClO3 trộn với MnO2.

+ Chất lỏng: dd CuSO4, dd NaOH, dd HCl, phenolphtalein.

<b>Dụng cụ: </b>

<b>Dụng cụ </b> <b>Số lượng Dụng cụ </b> <b>Số lượng </b>

Ống nghiệm 3 Giá sắt 1

Ống nhỏ giọt 3 Đèn cồn 1

Kẹp ống nghiệm 1 Quẹt lửa 1

Kẹp hóa chất rắn 1 Muỗng 1

Que đóm

(hay chân nhang)

1 Cốc thủy tinh 1

- Chia lớp thành 8 nhóm HS (khoảng 6HS/nhóm trong đó có nam và nữ, có HS trung bình yếu, và
HS khá giỏi).

- Phổ biến danh sách nhóm và vị trí chỗ ngồi. Nhóm bầu 1 nhóm trưởng và 1 thư kí, báo cáo danh
sách cho GV.

- Đăng kí giờ học tại phịng thí nghiệm hay phịng bộ mơn.
<b>- Lắp sẵn 1 bộ dụng cụ phản ứng nhiệt phân để làm mẫu. </b>

- Chuẩn bị phiếu học tập, mẫu ghi kết quả thảo luận cho các nhóm, phiếu chấm điểm báo cáo.
<i>(xem thang điểm đánh giá kết quả hoạt động ở phần 2.2.4.2)</i>

- Chuẩn bị hộp thăm 8 lá và hộp thăm 6 lá.

<b>C. Thiết kế các hoạt động dạy học </b>

<b>TIẾT THỨ NHẤT (45 phút) </b>

<b>GV vào bài : Lớp 8, các em được học về những loại phản ứng thế, trao đổi, phân hủy, hóa hợp. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(61)</span><div class='page_container' data-page=61>

<b>Hoạt động 1 (20 phút)</b>

- GV nêu nội dung phiếu học tập số 1 (xem bài tập thảo luận trên)

- GV thơng báo: Cả 8 nhóm đều có cơ hội báo cáo trong phiếu học tập số 1 hoặc 2. GV sẽ bốc
thăm để chọn nhóm và bốc thăm số thự tự của TV lên trình bày.

- Các TV trong nhóm cùng nhau thảo luận, thư kí ghi lại kết quả vào mẫu:
+ Đặc điểm của từng loại phản ứng (cột 2).

+ Đề ra phương án cho từng loại phản ứng (cột 3), ghi rõ cách thực hiện (cột 4).

<b>LOẠI </b>
<b>PHẢN ỨNG </b>
<b>(1) </b>
<b>ĐẶC ĐIỂM </b>
<b>PHẢN ỨNG </b>
<b>(2) </b>
<b>PTHH </b>
<b>(3) </b>
<b>CÁCH </b>

<b>THỰC HIỆN </b>
<b>(4) </b>
<b>HIỆN TƯỢNG </b>
<b>(5) </b>

Phản ứng thế

Nguyên tử trong
đơn chất thế chỗ
cho nguyên tử
trong hợp chất.

Fe + CuSO4 

FeSO4 + Cu

- Lấy 10 ml dd CuSO4 vào

ống nghiệm sạch.
- Thả nhẹ đinh sắt dọc
theo thành ống nghiệm.

- Đinh sắt tan một
phần.

- Xuất hiện lớp
đồng màu đỏ.
- dd nhạt màu
xanh.

Hay

Fe + 2HCl 
FeCl2 + H2

- Lấy 10 ml dd HCl vào
ống nghiệm sạch.

- Thả nhẹ đinh sắt dọc
theo thành ống nghiệm.

- Sủi bọt khí
khơng màu,
khơng mùi.

Phản ứng
hóa hợp

Từ nhiều chất tạo
ra 1 sản phẩm duy
nhất.

2Mg +

O2 (khơng khí)

o

t

 2MgO

Dùng kẹp kẹp 1 dây Mg
đưa vào ngọn lửa đèn cồn
đến khi dây Mg cháy sáng.

Ngọn lửa cháy
sáng, tạo ra chất
bột màu trắng.
Phản ứng

phân hủy

Từ 1 chất tạo ra
nhiều sản phẩm.

2KClO3

2, <i>o</i>

<i>MnO t</i>



2KCl + 3O2

- Cho hỗn hợp KClO3 và

MnO2 vào ống nghiệm đến

0,5 cm chiều cao ống.
Nung ống nghiệm trên
ngọn lửa đèn cồn.

O2 tạo thành làm

que đóm bùng
cháy.

CuSO4 +

2NaOH 
Cu(OH)2 +

Na2SO4

- Cho 10 ml dd CuSO4 vào

ống nghiệm.

- Nhỏ từng giọt dd NaOH.

- Xuất hiện kết
tủa keo màu xanh.
Phản ứng

trao đổi

Ion hay nhóm
nguyên tử trao đổi

qua lại.

Hay

NaOH + HCl
 NaCl + H2O

- Cho vài giọt

phenolphtalein vào 10 ml
dd NaOH.

- Nhỏ từng giọt dd HCl
đến dư.

- dd không màu
 màu hồng
 khơng màu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(62)</span><div class='page_container' data-page=62>

- Các nhóm gửi kết quả cho GV để xem xét tính khả thi của các phương án.

- Nhóm trưởng phân cơng TV lần lượt tiến hành từng thí nghiệm một. Tất cả TV trong nhóm
cùng quan sát, nêu hiện tượng và thư kí ghi kết quả vào cột 5.

- Trước khi HS tiến hành làm thí nghiệm, GV lưu ý với HS :
+ Thao tác lấy hoá chất rắn, lỏng và liều lượng cần thiết.
+ Thao tác nung và đốt hố chất.

<i>Hình 2.2. HS trường Mạc Đĩnh Chi đang tiến hành nhiệt phân KClO3 trộn MnO2 trong phịng thí </i>

<i>nghiệm và thử O2 sinh ra bằng que đóm </i>

<i>Hình 2.3. HS trường Mạc Đĩnh Chi đang tiến hành đốt Mg trong khơng khí </i>

<b>Hoạt động 2 (15 phút) </b>

GV bốc thăm chọn ra 4 nhóm và số thứ tự của TV báo cáo phiếu học tập số 1.
<b>Mỗi nhóm chỉ trình bày một loại phản ứng với nội dung như sau: </b>

- Viết phương trình hóa họ, nêu hiện tượng thí nghiệm.

- Phản ứng đã nêu thuộc loại phản ứng nào ? Vì sao.

</div>
<span class='text_page_counter'>(63)</span><div class='page_container' data-page=63>

Phát phiếu chấm điểm cho 1 nhóm khác cùng GV đánh giá. Lưu ý: hai nhóm khơng đánh giá lẫn
nhau. Các nhóm cịn lại chú ý lắng nghe và tích cực nhận xét ý kiến của bạn. Nhóm nào bổ sung đúng
sẽ được cộng điểm khuyến khích.

<i>Hình 2.4. 2 HS đang phối hợp báo cáo </i>

<b>Hoạt động 3 (10 phút)</b>

HS tìm hiểu về sự thay đổi số oxi hóa trong các loại phản ứng cơ bản. Kết luận.

<b>HS thảo luận nhóm, thư kí ghi lại kết quả cho các câu hỏi sau: </b>

<b>Phiếu học tập số 2: </b>

- <i>Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong phản ứng. Từ đó, kết luận phản </i>
<i>ứng đó có phải là phản ứng oxi hóa - khử khơng? </i>

- <i>Tìm phản ứng cùng loại có (hoặc khơng có) sự thay đổi số oxi hố ? Ví dụ. </i>
- <i>Rút ra kết luận: </i>

<i>+ Dựa vào sự thay đổi số oxi hóa, chia phản ứng hóa học thành mấy loại? </i>
<i>+ Các phản ứng thế, phản ứng trao đổi, phản ứng hóa hợp, phản ứng phân hủy </i>
<i>được xếp vào loại nào trong các loại vừa kể. </i>

GV theo dõi thảo luận của từng nhóm, đưa ra những giúp đỡ (nếu cần thiết).

<b>TIẾT THỨ HAI (45 phút) </b>
<b>Hoạt động 4 (15 phút)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(64)</span><div class='page_container' data-page=64>

<i>Hình 2.5. HS trường Mạc Đĩnh Chi đang trình bày phản ứng hố hợp </i>

<b>Hoạt động 5 (12 phút):</b> Tìm hiểu phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt

- GV đặt câu hỏi cho HS cả lớp: Thế nào là phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt ? Có phản
ứng hóa học nào khơng có kèm theo sự tỏa ra hay hấp thụ năng lượng hay khơng ?

<i>- GV u cầu HS hoạt động nhóm trao đổi:“Trong đời sống và trong kĩ thuật có những phản ứng </i>
<i>tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt nào khơng ? Ví dụ. (5 phút) </i>

<i>- Các nhóm xung phong báo cáo kết quả (5 phút). Nhóm trả lời đúng sẽ được cộng điểm khuyến </i>
<i>khích. </i>

- GV nhận xét và chốt lại vấn đề.

<b>Hoạt động 6 (12 phút):</b> Tìm hiểu phương trình nhiệt hóa học.

- GV thông báo: biểu diễn một phản ứng tỏa hay thu nhiệt người ta dùng phương trình nhiệt hóa

học.

- GV nhấn mạnh giá trị của nhiệt phản ứng H
+ H > 0: Phản ứng thu nhiệt.

+ H < 0: Phản ứng tỏa nhiệt.
- GV đặt câu hỏi:

+ Phương trình nhiệt hóa học về mặt hình thức có gì khác so với phương trình hóa học thơng
thường ?

+ Điểm khác đó cho biết thêm điều gì về pứ hóa học đó ?
- HS giải thích ý nghĩa giá trị H (SGK)

( ) 2( ) ( )

1

; 411,1 /

2

<i>r</i> <i>k</i> <i>r</i>

<i>Na</i>  <i>Cl</i> <i>NaCl</i>   <i>H</i> <i>kJ mol</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(65)</span><div class='page_container' data-page=65>

- GV bổ sung: Để viết được một phương trình nhiệt hóa học, người ta cần phải tính tốn rất cẩn
thận để đưa ra một con số chính xác.

<b>Hoạt động 7 (4 phút): Tổng kết và rút kinh nghiệm hoạt động nhóm </b>

GV tổng kết điểm của các nhóm, tuyên dương và quyết định cộng điểm cho 3 nhóm có kết quả
hoạt động tốt nhất.

<b>Hoạt động 8 (2 phút): Dặn dò – Hướng dẫn học ở nhà</b>

- Làm bài tập trong đề cương về phân loại phản ứng hóa học.
- Chuẩn bị bài luyện tập chương 4.

<b>2.3.5. Bài “Lưu huỳnh” (1 tiết) </b>

<i>(Vận dụng hình thức tổ chức hoạt động nhóm ở ngồi lớp học và báo cáo sản phẩm tại lớp – bài </i>
<i>đã thực nghiệm) </i>

<b>A. Mục tiêu bài học </b>

<b>1. Về kiến thức [38, tr.200 ] </b>
<b>HS biết: </b>

- Điểm giống và khác của dạng thù hình S và S.

- Một số ứng dụng và phương pháp sản xuất lưu huỳnh.

<b>HS hiểu: </b>

- Ảnh hưởng của nhiệt độ đến cấu tạo và tính chất vật lý của lưu huỳnh.

- Do lưu huỳnh có độ âm điện tương đối lớn (2,5) và có số oxi hố 0 là số oxi hóa trung gian
giữa -2 và +6 nên lưu huỳnh vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử.

<b>2. Về kĩ năng </b>

- Viết được phương trình phản ứng chứng minh tính khử và tính oxi hóa của lưu huỳnh.
- Giải thích một số hiện tượng vật lí, hố học liên quan đến lưu huỳnh.

- Rèn luyện khả năng tư duy: phân tích, đối chiếu, so sánh.

<b>3. Về thái độ, tình cảm </b>

- Hiểu được sức mạnh tập thể là quan trọng để tạo nên sản phẩm có giá trị.
- Xây dựng mối quan hệ bạn bè và tinh thần đồn kết trong tập thể.

Vì vậy giúp HS u thích mơn học hơn.

- Rèn luyện các kĩ năng hoạt động như kĩ năng hợp tác, kĩ năng lắng nghe,
kĩ năng trình bày, kĩ năng tìm kiếm và chọn lọc thông tin, kĩ năng sử dụng
các phần mềm tin học.

</div>
<span class='text_page_counter'>(66)</span><div class='page_container' data-page=66>

<b>B. Chuẩn bị và tổ chức hoạt động nhóm </b>
<b>1. Chuẩn bị của GV </b>

- Dự kiến cách chia nhóm.

- Lập và phổ biến kế hoạch thực hiện đến HS trước 10 ngày. Kế hoạch chung có ghi rõ thời gian
thực hiện và yêu cầu về nội dung và hình thức trình bày đối với chủ đề của từng nhóm.

- Xây dựng thang điểm đánh giá sao cho vừa phát hiện được nhân tài vừa hạn chế hiện tượng ăn
<i>theo. Phổ biến thang điểm đánh giá trong ngày nhận phân công. (xem phần 2.2.5.2) </i>

- Theo sát quá trình thực hiện của HS để tránh lạc trọng tâm và giúp đỡ HS.

- Chuẩn bị dụng cụ và hóa chất thí nghiệm

+ Hóa chất rắn: Bột S, Na, Cu.

+ Dụng cụ: ống nghiệm, đèn cồn, quẹt lửa, cốc becher, kẹp ống nghiệm, nhiệt kế.
- Hướng dẫn nhóm thuyết trình làm thí nghiệm an tồn, hiện tượng rõ.

<b>2. Chia nhóm </b>

<i><b>Chia lớp thành 8 nhóm, mỗi nhóm khoảng 5-6 HS. Các nhóm bầu nhóm trưởng. (Cách thức chia </b></i>
<i>nhóm được trình bày chi tiết ở mục 2.2.5.1) </i>

<b>3. Nhập đề và giao nhiệm vụ </b>

- GV giới thiệu bài học, mục đích và cách thức hoạt động nhóm.
- Nhóm trưởng đại diện bốc thăm nhiệm vụ.

+ 4 nhóm phụ trách báo cáo bài lưu huỳnh.

+ 4 nhóm phụ trách báo cáo chuyên đề môi trường.

- GV phổ biến các tiêu chí đánh giá hoạt động nhóm và cá nhân để HS có mục tiêu phấn đấu.

<b>4. Làm việc nhóm ở ngồi lớp học </b>

<b>Giai đoạn 1: Từ thứ ... ( / ) đến thứ ... ( / ) </b>

- Nhóm trưởng phân cơng hợp lí, ghi nhận kết quả thực hiện, công sức mỗi thành viên đã đóng
góp theo mẫu kế hoạch chi tiết.

<i>Bảng 2.10. Bảng kế hoạch chi tiết hoạt động nhóm ngồi lớp học. </i>

<b>THỜI GIAN </b> <b>CÔNG VIỆC PHÂN CÔNG KẾT QUẢ </b>

Thứ hai Đọc và hiểu nội
dung SGK

Cả nhóm Hồn thành

Thứ ba Tìm kiếm tư liệu Văn A, Thị B... Hình ảnh đẹp, đầy
đủ hay còn thiếu...
Thứ tư đến thứ

sáu

</div>
<span class='text_page_counter'>(67)</span><div class='page_container' data-page=67>

- Sản phẩm là bài thuyết trình có sử dụng các phần mềm tin học, được hỗ trợ thiết bị đa phương
<i><b>tiện (Có thể dùng power point, violet hoặc các phần mềm tương tự). Chú trọng tính sáng tạo và </b></i>

<i><b>chuyên nghiệp. </b></i>

<i><b>- Nội dung trình bày theo dàn bài của SGK và đảm bảo các nội dung cơ bản. </b></i>

- Cần đặt câu hỏi mang tính chất nêu vấn đề hoặc tạo các hoạt động cho các bạn nhóm khác tham
gia vào phần báo cáo của nhóm.

- Những thơng tin sử dụng trong bài phải chọn lọc và ghi lại nguồn trích dẫn.

- Các nhóm tự chuẩn bị tư liệu hỗ trợ: tranh ảnh, hình vẽ, bảng biểu, sơ đồ, mơ hình hoạt động,
thí nghiệm minh họa (có thể HS chủ động liên hệ với GV để được hướng dẫn thực hiện đúng thao
tác)...

- Nhóm thường xuyên trao đổi với GV các ý tưởng để tránh lạc đề hoặc không khả thi.

<i><b>* Một số lưu ý về hình thức bài trình chiếu: </b></i>

<b>1. Chữ: size chữ vừa phải (24-40), font thường dùng tahoma hay arial, màu sắc dễ nhìn, tương phản </b>
với màu nền.

<b>2. Nền background: đơn giản, khơng có q nhiều màu sắc. </b>
<b>3. Hiệu ứng: đơn giản, tránh rườm rà và mất thời gian. </b>

<b>4. Hình ảnh minh họa phải phù hợp với nội dung báo cáo, số lượng vừa phải. </b>

<b>5. Các ý muốn nhấn mạnh có thể dùng hiệu ứng Emphasis hay dùng màu sắc chữ khác nhau, chữ in </b>

<b>đậm</b><i>, in nghiêng, gạch chân. </i>

6. Bài trình chiếu phải ngắn gọn, xúc tích.
<i><b>* Một số địa chỉ web tham khảo: </b></i>

1. Các nguyên tố hóa học:

2. Download clip art và themes của microsoft:

3. Từ điển mở: (lưu ý tính chính xác)

<b>* Nhóm nộp sản phẩm cho GV vào ngày thứ ... ( / ), gồm các phần: </b>

+ Ý tưởng thực hiện

+ Bảng kế hoạch chi tiết của nhóm

+ Sản phẩm trình chiếu (Tên folder: nhom1_trinh chieu)
+ Nguồn tư liệu. (Tên folder: nhom1_tu lieu)

- GV gửi lại bài cho nhóm, có nêu rõ cần chỉnh sửa, bổ sung những phần nào.

<b>Giai đoạn 2: Từ thứ ... ( / ) đến thứ ... ( / ) </b>

- Trao đổi nhóm, chỉnh sửa báo cáo, chuẩn bị tư liệu, thí nghiệm.
- Tập dợt báo cáo để ấn định thời gian.

</div>
<span class='text_page_counter'>(68)</span><div class='page_container' data-page=68>

<b>5. Tổ chức báo cáo sản phẩm và đánh giá kết quả </b>
<b>Vào bài: </b>

GV cho xuất hiện BTH và giới thiệu: “Các tiết trước các em đã được tìm hiểu về Oxi, hơm nay
chúng ta sẽ tìm hiểu đến một nguyên tố trong nhóm VIA có nhiều ứng dụng trong đời sống và sản
<b>xuất. Đó là lưu huỳnh” </b>

<b>HS các nhóm lên báo cáo. </b>

<b>YÊU CẦU CƠ BẢN NỘI DUNG CƠ BẢN </b>
<b>HOẠT ĐỘNG 1: TÍNH CHẤT </b>

<b>VẬT LÍ (6 phút báo cáo–1 phút </b>
<b>nhận xét) </b>

- So sánh được sự giống và khác
nhau của 2 dạng thù hình lưu

huỳnh đơn tà và lưu huỳnh tà
phương.

- Làm thí nghiệm hoặc chiếu phim
thí nghiệm minh hoạ ảnh hưởng
của nhiệt độ đối với cấu tạo phân
tử và tính chất vật lí của lưu
huỳnh.

<b>I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ </b>

<i><b>1. Hai dạng thù hình của lưu huỳnh </b></i>

- Lưu huỳnh tà phương (S)

- Lưu huỳnh đơn tà (S)

* Khác nhau: về cấu tạo tinh thể và một số tính chất vật lí
* Giống nhau: về tính chất hóa học

<i><b>2. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến tính chất vật lí </b></i>

<b>Nhiệt </b>
<b>độ </b>

<b>Trạng </b>
<b>thái </b>

<b>Màu </b>

<b>sắc </b> <b>Cấu tạo phân tử </b>

< 113o_{C Rắn Vàng}S8, mạch vòng tinh thể S

hoặc S

119o_{C Lỏng Vàng S}

8, mạch vòng, linh động

187o_C Quánh,

nhớt Nâu đỏ S8vòng  chuỗi S8  Sn

445oC
1400oC
1700oC

Hơi
Hơi
Hơi

Da
cam

S6, S4

S2

S

<b>HOẠT ĐỘNG 2: TÍNH CHẤT </b>
<b>HÓA HỌC (18 phút báo cáo – </b>
<b>2 phút nhận xét) </b>

- Từ cấu hình ngun tử dự đốn
tính chất của S.

- Nêu được phản ứng minh họa
cho tính chất trên.

- Làm thí nghiệm hoặc chiếu phim
thí nghiệm minh hoạ S tác dụng
với kim loại và phi kim.

<b>II. TÍNH CHẤT HĨA HỌC </b>

* Cấu hình electron: 16S: 1s22s22p6<b>3s23p4</b>

 lưu huỳnh có 6 e lớp ngồi cùng  lưu huỳnh là phi kim.
* Những số oxi hóa của lưu huỳnh:

-2 0 +4 +6

S

<b>Tính oxi hóa Tính khử </b>

 Lưu huỳnh là phi kim, trong các phản ứng hóa học lưu huỳnh
vừa thể hiện tính oxi hóa vừa thể hiện tính khử.

<b>1. Tác dụng với kim loại và với Hidro </b>

VD: o

0 0 +1 -2

t

2

2 Na + S



Na S

Chất oxi hoá Natri sunfua

o

0 0 +2 -2

t

</div>
<span class='text_page_counter'>(69)</span><div class='page_container' data-page=69>

Chất oxi hóa Sắt (II) sunfua

0 0 +2 -2

Hg + S





HgS

Chất oxi hóa Thủy ngân (II) sunfua

VD: o

0 0 +1 -2

t

2 2

H + S



H S

Chất oxi hoá Hidro sunfua

<b>Kết luận: S thể hiện tính oxi hóa khi tác dụng với kim loại và </b>
với hidro.

<b>2. Tác dụng với phi kim: </b>( F2, O2, Cl2<b> …) </b>

VD: o

0 0 +4 -2

t

2
2

S + O



S O

Chất khử Lưu huỳnh (IV) oxit

o

0 0 +6 -1
t

6
2

S + 3F



S F

Chất khử Lưu huỳnh hexaflorua

<b>Kết luận: S thể hiện tính khử khi tác dụng với một số phi kim </b>

<b>HOẠT ĐỘNG 3: ỨNG DỤNG </b>
<b>(5 phút báo cáo – 1 phút nhận </b>
<b>xét) </b>

- Nêu các ứng dụng quan trọng
của S trong đời sống và sản xuất.
- Sưu tầm hình ảnh về các ứng
dụng của lưu huỳnh.

<b>III. ỨNG DỤNG </b>

Lưu huỳnh có nhiều ứng dụng quan trọng trong các ngành
công nghiệp:

- 90% S dùng để sản xuất H2SO4

- 10% S cịn lại dùng để lưu hóa cao su; sản xuất giấy, diêm,
chất dẻo, phẩm nhuộm, chất trừ sâu….

<b>HOẠT ĐỘNG 4: SẢN XUẤT </b>
<b>LƯU HUỲNH (5 phút báo cáo – </b>
<b>1 phút nhận xét) </b>

- Nêu được phương pháp khai
thác lưu huỳnh trong tự nhiên.
- Có hình ảnh minh họa các mỏ
lưu huỳnh.

- Có hình ảnh hay mơ hình hoạt
động của thiết bị khai thác lưu
<b>huỳnh theo phương pháp Frasch. </b>

<b>IV. SẢN XUẤT LƯU HUỲNH </b>

<i><b>1. Sản xuất lưu huỳnh từ các hợp chất </b></i>

a) Đốt H2S trong điều kiện thiếu khơng khí:

2H2S + O2 t
o

2S + 2H2O

b) Dùng H2S khử SO2:

2H2S + SO2  3S + 2H2O

<i><b>2. Khai thác lưu huỳnh từ lòng đất </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(70)</span><div class='page_container' data-page=70>

<i><b>Hình 2.6. HS trường Mạc Đĩnh Chi đang báo cáo bài lưu huỳnh </b></i>

<i><b>Hoạt động 6: Kiểm tra cuối giờ (5 phút) (Đề kiểm tra xem phụ lục 5) </b></i>
<b>Hoạt động 7: Dặn dò – hướng dẫn học ở nhà (1 phút) </b>

- HS làm bài tập: 2, 3, 4, 6, 7, 8 trang 6,7 đề cương
- HS soạn bài mới: Hiđro sunfua

<b>Tổng kết điểm, tuyên dương và khen thưởng nhóm và cá nhân xuất sắc vào buổi học sau. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(71)</span><div class='page_container' data-page=71>

<b>Chương 3 </b>

<b>THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM </b>

<b>3.1. Mục đích thực nghiệm </b>

Xác định tính khả thi và tính hiệu quả của các hình thức tổ chức hoạt động nhóm đã được thiết kế
trong các bài lên lớp mơn hố học ở trường THPT.

<b>- Tính khả thi : </b>khả năng tổ chức được hoạt động nhóm trong điều kiện thực tế.

<b>- Tính hiệu quả </b>

Tính hiệu quả của các bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm được thể hiện qua:
+ Kết quả học tập của HS được nâng lên (đánh giá qua điểm số bài kiểm tra).
+ Độ bền kiến thức được nâng lên (đánh giá qua điểm số bài kiểm tra).

+ Nâng cao khả năng hợp tác, phát huy các kĩ năng hoạt động của HS (đánh giá qua các bài báo
cáo của nhóm và phiếu thăm dị ý kiến của GV).

+ HS hứng thú học tập, u thích mơn học hơn (đánh giá qua phiếu thăm dò ý kiến của GV thực
nghiệm).

<b>3.2. Nội dung thực nghiệm </b>

Tiến hành thực nghiệm trong 2 đợt với 6 bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm.

Tác giả đã khai thác được 5 hình thức tổ chức hoạt động nhóm được đề xuất trong đề tài nghiên cứu.
Đó là :

- Bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm chuyên gia.

- Bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm chia sẻ kết quả học tập.
- Bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm theo mơ hình trị chơi.
- Bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm.

- Bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm ở ngồi lớp học và báo cáo sản phẩm tại lớp.
 Đợt 1 thực nghiệm định lượng các bài:

+ Bài “ Bảng tuần hồn các ngun tố hố học”

+ Bài “Sự biến đổi một số đại lượng vật lí của các nguyên tố hoá học”
+ Bài “Hoá trị và số oxi hoá”

+ Bài “Phân loại phản ứng trong hoá học vơ cơ”
 Đợt 2 thực nghiệm định tính các bài:

+ Bài “Lưu huỳnh”

+ Chuyên đề “Một số vấn đề môi trường hiện nay”

</div>
<span class='text_page_counter'>(72)</span><div class='page_container' data-page=72>

Tác giả tiến hành thực nghiệm ở một số lớp 10 của trường THPT. Ở mỗi trường, tác giả chọn ra
cặp lớp TN và ĐC có trình độ tương đương nhau (theo đánh giá của giáo viên giảng dạy).

<i>Bàng 3.1. Lớp TN và ĐC khi thực nghiệm định lượng </i>

<b>Lớp TN </b> <b>Lớp ĐC </b>

<b>Số </b>

<b>TT </b> <b>Trường Giáo viên Lớp </b> <b>_HSSố </b> <b>Lớp </b> <b>_HSSố </b>

10A2 46 10A20 42

1

Mạc Đĩnh Chi, quận 6,
TP. HCM

Hỉ A Mổi dạy lớp TN, Phan
Minh Dũng dạy lớp ĐC

10A6 40 10A19 42

2 Võ Trường Toản, quận
12, TP. HCM

Đỗ Thị Việt Phương

10A1 46 10A3 47

3

Nguyễn Du,
quận 10,
TP. HCM

Trần Thị Hồng Châu dạy lớp
TN, Võ Thị Trúc Quỳnh dạy
lớp ĐC

10C14 55 10C11 55

4

Võ Thị Sáu,
quận Bình Thạnh,
TP. HCM

Lê Thị Thu Hà dạy lớp TN,

Trịnh Hoàng Quân dạy lớp ĐC 10A5 46 10A16 54

5 Trần Quang Khải, quận
11, TP.HCM

Nguyễn Phạm Thuỳ Linh

10A1 46 10A2 46

6

Ngô Quyền,
TP. Biên Hoà,
tỉnh Đồng Nai

Nguyễn Thị Thu Hà

10A2 45 10A4 47

<i>Bảng 3.2. Lớp TN và ĐC khi thực nghiệm định tính </i>

<b>STT Trường Giáo viên Lớp Số HS </b>

10A2 46
1 Mạc Đĩnh Chi, quận 6,

TP. HCM Hỉ A Mổi _{10A6 40}

2 Võ Trường Toản,

quận 12, TP. HCM Đỗ Thị Việt Phương 10A1 46

3 Nguyễn Du, quận 10,

TP. HCM Trần Thị Hồng Châu 10C14 55

4

Võ Thị Sáu,
quận Bình Thạnh,

TP. HCM

</div>
<span class='text_page_counter'>(73)</span><div class='page_container' data-page=73>

5 Ngơ Quyền,

TP. Biên Hồ, tỉnh Đồng Nai Nguyễn Thị Thu Hà 10A2 45

<b>3.4. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm </b>
<b>3.4.1. Phương pháp định lượng </b>

<b>Kết quả thực nghiệm được xử lí theo phương pháp thống kê tốn học theo các bước sau: </b>
Bước 1. Lập các bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất lũy tích.

Bước 2. Vẽ đồ thị các đường lũy tích.

Bước 3. Lập bảng tổng hợp phân loại kết quả học tập.
Bước 4. Tính các tham số thống kê đặc trưng

+ Trung bình cộng

1 1 2 2 k k

i i
1

1 2 k

n x + n x + ... + n x 1

x = = n x

n + n +... + n n

<i>k</i>
<i>i</i>



ni: tần số của các giá trị xi

n: số HS tham gia thực nghiệm

+ Phương sai S2 và độ lệch tiêu chuẩn S là các số đo độ phân tán của sự phân phối. S càng nhỏ
số liệu càng ít phân tán.

S2 =

2
i i

n (x -x)
n-1



_{và S =} 2
i i

n (x -x)
n-1



+ Hệ số biến động V: dùng để so sánh độ phân tán trong trường hợp 2 bảng phân phối có giá
trị trung bình cộng khác nhau hoặc 2 mẫu có quy mơ khác nhau.

V = S

x .100%

+ Sai số trung bình mẫu: giá trị trung bình sẽ dao động trong khoảng x  m
S

m =
n

<i>Nếu 2 lớp TN và ĐC có giá trị </i>xTN<i> và </i>xDC<i> bằng nhau thì lớp nào có độ lệch tiêu chuẩn tương </i>
<i>ứng nhỏ hơn có chất lượng tốt hơn. </i>

<i>Nếu 2 lớp TN và ĐC có giá trị </i>xTN<i> và </i>xDC<i>khác nhau thì lớp nào có giá trị V tương ứng nhỏ hơn </i>
<i>có chất lượng tốt hơn. </i>

+ Đại lượng kiểm nghiệm t [34, tr.234]

TN DC

TN-DC

x - x
t =

S

với

2 2

TN TN DC DC

TN-DC

TN DC TN DC

(n - 1). S + (n - 1). S 1 1

S = ( + )

</div>
<span class='text_page_counter'>(74)</span><div class='page_container' data-page=74>

Trị số tới hạn t,k ở mức ý nghĩa  = 0,01  0,05, số bậc tự do k = nTN + nĐC - 2. Dùng hàm

TINV(;k) trong Microsoft excel tìm giá trị t,k.

<i>Nếu t </i><i> t</i><i>,k thì sự khác biệt giữa </i>xTN<i> và </i>xDC<i> là có ý nghĩa với mức ý nghĩa </i> <i>. </i>

<i>Nếu t < t</i><i>,k thì sự khác biệt giữa </i>xTN<i> và </i>xDC<i> là khơng có ý nghĩa với mức ý nghĩa </i> <i>. </i>

<b>3.4.2. Phương pháp định tính </b>

<b> Thống kê số ý kiến của HS trong từ mục 1 đến 5. </b>

- Mục 1 và 2: tác giả tính tỉ lệ % số HS có cùng ý kiến.

- Mục 3, 4 và 5: Tính điểm nội dung cho mỗi câu theo mức qui đổi như sau:
<i>Bảng 3.3. Điểm quy đổi các mức độ trả lời của phiếu thăm dò </i>

<b>STT Mức độ ở mục 3,4 Mức độ ở mục 5 </b> <b>Kí hiệu </b> <b>Điểm quy đổi </b>

1 Rất đúng Tốt A 5 điểm

2 Đúng Khá B 4 điểm

3 Đúng một phần Trung bình C 3 điểm

4 Phân vân Yếu D 2 điểm

5 Sai Kém E 1 điểm

Sau đó, tính tổng điểm, điểm trung bình theo cơng thức:

<b>Tổng số điểm = 5.MA + 4.MB + 3.MC + 2.MD + 1.ME</b>
(Với M là số phiếu cùng ý kiến)

<b> Tổng số điểm </b>
<b>Điểm trung bình = </b>

<b> Tổng số ý kiến </b>

Dựa vào kết quả tính được, tác giả phân tích, nhận xét ý kiến của học sinh về những nội dung

điều tra và đưa ra kết luận.

<b>Tính điểm kĩ năng hoạt động của mỗi HS từ mục 6 đến 14 theo mức qui đổi như sau: </b>

- Từ mục 6 đến 12: a – 3 điểm, b – 2 điểm, c – 1 điểm, d – 0 điểm.
- Mục 13, 14: a – 0 điểm, b – 1 điểm, c – 2 điểm, d – 3 điểm.

<b>3.5. Tiến hành thực nghiệm </b>

Tác giả đã trao đổi, thảo luận với với các GV về nội dung và phương pháp thực nghiệm như sau:

<i><b>- Đối với lớp thực nghiệm: </b></i>

GV dạy theo giáo án thực nghiệm, có tổ chức hoạt động nhóm.

<i><b>- Đối với lớp đối chứng: </b></i>

GV dạy theo giáo án khơng có tổ chức hoạt động nhóm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(75)</span><div class='page_container' data-page=75>

Tác giả đánh giá độ bền kiến thức dựa vào kết quả kiểm tra cuối học kì 1 (có nhiều câu hỏi liên
quan đến kiến thức bài học mà tác giả chọn thực nghiệm) để so sánh, phân tích định lượng kết quả thực
nghiệm.

Khi dạy hết chuyên đề “Các vấn đề môi trường hiện nay” tác giả tiến hành phát phiếu thăm dò ý
kiến HS, sau đó tổng hợp, so sánh, phân tích định tính kết quả thực nghiệm.

<b>3.6. Kết quả thực nghiệm </b>

<b>3.6.1. Kết quả thực nghiệm định lượng </b>

<i><b>3.6.1.1. Kết quả bài kiểm tra “Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học” </b></i>

<i>Bảng 3.4. Tổng hợp các tham số đặc trưng bài kiểm tra </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN 132 8,46  0,11 1,21 14,3

ĐC 131 7,85  0,14 1,65 21,02

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với  = 0,01;

k = (132+131)-2 = 261. Dùng hàm TINV(0,01;261) trong Microsoft excel tìm giá trị t, k =2,595.

Ta có: t = 3,421> t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập (bài kiểm tra lần 1) giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có
ý nghĩa (với mức ý nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.5. Bảng điểm bài kiểm tra </i>
Điểm xi

Lớp Số

HS _{0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10}

Điểm
TB

TN1 46 0 0 0 0 0 0 3 3 9 16 15 8,8

ĐC1 42 0 0 0 0 1 1 5 5 13 11 6 8,02
TN2 40 0 0 0 0 0 1 2 8 10 14 5 8,23
ĐC2 42 0 0 0 0 0 4 5 7 10 12 4 7,79
TN3 46 0 0 0 0 0 0 5 4 16 13 8 8,33
ĐC3 47 0 0 1 1 1 4 2 8 13 6 11 7,77
<b> TN 132 0 0 0 0 0 1 10 15 35 43 28 8,46 </b>
<b> ĐC 131 0 0 1 1 2 9 12 20 36 29 21 7,85 </b>

<i>Bảng 3.6. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi trở xuống

Điểm xi

TN ĐC TN ĐC TN ĐC

0 0 0 0 0 0 0

</div>
<span class='text_page_counter'>(76)</span><div class='page_container' data-page=76>

2 0 1 0 0,76 0 0,76

3 0 1 0 0,76 0 1,52

4 0 2 0 1,53 0 3,05

5 1 9 0,76 6,87 0,76 9,92

6 10 12 7,58 9,16 8,34 19,08

7 15 20 11,36 15,27 19,7 34,35

8 35 36 26,52 27,48 46,22 61,83

9 43 29 32,58 22,14 78,8 83,97

10 28 21 21,2 16,03 100 100

 _{132 131 100 100}

<i>Hình 3.1. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra </i>
<i>Bảng 3.7. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra </i>

Yếu - Kém

(0 - 4 điểm) (5 - 6 điểm) Trung bình (7-10 điểm) Khá – Giỏi
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN 132 0 0 11 8,33 121 91,67

</div>
<span class='text_page_counter'>(77)</span><div class='page_container' data-page=77>

<i>Hình 3.2. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra </i>

<i><b>3.6.1.2 Kết quả bài kiểm tra “Sự biến đổi một số đại lượng vật lí của các nguyên tố hoá học” </b></i>

<i>Bảng 3.8. Tổng hợp các tham số đặc trưng bài kiểm tra </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN 178 8,31  0,11 1,53 18,41

ĐC 185 7,52  0,14 1,86 24,73

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với  = 0,01;

k = (178+185)-2 = 361. Dùng hàm TINV(0,01;361) trong Microsoft excel tìm giá trị t, k = 2,590.

Ta có: t = 4,410 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.9. Bảng điểm bài kiểm tra </i>
Điểm xi

Lớp _HSSố

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Điểm

TB

</div>
<span class='text_page_counter'>(78)</span><div class='page_container' data-page=78>

<b> ĐC 185 0 0 0 8 6 12 24 32 40 35 28 7,52 </b>

<i>Bảng 3.10. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi trở xuống

Điểm xi

TN ĐC TN ĐC TN ĐC

0 0 0 0 0 0 0

1 0 0 0 0 0 0

2 0 0 0 0 0 0

3 0 8 0 4,32 0 4,32

4 3 6 1,69 3,24 1,69 7,56

5 7 12 3,93 6,49 5,62 14,05

6 14 24 7,87 12,97 13,49 27,02

7 28 32 15,73 17,3 29,22 44,32

8 27 40 15,17 21,62 44,39 65,94

9 54 35 30,34 18,92 74,73 84,86

10 45 28 25,27 15,14 100 100

 _{178 185 100 100}

<i>Hình 3.3. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(79)</span><div class='page_container' data-page=79>

Yếu - Kém

(0 - 4 điểm) (5 - 6 điểm) Trung bình (7-10 điểm) Khá – Giỏi
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN 178 3 1,68 21 11,8 154 86,52

ĐC 185 14 7,57 36 19,46 135 72,97

<i>Hình 3.4. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra </i>

<i><b>3.6.1.3. Kết quả bài kiểm tra “Hoá trị và số oxi hoá” </b></i>

<i>Bảng 3.12. Tổng hợp các tham số đặc trưng bài kiểm tra </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN 324 8,56  0,11 1,91 22,29

ĐC 333 7,95  0,12 2,11 26,55

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với  = 0,01;

k = (324+333)-2 = 655. Dùng hàm TINV(0,01;655) trong Microsoft excel tìm giá trị t, k =2,583.

Ta có: t = 3,882 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.13. Bảng điểm bài kiểm tra </i>
Điểm xi

Lớp _HSSố

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Điểm

TB

</div>
<span class='text_page_counter'>(80)</span><div class='page_container' data-page=80>

ĐC2 42 0 0 0 0 0 0 0 3 4 7 28 9,43
TN3 46 0 0 0 0 1 1 3 4 5 9 23 8,83
ĐC3 47 0 0 0 0 3 3 10 5 7 5 14 7,72
TN4 46 0 0 0 0 1 2 4 2 4 9 24 8,8
ĐC4 54 0 0 0 1 11 5 5 4 5 11 12 7,2
TN5 45 0 0 3 1 1 2 4 5 5 6 18 7,91
ĐC5 47 0 0 0 0 5 1 3 11 8 4 15 7,87
TN6 55 0 0 0 0 1 3 6 5 10 16 14 8,25
ĐC6 55 0 0 0 1 4 4 5 10 11 13 7 7,53
TN7 46 0 0 0 3 4 4 7 11 8 4 5 6,83
ĐC7 46 0 0 0 7 2 2 4 7 8 6 10 7,17
<b> TN 324 0 0 3 4 8 12 25 28 34 53 157 8,56 </b>
<b> ĐC 333 0 0 0 9 25 17 28 42 48 51 113 7,95 </b>

<i>Bảng 3.14. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi trở xuống

Điểm xi

TN ĐC TN ĐC TN ĐC

0 0 0 0 0 0 0

1 0 0 0 0 0 0

2 3 0 0,93 0 0,93 0

3 4 9 1,23 2,7 2,16 2,7

4 8 25 2,47 7,51 4,63 10,21

5 12 17 3,7 5,11 8,33 15,32

6 25 28 7,72 8,41 16,05 23,73

7 28 42 8,64 12,61 24,69 36,34

8 34 48 10,49 14,41 35,18 50,75

9 53 51 16,36 15,32 51,54 66,07

10 157 113 48,46 33,93 100 100

</div>
<span class='text_page_counter'>(81)</span><div class='page_container' data-page=81>

<i>Hình 3.5. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra </i>

<i>Bảng 3.15. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra </i>
Yếu - Kém

(0 - 4 điểm) (5 - 6 điểm) Trung bình (7-10 điểm) Khá – Giỏi
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN 324 15 4,63 37 11,42 272 83,95

ĐC 333 34 10,21 45 13,51 254 76,28

<i>Hình 3.6. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(82)</span><div class='page_container' data-page=82>

<i>Bảng 3.16: Tổng hợp các tham số đặc trưng bài kiểm tra </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN 324 8,56  0,09 1,56 18,22

ĐC 333 7,48  0,10 1,85 24,73

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với  = 0,01;

k = (324+333)-2 = 655. Dùng hàm TINV(0,01;655) trong Microsoft excel tìm giá trị t, k =2,583.

Ta có: t = 8,079 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.17. Bảng điểm bài kiểm tra </i>
Điểm xi

Lớp _HSSố

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Điểm

TB

</div>
<span class='text_page_counter'>(83)</span><div class='page_container' data-page=83>

<i>Bảng 3.18. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi % HS đạt điểm xi trở xuống

Điểm xi

TN ĐC TN ĐC TN ĐC

0 0 0 0 0 0 0

1 0 1 0 0,3 0 0,3

2 2 5 0,62 1,5 0,62 1,8

3 1 6 0,31 1,8 0,93 3,6

4 4 8 1,23 2,4 2,16 6

5 6 25 1,85 7,51 4,01 13,51

6 23 49 7,1 14,71 11,11 28,22

7 33 56 10,19 16,82 21,3 45,04

8 63 77 19,44 23,12 40,74 68,16

9 74 58 22,84 17,42 63,58 85,58

10 118 48 36,42 14,42 100 100

 _{324 333 100 100}

<i>Hình 3.7. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra </i>

<i>Bảng 3.19. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra </i>
Yếu - Kém

(0 - 4 điểm) (5 - 6 điểm) Trung bình (7-10 điểm) Khá – Giỏi
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

</div>
<span class='text_page_counter'>(84)</span><div class='page_container' data-page=84>

ĐC 333 20 6,01 74 22,22 239 71,77

<i>Hình 3.8. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra </i>

<i><b>3.6.1.5. Kết quả bài kiểm tra 1 tiết </b></i>

<b> Cặp TN1 – ĐC1: Lớp thực nghiệm 10A2 – đối chứng 10A20 (trường Mạc Đĩnh Chi) </b>
<i>Bảng 3.20. Các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A2 và 10A20 </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN1 46 8,28  0,15 0,99 11,96

ĐC1 42 6,10  0,27 1,72 28,20

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với  = 0,01;

k = (46+42)-2 = 86. Dùng hàm TINV(0,01;86) trong Microsoft excel tìm giá trị

t, k = 2,634.

Ta có: t = 7,365 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.21. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
<i>của lớp 10A2 và 10A20 </i>

HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm (xi;xi+1]

trở xuống
Điểm

(xi;xi+1]

TN1 ĐC1 TN1 ĐC1 TN1 ĐC1

[0;1] 0 0 0 0 0 0

(1;2] 0 1 0 2,38 0 2,38

(2;3] 0 0 0 0 0 2,38

</div>
<span class='text_page_counter'>(85)</span><div class='page_container' data-page=85>

(4;5] 0 10 0 23,81 0 33,33

(5;6] 2 5 4,35 11,9 4,35 45,23

(6;7] 2 11 4,35 26,19 8,7 71,42

(7;8] 16 8 34,78 19,06 43,48 90,48

(8;9] 17 3 36,96 7,14 80,44 97,62

(9;10] 9 1 19,56 2,38 100 100

 _{46 42 100 100}

<i>Hình 3.9. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra của lớp 10A2 và 10A20 </i>
<i>Bảng 3.22. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A2 và 10A20 </i>

Yếu – Kém

[0; 4] Trung bình (4;6] Khá – Giỏi (6;10]
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN1 46 0 0 2 4,35 44 95,65

</div>
<span class='text_page_counter'>(86)</span><div class='page_container' data-page=86>

<i>Hình 3.10. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A2 và 10A20 </i>

<b> Cặp TN2 – ĐC2: Lớp thực nghiệm 10A6 – đối chứng 10A19 (trường Mạc Đĩnh Chi) </b>
<i>Bảng 3.23: Các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A6 và 10A19 </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN2 40 7,45  0,20 1,27 17,05

ĐC2 42 5,83  0,26 1,68 28,82

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với  = 0,01;

k = (40+42)-2 = 80. Dùng hàm TINV(0,01;80) trong Microsoft excel tìm giá trị

t, k =2,639.

Ta có: t = 4,907 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.24 : Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
<i>của lớp 10A6 và 10A19 </i>

HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm (xi;xi+1]

trở xuống
Điểm

(xi;xi+1]

TN2 ĐC2 TN2 ĐC2 TN2 ĐC2

[0;1] 0 0 0 0 0 0

(1;2] 0 1 0 2,38 0 2,38

(2;3] 0 0 0 0 0 2,38

(3;4] 0 5 0 11,9 0 14,28

(4;5] 1 10 2,5 23,81 2,5 38,09

(5;6] 5 10 12,5 23,81 15 61,9

(6;7] 11 6 27,5 14,29 42,5 76,19

(7;8] 9 4 22,5 9,52 65 85,71

(8;9] 11 6 27,5 14,29 92,5 100

(9;10] 3 0 7,5 0 100 100

</div>
<span class='text_page_counter'>(87)</span><div class='page_container' data-page=87>

<i>Hình 3.11. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra của lớp 10A6 và 10A19 </i>
<i>Bảng 3.25. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A6 và 10A19 </i>

Yếu – Kém
[0; 4]

Trung bình
(4;6]

Khá – Giỏi
(6;10]
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN2 46 0 0 6 15 34 85

ĐC2 42 6 14,28 20 47,62 16 38,1

<i>Hình 3.12. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A6 và 10A19 </i>

<b> Cặp TN3 – ĐC3: Lớp thực nghiệm 10A1 – đối chứng 10A3 (trường Võ Trường Toản) </b>
<i>Bảng 3.26. Các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A1 và 10A3 </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN3 46 7,39  0,20 1,37 18,54

</div>
<span class='text_page_counter'>(88)</span><div class='page_container' data-page=88>

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với xác suất  = 0,01;
k = (46+47)-2 = 91. Dùng hàm TINV(0,01;91) trong Microsoft excel tìm giá trị

t, k =2,631.

Ta có: t = 2,924 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.27. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
<i> của lớp 10A1 và 10A3 </i>

HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm (xi;xi+1]

trở xuống
Điểm

(xi;xi+1]

TN3 ĐC3 TN3 ĐC3 TN3 ĐC3

[0;1] 0 0 0 0 0 0

(1;2] 0 0 0 0 0 0

(2;3] 0 0 0 0 0 0

(3;4] 0 4 0 8,51 0 8,51

(4;5] 2 4 4,35 8,51 4,35 17,02

(5;6] 7 10 15,22 21,28 19,57 38,3

(6;7] 13 11 28,26 23,4 47,83 61,7

(7;8] 11 14 23,91 29,79 71,74 91,49

(8;9] 6 3 13,04 6,38 84,78 97,87

(9;10] 7 1 15,22 2,13 100 100

 _{46 47 100 100}

</div>
<span class='text_page_counter'>(89)</span><div class='page_container' data-page=89>

<i>Bảng 3.28. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A1 và 10A3 </i>
Yếu – Kém

[0; 4]

Trung bình
(4;6]

Khá – Giỏi
(6;10]
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN3 46 0 0 9 19,57 37 80,43

ĐC3 47 4 8,51 14 29,79 29 61,7

<i>Hình 3.14. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A1 và 10A3 </i>
<b> Cặp TN4 – ĐC4: Lớp thực nghiệm 10A5 – đối chứng 10A16 (trường Võ Thị Sáu) </b>

<i>Bảng 3.29. Các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A5 và 10A16 </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN4 46 5,46  0,24 1,62 29,67

ĐC4 54 4,13  0,24 1,75 42,37

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với xác suất  = 0,01;
k = (46+54)-2 = 98. Dùng hàm TINV(0,01;98) trong Microsoft excel tìm giá trị

t, k =2,627.

Ta có: t = 3,919 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.30. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
<i>của lớp 10A5 và 10A16 </i>

HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm (xi;xi+1]

trở xuống
Điểm

(xi;xi+1]

</div>
<span class='text_page_counter'>(90)</span><div class='page_container' data-page=90>

[0;1] 1 5 2,17 9,26 2,17 9,26

(1;2] 2 0 4,35 0 6,52 9,26

(2;3] 1 11 2,17 20,37 8,69 29,63

(3;4] 4 15 8,7 27,78 17,39 57,41

(4;5] 12 12 26,08 22,22 43,47 79,63

(5;6] 15 5 32,61 9,26 76,08 88,89

(6;7] 4 3 8,7 5,56 84,78 94,45

(7;8] 7 2 15,22 3,7 100 98,15

(8;9] 0 1 0 1,85 100 100

(9;10] 0 0 0 0 100 100

 _{46 54 100 100}

<i>Hình 3.15. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra của lớp 10A5 và 10A16 </i>
<i>Bảng 3.31. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A5 và 10A16 </i>

Yếu – Kém
[0; 4]

Trung bình
(4;6]

Khá – Giỏi
(6;10]
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN4 46 8 17,39 27 58,7 11 23,91

</div>
<span class='text_page_counter'>(91)</span><div class='page_container' data-page=91>

<i>Hình 3.16. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A5 và 10A16 </i>

<b> Cặp TN5 – ĐC5: Lớp thực nghiệm 10A2 – đối chứng 10A4 (trường Ngô Quyền) </b>
<i>Bảng 3.32. Các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A2 và 10A4 </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN5 45 7,89  0,17 1,11 14,07

ĐC5 47 7,17  0,20 1,36 18,97

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với xác suất  = 0,01;
k = (45+47)-2 = 90. Dùng hàm TINV(0,01;90) trong Microsoft excel tìm giá trị

t, k =2,632.

Ta có: t = 2,775 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.33. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
<i>của lớp 10A2 và 10A4 </i>

HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm (xi;xi+1]

trở xuống
Điểm

(xi;xi+1]

TN5 ĐC5 TN5 ĐC5 TN5 ĐC5

[0;1] 0 0 0 0 0 0

(1;2] 0 0 0 0 0 0

(2;3] 0 0 0 0 0 0

(3;4] 0 1 0 2,13 0 2,13

(4;5] 0 4 0 8,51 0 10,64

</div>
<span class='text_page_counter'>(92)</span><div class='page_container' data-page=92>

(6;7] 13 8 28,89 17,02 40 53,19

(7;8] 11 13 24,44 27,66 64,44 80,85

(8;9] 14 9 31,11 19,15 95,55 100

(9;10] 2 0 4,45 0 100 100

 _{45 47 100 100}

<i>Hình 3.17. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra của lớp 10A2 và 10A4 </i>
<i>Bảng 3.34. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A2 và 10A4 </i>

Yếu – Kém
[0; 4]

Trung bình
(4;6]

Khá – Giỏi
(6;10]
Lớp Số

HS

SL % SL % SL %

TN5 45 0 0 5 11,11 40 88,89

ĐC5 47 1 2,13 16 34,04 30 63,83

</div>
<span class='text_page_counter'>(93)</span><div class='page_container' data-page=93>

<b> Cặp TN6 – ĐC6: Lớp thực nghiệm 10C14 – đối chứng 10C11 (trường Nguyễn Du) </b>
<i>Bảng 3.35. Các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A5 và 10A16 </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN6 55 7,95  0,20 1,49 18,74

ĐC6 55 7,06  0,23 1,68 27,80

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với xác suất  = 0,01;
k = (55+55)-2 = 108. Dùng hàm TINV(0,01;108) trong Microsoft excel tìm giá trị

t, k = 2,622.

Ta có: t = 2,939 > t, k

Vậy sự khác biệt về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức ý
nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.36. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
<i>của lớp 10C14 và 10C11 </i>

HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm (xi;xi+1]

trở xuống
Điểm

(xi;xi+1]

TN6 ĐC6 TN6 ĐC6 TN6 ĐC6

[0;1] 0 0 0 0 0 0

(1;2] 0 0 0 0 0 0

(2;3] 0 0 0 0 0 0

(3;4] 1 3 1,82 5,45 1,82 5,45

(4;5] 2 7 3,64 12,73 5,46 18,18

(5;6] 4 7 7,27 12,73 12,73 30,91

(6;7] 9 10 16,36 18,18 29,09 49,09

(7;8] 11 9 20 16,36 49,09 65,45

(8;9] 13 16 23,64 29,09 72,73 94,54

(9;10] 15 3 27,27 5,46 100 100

</div>
<span class='text_page_counter'>(94)</span><div class='page_container' data-page=94>

<i>Hình 3.19. Đồ thị đường luỹ tích bài kiểm tra của lớp 10C14 và 10C11 </i>
<i>Bảng 3.37. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10C14 và 10C11 </i>

Yếu – Kém
[0; 4]

Trung bình
(4;6]

Khá – Giỏi
(6;10]
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN6 55 1 1,82 6 10,91 48 87,27

ĐC6 55 3 5,46 14 25,45 38 69,09

<i>Hình 3.20. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10C14 và 10C11 </i>

<b> Cặp TN7 – ĐC7: Lớp thực nghiệm 10A1 – đối chứng 10A2 (trường Trần Quang Khải) </b>
<i>Bảng 3.38. Các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A1 và 10A2 </i>

Lớp Số HS x  m S V%

TN7 46 7,42  0,20 1,34 18,06

</div>
<span class='text_page_counter'>(95)</span><div class='page_container' data-page=95>

Kiểm tra kết quả thực nghiệm bằng phép thử Student với xác suất  = 0,01;
k = (46+46)-2 = 90. Dùng hàm TINV(0,01;90) trong Microsoft excel tìm giá trị

t, k = 2,632.

Ta có: t =2,696 > t, k

Vậy sự khác nhau về kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng là có ý nghĩa (với mức
ý nghĩa  = 0,01).

<i>Bảng 3.39. Phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích bài kiểm tra </i>
<i>của lớp 10A1 và 10A2 </i>

HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm
(xi;xi+1]

% HS đạt điểm (xi;xi+1]

trở xuống
Điểm

(xi;xi+1]

TN7 ĐC7 TN7 ĐC7 TN7 ĐC7

[0;1] 0 0 0 0 0 0

(1;2] 0 0 0 0 0 0

(2;3] 0 2 0 4,35 0 4,35

(3;4] 0 3 0 6,52 0 10,87

(4;5] 2 5 4,35 10,87 4,35 21,74

(5;6] 9 7 19,57 15,22 23,92 36,96

(6;7] 6 7 13,04 15,22 36,96 52,18

(7;8] 16 15 34,78 32,61 71,74 84,79

(8;9] 8 6 17,39 13,04 89,13 97,83

(9;10] 5 1 10,87 2,17 100 100

 _{46 46 100 100}

</div>
<span class='text_page_counter'>(96)</span><div class='page_container' data-page=96>

<i>Bảng 3.40. Tổng hợp kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A1 và 10A2 </i>
Yếu – Kém

[0; 4]

Trung bình
(4;6]

Khá – Giỏi
(6;10]
Lớp _HSSố

SL % SL % SL %

TN6 46 ₀ _{0 11 23,91 35 76,09}

ĐC6 46 _{5 10,87 12 26,09 29 63,04}

<i>Hình 3.22. Đồ thị kết quả học tập bài kiểm tra của lớp 10A1 và 10A2 </i>

<i><b>3.6.1.6. Phân tích kết quả thực nghiệm định lượng </b></i>

Qua kết quả thực nghiệm định tính trên tác giả nhận thấy:
- Chất lượng học tập của lớp TN cao hơn lớp ĐC, cụ thể như sau:

+ Tỉ lệ % HS yếu kém, trung bình của các lớp TN ln thấp hơn so với lớp ĐC.
+ Tỉ lệ % HS đạt khá giỏi của các lớp TN cao hơn lớp ĐC.

- Trung bình cộng điểm kiểm tra của các lớp TN luôn cao hơn các lớp ĐC từng đôi một. Trong khi đó,
độ lệch tiêu chuẩn điểm kiểm tra của các lớp TN nhỏ hơn các lớp ĐC chứng tỏ ở số liệu ở các lớp TN
tập trung quanh giá trị trung bình cộng tốt hơn. Điều này cho phép nhận xét rằng chất lượng bài kiểm
tra của các lớp TN khơng những cao hơn mà cịn đồng đều hơn và bền vững hơn các lớp ĐC.

- Đồ thị đường lũy tích của các TN thường nằm bên phải và phía dưới so với các lớp ĐC. Điều này
chứng tỏ số HS có điểm xi trở xuống của các lớp TN ln ít hơn các lớp ĐC. Nói cách khác, trong các

lớp TN số HS có điểm kiểm tra cao thì nhiều hơn. Từ kết quả trên cho thấy tổ chức hoạt động nhóm
trong dạy học hoá học mà tác giả nghiên cứu trong đề tài là có tác dụng tích cực đối với chất lượng dạy
học.

<b>3.6.2. Kết quả thực nghiệm định tính </b>

Cuối đợt thực nghiệm, phát phiếu thăm dị cho HS (xem phụ lục 7) nhằm tìm hiểu kết quả khi áp
dụng hoạt động nhóm trong dạy hố học ở trường THPT.

</div>
<span class='text_page_counter'>(97)</span><div class='page_container' data-page=97>

<b>Số phiếu </b>
<b>STT Trường </b>

<b>Phát ra </b> <b>Thu vào </b>

1 Mạc Đĩnh Chi 86 85

2 Nguyễn Du 55 45

3 Ngô Quyền 45 42

4 Võ Thị Sáu 46 43

5 Võ Trường Toản 46 42

<b>TỔNG CỘNG </b> 278 257

<i>Bảng 3.42. Tâm trạng của HS khi tham gia hoạt động nhóm </i>

<b>Lần đầu </b> <b>Hiện tại </b>
<b>Tâm trạng của HS khi tham gia hoạt động nhóm </b>

<b>SL % SL % </b>

a. Rất phấn khởi vì có cơ hội trao đổi ý kiến với bạn,

học hỏi điều hay và thể hiện được tài năng của mình. 49 19,07 93 36,19
b. Vui vì được trao đổi ý kiến trong giờ học. 62 24,12 93 36,19
c. Bình thường như các tiết học khác. 92 35,8 69 26,85

d. Còn mắc cỡ, e ngại. 54 21,01 2 0,78

<i>Hình 3.23. Đồ thị biểu diễn tâm trạng HS khi tham gia hoạt động nhóm </i>

<i><b>Nhận xét: </b></i>

<i> Lần đầu tham gia hoạt động nhóm HS còn mắc cỡ, e ngại (lựa chọn c và d chiếm 56,81%) do </i>
chưa nhận ra tác dụng hoạt động.

</div>
<span class='text_page_counter'>(98)</span><div class='page_container' data-page=98>

<i>Bảng 3.43. Tổng hợp phiếu thăm dò </i>

<b>Thích Khơng thích </b>

<b>SL </b> 244 13

<b>% </b> 94,94 5,06

<i>Bảng 3.44. Ý kiến của HS về những ưu điểm của hoạt động nhóm </i>

<b>Số lượng</b>
<b>Số </b>

<b>TT </b> <b>Nội dung </b> _đúngRất Đúng _{một phần}Đúng Phân _vân Sai <b>ĐTB</b>

1 Rèn luyện kĩ năng hợp tác. 98 134 21 3 1 <b>4,26 </b>

2 Có cơ hội phát huy năng lực bản thân. 52 112 83 6 4 3,79
3 Được học hỏi,chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm. 120 101 24 11 1 <b>4,28 </b>

4 Có cơ hội thảo luận, phát biểu bình đẳng. 83 113 51 5 5 <b>4,03 </b>

5 Nhiều ý kiến đóng góp sẽ hợp thành ý kiến hay. 71 116 56 10 4 3,93
6 Tạo ra được sản phẩm với qui mô lớn mà hoạt

động đơn lẻ không thể đạt được. 80 112 50 10 5 3,98

7 HS là chủ thể hoạt động trong giờ học. 64 116 57 18 2 3,86

8 Khơi dậy động cơ học tập. 42 121 76 15 3 3,72

9 Tạo khơng khí lớp học sơi nổi. 112 94 41 8 2 <b>4,19 </b>

10 Xây dựng tình đồn kết trong tập thể . 106 102 37 11 1 <b>4,17 </b>

<b>Tổng cộng </b> <b>_{828 1121 496}</b> <b>_{97 28}</b>

<i><b>Nhận xét: </b></i>Từ bảng 3.42 tác giả thấy HS đã nhận ra hoạt động nhóm có nhiều ưu điểm. Cụ thể là:
- Được học hỏi, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với bạn khác (4,28).

- HS có cơ hội rèn luyện kĩ năng hợp tác (4,26).

- Hoạt động nhóm làm cho khơng khí lớp học sơi nổi (4,19).

- Hoạt động nhóm góp phần xây dựng tình đồn kết trong tập thể (4,17).
- HS có nhiều cơ hội thảo luận, phát biểu bình đẳng (4,03)

- Nhờ hoạt động nhóm, HS có thể tạo ra được sản phẩm với qui mô lớn mà hoạt động đơn lẻ không thể
đạt được (3,98).

- Nhiều ý kiến đóng góp sẽ hợp thành ý kiến hay (3,93).
- HS là chủ thể hoạt động trong giờ học (3,86).

- Có cơ hội phát huy năng lực bản thân (3,79).
- Khơi dậy động cơ học tập (3,72).

Ngồi ra, HS cịn có thêm một số ý kiến khác:

- Thấy rõ sức học của các bạn trong lớp để học hỏi hoặc giúp đỡ bạn.
- Tự tin phát biểu trước đám đông.

</div>
<span class='text_page_counter'>(99)</span><div class='page_container' data-page=99>

- Rèn luyện tinh thần tự giác.

- Hoạt động nhóm giúp HS nhận thức được có người giỏi hơn để phấn đấu.
- Cảm thấy mình khơng đơn độc trong lớp, mình là một phần của lớp.
- Trao đổi kinh nghiệm học tập, tích luỹ thêm kiến thức.

- Giúp tiếp thu bài tốt và nhớ lâu hơn.
- Tạo sự thoải mái trong học tập.

- Tạo điều kiện thuận lợi để tiếp thu và nhớ kiến thức lâu.
- Rút ngắn khoảng cách giữa GV và HS.

- Góp phần đổi mới PPDH: giảm lí thuyết, tăng cường thực hành.

<i>Bảng 3.45. Ý kiến của HS về các yếu tố để hoạt động nhóm có hiệu quả </i>

<b>Số lượng </b>
<b>Số </b>

<b>TT </b> <b>Nội dung </b> Rất

đúng Đúng

Đúng
một phần

Phân
vân Sai

<b>ĐTB </b>

1 Trao đổi trực diện (mặt đối mặt). 60 133 50 11 3 3,92
2 Thành viên chia sẻ trách nhiệm của nhóm 94 132 28 2 1 <b>4,23 </b>

3 Phân công hợp lí, phù hợp với năng lực cá nhân. 115 98 36 8 0 <b>4,25 </b>

4 Đòi hỏi nỗ lực của cá nhân để hoàn thành nhiệm

vụ được giao. 116 103 34 <b>4 0 4,29 </b>

5 Nhận thức được thành công của cá nhân tạo nên

thành cơng của nhóm. 78 120 47 <b>9 3 4,02 </b>

6 Đánh giá, rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động. 69 146 36 6 0 <b>4,08 </b>

7 GV cho điểm HS phù hợp với đóng góp cá nhân,

hạn chế tối đa hiện tượng ăn theo. 128 87 35 <b>7 1 4,29 </b>

<b>Tổng cộng </b> <b>660 819 266 47 8 </b>

<i><b>Nhận xét: </b></i>Từ bảng 3.43 cho thấy HS đã đồng tình với những yếu tố mà tác giả đưa ra để hoạt động
nhóm có hiệu quả:

- GV cho điểm HS phù hợp với đóng góp cá nhân, hạn chế tối đa hiện tượng ăn theo (4,29).
- Địi hỏi nỗ lực của cá nhân để hồn thành nhiệm vụ được giao (4,29).

- Phân công hợp lí, phù hợp với năng lực cá nhân (4,25).
- Thành viên chia sẻ trách nhiệm của nhóm (4,23).
- Đánh giá, rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động (4,08).

- Nhận thức được thành công của cá nhân tạo nên thành cơng của nhóm (4,02).
- Trao đổi trực diện (mặt đối mặt) (3,92).

Ngồi ra, HS có thêm một số ý kiến như:
- Phải có sự hướng dẫn của bạn hoặc GV.
- Tất cả thành viên đều phải tham gia.

</div>
<span class='text_page_counter'>(100)</span><div class='page_container' data-page=100>

- Phải biết lắng nghe.

- Biến hoạt động nhóm thành một sân chơi vừa học vừa chơi.

<i>Bảng 3.46. Đánh giá của HS về mức độ đạt được của các kĩ năng hoạt động </i>

<b>Số lượng </b>
<b>Số </b>

<b>TT</b> <b>Nội dung </b> _{Tốt Khá}Trung

bình Yếu Kém

<b>ĐTB </b>

1 Kĩ năng trình bày 62 135 54 4 2 3,98

2 Kĩ năng lắng nghe 129 <b>111 17 0 0 4,44 </b>

3 Kĩ năng nhận xét 60 135 58 3 1 3,97

4 Kĩ năng giao tiếp <b>81 131 38 6 1 4,11 </b>

5 Kĩ năng đưa ra quyết định <b>82 122 49 3 1 4,09 </b>

6 Kĩ năng xây dựng lòng tin <b>97 114 38 5 3 4,16 </b>

7 Kĩ năng tìm kiếm và chọn lọc thơng tin 100 <b>122 34 1 0 4,25 </b>

8 Kĩ năng sử dụng các phần mềm tin học 73 108 64 8 4 3,93

9 Kĩ năng thực hành <b>93 127 36 1 0 4,21 </b>

<b>Tổng cộng </b> <b>777 1105</b> <b>388 31 12 </b>

Ngồi ra, HS có thêm một số ý kiến khác như:
- Kĩ năng thuyết phục.

- Kĩ năng học hỏi.
- Kĩ năng lãnh đạo.

- Kĩ năng chọn lọc những kiến thức trong sách giáo khoa.

<i>Bảng 3.47. Thống kê phiếu theo điểm của mỗi kĩ năng hoạt động </i>

<b>0 1 2 3 </b>
<b> Điểm </b>

<b> Kĩ năng </b> <b>SL % SL % SL % SL % ĐTB</b>

1. Kĩ năng trình bày 21 8,17 57 22,18 130 50,6 49 19,1 1,81
2. Kĩ năng lắng nghe 0 0 14 5,45 106 41,3 137 53,3 <b>2,48 </b>

3. Kĩ năng nhận xét <b>4 1,56 19 7,39 85 33,1 149 58 2,47 </b>
4. Kĩ năng giao tiếp <b>7 2,72 11 4,28 111 43,2 128 49,8 2,4 </b>
5. Kĩ năng đưa ra

quyết định 9 3,5 8 3,11 47 18,3 193 <b>75,1 2,65 </b>

6. Kĩ năng xây dựng

lòng tin <b>2 0,78 2 0,78 27 10,5 226 87,9 2,86 </b>

7. Kĩ năng tìm kiếm

</div>
<span class='text_page_counter'>(101)</span><div class='page_container' data-page=101>

các phần mềm tin học

9. Kĩ năng thực hành 6 2,33 84 32,68 130 50,6 37 14,4 1,77

<b>Tổng cộng 73 </b> <b>230 </b> <b>705</b> <b>1048 </b>

<i>Bảng 3.48. Tổng điểm kĩ năng và mức độ tiến bộ các kĩ năng của HS </i>

<b>Tổng điểm kĩ năng </b> <b>Mức độ tiến bộ </b> <b>Số HS </b> <b>Tỉ lệ (%) </b>

Từ 0 đến 7 điểm Chưa tiến bộ 0 0
Từ 8 đến 14 điểm Tiến bộ rất ít 13 5,06

Từ 15 đến 21 điểm Có tiến bộ 141 54,9
Từ 22 đến 27 điểm Tiến bộ rất nhiều 103 40,08

<i>Kết quả thực nghiệm định tính: </i>

<i>- Tâm trạng và thái độ của HS sau khi tham gia hoạt động nhóm có sự chuyển biến tích cực. </i>
<i>- HS nhận ra những ưu điểm của hoạt động nhóm trong học tập. </i>

<i>- HS rút ra được những yếu tố để hoạt động nhóm có hiệu quả. </i>

<i>- Dựa trên một số tiêu chí đánh giá, kĩ năng hoạt động của HS đa số đều tiến bộ. </i>

<b>3.6.3. Ý kiến của giáo viên tiến hành thực nghiệm </b>

Sau khi tiến hành thực nghiệm, tác giả đã xin ý kiến nhận xét của giáo viên dạy lớp thực nghiệm
về một số nội dung liên quan đến “Giáo án thực nghiệm có tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hoá
học ở trường THPT”.

<i><b>3.6.3.1. Ý kiến giáo viên về hình thức tổ chức hoạt động nhóm </b></i>

 GV Đỗ Thị Việt Phương, trường Võ Trường Toản, quận 12, TP. HCM
- Cách thức tổ chức hoạt động nhóm đa dạng, phong phú:

+ Tổ chức thảo luận ngay trên lớp.

+ HS hoạt động nhóm ở nhà và trình bày bài báo cáo trước lớp.
+ HS làm bài tập và thí nghiệm theo nhóm.

- Tổ chức trò chơi hấp dẫn thu hút được sự tham gia của HS
- Bài lên lớp dễ thực hiện, dễ tổ chức.

 GV Lê Thị Thu Hà, trường Võ Thị Sáu, quận Bình Thạnh, TP. HCM

- Cách thức tổ chức hoạt động nhóm linh hoạt, sinh động, phù hợp với các kiểu bài lên lớp.
- Thiết kế các hoạt động chi tiết và hợp lý.

 GV Nguyễn Thị Thu Hà, trường Ngô Quyền, TP Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai

- Số lượng HS trong mỗi nhóm vừa phải (4-5 HS) nên mỗi em đều có nhiệm vụ nhất định trong
nhóm; hạn chế tình trạng dựa dẫm vào các thành viên khác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(102)</span><div class='page_container' data-page=102>

- Cách thức tổ chức đa dạng phù hợp với từng kiểu bài và đối tượng nên dễ dàng áp dụng vào
thực tế và đạt hiệu quả cao trong thời gian thực nghiệm.

- Cách thức tổ chức logic, khoa học, dễ thực hiện.
- Hoạt động nhóm tích cực, sơi động.

<i><b>3.6.3.2. Ý kiến giáo viên về cách thức đánh giá kết quả hoạt động </b></i>

 GV Đỗ Thị Việt Phương, trường Võ Trường Toản, quận 12, TP. HCM

- Tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động hợp lí, phản ánh được kết quả của từng cá nhân và nhóm,
thể hiện được sự cố gắng của cá nhân vì kết quả chung của nhóm.

- Kích thích được sự tích cực, cố gắng của HS.

- Hạn chế được sự ỷ lại, ăn theo của các cá nhân không hoạt động.
 GV Lê Thị Thu Hà, trường Võ Thị Sáu, quận Bình Thạnh, TP. HCM

- Cách thức đánh giá kết quả của từng cá nhân chặt chẽ, hạn chế được hiện tượng ăn theo.

- Kết quả hoạt động nhóm chưa được đánh giá theo một quá trình nên chưa thấy được sự tiến bộ
trong hợp tác.

 GV Nguyễn Thị Thu Hà, trường Ngơ Quyền, TP Biên Hồ, tỉnh Đồng Nai

Cách thức đánh giá kết quả của từng nhóm và của cá nhân khá sát với khả năng của các em.
 GV Trần Thị Hồng Châu, trường Nguyễn Du, quận 10, TP. HCM

- Cách thức đánh giá rõ ràng, cụ thể và khách quan.

- Tác giả đã thiết kế được cách đánh giá cho từng cá nhân trong nhóm.
<i>- Cách thức đánh giá hiệu quả nhưng cịn mất thời gian và cơng sức của GV. </i>

<i><b>3.6.3.3. Ý kiến giáo viên về khơng khí lớp học khi tổ chức hoạt động nhóm </b></i>

 GV Đỗ Thị Việt Phương, trường Võ Trường Toản, quận 12, TP. HCM

- Sôi động: HS hào hứng khi tham gia các hoạt động, đặc biệt là khi cùng nhau làm thí nghiệm
hay chơi trò chơi.

- HS thân thiết, vui vẻ với nhau hơn.

- Khoảng cách giữa GV và HS cũng được rút ngắn.
- Đôi lúc hơi ồn, khó tập trung HS.

 GV Lê Thị Thu Hà, trường Võ Thị Sáu, quận Bình Thạnh, TP. HCM
- Khơng khí lớp học sinh động, vui tươi.

- Các thành viên trong lớp có cơ hội làm việc chung sẽ dễ hiểu nhau hơn.
 GV Nguyễn Thị Thu Hà, trường Ngơ Quyền, TP Biên Hồ, tỉnh Đồng Nai

- Sơi nổi, HS hào hứng và tích cực tham gia.
- Tuy nhiên lớp học khá ồn nên GV vất vả.

</div>
<span class='text_page_counter'>(103)</span><div class='page_container' data-page=103>

- HS gần như 100% tập trung vào hoạt động.

<i><b>3.6.3.4. Ý kiến giáo viên về hiệu quả dạy học </b></i>

 GV Đỗ Thị Việt Phương, trường Võ Trường Toản, quận 12, TP. HCM

- Đa số HS đều hiểu bài khi tự trao đổi thảo luận nhóm với nhau mà khơng cần GV giảng bài từ
đầu tới cuối.

- HS chủ động tìm tịi, chiếm lĩnh kiến thức nên kiến thức khắc sâu hơn.

- GV đóng vai trị tổ chức, hướng dẫn cho HS hoạt động nên trong 1 tiết học HS được hoạt động
nhiều hơn, được trình bày suy nghĩ của mình nên lớp học tích cực hơn, kiến thức bài học phong phú
hơn.

- Tuy nhiên một số vấn đề khó, HS chưa hiểu được cặn kẽ khi tự thảo luận.
 GV Lê Thị Thu Hà, trường Võ Thị Sáu, quận Bình Thạnh, TP. HCM

- Học sinh tiếp thu kiến thức một cách chủ động, dễ dàng và bền vững hơn.

- Học sinh tham gia tích cực trong q trình tiếp thu kiến thức, tự đặt vấn đề và cùng nhau giải
quyết vấn đề nên nắm chắc kiến thức hơn.

 GV Nguyễn Thị Thu Hà, trường Ngơ Quyền, TP Biên Hồ, tỉnh Đồng Nai

Đối với lớp thực nghiệm thì kết quả đánh giá bài kiểm tra tốt hơn so với lớp đối chứng chứng tỏ
sự lĩnh hội kiến thức của các kiến thức của các em ở lớp thực nghiệm khá tốt.

 GV Trần Thị Hồng Châu, trường Nguyễn Du, quận 10, TP. HCM
- HS tự tìm kiến thức nên hiểu sâu sắc và nhớ lâu.

- Trong q trình hoạt động nhóm, có sự tham khảo ý kiến của nhau nên có sự chính xác hố kiến
thức nên các em hiểu đúng, nhớ bài học lâu hơn.

<i><b>3.6.3.5. Ý kiến giáo viên về kĩ năng hoạt động của HS </b></i>

 GV Đỗ Thị Việt Phương, trường Võ Trường Toản, quận 12, TP. HCM

- Kĩ năng hoạt động của HS được cải thiện: kĩ năng trình bày, kĩ năng lắng nghe, kĩ năng giao
tiếp, kĩ năng tìm kiếm và chọn lọc thơng tin.

- Hình thành một số kĩ năng mới: kĩ năng xây dựng lòng tin, kĩ năng đưa ra quyết định.
 GV Lê Thị Thu Hà, trường Võ Thị Sáu, quận Bình Thạnh, TP. HCM

- Học sinh phát huy được các kĩ năng thuyết trình, thảo luận nhóm.

- Khả năng hợp tác, làm việc theo nhóm tiến bộ hơn, các em bước đầu biết cách lập kế hoạch,
phân cơng cơng việc để hồn thành kế hoạch đã đề ra.

 GV Nguyễn Thị Thu Hà, trường Ngô Quyền, TP Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai

- Kĩ năng hoạt động của HS tiến bộ hơn sau một thời gian hoạt động nhóm, nhất là kĩ năng tìm
kiếm thơng tin, kĩ năng sử dụng phần mềm tin học, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng nhận xét, kĩ năng hợp tác,
kĩ năng trình bày ...

</div>
<span class='text_page_counter'>(104)</span><div class='page_container' data-page=104>

 GV Trần Thị Hồng Châu, trường Nguyễn Du, quận 10, TP. HCM
Trước khi tham gia hoạt động nhóm, HS:

- Rụt rè, lo lắng khơng hồn thành được cơng việc đã phân công.
- Tránh né nhận nhiệm vụ.

Sau khi tham gia hoạt động nhóm:
- Hợp tác tốt, đoàn kết với nhau hơn.

- Biết tận dụng ưu điểm của hoạt động nhóm.
<i>- Dạn dĩ trước đám đông, khả năng diễn đạt tốt. </i>

<i><b>3.6.3.6. Một số đề xuất và kiến nghị của giáo viên tiến hành thực nghiệm </b></i>

 GV Đỗ Thị Việt Phương, trường Võ Trường Toản, quận 12, TP. HCM
- Tổ chức hoạt động nhóm dễ dẫn đến cháy giáo án.

- Nên lựa chọn trong bài một số nội dung khó để GV giảng chung cho cả lớp vì có 1 số nhóm
chưa tìm ra hoặc khơng mạnh dạn để hỏi GV dẫn tới thời gian thảo luận lâu và GV khó nắm được mức
độ hiểu bài của từng cá nhân.

 GV Lê Thị Thu Hà, trường Võ Thị Sáu, quận Bình Thạnh, TP. HCM

Nên xây dựng thành hệ thống giáo án sử dụng hình thức hoạt động nhóm trong tồn bộ chương
trình lớp 10 để phát huy tốt hơn các ưu điểm của hoạt động nhóm trong q trình dạy học.

 GV Nguyễn Thị Thu Hà, trường Ngơ Quyền, TP Biên Hồ, tỉnh Đồng Nai

- Đối với bài tìm hiểu về mơi trường, tơi đề nghị đổi mục 10 thành đánh giá tính sáng tạo của HS
thay vì làm bài kiểm tra.

- Tác giả nên tìm thêm phim hay mơ phỏng về quá trình gây thủng tầng ozon để bài học phong
phú hơn.

 GV Trần Thị Hồng Châu, trường Nguyễn Du, quận 10, TP. HCM
<i>Nên suy nghĩ để tìm cách đánh giá cần ít thời gian hơn. </i>

<i><b>Tóm lại </b></i>

Tác giả đã tiến hành thực nghiệm 6 bài lên lớp thuộc chương trình lớp 10 nâng cao. Sau thời gian
thực nghiệm, tác giả nhận thấy những giáo án có tổ chức hoạt động nhóm mà đề tài xây dựng đã đem

lại hiệu quả trong dạy học hoá học như sau:

<i>- Về mặt định lượng:</i> Những bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hoá học đã tác
động vào quá trình học tập của HS 7 lớp: 10A2, 10A6 (trường Mạc Đĩnh Chi), 10A1 (trường Võ
Trường Toản), 10A5 (trường Võ Thị Sáu), 10A2 (trường Ngô Quyền), 10A1 (trường Trần Quang
Khải), 10C14 (trường Nguyễn Du). Kết quả học tập của các lớp tăng lên một cách đáng kể so với lớp
đối chứng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(105)</span><div class='page_container' data-page=105>

nhóm có sự chuyển biến tích cực, HS bắt đầu quen và thích thú với việc chia sẻ kiến thức, hợp tác với
nhau tạo ra sản phẩm chung của nhóm. Các em nhận ra được những ưu điểm của hoạt động nhóm
mang lại, đồng thời rút ra được những yếu tố để hoạt động nhóm có hiệu quả. Đặc biệt kết quả điều tra
cho thấy kĩ năng hoạt động của HS đã tiến bộ rất nhiều.

</div>
<span class='text_page_counter'>(106)</span><div class='page_container' data-page=106>

<b>KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT </b>

<b>1. Kết luận </b>

Đề tài đã hoàn thành tốt mục đích và nhiệm vụ đặt ra:

<b>1.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài </b>

 Trình bày tổng quan vấn đề nghiên cứu.

 Nghiên cứu những nét đặc trưng và một số xu hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
 Đóng góp xây dựng lí luận về tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hố học ở trường trung học
phổ thơng:

- Làm rõ khái niệm nhóm và hoạt động nhóm trong dạy học.

- Tìm hiểu các giai đoạn phát triển của nhóm, những nét đặc thù và nguyên tắc hoạt động nhóm.

- Làm rõ ưu điểm và hạn chế của hoạt động nhóm trong dạy học.

- Trình bày những chuẩn bị và tiến trình dạy học theo nhóm.
- Một số điểm chú ý để tổ chức hoạt động nhóm đạt hiệu quả.

 Nghiên cứu thực trạng tổ chức hoạt động nhóm bằng cách phát phiếu thăm dò ý kiến giáo viên.
<b>Kết quả thu về 129 phiếu ý kiến của GV dạy bộ mơn hố học cơng tác tại 46 trường THPT trên 8 tỉnh </b>
thành.

 Nghiên cứu chương trình và SGK hoá học lớp 10 THPT.

<b>1.2. Đề xuất và thử nghiệm 5 hình thức tổ chức hoạt động nhóm thích hợp với dạy học mơn </b>
<b>hố học ở trường THPT </b>

- Tổ chức hoạt động nhóm chuyên gia.

- Tổ chức hoạt động nhóm chia sẻ kết quả học tập.
- Tổ chức hoạt động nhóm theo mơ hình trị chơi.
- Tổ chức hoạt động nhóm có sử dụng thí nghiệm.

- Tổ chức hoạt động nhóm ở ngoài lớp học và báo cáo sản phẩm tại lớp.
Mỗi hình thức hoạt động, tác giả nghiên cứu theo một cấu trúc thống nhất:
- Cách thức tổ chức.

- Phương án đánh giá kết quả hoạt động nhóm.
- Ưu điểm.

- Một số lưu ý để tổ chức hoạt động nhóm hiệu quả.
- Những bài lên lớp có thể tổ chức hoạt động nhóm.

<b>1.3. Thiết kế 10 bài lên lớp có vận dụng 5 hình thức tổ chức hoạt động nhóm </b>

- Bài Luyện tập chương 1

</div>
<span class='text_page_counter'>(107)</span><div class='page_container' data-page=107>

<i>- Bài “Sự biến đổi một số đại lượng vật lí của các ngun tố hố học” (đã thực nghiệm) </i>

- Bài thực hành số 1 : “Một số thao tác thực hành thí nghiệm hố học. Sự biến đổi tính chất của
các ngun tố trong chu kì và nhóm”

<i>- Bài “Hố trị và số oxi hố” (đã thực nghiệm) </i>

<i>- Bài “Phân loại phản ứng trong hố học vơ cơ” (đã thực nghiệm) </i>
<i>- Bài “Lưu huỳnh” (đã thực nghiệm) </i>

- Bài thực hành số 3 + 4 : “Tính chất các đơn chất và hợp chất của halogen”
<i>- Chuyên đề “Một số vấn đề môi trường hiện nay” (đã thực nghiệm) </i>

<b>1.4. Thực nghiệm sư phạm nhằm xác định tính hiệu quả và tính khả thi của đề tài nghiên cứu </b>

 Đợt 1 - Thực nghiệm định lượng

<b>Tác giả thực nghiệm 4 bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm ở 7 cặp lớp thuộc 6 trường </b>
THPT.

<b>Thống kê và xử lí điểm số 2597 bài kiểm tra trên phép thử kiểm định t. Kết quả phân tích cho </b>
thấy giáo án có tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hố học mà tác giả nghiên cứu trong đề tài là có
tác dụng nâng cao chất lượng dạy học.

 Đợt 2 – Thực nghiệm định tính

<b>Tác giả tiếp tục thực nghiệm 2 bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm ở 6 cặp lớp thuộc 5 </b>

<b>trường THPT. </b>

Vậy tác giả đã thực nghiệm 6 bài lên lớp được tiến hành trong một thời gian tương đối dài (thuộc
chương 2, 3, 4, 6) đã tạo ra nhiều cơ hội hợp tác, giúp HS bước đầu rèn luyện các kĩ năng hoạt động
quan trọng và phát huy năng khiếu cá nhân.

<b>Thông qua việc khảo sát từ 257 HS bằng phiếu thăm dò kết quả cho thấy: Đa phần các em thích </b>
<b>thú tham gia hoạt động nhóm (94,94%), phần lớn HS đều có tiến bộ ở 9 kĩ năng hoạt động mà tác giả </b>
khảo sát (94,98% trong đó HS có nhiều tiến bộ chiếm 40,08%). Đó là kĩ năng: trình bày, lắng nghe,
nhận xét, giao tiếp, đưa ra quyết định, xây dựng lịng tin, tìm kiếm và chọn lọc thơng tin, thực hành, sử
dụng các phần mềm tin học.

 Bên cạnh những kết quả đạt được, GV dạy ở trường phổ thơng đã có những đề nghị nhằm hoàn
thiện thêm cho đề tài.

Tác giả nhận thấy giáo án các bài học có tổ chức hoạt động nhóm được nghiên cứu trong đề tài có
khả năng áp dụng trong điều kiện thực tế đồng thời đạt được hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng
dạy và học mơn hố học ở trường THPT. Kết quả này đã khẳng định tính thực tiễn của đề tài.

<b>2. Đề xuất </b>

Để góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hóa học trong trường
THPT, tác giả có một số ý kiến đề xuất như sau:

</div>
<span class='text_page_counter'>(108)</span><div class='page_container' data-page=108>

<i><b>Đổi mới chương trình và phương pháp giảng dạy tiến hành đồng bộ với đổi mới phương pháp và </b></i>

<i><b>tiêu chí đánh giá kết quả học tập</b></i> của HS. Cụ thể là không chỉ đánh giá trên nền tảng kiến thức và kĩ
năng hoá học, cần đề ra các tiêu chí đánh giá được kĩ năng hoạt động, năng lực xã hội và thái độ học

tập của HS thơng qua các hoạt động nhóm và cá nhân xoay quanh chủ đề của môn học.

<b>2.2. Với trường phổ thông </b>

Ban lãnh đạo nhà trường chỉ đạo, khuyến khích và tạo điều kiện để giáo viên thực hiện đổi mới
phương pháp dạy học.

<i><b>Tăng cường trang bị thiết bị hỗ trợ hoạt động dạy và học nói chung và phịng bộ mơn, phịng thí </b></i>
nghiệm hố học nói riêng nhằm giúp giáo viên tiến hành tổ chức hoạt động nhóm thuận lợi và có hiệu
quả.

<i><b>Sỉ số HS</b></i> mỗi lớp vừa phải (30-35 HS/lớp) đảm bảo hoạt động nhóm tác động tích cực đến mọi
đối tượng HS. Thành viên nào cũng có cơ hội tham gia hoạt động, thể hiện tiềm năng và rèn luyện
những kĩ năng quan trọng cho cuộc sống và công việc tương lai.

<b>2.3. Với giáo viên </b>

GV đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với sách giáo khoa phân ban và xu hướng dạy học
<i><b>hiện đại hiện nay. GV cần mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học bên cạnh mục đích dạy HS tích </b></i>
cực, có khả năng tự học, tự nghiên cứu, luôn chủ động trong học tập và rèn luyện khả năng suy luận
logic; đồng thời tạo nhiều cơ hội để học sinh hoạt động trong giờ học thông qua các hoạt động nhóm
nhằm phát huy tính năng động, sáng tạo, chủ động và kĩ năng hoạt động quan trọng cho HS. Đó là
hành trang q báo để các em bước vào đời. Bởi vì phát triển kĩ năng hoạt động của HS là một quá
<i><b>trình lâu dài nên GV cần kiên trì, sáng tạo trong việc tổ chức nhiều hoạt động nhóm đa dạng, hiệu quả, </b></i>
gây được hứng thú cho HS.

</div>
<span class='text_page_counter'>(109)</span><div class='page_container' data-page=109>

<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO </b>

<b>Tiếng Việt </b>

<i>1. Đoàn Ngọc Anh (2007), Thiết kế giáo án dạy học theo nhóm nhỏ kết hợp cơng nghệ thơng tin, </i>
Khố luận tốt nghiệp, Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh.

<i>2. Tô Quốc Anh (2007), Thiết kế một số hoạt động dạy học gây hứng thú nhận thức trong mơn hố </i>
<i>học lớp 10, Khố luận tốt nghiệp, Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh. </i>

<i>3. Trịnh Văn Biều (7/2008), Hoạt động nhóm trong dạy học ở trường phổ thơng, Kỷ yếu hội thảo </i>
(khoa hố) về nâng cao hiệu quả đào tạo và nghiên cứu khoa học.

<i>4. Trịnh Văn Biều (2003), Giảng dạy hoá học ở trường phổ thông, NXG Đại học Quốc gia TP Hồ </i>
Chí Minh.

<i>5. Trịnh Văn Biều (2002), Một số biện pháp nâng cao hiệu quả rèn luyện kĩ năng dạy học hoá học </i>
<i>cho sinh viên trường Đại học Sư phạm</i>, Luận án tiến sĩ Giáo dục học, Đại học Sư phạm Hà
Nội.

<i>6. Trịnh Văn Biều (2006), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên cốt cán trường trung học phổ thơng mơn Hố </i>
<i>học, Đại học Sư Phạm TP Hồ Chí Minh. </i>

<i>7. Trịnh Văn Biều, Nguyễn Văn Bình, Giáo dục mơi trường thơng qua dạy học hóa học ở trường </i>
<i>THPT, Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên giáo viên THPT chu kì III, 2004-2007. </i>

<i>8. Bộ giáo dục và Đào tạo (2006), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình, sách giáo </i>
<i>khoa lớp 10 trung học phổ thông môn hoá học</i>, NXB
Giáo dục.

<i>9. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Tài liệu chủ đề tự chọn nâng cao hoá học 10 (dùng cho giáo viên </i>
<i>và học sinh), NXB Giáo dục.</i>

<i>10. Bộ giáo dục và Đào tạo (2007), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình, sách giáo </i>

<i>khoa lớp 11 trung học phổ thơng mơn hố học, NXB </i>
Giáo dục.

<i>11. Tony Buzan (2007), Bản đồ tư duy trong công việc, NXB Lao động-Xã hội. </i>
<i>12. Nguyễn Thạc Cát (2003), Từ điển hoá học phổ thông, NXB Giáo dục. </i>

<i>13. Đặng Kim Chi (2006), Hố học mơi trường, NXB Khoa học và Kĩ thuật </i>
Hà Nội.

<i>14. Nguyễn Thị Khánh Chi (2007), Thử nghiệm phương pháp hợp tác nhóm nhỏ và phương pháp </i>
<i>đóng vai trong dạy học mơn hố lớp 10 nâng cao nhằm phát huy tính tích cực của HS, Khoá </i>
luận tốt nghiệp, Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(110)</span><div class='page_container' data-page=110>

<i>16. Nguyễn Đức Chuy (2006), 375 câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn hóa học 10, NXB </i>
Giáo dục.

<i>17. Võ Văn Duyên Em (2007), Dạy học kiến tạo – tương tác và sự vận dụng trong dạy học phần phi </i>
<i>kim hóa học lớp 10 trung học phổ thông ban nâng cao, Luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục, </i>
Đại học Sư phạm Hà Nội.

<i>18. Vũ Gia (2000), Làm thế nào để viết luận văn, luận án, biên khảo, NXB </i>
Thanh Niên.

<i>19. Lê Văn Hảo (2006), Sổ tay phương pháp giảng dạy và đánh giá, Trường Đại Học Nha Trang. </i>
<i>20. Trần Bá Hoành (2006), Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình và sách giáo khoa, NXB Đại </i>

học Sư phạm Hà Nội.

<i>21. Bùi Văn Huệ, Nguyễn Trí, Nguyễn Trọng Hoàn, Hoàng Thị Xuân Hoa (2004), Nghệ thuật ứng xử </i>
<i>sư phạm</i>, NXB Đại học Sư phạm.

<i>22. Hồng Lê Minh (3/2007), Thiết kế tình huống hoạt động hợp tác trong dạy học mơn tốn, Tạp chí </i>
<i>Giáo dục, số 157. </i>

23. Đặng Thị Oanh (chủ biên), Đặng Xuân Thư, Trần Trung Ninh, Nguyễn Thị Như Quỳnh, Nguyễn Phú
<i>Tuấn (2006), Thiết kế bài soạn Hóa học 10 nâng cao, NXB Giáo dục. </i>

<i>24. Đặng Thị Oanh (Chủ biên), Phạm Văn Hoan, Trần Trung Ninh (2006), Bài tập trắc nghiệm hoá </i>
<i>học 10, NXB Giáo dục.</i>

<i>25. Đặng Thị Oanh, Nguyễn Thị Sửu (2006), Phương pháp dạy học các chương mục quan trọng trong </i>
<i>chương trình – sách giáo khoa hố học phổ thơng (học phần PPDH 2), Đại học Sư phạm Hà </i>
Nội.

26. Đặng Thị Oanh, Đặng Xuân Thư, Phạm Đình Hiến, Cao Văn Giang, Phạm Tuấn Hùng, Phạm
<i>Ngọc Bằng (2007), Tuyển tập câu hỏi trắc nghiệm hoá học trung học phổ thông, NXB Giáo </i>
dục.

<i>27. Geoffrey Petty (2003), Dạy học ngày nay, NXB Stanley Thomes, Anh Quốc. </i>

28. Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Cương, Dương Xuân Trinh (1982), Lí luận dạy học hoá học, Tập 1,
NXB Giáo dục, Hà Nội.

<i>29. Vũ Thị Sơn (2005), Xây dựng kế hoạch bài học có sử dụng hình thức nhóm nhỏ, Tạp chí giáo dục, </i>
số 119, ĐHSP Hà Nội.

<i>30. Nguyễn Thị Sửu (2008), Tài liệu giảng dạy cao học “Tổ chức q trình dạy học hố học phổ </i>
<i>thơng”, Đại học Sư Phạm Hà Nội. </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(111)</span><div class='page_container' data-page=111>

<i>32. Lê Trọng Tín, Nguyễn Cương (2003), Những xu hướng phát triển của phương pháp dạy học hóa </i>

<i>học bậc trung học ở Việt Nam,</i> Kỉ yếu Hội nghị hóa học toàn quốc lần thứ IV, Hà Nội.

<i>33. Lê Trọng Tín (2001), Phương pháp dạy học mơn hố học, NXB Giáo dục. </i>

<i>34. Dương Thiệu Tống (2005), Thống kê ứng dụng trong nghiên cứu khoa học giáo dục, NXB Khoa </i>
học Xã hội.

<i>35. Cao Thị Thặng (2003), Một số vấn đề về chương trình mơn hóa học ở trường phổ thông Việt Nam, </i>

Kỉ yếu Hội nghị hóa học tồn quốc lần thứ IV,

Hà Nội.

<i>36. Phan Đồng Châu Thuỷ (2008), Dạy học bằng phương pháp tổ chức hoạt động nhóm nhằm nâng </i>
<i>cao chất lượng lĩnh hội kiến thức cho học sinh lớp 10 nâng cao qua chương nhóm oxi, Luận </i>
văn thạc sĩ khoa học giáo dục, Đại học Sư phạm Huế.

<i>37. Hoàng Trọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2005), Phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS, NXB </i>
Thống kê, Hà Nội.

<i>38. Lê Xuân Trọng, Trần Quốc Đắc, Phạm Tuấn Hùng, Đồn Việt Nga (2008), Sách giáo viên hố học </i>
<i>10 nâng cao, NXB Giáo dục. </i>

<i>39. Nguyễn Xuân Trường, Nguyễn Thị Sửu, Đặng Thị Oanh, Trần Trung Ninh (2005), Tài liệu bồi </i>
<i>dưỡng thường xuyên giáo viên THPT chu kì 3 (2004 – 2007), Viện Nghiên cứu Sư phạm. </i>
<i>40. Nguyễn Xuân Trường (2005), Phương pháp dạy học hố học ở trường phổ thơng, NXB Giáo dục. </i>
<i>41. Tài liệu hội thảo (2007), Về đào tạo giáo viên và phương pháp dạy học hiện đại, Viện Nghiên cứu </i>

Sư phạm.

<b>Tiếng Anh </b>

<i>42. Louis Cohen, Lawrence Manion and Keith Morrison, người dịch Nguyễn Trọng Tấn (2005), Cẩm </i>
<i>nang thực hành giảng dạy</i>, NXB Đại học Sư phạm.

43. Kagan, S. (1994), Cooperative Learning. San Clemente, California: Kagan Publishing.

<i>44. Johnson, D.,Johnson, R.&Holubec, E. (1998), Cooperation in the classroom, Boston: Allyn and </i>
Bacon.

<i>45. Johnson, D.,Johnson, R. (1999), Learning together and alone: cooperative, competitive, and </i>
<i>individualistic learning, Boston: Allyn and Bacon. </i>

<i>46. Slavin, R. E., Karweit, N. L. & Madden, N. A. (1989), Effective Programs for Students At Risk, </i>
Boston: Allyn and Bacon.

<b>Websites </b>

47. (Tuổi trẻ
online)

</div>
<span class='text_page_counter'>(112)</span><div class='page_container' data-page=112>

<b>49. </b>

<b>(Công ty cổ phần dịch vụ và tư vấn phát triển nguồn nhân lực BCC) </b>

50. (Diễn đàn Giải pháp
Excel)

51.

(Intergrating New Technologies Into the Methods of Education)
52. www.ctu.edu.vn/colleges/tech/daotao/2006/thamkhao/PPGD%20moi.pdf

(Đại học Cần Thơ)

53. (Vietnamnet)
54.

(Social Psychological Applications To Social Issues)

</div>
<span class='text_page_counter'>(113)</span><div class='page_container' data-page=113>

<b>PHỤ LỤC </b>

PHỤ LỤC 1. Đề kiểm tra bài “Bảng tuần hồn các ngun tố hố học”

PHỤ LỤC 2. Đề kiểm tra bài “Sự biến đổi một số đại lượng vật lí của các nguyên tố hoá học”
PHỤ LỤC 3. Đề kiểm tra bài “Hoá trị và số oxi hoá”

PHỤ LỤC 4. Đề kiểm tra bài “Phân loại phản ứng trong hoá học vô cơ”
PHỤ LỤC 5. Đề kiểm tra bài “Lưu huỳnh”

PHỤ LỤC 6. Phiếu thăm dò (Phần thực trạng)

PHỤ LỤC 7. Phiếu thăm dò (Phần thực nghiệm sư phạm)

</div>
<span class='text_page_counter'>(114)</span><div class='page_container' data-page=114>

<b>PHỤ LỤC 1 </b>

<b>Đề kiểm tra </b>

<b>Bài: “BẢNG TUẦN HỒN CÁC NGUN TỐ HỐ HỌC” </b>
<b>Lớp 10 nâng cao </b>

<i><b>Chú ý : HS không được sử dụng bảng tuần hoàn. </b></i>

<b>CÂU 1 : Nguyên tử các nguyên tố xếp ở chu kì 6 có số lớp e trong nguyên tử là </b>

A. 3. B. 5. C. 6. D. 7.

<i><b>CÂU 2 : Mệnh đề nào sau đây khơng đúng ? </b></i>

A. Các ngun tố nhóm A đều thuộc chu kì nhỏ.

B. Các ngun tố nhóm B đều thuộc chu kì lớn.
C. Nhóm A gồm các nguyên tố s và nguyên tố p.
D. Nguyên tố nhóm B được gọi là kim loại chuyển tiếp.

<b>CÂU 3 : Các nguyên tố nhóm A gồm các nguyên tố khối </b>

A. s và p B. s và d. C. d và f. D. p và d.

<b>CÂU 4 : Phân lớp chứa e cuối cùng của nguyên tử có Z=15 và Z=22 lần lượt là </b>

A. 3s. B. 3p và 4s. C. 3d và 4s. D. 3p và 3d.

<b>CÂU 5 : Số thứ tự của ô nguyên tố trong BTH bằng với </b>

A. số hiệu nguyên tử = số proton = số nơtron.
B. số hiệu nguyên tử = số electron = số khối A.

C. số p=số e=Số đơn vị điện tích hạt nhân.
D. Tất cả đều sai.

<b>CÂU 6 : Phân lớp có mức năng lượng cao nhất của nguyên tử X, Y, Z lần lượt là : 2s</b>1, 3d3, 3p6. Nguyên tố thuộc nhóm
A là

A. X, Y. B. X và Z. D. Y và Z. D. Chỉ có Y.

<b>CÂU 7 : Nguyên tử nguyên tố R có Z=16. Vị trí của ngun tố R là </b>

A. chu kì 2, nhóm IIIA. B. chu kì 3, nhóm VIB.
C. chu kì 5, nhóm IIA . D. chu kì 3, nhóm VIA.

<b>CÂU 8 : Nguyên tố X ở chu kì 4 và có 1 e lớp ngồi cùng. Cấu hình e ngun tử của X là </b>

A. 1s2_2s2_2p6_3s2_3p5_4s1_{. B.}_1s2_2s2_2p5_3s2_3p6_4s1
.
C. 1s2_2s2_2p6_3s2_3p6_4s1_. _{D. 1s}2_2s2_2p5_3s2_3p6_4s2_4p1

.

<i><b>CÂU 9 : Chọn câu đúng trong các câu sau: </b></i>

A. Trong BTH, các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần của nguyên tử khối.
B. BTH có 18 cột tương ứng với 18 nhóm nguyên tố.

C. Electron hóa trị là electron thuộc lớp ngoài cùng và phân lớp sát ngoài cùng (nếu chưa bão hịa).

D. Ngun tố nhóm B gồm các nguyên tố thuộc khối nguyên tố s và d.

<i><b>CÂU 10 : Chọn câu sai trong các câu sau: </b></i>

A. Từ ô nguyên tố xác định được thành phần cấu tạo của nguyên tử nguyên tố đó.

B. Các nguyên tố được xếp thành 1 cột thì nguyên tử nguyên tố đó cùng số e hóa trị.
C. Chu kì là dãy các ngun tố xếp thành hàng, nhóm là dãy các nguyên tố xếp thành cột.
D. Các nguyên tố nhóm B gồm các nguyên tố d và f.

<b>PHỤ LỤC 2 </b>

<b>Đề kiểm tra </b>

<b>Bài “SỰ BIẾN ĐỔI MỘT SỐ ĐẠI LƯỢNG VẬT LÍ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC” </b>
<b>Lớp 10 nâng cao </b>

<i><b>Chú ý : HS khơng được sử dụng bảng tuần hồn. Thang điểm 10, mỗi câu 1 điểm. </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(115)</span><div class='page_container' data-page=115>

<b>CÂU 1 : Cho biết vị trí của N, C, Al, Si như sau : </b>

IIIA IVA VA

Chu kì 4 C N

Chu kì 3 Al Si

Dãy nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự giảm dần bán kính nguyên tử các nguyên tố là
A. Al > C > Si > N. B. Al > Si > C > N.

C. Si > Al > C > N. D. N > C > Si > Al.

<b>CÂU 2 : Trong một nhóm A, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, năng lượng ion hóa I</b>1 của nguyên tử nói chung

<b>A. tăng dần </b> B. khơng thay đổi

C. biến đổi khơng có qui luật D. giảm dần

<b>CÂU 3 : Trong một chu kì, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, bán kính của ngun tử nói chung </b>

<b>A. tăng dần. </b> B. khơng thay đổi.
C. biến đổi khơng có qui luật. D. giảm dần.

<b>CÂU 4 : Bán kính nguyên tử : </b>13Al ; 14Si ; 15P ; 16S ; 17Cl được sắp xếp giảm dần theo dãy

A. rCl > rS > rP > rSi > rAl. B. rCl > rAl > rSi > rS > rP.
C. rAl > rSi > rP > rS > rCl. D. rAl > rCl > rS > rP > rSi.

<b>CÂU 5 : Cho biết vị trí của Si, Ge, S, F như sau : </b>

IVA VIA VIIA

Chu kì 2 F

Chu kì 3 Si S
Chu kì 4 Ge

Dãy nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự tăng dần năng lượng ion hóa thứ nhất của nguyên tử
A. F < S < Si < Ge. B. Si < Ge < F < S.

C.Ge < Si < F < S. D. Ge < Si < S < F.

<b>CÂU 6 : Độ âm điện của một nguyên tử là </b>

A. khả năng 2 chất phản ứng với nhau mạnh hay yếu.
B. khả năng nhận e trở thành ion âm.

C.khả năng nhường e ở lớp ngoài cùng cho nguyên tử khác.

D. đặc trưng cho khả năng hút electron của ngun tử đó khi hình thành liên kết hóa học.

<i><b>CÂU 7 : Tính chất nào của các nguyên tố trong BTH được mô tả sai ? </b></i>

A. Trong một nhóm nguyên tố từ trên xuống, bán kính nguyên tử tăng dần.

B. Từ Liti (3Li) ở nhóm IA đến flo (9F) ở nhóm VIIA, kích thước nguyên tử giảm dần.
C. Tất cả nguyên tử trong cùng chu kì có kích thước như nhau.

D. Trong một chu kì từ trái qua phải, bán kính ngun tử giảm dần.

<b>CÂU 8: Trong một nhóm A, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, độ âm điện nói chung </b>

A. tăng dần B. khơng thay đổi
C. biến đổi khơng có qui luật D. giảm dần

<b>CÂU 9 : Cho biết vị trí của Na, K, P, S như sau : </b>

IA VA VIA

Chu kì 3 Na P S

Chu kì 4 K

Dãy các nguyên tố được sắp xếp sau theo chiều tăng dần của độ âm điện

A. P < S < Na < K. B. K < Na < P < S.

<b>C. Na < K < P < S. </b> D. S < P < Na < K.

<b>CÂU 10 : Sắp xếp các nguyên tố sau </b>14Si, 15P, 16S, 17Cl theo chiều giảm dần năng lượng ion hóa

A. Cl > Si > P > S. B. Cl > S > P > Si.

C. S > P > Si > Cl. D. Si > P > S > Cl.

<b>LẦN 2 </b>
<b>CÂU 1 : Năng lượng ion hóa thứ nhất I</b>1 của nguyên tử là

A. năng lượng tối thiểu cần để tách e thứ nhất ra khỏi nguyên tử ở trạng thái cơ bản.

</div>
<span class='text_page_counter'>(116)</span><div class='page_container' data-page=116>

C. năng lượng tỏa ra hay hấp thụ khi nguyên tử nhận thêm 1 e để biến thành ion âm.
D. Cả 3 câu trên đều sai.

<i><b>CÂU 2 : Trong một chu kì, khi điện tích hạt nhân tăng thì điều khẳng định nào sai? </b></i>

A. Độ âm điện nói chung giảm. <b>B. Bán kính ngun tử giảm. </b>
C. Năng lượng ion hóa nói chung tăng. D. A và B đều sai.

<i><b>CÂU 3 : Mệnh đề nào sau đây khơng đúng ? </b></i>

A. Trong cùng một nhóm A, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, năng lượng ion hóa thứ nhất nói chung tăng
dần.

B. Năng lượng ion hóa càng cao thì việc tách e càng khó.

C. Trong cùng một chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, năng lượng ion hóa thứ nhất nói chung tăng
dần.

D. Trong nhóm VIIA, F khó bị tách e nhất.

<b>CÂU 4 : Cho biết vị trí của Na, Mg, Al, K như sau : </b>

IA IIA IIIA

Chu kì 3 Na Mg Al

Chu kì 4 K

Dãy nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự giảm dần bán kính nguyên tử:

A. Na > K > Mg > Al B. K > Na > Mg > Al

C. Al > Mg > Na > K D. Na > K > Al > Mg

<b>CÂU 5 : Nguyên nhân ngun tử Flo (</b>9F ở chu kì 2) có năng lượng ion hóa lớn hơn so với nguyên tử Oxi (8O ở chu kì 2)

vì ngun tử Flo có

A. điện tích hạt nhân và bán kính nguyên tử đều nhỏ hơn.
B. điện tích hạt nhân và bán kính nguyên tử đều lớn hơn.

C. điện tích hạt nhân lớn hơn và bán kính nguyên tử nhỏ hơn.

D. điện tích hạt nhân nhỏ hơn và bán kính nguyên tử lớn hơn.

<i><b>CÂU 6 : Chọn câu đúng : </b></i>

A. Độ âm điện của nguyên tố đặc trưng cho khả năng nhường electron của nguyên tử nguyên tố trong phân tử.
B. Độ âm điện của nguyên tố đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử nguyên tố trong phân tử.
C. Nguyên tử có độ âm điện càng lớn thì khả năng hút electron của nguyên tử nguyên tố đó càng mạnh.

D. Câu B và C đều đúng.

<b>CÂU 7 : Cho biết vị trí của Si, Ge, P, F như sau : </b>

IVA VA VIIA

Chu kì 2 F

Chu kì 3 Si P
Chu kì 4 Ge

Sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần năng lượng ion hóa thứ nhất của nguyên tử :
A. F < P < Si < Ge. B. Si < Ge < P < F.

C. Ge < Si < F < P. D. Ge < Si < P < F.

<b>CÂU 8: Trong một chu kì, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, độ âm điện nói chung: </b>

A. tăng dần B. không thay đổi.

C. biến đổi khơng có qui luật . D. <b>giảm dần. </b>

<b>CÂU 9 : Cho biết vị trí của Mg, S, O, F như sau : </b>

IIA VIA VIIA

Chu kì 2 O F

Chu kì 3 Ca S
Dãy các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng của độ âm điện

A. F < O < S < Mg. B. Mg < O < S < F.

C. Mg < S < O < F. D. O < F < S < Mg.

<b>CÂU 10 : Sắp xếp các nguyên tố sau </b>11Na ; 12Mg ; 13Al ; 14Si theo chiều giảm dần năng lượng ion hóa

<b>A. Al > Si > Mg > Na. </b> B. Si > Al > Mg > Na.

</div>
<span class='text_page_counter'>(117)</span><div class='page_container' data-page=117>

<b>PHỤ LỤC 3 </b>

<b>Đề kiểm tra bài </b>

<b>“HOÁ TRỊ VÀ SỐ OXI HOÁ” - Lớp 10 nâng cao </b>
<b>ĐỀ 1 </b>

1) Viết CTCT của các phân tử và tính cộng hóa trị của nguyên tố : P, F, O, H trong các phân tử sau : PH3, F2O.

2) Xác định điện hóa trị của Cl , Mg , O , Ca trong các hợp chất ion sau : MgO, CaCl2.

3) Tính số oxi hóa của ngun tố N trong các chất sau : N2, NH3, HNO3 , NH4+ , N2O5

Tính số oxi hóa của ngun tố Cl trong các chất sau : HClO, ClO3-, Cl-

<b>ĐỀ 2 </b>

1) Viết CTCT của các phân tử và tính cộng hóa trị của nguyên tố : H, N, Cl , O trong các phân tử sau : NH3, Cl2O

2) Xác định điện hóa trị của Cl , Na , O , Ba trong các hợp chất ion sau : Na2O, BaCl2.

3) Tính số oxi hóa của ngun tố Mn trong các chất sau : MnO2, Mn, MnCl2, KMnO4, MnO4

2-Tính số oxi hóa của ngun tố S trong các chất sau : SO2 , H2SO4, S2-

<b>PHỤ LỤC 4 </b>

<b>Đề kiểm tra </b>

<b> Bài “BÀI PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG TRONG HĨA HỌC VƠ CƠ” </b>
<b>Lớp 10 nâng cao </b>

<b> </b>

<i>Từ câu 1 đến câu 4 là trắc nghiệm nhiều lựa chọn, HS đánh chéo vào lựa chọn đúng nhất. </i>

<b>ĐỀ 1 </b>

<b>CÂU 1 : Phản ứng nào dưới đây thuộc loại phản ứng oxi hóa–khử? </b>

A. 4Na + O2  Na2O. B. Na2O + H2O  2 NaOH.

C. NaCl + AgNO3  AgCl + NaNO3. D. Na2CO3 + 2HCl  2 NaCl + H2O + CO2.

<b>CÂU 2 : Trong 4 phản ứng dưới đây, phản ứng khơng có sự thay đổi số oxi hóa là </b>

A. sự tương tác của natri clorua và bạc nitrat trong dung dịch.
B. sự tương tác của sắt và clo.

C. sự hòa tan kẽm trong dd axit H2SO4 lỗng.

D. sự phân hủy kail pemanganat khi đun nóng tạo ra khí O2.

<b>CÂU 3 : Các phản ứng nào sau đây khơng thuộc loại phản ứng oxi hóa khử </b>

A. Một số phản ứng hóa hợp. B. Một số phản ứng phân hủy.
C. Tất cả các phản ứng trao đổi. D. Cả A, B, C đều đúng.

<b>CÂU 4 : Cho các phương trình hóa học sau : </b>

(1) 2NaOH + CuCl2  Cu(OH)2 + 2NaCl (2) Cu(OH)2

<i>o</i>

<i>t</i>

 CuO + H2O

(3) CaO + CO2  CaCO3 (4) Zn + 2HCl  ZnCl2 + H2

(5) C + H2<b>O  CO + H</b>2

<b>Phản ứng hóa hợp là </b>

A. (1) B. (2) và (5) C. 3 D. 4

<b>Phản ứng trao đổi là </b>

A. (1) B. (2) C. (3) và (5) D. (4)

<b>CÂU 5 : Người ta có thể điều chế MgCl</b>2 bằng

a) Một phản ứng thế b) Một phản ứng trao đổi
1. Hãy viết 1 phương trình hóa học ở mỗi trường hợp trên.

2. Hãy cho biết sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố trong mỗi phản ứng đó.

<b>CÂU 6 : Hãy nêu 1 phương trình hóa học về phản ứng hóa hợp của 2 đơn chất. </b>

<i><b>ĐỀ 2 </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(118)</span><div class='page_container' data-page=118>

A. Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 B. FeS + 2HCl  FeCl2 + H2S

C. 2FeCl3 + Cu  2FeCl2 + CuCl2 D. Fe + CuSO4  FeSO4 + Cu

<b>CÂU 2 : Trong 4 phản ứng dưới đây, phản ứng nào có sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố ? </b>

A. sự tương tác của natri clorua và bạc nitrat trong dung dịch.
B. sự tương tác của sắt và clo.

C. sự hòa tan kẽm hidroxit trong dd axit H2SO4 loãng.

D. sự phân hủy đá vôi sản xuất vôi sống.

<b>CÂU 3 : Các phản ứng nào sau đây thuộc loại phản ứng oxi hóa khử? </b>

A. Một số phản ứng hóa hợp. B. Một số phản ứng phân hủy.
C. Tất cả các phản ứng thế thông thường. D. Cả A, B, C đều đúng.

<b>CÂU 4 : Cho các phương trình hóa học sau : </b>

(1) 2NaOH + CuCl2  Cu(OH)2 + 2NaCl (2) Cu(OH)2

<i>o</i>

<i>t</i>

 CuO + H2O

(3) CaO + CO2  CaCO3 (4) Zn + 2HCl  ZnCl2 + H2

(5) C + H2<b>O  CO + H</b>2

<b>Phản ứng phân hủy là </b>

A. (1) B. (2) C. (3) D. (4) và (5)

<b>Phản ứng thế là </b>

A. (1) B. (2) và (5) C. (3) D. (4) và (5)

<b>CÂU 5 : Người ta có thể điều chế CuO bằng </b>

a) Một phản ứng hóa hợp b) Một phản ứng phân hủy
1. Hãy viết 1 phương trình hóa học ở mỗi trường hợp trên.

2. Hãy cho biết sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố trong mỗi phản ứng đó.

<b>CÂU 6 : Viết 1 phương trình hóa học điều chế FeCl</b>2 bằng phản ứng thế.

<b>PHỤ LỤC 5 </b>

<b>Đề kiểm tra bài 43 : “LƯU HUỲNH” - Lớp 10 nâng cao </b>
<b>tổ chức hoạt động nhóm ở ngoài lớp học và báo cáo sản phẩm tại lớp </b>

<b>Câu 1. Ngồi số oxi hóa -2 giống oxi, lưu huỳnh có thêm số oxi hóa +4 và +6 là vì lưu huỳnh có </b>

A. phân lớp 3d trống. B. nhiều phân lớp hơn oxi.

C. có số thứ tự (Z) lớn hơn oxi. D. có tính oxi hoá yếu hơn oxi.

<b>Câu 2. Phản ứng nào chứng tỏ lưu huỳnh có tính khử : </b>

A. Fe + S to FeS. B. H2 + S t
o

H2S.
C. O2 + S t

o

SO2. D. 2Al + 3S t

o

Al2S3 .

<b>Câu 3. Phản ứng nào chứng tỏ lưu huỳnh có tính oxi hóa : </b>

A. S + 3F2  SF6. B. S + O2 t
o

SO2.

C. S + 2H2SO4 đặc t
o

3SO2 + 2H2O. D. S + Cu t

o

CuS.

<b>Câu 4. Đơn chất lưu huỳnh tác dụng với dãy chất nào sau đây thể hiện tính oxi hóa </b>

A. Al, H2, Hg B. Fe, Cu, O2<b> C. H</b>2, F2, Mg D. Zn, F2, Mg

<b>Câu 5. Lưu huỳnh là nguyên liệu quan trọng cho nhiều ngành công nghiệp. Lưu huỳnh được dùng </b>

A. lưu hóa cao su, chất dẻo ebonit. B. điều chế chất tẩy trắng bột giấy.
<b>C. chế tạo diêm, thuốc nổ, pháo hoa. </b> D. Tất cả đều đúng.

<b>Câu 6. Phản ứng nào sau đây dùng để sản xuất lưu huỳnh ? </b>

A. 2H2S + O2 t

o

2S + 2H2O. B. Na2S2O3 + H2SO4 S + SO2 + H2O + Na2SO4.

<b>C. SO</b>2 + 2H2S  3S + 2H2O. D. A và C đều đúng .

</div>
<span class='text_page_counter'>(119)</span><div class='page_container' data-page=119>

<b>PHỤ LỤC 6 </b>

<b>PHIẾU THĂM DÒ </b>

Kính gửi Thầy (Cơ),

Thu thập thơng tin của việc sử dụng các phương pháp dạy học ở các trường THPT hiện nay, kính mong các Thầy
(Cơ) vui lòng trả lời các câu hỏi dưới đây.

- Trường THPT mà Thầy (Cô) đang công tác : ...Quận :...
- Thâm niên giảng dạy : ...
- Điều kiện cơ sở vật chất của trường :  Tốt  Khá

 Trung bình  Kém

<i><b>1) Thầy (Cô) đánh dấu X vào ô phù hợp với mức độ sử dụng từng phương pháp dạy học hóa học dưới đây : </b></i>

<b>Mức độ sử dụng </b>
<b>STT Phương pháp </b>

<b>Thường xuyên </b> <b>Ít </b> <b>Khơng </b>

1 PP thuyết trình

2 PP đàm thoại

3 PP trực quan

4 PP sử dụng bài tập

5 PP nghiên cứu

6 PP dạy học nêu vấn đề
7 PP dạy học theo nhóm
8 PP dạy học theo dự án
9 PP đóng vai

10 PP dạy học theo tình huống

<b>Nếu Thầy (Cơ) đã từng sử dụng PP dạy học theo nhóm, xin vui lòng trả lời tiếp câu 2, 3,4. </b>

<i><b>2) Những ưu điểm khi sử dụng PP dạy học theo nhóm. Thầy (cơ) đánh dấu chéo vào 1 hay nhiều lựa chọn dưới </b></i>
<i><b>đây : </b></i>

 Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm.

 HS tích cực tư duy, sáng tạo về vấn đề học tập.
 HS chủ động trong cơng việc của nhóm.
 HS mạnh dạn phát biểu, xây dựng ý kiến.

 Rèn luyện cho HS khả năng trình bày trước đám đơng.

 Tạo cơ hội hoạt động cho HS ở mọi trình độ (Giỏi, Khá, TB, Yếu) phát huy năng lực tiềm ẩn của cá nhân.
 Tạo khơng khí lớp học sơi nổi.

 Khơi dậy động cơ học tập của HS.

 Những ưu điểm khác : ...
...

<i><b>3) Những hạn chế của việc sử dụng phương pháp dạy học theo nhóm là gì? Thầy (Cơ) đánh dấu chéo X vào 1 </b></i>
<i><b>hay nhiều lựa chọn dưới đây : </b></i>

 Thời gian tiết học ngắn, khó sắp xếp thời gian thảo luận, báo cáo kết quả.
 Sỉ số lớp học đơng (45-50HS/lớp) GV khó theo dõi hoạt động của từng nhóm.

 Trình độ HS chênh lệch gây khó khăn trong việc chia nhóm, thường dẫn đến hiện tượng “ăn theo”, “tách
nhóm”.

 Cách bố trí lớp học (cố định, thiếu linh hoạt) khơng thuận lợi trong việc thảo luận nhóm.
 HS cịn thiếu chủ động và chưa quen với hoạt động nhóm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(120)</span><div class='page_container' data-page=120>

...

<i><b>4) Thầy (Cô) đã sử phương pháp dạy học theo nhóm trong những hoạt động nào? </b></i>

<b>Mức độ sử dụng </b>
<b>STT Hình thức hoạt động nhóm </b>

<b>Thường xun</b> <b>Ít </b> <b>Khơng </b>

1 Hoạt động nhóm trong tiết thực hành.
2 Thảo luận câu hỏi của GV, nhóm cử đại

diện báo cáo trước lớp.

3 Trả lời phiếu học tập.
4 Quan sát, mơ tả, giải thích sơ đồ, hình vẽ,

mơ hình, thí nghiệm.
5 Thi hỏi-đáp giữa các nhóm.

6 Trao đổi, giải bài tập giữa các nhóm.
7 Các nhóm tìm hiểu và báo cáo chun đề

hóa học liên quan đến môi trường, đời sống,
kinh tế, xã hội, ...

8 HS tự tìm hiểu kĩ 1 phần nội dung của bài
học, rồi giảng lại cho các thành viên khác
trong nhóm.

9 Thực hiện dự án mơn học.

10 Hình thức khác : ...
...

<b>PHỤ LỤC 7 </b>

<b>PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN </b>

Các em thân mến !

Nhằm có thêm thông tin về kết quả việc tổ chức hoạt động nhóm ở trường THPT, mong các em đọc kĩ và lựa

chọn đáp án phù hợp nhất với suy nghĩ của mình.

Rất cảm ơn sự cộng tác của các em.

<b>1) Tâm trạng của em khi tham gia hoạt động nhóm </b>

a. Rất phấn khởi vì có cơ hội trao đổi ý kiến với bạn, học hỏi điều hay và thể hiện tài năng của mình.
b. Vui vì được trao đổi ý kiến trong giờ học.

c. Bình thường như các tiết học khác.
d. Cịn mắc cỡ, e ngại.

<i><b>Từ 4 lựa chọn trên đây, hãy chọn 1 lựa chọn phù hợp cho từng thời điểm </b></i>

* Vào thời điểm lần đầu hoạt động nhóm : ...
* Hiện tại : ...
 Lí do lựa chọn ở hiện tại : ...
...
...

<b>2) Em thích hay khơng thích được tham gia hoạt động nhóm : </b>

 Thích  Khơng thích

</div>
<span class='text_page_counter'>(121)</span><div class='page_container' data-page=121>

<b>Mức độ </b>
<b>STT Nội dung </b>

Rất đúng Đúng Đúng một
phần

Phân

vân Sai

1 Rèn luyện kĩ năng hợp tác.

2 Có cơ hội phát huy năng lực bản thân.
3 Được học hỏi,chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm.
4 Có cơ hội thảo luận, phát biểu bình đẳng.

5 Nhiều ý kiến đóng góp sẽ hợp thành ý kiến hay.
6 Tạo ra được sản phẩm với qui mô lớn mà hoạt

động đơn lẻ không thể đạt được.
7 HS là chủ thể hoạt động trong giờ học.
8 Khơi dậy động cơ học tập.

9 Tạo khơng khí lớp học sơi nổi.
10 Xây dựng tình đồn kết trong tập thể .
11 Ý kiến khác :

...

<b>4) Theo em, để hoạt động nhóm có hiệu quả cần phải đảm bảo những điều nào sau đây : </b>

<b>Mức độ </b>

<b>STT Nội dung </b> Rất

đúng Đúng

Đúng một
phần

Phân

vân Sai

1 Trao đổi trực diện (mặt đối mặt).

2 Thành viên chia sẻ trách nhiệm của nhóm

3 Phân cơng hợp lí, phù hợp với năng lực cá nhân.
4 Đòi hỏi nỗ lực của cá nhân để hoàn thành nhiệm

vụ được giao.

5 Nhận thức được thành công của cá nhân tạo nên
thành cơng của nhóm.

6 Đánh giá, rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động.
7 Ý kiến khác :

...
...

<b>5) Sau khi tham gia hoạt động nhóm một số bài lên lớp hoá học, em nhận thấy kĩ năng hoạt động của mình </b>
<b>phát triển đến mức độ nào ? </b>

<b>Mức độ </b>

<b>STT Nội dung </b>

Tốt Khá Trung

bình Yếu Kém
1 Kĩ năng trình bày

2 Kĩ năng lắng nghe
3 Kĩ năng nhận xét

4 Kĩ năng giao tiếp
5 Kĩ năng đưa ra quyết định

6 Kĩ năng xây dựng lòng tin

7 Kĩ năng tìm kiếm và chọn lọc thơng tin

</div>
<span class='text_page_counter'>(122)</span><div class='page_container' data-page=122>

10 Ý kiến khác :

...
...

Chọn 1 lựa chọn phù hợp nhất trong mỗi câu hỏi sau.

<b>6) Khi trình bày hay báo cáo một vấn đề </b><i><b>(kĩ năng trình bày) </b></i>

a. Em rất tự tin, trình bày mạch lạc, đúng thời lượng.
b. Em tự tin, nhưng thiếu chút mạch lạc.

c. Em khơng tự tin lắm, trình bày vượt quá thời lượng cho phép.

d. Em không tự tin, trình bày khơng mạch lạc, khơng thuyết phục và vượt quá thời lượng cho phép.

<b>7) Khi trao đổi, thảo luận trong nhóm </b><i><b>(kĩ năng lắng nghe)</b></i>

a. Em lắng nghe hết ý kiến của người khác rồi mới phát biểu.

b. Em nghe đến ý kiến mà mình khơng đồng tình thì phát biểu trao đổi ngay.

c. Em có lắng nghe ý kiến người khác, nhưng luôn muốn tập thể chấp nhận và thực hiện theo ý kiến của mình.
d. Em không lắng nghe ý kiến người khác, tự động thực hiện theo ý kiến chủ quan của mình.

<b>8) Khi trao đổi, thảo luận trong nhóm, em thường nhận xét như thế nào ? </b><i><b>(kĩ năng nhận xét)</b></i>

a. Tìm điểm hay để khen, góp ý điều chưa hay trên tinh thần xây dựng.
b. Không khen, có góp ý điều chưa hay trên tinh thần xây dựng.
c. Góp ý điều chưa hay nhưng khơng mang tính xây dựng.
d. Chê bai, chỉ trích mà khơng đóng góp xây dựng.

<b>9) Khi trao đổi, thảo luận trong nhóm </b><i><b>(kĩ năng giao tiếp)</b></i>

a. Em mạnh dạn trao đổi ý kiến dù ý kiến mình đúng hay sai.

b. Em ngồi chờ ý kiến của người khác trước rồi mới tự tin nói lên ý kiến của mình.
c. Em dè dặt vì khơng biết bắt đầu nói từ đâu.

d. Em e ngại vì lo sợ nói sai, bạn bè cười chê.

<b>10) Khi nhóm trao đổi, thảo luận để đưa ra một quyết định, em quan điểm rằng </b><i><b>(kĩ năng đưa ra quyết định) </b></i>

a. Đưa ra nhiều lựa chọn, xem xét kĩ ưu-khuyết điểm, suy nghĩ về tính khả thi của mỗi lựa chọn rồi mới đưa ra
quyết định.

b. Đưa ra nhiều lựa chọn, có xem xét ưu-khuyết điểm nhưng khơng quan tâm đến tính khả thi.

c. Đưa ra nhiều lựa chọn nhưng không xem xét kĩ từng ưu-khuyết điểm mà đã quyết định trên ý kiến chủ quan.
d. Đưa ra rất ít lựa chọn để quyết định.

<b>11) Trong quá trình trao đổi và thực hiện nhiệm vụ cá nhân </b><i><b>(kĩ năng xây dựng lòng tin)</b></i>

a. Em đồng ý sự phân công và cố gắng hoàn thành nhiệm vụ đúng thời hạn.
b. Em đồng ý sự phân cơng, nhưng hồn thành qúa thời hạn.

c. Em đồng ý sự phân công nhưng đến thời hạn mà vẫn chưa tiến hành thực hiện.

d. Em không đồng ý sự phân công nhưng khơng trao đổi lại với nhóm, lẳng lặng thực hiện một nhiệm vụ của
một thành viên khác.

<b>12) Trong q trình thực hiện sản phẩm nhóm,em tìm kiếm và chọn lọc thông tin thế nào ?</b><i><b> ( Kĩ năng tìm kiếm và </b></i>
<i><b>chọn lọc thơng tin) </b></i>

a. Tìm nhiều thơng tin, lựa chọn thơng tin phù hợp với chủ đề, được trích dẫn từ nguồn có uy tín, đáng tin cậy.
Sau đó tìm cách xác minh lại sự chính xác của nguồn thơng tin đó.

b. Tìm nhiều thơng tin, lựa chọn thơng tin phù hợp với chủ đề, được trích dẫn từ nguồn có uy tín, đáng tin cậy
nhưng khơng xác minh lại sự chính xác của nguồn thơng tin đó.

c. Tìm nhiều thơng tin, lựa chọn thơng tin phù hợp với chủ đề nhưng không quan tâm đến độ tin cậy của nguồn
trích dẫn.

d. Tìm nhiều thông tin nhưng không lựa chọn phù hợp với chủ đề. Mang tất cả thơng tin tìm được vào bài báo
cáo.

<b>13) Sau một thời gian hoạt động nhóm, em nhận thấy </b><i><b>kĩ năng sử dụng các phần mềm tin học </b></i>

a. Thành thạo.
b. Tiến bộ nhiều.

</div>
<span class='text_page_counter'>(123)</span><div class='page_container' data-page=123>

d. Không tiến bộ.

<b>14) Sau một thời gian hoạt động nhóm, em nhận thấy </b><i><b>kĩ năng thực hành </b></i><b>đạt mức độ</b>

a. Thao tác chuẩn, nhuần nhuyễn.

b. Tiến bộ nhiều nhưng còn chưa nhuần nhuyễn.
c. Tiến bộ nhưng cịn một số thao tác sai.
d. Khơng tiến bộ, nhiều thao tác sai.

<b>PHỤ LỤC 8 </b>

<b>Một số bài lên lớp có tổ chức hoạt động nhóm thuộc </b>
<b>chương trình hố học lớp 10 nâng cao </b>

<b>HỐ TRỊ VÀ SỐ OXI HỐ </b>

<i>(Vận dụng hình thức tổ chức hoạt động nhóm theo mơ hình trị chơi-đã thực nghiệm) </i>

<b>D. MỤC TIÊU BÀI HỌC </b>
<b>1. Về kiến thức [38, tr.96 ] </b>
<b>HS biết: </b>

- Điện hoá trị và cộng hố trì là gì.

- Số oxi hố là gì. Các qui tắc xác định số oxi hoá.

<b>2. Về kĩ năng </b>

- Vận dụng định nghĩa cộng hoá trị và điện hoá trị để xác định hoá trị trong hợp chất ion và cộng hoá trị.
- Vận dụng các qui tắc để xác định số oxi hoá trong đơn chất, hợp chất và ion.

- Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, sự nhanh trí để giải quyết bài thi chính xác và kịp thời gian.

<b>3. Về thái độ, tình cảm </b>

Trong quá trình hoạt động, HS có cơ hội giúp đỡ lẫn nhau, xây dựng phong trào học tập ngay tại lớp giúp tăng tính
đồn kết và lịng nhiệt tình giữa các thành viên trong nhóm.

<b>E. CHUẨN BỊ CỦA HỌC SINH VÀ GIÁO VIÊN </b>
<b>Học sinh: </b>

- Ôn lại cách viết công thức electron, công thức cấu tạo của đơn chất, hợp chất cộng hóa trị; sự tạo thành liên kết
ion.

- Đọc và soạn bài “Hóa trị và số oxi hóa” trước ở nhà.

<b>Giáo viên: </b>

<i><b>- Dự kiến cách chia đội (4 đội) và 1 thư kí để ghi điểm (xem phần 2.2.3.1). </b></i>
- Đặt tên và xây dựng thể lệ trò chơi.

- Soạn nội dung 5 đề cho các vòng thi đấu và in đủ số lượng đề thi cho HS.

- Chuẩn bị đề cho HS ngồi dưới cùng quan sát, có thể thực hiện 1 trong 2 hướng sau:
 Trò chơi diễn ra tại lớp:

+ Chuẩn bị 1 cuộn lịch tháng gồm 5 tờ. Đưa nội dung đề vào các mặt sau (còn trắng) của tờ lịch.
+ 1 cái móc dán tường để treo bảng (nếu là bảng từ thì dùng nam châm).

 Trị chơi diễn ra tại phịng bộ mơn (đảm bảo có máy chiếu khơng che phần bảng đen nào): Tạo trình chiếu đề
thi bằng phần mềm power point.

- 1 hộp thăm 4 lá (từ số 1-4), hộp thăm x/4 lá (từ số 1- x/4) với x là sỉ số HS
- Phiếu chấm điểm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(124)</span><div class='page_container' data-page=124>

<b>F. CÁC BƯỚC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM </b>

<b> Phần 1 (15 phút): Dùng phương pháp đàm thoại, hướng dẫn HS tìm hiểu </b>
 Hóa trị và cách xác định hóa trị trong hợp chất ion và hợp chất cộng hóa trị.
 Số oxi hóa và các qui tắc xác định số oxi hóa trong đơn chất, hợp chất, ion.

<b> Phần 2 (10 phút) </b>

<b>- Chia nhóm (2 phút): GV có thể căn cứ bảng điểm kiểm tra 1 tiết gần nhất, dùng chương trình Excel để xếp danh </b>

sách HS theo điểm từ cao đến thấp. Tiến hành chia lớp thành 4 nhóm.

 Nếu lớp có sỉ số HS chia hết cho 4. Mỗi nhóm có x/4 TV và có 4 TV cùng số. Trong bảng tính excel, chọn 4
HS đầu danh sách là TV1, 4 HS tiếp theo là TV2, cứ thế đến cho hết danh sách là TV thứ x/4.

GV chuẩn bị 4 lá thăm cho TV1. Nội dung trên thăm là “TV1-nhóm ...” VD: TV1-nhóm 1. Tương tự như vậy cho

các TV còn lại.

 Trong trường hợp sỉ số HS không chia hết cho 4, kết quả là có nhóm nhiều hơn hoặc ít hơn x/4 TV nên sẽ có
TV khơng có cơ hội được bốc thăm so tài. Giải quyết điều này, trước khi chia nhóm, GV có thể cho những HS đó xung
phong làm cơng tác trọng tài hay thư kí. Nhờ đó, tính chính xác và cơng bằng trong cuộc thi càng được đảm bảo.

Tiến hành chia nhóm: Nhờ 4 HS cầm 4 nhóm thăm và danh sách của từng nhóm thăm. HS bốc thăm xong di
<b>chuyển nhanh chóng và trật tự về vị trí nhóm. </b>

<b>- Giao nhiệm vụ (8 phút): Các TV giúp nhau củng cố và luyện tập ví dụ sau: </b>
<b>LUYỆN TẬP </b>

+ Xác định hóa trị của các nguyên tố trong NH3, H2, N2, CaO, MgCl2.

+ Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong O2, Al3+, H2S, H2SO4, H2SO3, SO2, NO3-, NH4+

<b>Lưu ý với HS: mối quan hệ phụ thuộc giữa trách nhiệm cá nhân với kết quả của tập thể. HS trung bình yếu chủ </b>

động nêu lên thắc mắc, HS khá giỏi tích cực hướng dẫn bạn hiểu và làm bài.
<b> Phần 3 (20 phút): </b>

<b>- GV phổ biến thể lệ cuộc thi </b>
<b>- Các đội tham gia thi đấu. </b>

<b>TRÒ CHƠI “CHUNG SỨC” </b>

Cuộc thi gồm qua 2 vòng.
<b> Vòng sơ kết </b>

- Chia lớp thành 4 đội. Mỗi đội có 2 lượt chơi.

- Mỗi lượt bốc thăm ngẫu nhiên số thứ tự của 1 TV lên thi đấu. Thời gian làm bài là 4 phút.
- 2 đội có điểm số cao nhất ở mỗi bảng được chọn vào vòng chung kết.

<b> Vòng chung kết tranh giải vô địch </b>

<b>- 2 đội cùng thi đấu và chỉ có 1 lượt chơi. Thời gian làm bài là 6 phút. </b>

<b>NỘI DUNG THI ĐẤU </b>

<b>Qui định: Nếu trong phân tử có 2 màu mực, chỉ cần trả lời yêu cầu cho nguyên tố màu đỏ. </b>

<b> Xác định hóa trị của nguyên tố Xác định số oxi hóa của nguyên tố </b>
<b>ĐỀ 1 </b> H2 SO2 Al2O3 K2S 0 +2 +5 +6

H: 1 S: 3 Al: 3+ S: 2- N2 Cu2+ HNO3 SO42-

<b>S</b>

<b>Ơ</b>

<b>K</b>

<b>Ế</b>

<b>T </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(125)</span><div class='page_container' data-page=125>

N: 3 S: 4 F: 1- Ca: 2+ O2 Al3+ HCl NH4+

<b>Đề 3 </b> HClO4 HNO3 SrO CaH2 +8/3 +1 +5 +7

Cl: 4 N: 4 Sr: 2+ H: 1- Fe3O4 Ag+ NaNO3 ClO4

-PH3 MgF2 +6 +1

<b>CHU</b>

<b>N</b>

<b>G </b>

<b>K</b>

<b>Ế</b>

<b>T </b>

P: 3 F: 1- K2MnO4 ClO

-GV công bố tổng điểm, tuyên dương và trao phần thưởng cho đội đoạt giải nhất và nhì. Sau đó,-GV tổng kết và rút
kinh nghiệm hoạt động nhóm.

<b>Dặn dò – hướng dẫn học ở nhà. </b>

<b>Bài thực hành số 1 </b>

<b>MỘT SỐ THAO TÁC THỰC HAØNH THÍ NGHIỆM HĨA HỌC. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH CHẤT CỦA CÁC </b>
<b>NGUN TỐ TRONG CHU KÌ VÀ NHĨM </b>

<b>A. MỤC TIÊU BÀI THỰC HÀNH [17, tr.65] </b>

<b>1. Về kiến thức </b>

- Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm.

- Rèn một số thao tác thực hành thí nghiệm : Lấy hóa chất, trộn hóa chất, đun nóng hóa chất, sử dụng một số dụng cụ
thông thường.

- Đánh giá được sự biến đổi tính chất nguyên tố trong nhóm A thơng qua phản ứng giữa Na, K với nước.
- Đánh giá được sự biến đổi tính chất ngun tố trong chu kì thơng qua phản ứng giữa Na, Mg với nước.

<b>2. Về kĩ năng </b>

- Tập luyện thao tác sử dụng hóa chất, dụng cụ thí nghiệm thơng thường để đảm bảo an tồn, đúng kĩ năng và hiệu
quả thí nghiệm.

- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết PTPƯ.
- Viết tường trình thí nghiệm.

- Rèn luyện kĩ năng hợp tác, kĩ năng trình bày trước đám đơng.

<b>3. Về thái độ, tình cảm </b>

- Thực hành là phần quan trọng để giúp HS kiểm chứng lại sự đúng đắn của lí thuyết đã học góp phần làm tăng hứng
thú học tập bộ môn cho HS.

<b>B. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC </b>

Giáo án được thiết kế theo hình thức tổ chức hoạt động nhóm ở ngồi lớp học và báo cáo sản phẩm tại lớp kết hợp
với thực hành thí nghiệm.

<b>C. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH </b>
<b>1. Giáo viên </b>

<b>a. Chia nhóm và giao nhiệm vụ (5 phút của tiết học trước) </b>

<b> Chia nhóm </b>

<i>- Chia nhóm thành 8 nhóm (khoảng 6HS/nhóm) (xem mục 2.2.5.1). </i>

- Phổ biến danh sách nhóm và vị trí chỗ ngồi để HS chủ động di chuyển theo đúng yêu cầu của GV. Nhóm tự bầu 1
nhóm trưởng và 1 thư kí, báo cáo danh sách cho GV.

</div>
<span class='text_page_counter'>(126)</span><div class='page_container' data-page=126>

<b> Giao nhiệm vụ </b>

- GV chuẩn bị 8 lá thăm trong đó có 4 lá thăm nhiệm vụ cho bài thực hành số 1 và 4 lá còn lại cho bài thực hành số 2.

<b>NỘI DUNG </b> <b>YÊU CẦU </b>

<b>THĂM SỐ 1 </b>

<b>* Sử dụng một số dụng cụ thí nghiệm thơng </b>
<b>thường </b>

- Ống nghiệm
- Kẹp ống nghiệm

- Ống nhỏ giọt bằng thủy tinh hay ống nhỏ
giọt có bóp cao su

- Đèn cồn

- Xác định thể tích chất lỏng trong ống đong

<b>* Lấy hóa chất </b>

<b>- Mở nút lọ đựng hóa chất </b>
<b>- Lấy hóa chất rắn </b>

<b>- Lấy hóa chất lỏng </b>

<b>- Đổ hóa chất lỏng từ lọ này sang lọ khác </b>
<b>- Rót hóa chất vào ống nghiệm </b>

<b>* Thời gian báo cáo: 10 phút </b>

- HS trình bày thao tác sử dụng một số dụng cụ
thí nghiệm thơng thường và lấy hố chất.
- Tìm kiếm hình ảnh minh hoạ cho thao tác
đúng và sai ứng với các thao tác thực hành (nếu
có).

- Phân cơng 1 HS trình bày bằng lời, 1 HS
minh hoạ thao tác, 1 HS phụ trách trình chiếu.

<b>THĂM SỐ 2 </b>
<b>* Trộn hóa chất </b>

<b>- Trộn hoặc hịa tan các hóa chất trong cốc. </b>
<b>- Trộn hoặc hịa tan các hóa chất trong ống </b>

nghiệm

<b>* Đun nóng hóa chất </b>

<b>- Đun hóa chất rắn trong ống nghiệm </b>
<b>- Đun hóa chất lỏng trong ống nghiệm </b>
<b>- Đun hóa chất lỏng trong cốc thủy tinh </b>

<b>* Thời gian báo cáo: 10 phút </b>

- HS trình bày thao tác sử dụng một số dụng cụ
thí nghiệm thơng thường và lấy hố chất.
- Tìm kiếm hình ảnh minh hoạ cho thao tác
đúng và sai ứng với các thao tác thực hành (nếu
có).

- Phân cơng 1 HS trình bày bằng lời, 1 HS
minh hoạ thao tác, 1 HS phụ trách trình chiếu.

<b>THĂM SỐ 3 </b>

Thí nghiệm biểu diễn sự biến đổi tính chất
ngun tố trong cùng chu kì

- Đề ra 1 thí nghiệm đơn giản chứng minh :
<b>Trong cùng chu kì, tính kim loại giảm dần, tính </b>
phi kim tăng dần.

- Nêu dụng cụ, cách tiến hành, dự đốn hiện
tượng, viết PTPƯ, giải thích và rút ra kết luận.

- Trong tiết học, đại diện nhóm hướng dẫn các
nhóm bạn tiến hành thí nghiệm an tồn và
thành cơng.

<b>THĂM SỐ 4 </b>

Thí nghiệm biểu diễn sự biến đổi tính chất
nguyên tố trong cùng nhóm A

- Đề ra 1 thí nghiệm đơn giản chứng minh :
<b>Trong cùng nhóm A, tính kim loại tăng dần, </b>
tính phi kim giảm dần.

- Nêu dụng cụ, cách tiến hành, dự đốn hiện
tượng, viết PTPƯ, giải thích và rút ra kết luận.
- Trong tiết học, đại diện nhóm hướng dẫn các
nhóm bạn tiến hành thí nghiệm an tồn và
thành cơng.

<b>b. Chuẩn bị dụng cụ thí nghiệm và hố chất cho một nhóm thực hành </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(127)</span><div class='page_container' data-page=127>

<b>Dụng cụ </b> <b>Số lượng Dụng cụ </b> <b>Số lượng </b>

Ống nghiệm 2 Kẹp ống nghiệm 1

Ống hút nhỏ giọt 1 Giấy thấm dầu 1

Kẹp đốt hóa chất 1 Đèn cồn 1

Phễu thủy tinh 1 Cốc thủy tinh 3

Thìa xúc hóa chất 1 Máng giấy 1

Quẹt 1 Ống đong 1

<b> Hóa chất </b>

- Chất rắn : natri, kali, magie, muối ăn.
- Chất lỏng : nước, dd phenolphtalein.

<b>c. Chuẩn bị cách thức đánh giá hoạt động nhóm </b>

<b>Do HS cịn chưa quen với hoạt động nhóm, nên GV đề ra các tiêu chí đánh giá đơn giản cho nhóm báo cáo </b>
như sau :

<b>STT TIÊU CHÍ </b>

<b>ĐÁNH GIÁ </b>
<b>ĐIỂM </b>
<b>TỐI ĐA </b>
<b>ĐIỂM </b>
<b>NHĨM ... </b>
<b>GHI CHÚ </b>

1 Kĩ năng thực hành 3 Do GV chấm

2 Trình bày mạch lạc, dễ hiểu 3
3 Giọng rõ, to, diễn cảm 2

4 Đúng thời lượng 2

Do nhóm .... và
GV cùng chấm

<b>TỔNG ĐIỂM 10 </b>

Tiêu chí đánh giá cho nhóm khơng tham gia báo cáo như sau :

<b>STT TIÊU CHÍ </b>

<b>ĐÁNH GIÁ </b>
<b>ĐIỂM TỐI </b>
<b>ĐA </b>
<b>ĐIỂM </b>
<b>NHÓM ... </b>
<b>GHI CHÚ </b>

1 Kĩ năng thực hành 3

2 Trật tự 2
3 Vệ sinh sau buổi học 2

4 Bài tường trình 3

Do GV chấm

<b>TỔNG ĐIỂM 10 </b>

GV cần lưu ý với HS : Báo cáo vừa là một nhiệm vụ vừa là một cơ hội”. Mỗi nhóm đều được phân cơng phụ trách
một phần của bài này hoặc bài khác. Qua mỗi lần hoạt động, HS có cơ hội làm việc với nhau, rèn luyện khả năng trình bày,
hồn thiện kĩ năng tin học, tự tin trước đám đông.

<b>d. GV hướng dẫn cho nhóm báo cáo các thao tác thực hành cần thiết và cách tiến hành thí nghiệm. </b>
<b>e. Nhận kịch bản báo cáo của các nhóm và góp ý cho HS. </b>

<b>2. Học sinh </b>

<b>- HS nhận nhiệm vụ, tìm kiếm tài liệu về nội dung nhóm phụ trách, phân cơng nhiệm vụ : báo cáo, trình chiếu, thao </b>

tác minh hoạ và viết kịch bản.

<b>- HS được GV hướng dẫn về các thao tác và tiến hành cho thành thạo. </b>

- HS nộp lại kịch bản cho GV 3 ngày trước khi báo cáo.

<b>- Nhận lại kịch bản và chỉnh sửa theo góp ý của GV. </b>

<b>D. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH CỦA HỌC SINH </b>
<b>1. Ổn định trật tự lớp, các nhóm trưởng báo cáo sỉ số </b>
<b>2. Bài mới </b>

<b>HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS </b> <b>NỘI DUNG </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(128)</span><div class='page_container' data-page=128>

<b>Hoạt động 1 : </b>
<b>GV dẫn dắt và vào bài </b>

* GV lưu ý với HS : Làm TN phải đảm bảo
an toàn, đúng kĩ năng, đạt kết
quả. Để đảm bảo 3 yếu tố trên thì HS cần
<b>phải nắm rõ một số nội qui khi vào PTN </b>
* GV nhắc nhở một số nội qui khi HS vào

PTN

* GV thông báo thang điểm bài thực hành :
Trật tự, vệ sinh (2đ), kĩ năng (3 đ), bài
tường trình (5đ)

* GV : Ở lớp 8, 9 chắc là các em cũng đã
được thầy cô hướng dẫn các thao tác, kĩ
năng thực hành thí nghiệm. Ngày hơm nay
bài TH đầu tiên của chương trình cấp 3,
thầy trị mình cùng nhau ơn lại những thao
tác và kĩ năng để tiến hành TN được an toàn
và thành công.

* GV giới thiệu : bài học hôm nay gồm 2
vấn đề.

1) Một số thao tác thực hành thí nghiệm.
2) Nghiên cứu về sự biến đổi tính chất của
các ngtố trong chu kì và nhóm.

<b>Một số nội qui khi vào phịng thí nghiệm </b>

- Khơng được mang tập sách, hay bất kì vật nào đặt lên bệ TN, trừ HS
làm tường trình được mang phiếu tường trình và viết.

- HS vào PTN tuyệt đối giữ trật tự, lắng nghe lời cô hướng dẫn.

- HS không tiến hành TN khi chưa nắm rõ bài học và sự hướng dẫn của
thầy cơ.

- Nhóm sẽ cử 1 HS có chữ viết dễ xem và có kiến thức vững chắc để
làm bài tường trình lấy điểm chung các bạn trong nhóm.

- Chỉ những bạn làm TN mới được phép đứng dậy. Những HS khác
không được đụng vào người làm TN để tránh dây và văng hóa chất,
khơng di dời hóa chất ra khỏi mâm TN.

- Khi hoàn thành các thí nghiệm, HS phân cơng rửa ống nghiệm , ống
hút, thay nước trong cốc, dọn vệ sinh nhóm, xếp ghế lại, nhóm trưởng
bàn giao cho GV rồi mới về lớp.

<b>Hoạt động 2 : </b>

<b>Phần 1 : Sử dụng một số dụng cụ thí </b>
<b>nghiệm thơng thường và thao tác lấy hố </b>
<b>chất (10 phút) </b>

Nhóm ... báo cáo

<i>* Sử dụng một số dụng cụ thí nghiệm thơng </i>
<i>thường </i>

<b>a. Ống nghiệm </b>

HS minh họa thao tác rửa ống nghiệm

<b>A. Một số thao tác thực hành thí nghiệm hóa học </b>
<b>1. Sử dụng một số dụng cụ thí nghiệm thơng thường </b>
<b>a. Ống nghiệm </b>

- Khi dùng ống nghiệm nên lấy theo trình tự để dễ nhận biết ống nghiệm
nào đã qua sử dụng. Liên hệ VD thực tiễn.

<b>- Khi rửa ống nghiệm : </b>

+ Đổ hóa chất rắn cịn dư vào rỗ.

<i>+ Cách cầm ống nghiệm và chổi : một tay cầm ống nghiệm , một tay </i>
cầm chổi.

<i>+ Phương pháp rửa ống nghiệm cho sạch : Cho nước vào ống nghiệm, </i>
xoay chổi nhẹ nhàng, kéo chổi lên xuống nhẹ nhàng để rửa tồn bộ ống
nghiệm, khơng thúc mạnh chổi vào đáy ống nghiệm (dễ làm thủng đáy
ống nghiệm ).

Rửa xong úp miệng ống nghiệm vào giá.
HS giới thiệu kẹp ống nghiệm và thao tác

kẹp.

<b>b. Kẹp ống nghiệm </b>

- Dùng kẹp để kẹp ống nghiệm khi tiến hành TN

<i>- Cách kẹp ống nghiệm : Đưa kẹp vào ống nghiệm từ đáy ống nghiệm </i>

lên, đến vị trí cách miệng ống nghiệm 1/3 chiều dài thì đừng lại, đẩy
<b>chốt kẹp không quá chặt, cũng không quá lỏng. </b>

HS làm thao tác châm, tắt đèn cồn và nêu
thao tác sai.

<b>c. Đèn cồn </b>

<i>Yêu cầu khi sử dụng : </i>

- Không nên để cồn trong đèn cạn đến khô sẽ cháy tim.

</div>
<span class='text_page_counter'>(129)</span><div class='page_container' data-page=129>

Đúng Sai

<i>Khi châm đèn : </i>

<i>- Dùng diêm, quẹt châm lửa. </i>

- Tuyệt đối không được nghiêng đèn châm lửa từ đèn này sang đèn khác
vì làm như thế cồn đổ ra sẽ bốc cháy.

<i>Thao tác khi đun : </i>

- Đặt chỗ cần đun nóng vào điểm nóng nhất của ngọn lửa đèn cồn , ở vị
trí khoảng 1/3 chiều cao ngọn lửa tính từ trên xuống.

- Khơng để đáy ống nghiệm hay cốc sát tim đèn vì ở đó hơi cồn bốc ra
lạnh làm bể dụng cụ.

<i>Thao tác tắt đèn : Khi tắt đèn cồn phải dùng chụp đậy, không thổi ngọn </i>

lửa bằng miệng. Khi khơng sử dụng, đèn phải được đậy kín.
HS : Giới thiệu ống đong + hình ảnh xác

định thể tích chất lỏng.

HS khác có thể quan sát ống đong có sẵn
chất lỏng trên bàn mình.

Sai Đúng

<b>d. Xác định thể tích chất lỏng trong ống đong </b>

Khi đọc thể tích chất lỏng trong các dụng cụ đong, đo chất lỏng cần
để tầm mắt nhìn ngang với đáy vịm khum của chất lỏng.

<i>* Lấy hóa chất </i>

HS làm thao tác minh họa

<b>2. Lấy hóa chất </b>

<b>a. Cách mở lọ đựng hóa chất : </b>

<b>- Phải đặt ngửa nút trên mặt bàn tránh hóa chất dây ra bàn. </b>

- Tránh bụi trên bàn dính vào nút sẽ làm giảm độ tinh khiết của hóa
<b>chất. </b>

HS làm thao tác đúng + hình ảnh thao tác
sai.

<i> Sai Đúng </i>

<b>b. Lấy hóa chất rắn : </b>

- Phải dùng thìa xúc hoặc kẹp, tuyệt đối không dùng tay
- Lấy lượng theo yêu cầu của GV.

<i><b>- Nếu chất rắn là bột ta làm máng bằng giấy để hóa chất trượt trên máng </b></i>
giấy.

<i><b>- Nếu chất rắn là kim loại : có thể cho chúng trượt từ từ dọc thành ống </b></i>
nghiệm.

HS làm thao tác với ống hút thủy tinh và
ống hút có bóp cao su.

<b>c. Lấy một lượng nhỏ hóa chất lỏng </b>

<i>- Khi dùng ống hút bằng thủy tinh : đầu bằng để ở trên, các ngón tay kẹp </i>
chắc ống hút, ngón trỏ phải khơ bịt đầu trên của ống để giữ chất lỏng
trong ống, rồi đưa thẳng vào ống nghiệm, bng ngón trỏ ra để thả chất
lỏng.

<i>Một số thao tác thường mắc phải của HS : </i>

+ Lấy ngón cái chụp miệng ống nghiệm thay cho ngón trỏ.

+ Không đưa thẳng ống hút vào ống nghiệm mà để q nghiêng. Vì
vậy, hóa chất chảy ngược vào tay.

<i>- Khi muốn lấy một số giọt chính xác, dùng ống hút bằng thủy tinh có </i>

<i>bóp cao su : </i>

+ Để lấy một số giọt chính xác.
+ Bóp cao su để hóa chất vào ống

+ Đưa thẳng vào ống nghiệm và bóp cao su một lần nữa để thả chất
lỏng xuống.

<b>* Chú ý : </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(130)</span><div class='page_container' data-page=130>

- Nếu do điều kiện PTN không đủ ống hút, có thể dùng chung với điều
kiện phải rửa sạch trước khi cho vào lọ hóa chất khác.

- Lấy hóa chất lỏng tới 1 lóng tay là vừa để dễ quan sát mà không tốn
hóa chất.

HS làm thao tác + Hình minh họa <b>d. Khi đổ hóa chất lỏng từ cốc này sang cốc khác phải dùng phễu để </b>

không bắn tung tóe ra.

<b>Hoạt động 3 : </b>

<b>Phần 3 : Trộn hóa chất và Đun nóng hóa </b>
<b>chất (10 phút) </b>

Nhóm ... báo cáo

<i><b>* Trộn hóa chất </b></i>

HS làm thao tác + Hình ảnh minh họa.

<b>3. Trộn hóa chất </b>

<b>a. Trộn hoặc hồ tan hóa chất trong cốc phải dùng đũa thủy tinh, </b>

khuấy tròn , đều tay và nhẹ nhàng.
<b>Chú ý : giảm tiếng động. </b>

HS làm thao tác và minh họa trên hình.

<b>b. Trộn hoặc hồ tan hóa chất trong ống nghiệm </b>

có 2 hướng

<i><b>- Hóa chất lỏng khơng có tính axit, bazơ : cầm miệng ống nghiệm đặt </b></i>
hơi nghiêng, và lắc bằng cách đập phần dưới của ống vào ngón tay trỏ
hoặc lịng bàn tay bên kia cho đến khi chất lỏng được trộn đều.

<i><b>- Hóa chất lỏng có tính axit, bazơ thì dùng kẹp để chứ không cầm trực </b></i>
tiếp bằng tay (Cách lắc cũng tương tư)

<b> Chú ý : không được dùng ngón tay bịt miệng ống nghiệm khi lắc vì </b>

như vậy sẽ làm cho hóa chất dây ra tay.

- Nếu lượng hóa chất chứa q ½ ống nghiệm thì phải dùng đũa thủy
tinh khuấy nhẹ.

<i><b>* Đun nóng hóa chất </b></i>

Minh họa bằng hình vẽ.

Bộ thí nghiệm điều chế khí Oxi

<b>4. Đun nóng hóa chất </b>

<b>a. Đun hóa chất rắn trong ống nghiệm </b>

Cần cặp ống nghiệm ở tư thế nằm ngang trên giá sắt, miệng ống
nghiệm hơi chúc xuống để tránh hơi nước chảy ngược xuống đáy ống
nghiệm  làm vỡ ống.

HS làm thao tác + minh họa bằng hình ảnh.

Giữ ống nghiệm bằng kẹp

<b>b. Đun hóa chất lỏng trong ống nghiệm </b>

- Giữ ống nghiệm bằng kẹp hoặc bằng giá sắt. Để thẳng đứng hoặc hơi
nghiêng 1 trên ngọn lửa đèn cồn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(131)</span><div class='page_container' data-page=131>

Giữ ống nghiệm bằng giá

<i><b>Chú ý : không được hướng miệng ống nghiệm đang đun về phía có </b></i>

người, vì hóa chất sơi có thể bắn ra ngoài gây nguy hiểm.

HS làm thao tác + minh họa bằng hình ảnh.

<b>c. Đun hóa chất lỏng trong cốc thủy tinh </b>

- Phải dùng lưới lớp amiang (để tản nhiệt) đặt trên kiềng hay trên giá để
tránh làm nứt vỡ cốc. Không được cúi mặt gần miệng cốc sơi để tránh
hóa chất sơi bắn vào mắt và mặt.

<b>Hoạt động 4 : Thí nghiệm 1 </b>
<b>(10 phút) </b>

* Nhóm ... báo cáo

<b>- Phát vấn những vấn đề sau : Tính kim </b>
loại, tính phi kim của các nguyên tố biến
đổi như thế nào ?

+ Trong cùng nhóm A.

<b>- HS : chúng ta sẽ kiểm chứng lại qui luật </b>
biến đổi tính đó qua thí nghiệm sau đây.
- HS nêu cách tiến hành.

- HS yêu cầu các bạn : Quan sát hiện tượng
và so sánh khả năng phản ứng giữa các kim
loại.

Viết PTHH và rút ra kết luận.

<i><b>3. Thí nghiệm 1 : So sánh tính kim loại của K và Na </b></i>

* Hịa tan Na, K trong nước :

<b>Dụng cụ Hóa chất Cách tiến hành </b>

- 2 cốc nước
- Kẹp hóa chất
- Giấy lọc
- Phễu

- Nước
<b>- Na, K </b>
- dd

phenolphtalein

- Lấy 1/2 cốc nước

- Nhỏ 2 giọt dd
phenolphtalein

- Lấy 1 mẫu Na cho lên
giấy thấm dầu rồi cho
vào nước

- Dùng phễu chụp lên
cốc nước.

- Quan sát hiện tượng.

<b>Hoạt động 5 : Thí nghiệm 2 </b>
<b>(10 phút) </b>

* Nhóm ... báo cáo

<b>- Phát vấn những vấn đề sau : Tính kim </b>
loại, tính phi kim của các nguyên tố biến
đổi như thế nào ?

+ Trong cùng chu kì.

<b>- HS : chúng ta sẽ kiểm chứng lại qui luật </b>
biến đổi tính đó qua thí nghiệm sau đây.
- HS nêu cách tiến hành.

- HS yêu cầu các bạn : Quan sát hiện tượng
và so sánh khả năng phản ứng giữa các kim
loại. Viết PTHH và rút ra kết luận.

<i><b>4. Thí nghiệm 4 : So sánh tính kim loại của Na và Mg </b></i>

<b>Dụng cụ Hóa chất Cách tiến hành </b>

- Ong nghiệm
-Kẹp ống
nghiệm
- Kẹp hóa chất
- Đèn cồn

- Nước
<b>- Mg </b>
- dd

phenolphtalein

- Lấy 1 mẫu Mg cho
vào ống nghiệm

- Cho nước vào ống
nghiệm.

- Cho 2 giọt dd
phenolphatlen

- Quan sát hiện tượng.
- Đun ống nghiệm trên
ngọn lửa đèn cồn.
- Quan sát hiện tượng.

<b>Hoạt động 9 : Kết thúc buổi học (5 phút) </b>

- HS tiếp tục làm bài tường trình.
- GV thu bài tường trình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(132)</span><div class='page_container' data-page=132>

- GV đúc kết : Thông qua thực nghiệm, khẳng định sự đúng đắn qui luật biến đổi tính kim loại, phi kim trong cùng
chu kì và nhóm A.

- Nhóm trưởng phân cơng thành viên làm vệ sinh.

- GV nhận xét các mặt trật tự, vệ sinh các nhóm, đặc biệt là kĩ năng HS thực hiện (phần nào tốt, phần nào chưa tốt)
và chấm điểm cho tất cả các nhóm.

- GV dặn dị Nhóm trưởng phân cơng thành viên làm vệ sinh.
- Chuẩn bị bài học mới và ôn bài cũ :

+ Cách viết cấu hình  Tính chất ngun tố.
+ Các dạng obitan nguyên tử.

+ Đọc và soạn bài mới : “Khái niệm về liên kết hóa học và liên kết ion”

<b> </b>

<b>Bài thực hành số 3 và 4 </b>

<b>TÍNH CHẤT CÁC ĐƠN CHẤT VAØ HỢP CHẤT CỦA HALOGEN </b>

<b>A. MỤC TIÊU BÀI THỰC HÀNH [17, tr.178-181] </b>
<b>1. Về kiến thức </b>

- Khắc sâu kiến thức về tính oxi hố mạnh của các halogen.

- Khắc sâu về tính chất axit của dung dịch axit clohiđric và tính tẩy màu của nước Gia-ven.
- So sánh khả năng oxi hoá của một số halogen.

<b>2. Về kĩ năng </b>

- Củng cố thao tác thí nghiệm an tồn, kĩ năng quan sát, nhận xét các hiện tượng xảy ra và viết tường trình.
- Làm quen với việc giải một bài tập thực nghiệm về phân biệt các dung dịch bằng những phương án khác nhau.

<b>3. Về thái độ, tình cảm </b>

- Thực hành là phần quan trọng để giúp HS kiểm chứng lại sự đúng đắn của lí thuyết đã học góp phần làm tăng
hứng thú học tập bộ môn cho HS.

- Giáo dục HS ý thức kỉ luật cao và nghiêm túc trong hoạt động khoa học.

<b>B. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC </b>

Giáo án được thiết kế theo hình thức tổ chức hoạt động nhóm theo “gánh xiếc” kết hợp với thực hành thí nghiệm.

<b>C. CHUẨN BỊ DỤNG CỤ THÍ NGHIỆM VÀ HỐ CHẤT </b>

Mỗi một thí nghiệm chuẩn bị 1 bộ dụng cụ với số lượng ống nghiệm dành cho 3 nhóm HS.
 Thí nghiệm 1 : Điều chế khí clo. Tính tẩy màu của khí clo.

- Dụng cụ : 1 giá sắt, 3 ống nghiệm, 3 ống nhỏ giọt có nút cao su đặt khớp với miệng ống nghiệm, 1 mẫu giấy
màu.

- Hoá chất : tinh thể KClO3 , dd HCl đặc.

 Thí nghiệm 2 : So sánh tính oxi hố của clo, brom và iot.
- Dụng cụ : 18 ống nghiệm, 6 ống nhỏ giọt.

- Hoá chất : dd NaCl, dd NaBr, dd NaI, nước clo, nước brom, nước iot.
 Thí nghiệm 3 : Tính axit của axit clohiđric.

- Dụng cụ : 12 ống nghiệm, 3 ống nhỏ giọt, 1 cái kẹp hoá chất rắn.

- Hoá chất : Kẽm viên, bột CuO, CaCO3 viên, dd NaOH, dd CuSO4, dd HCl.

 Thí nghiệm 4 : Tính tẩy màu của nước Gia-ven. Tác dụng của iot với hồ tinh bột.
- Dụng cụ : 3 ống nghiệm, giấy màu, 2 ống nhỏ giọt.

- Hoá chất : nước Gia-ven, dd hồ tinh bột.

 Thí nghiệm 5 : Nhận biết các dung dịch mất nhãn sau đây NaBr, HCl, NaI và NaCl với thuốc thử là q tím và
dd AgNO3.

- Dụng cụ : 12 ống nghiệm, 4 ống nhỏ giọt.
- Hố chất : giấy q tím, dd AgNO3.

 Thí nghiệm 6 : Nhận biết các dung dịch mất nhãn : Na2CO3, HCl, BaCl2 (không dùng thêm thuốc thử).

</div>
<span class='text_page_counter'>(133)</span><div class='page_container' data-page=133>

- Dụng cụ : 27 ống nghiệm, 3 ống nhỏ giọt.
- Hoá chất : dd Na2CO3, dd HCl, dd BaCl2

<b>D. CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHĨM </b>
<b>1. Chia nhóm giao nhiệm vụ (2 phút của tiết trước) </b>

- Chia nhóm thành 8 nhóm (khoảng 6HS/nhóm trong đó có nam và nữ và HS 4 trình độ)

- Phổ biến danh sách nhóm và vị trí chỗ ngồi để HS chủ động di chuyển theo đúng yêu cầu của GV. Nhóm tự bầu 1
nhóm trưởng và 1 thư kí, báo cáo danh sách cho GV.

- HS các nhóm tìm hiểu cách tiến hành các thí nghiệm, dự đốn hiện tượng và PTHH xảy ra ở trang 151 và 152 SGK
10 nâng cao.

<b>2. Cách thức tổ chức hoạt động nhóm </b>

- HS vào vị trí chỗ ngồi, báo cáo sỉ số nhóm.

- GV phổ biến lại cách thức hoạt động (3 phút) : Bài này diễn ra trong 2 tiết với 6 thí nghiệm, mỗi thí nghiệm hoạt
động trong 10 phút. Sau khi hoàn thành 3 thí nghiệm, mỗi HS trong nhóm sẽ nhận một phiếu câu hỏi liên quan
đến nội dung thực hành. HS lưu ý điểm trả lời câu hỏi là điểm cá nhân, và điểm nhóm bằng tổng điểm cá nhân. Vì
vậy, HS cần thiết nhận ra sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành viên đến kết quả chung của nhóm. Sau đó, HS sẽ
trực vệ sinh ở vị trí bàn thí nghiệm cuối cùng.

- Các nhóm tiến hành thí nghiệm theo trình tự sau đây :

<b>Ma trận theo dõi việc tiến hành thí nghiệm của 6 nhóm trong thời gian 2 tiết </b>

0 10 20 30 phút

<b>TN1 </b> A F E D C B

<b>TN2 </b> B A F E D C

<b>TN3 </b> C B A F E D

<b>TN4 </b> D C B A F E

<b>TN5 </b> E D C B A F

<b>TN6 </b> F E D C B A

- Nhóm trưởng phân cơng 2 HS hỗ trợ thực hiện 1 thí nghiệm sao cho HS nào cũng có nhiệm vụ, các thành viên
còn lại quan sát đồng thời nhắc nhở nhau để thao tác thực hành chuẩn và thí nghiệm thành cơng. Sau khi tiến
hành xong, HS trong nhóm cần trao đổi với nhau về hiện tượng, giải thích q trình, PTHH xảy ra trong mỗi thí
nghiệm. Thư kí ghi lại nội dung trao đổi vào phiếu tường trình.

- Sau khi hồn thành 3 thí nghiệm, nhóm trưởng phân cơng HS rửa dụng cụ và sắp xếp lại các hoá chất trong khay
(5 phút).

<b>- Cuối tiết học (5 phút), GV nhận xét tiết học và đánh giá hoạt động nhóm trong 2 tiết học căn cứ vào những tiêu </b>
chí :

<b>Tiêu chí đánh giá </b> <b>Điểm tối đa </b> <b>Điểm nhóm .... </b>

Kĩ năng thực hành 3

Trật tự 2

Vệ sinh 2

Bài tường trình 3

TỔNG 10

- Dặn dò : đọc và soạn bài mới “Khái quát về nhóm oxi”.

<b> Tiết thứ nhất </b>

<b> Tiết thứ hai </b> 10

</div>
<span class='text_page_counter'>(134)</span><div class='page_container' data-page=134>

<b>HÓA HỌC MỖI NGÀY GROUP </b>

<b>CHUYÊN: </b>

<b> Giảng dạy Hóa học 8-12 </b>

<b> Rèn luyện Kỹ năng giải quyết các vấn đề Hóa học </b>

<b> Rèn luyện tư duy sáng tạo học tập </b>

<b> Truyền sự đam mê u thích Hóa Học </b>

<b> Luyện thi HSG Hóa học 8-12 </b>

<b> Luyện thi vào trường Chuyên Hùng Vương (BD),… </b>

<b> Tư vấn chọn ngành cho HS </b>

<b> Biên soạn chuyên đề HHC nâng cao cho HSG/ SV </b>

<b> Giảng dạy Cơ chế phản ứng/ Hóa Lập thể,… </b>

<b>LIÊN HỆ: </b>

<b>0986.616.225</b>

<b>Website </b>

<b>:</b>

<b>www.hoahocmoingay.com </b>

<b>Email </b>

<b>: </b>

<b>Fanpage </b>

<b>:</b>

<b>Hóa Học Mỗi Ngày </b>

<b>ĐỊA ĐIỂM: </b>

<b>196/41, Đường N11, KP 3, Phú Tân, </b>

<b>TP.Thủ Dầu Một, Bình Dương </b>

</div>

<!--links-->
<a href=' moi.pdf'>www.ctu.edu.vn/colleges/tech/daotao/2006/thamkhao/PPGD%20moi.pdf</a>
<a href=' /><a href=' />