Tải Phân tích đoạn cuối tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu - Ý nghĩa đoạn kết "Chiếc thuyền ngoài xa" - Nguyễn Minh Châu

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Phân tích đoạn cuối tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa - Ngữ văn 12</b>
<b>Bài tham khảo 1</b>

Nguyễn Minh Châu (1930-1989) là người không ngừng trăn trở về số phận nhân dân
và trách nhiệm của nhà văn. Bằng tài năng của mình Nguyễn Minh Châu đã viết Chiếc
thuyền ngoài xa. Truyện ngắn này là một thể hiện tài năng và bản lĩnh nghệ thuật của
Nguyễn Minh Châu trong thời kì đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân
và thân phận con người trong cuộc sống đời thường. Đoạn kết tác phẩm đã để lại những
ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc đặc biệt là giá trị mà nó mang lại cho chúng ta cho
tới tận bây giờ.

Đầu tiên phải kể đến tấm ảnh Phùng đã chụp đã chụp được là cảnh chiếc thuyền lưới
vó đang tiến vào bờ. Dưới con mắt cảm nhận của một người nghệ sĩ thì khung cảnh ấy
hiện lên thật tuyệt vời khơng những thế nó mang một vẻ đẹp chân thực và tồn bích. “Mũi
thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đơi chút màu
hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. “Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng
phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ”. Cảnh thật huyền
ảo, tinh khôi, tinh khiết như “một bức tranh mực tàu của một danh họa đời cổ”.

Sau khi tấm ảnh được bổ sung vào bộ lịch năm ấy và góp phần nâng cao uy tín cho
tác giả của tấm ảnh :“trưởng phịng rất bằng lịng”.Tấm ảnh “chiếc thuyền ngồi xa” có
giá trị nghệ thuật cao, được mọi người yêu thích ,“được treo rất nhiều nơi nhất là trong
các gia đình sành nghệ thuật”.bộ ảnh ấy xứng đáng với công sức mà nghệ sĩ nhiếp ảnh
Phùng bỏ ra trong chuyến đi thực tế của mình. Đó là vẻ đẹp mà có khi cả đời Phùng chỉ
nắm bắt được một lần. Những người yêu nghệ thuật trân trọng tấm ảnh ấy cũng là điều dễ
hiểu. Nhưng chúng ta cũng nhận ra một điều rằng dưới con mắt của những người yêu
nghệ thuật thuần túy, cảm nhận cái đẹp trên bình diện của một tấm ảnh tồn bích, đáng để
thưởng thức,

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

bề ngồi thấy nó đẹp, thích, trầm trồ khen ngợi một đơi câu . . . rồi quên lãng! Còn Phùng
“mỗi lần ngắm kĩ”, nghĩa là anh đã hơn một lần ngắm kĩ, rồi lại “nhìn lâu hơn” .

Thơng qua đoạn kết chúng ta thấy hiện lên vẻ đẹp cuộc sống đời thường với hình ảnh
người đàn bà hàng chài “cao lớn với những đường nét thơ kệch,tấm lưng áo bạc phếch có
miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm” cứ
hiện lên trong sự gợi nhớ của Phùng sau khi ngắm nhìn vẻ đẹp của bức ảnh. Phùng luôn
bị ám ảnh bởi cuộc sống của gia đình hàng chài, đặc biệt là số phận đáng thương của
những người phu nữ ở vùng biển này . Ngồi ra, cịn thằng Phác, chị nó, và cả lão đàn ơng
cục mịch, vũ phu. Đó là những mảnh đời khốn khổ, mà ấn tượng sâu đậm nhất trong tâm
trí Phùng vẫn là hình ảnh người phụ nữ hàng chài.Chị. Hạnh phúc trong cuộc đời họ là
những điều rất đơn sơ, giản dị nhưng không phải bao giờ cũng có được.

Cũng qua chính đoạn kết phần nào cho ta thấy cho ta nhận ra một nghịch lí cuộc đời.
Cuộc đời họ bình thường, thầm lặng, nhưng họ là số đông, là thành phần đại đa số của cư
dân trên mặt đất lầy “bàn chân chị giậm lên mặt đất chắc chắn, hịa lẫn trong đám đơng”..
Tấm ảnh ấy vẫn cứ nằm bất động ở một nơi sang trọng trong những gia đình sành nghệ
thuật! Và đằng sau bóng dáng thấp thống ẩn hiện của người phụ nữ này là trái tim nhân
đạo của người nghệ sĩ. Phùng thấy người đàn bà ấy bước ra khỏi tấm ảnh “bước những
bước chậm rãi, bàn chân giậm trên mặt đất, hịa lẫn trong đám đơng …”. Những bước đi
chắc chắn và hịa lẫn vào đám đơng của người đàn bà hàng chài thể hiện niềm tin của
Phùng về sự hòa nhập của họ trong hành trình đi lên của cuộc sống.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Bằng những nỗ lực của bản thân, Nguyên Minh Châu đã khắc họa các nhân vật cũng
như những triết lí nhân sinh thật rõ nét và sắc sảo. Với lối kết cấu vòng tròn: mở đầu là đi
tìm ảnh, kết thúc là ngắm nhìn ảnh mà ngẫm nghĩ, chiêm nghiệm nhằm nhấn mạnh tính
triết lí của truyện nhà văn đã đưa đến cho độc giả nhiều trải nghiệm thú vị. Giọng văn
trầm lắng, suy tư, nhiều dư vị, nhiều liên tưởng bất ngờ.

<b>Bài tham khảo 2</b>
<b>MỞ BÀI</b>

Nguyễn Minh Châu (1930-1989) là người không ngừng trăn trở về số phận nhân dân
và trách nhiệm của nhà văn. Bằng tâm huyết và tài năng, bằng khát vọng chân chính và ý
thức được yêu cầu phải đổi mới tư duy văn học, ông đã trở thành “người mở đường tinh
anh và tài năng” cho công công cuộc đổi mới văn học nước nhà từ sau năm 1975. “Chiếc
thuyền ngoài xa” được Nguyễn Minh Châu sáng tác năm 1983, in lần đầu trong tập “Bến
quê” (1985) sau đó được tác giả lấy làm tên chung cho tuyển tập truyện ngắn in năm
1987. Truyện ngắn này là một thể hiện tài năng và bản lĩnh nghệ thuật của Nguyễn Minh
Châu trong thời kì đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận
con người trong cuộc sống đời thường. Đoạn kết tác phẩm đã để lại những ấn tượng sâu
sắc trong lòng người đọc.

<i>GIÁ TRỊ CỦA TẤM ẢNH ĐỐI VỚI CÔNG CHÚNG:</i>

- Tấm ảnh Phùng đã chụp đã chụp được là cảnh chiếc thuyền lưới vó đang tiến vào
bờ. “Mũi thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhịe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi
chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. “Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im
phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ”. Cảnh thật
huyền ảo, tinh khôi, tinh khiết như “một bức tranh mực tàu của một danh họa đời cổ”.Tất
cả khung cảnh ấy được nhìn qua một cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai gọng vó hiện
ra dưới một hình thù y hệt một cánh dơi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

lịch năm ấy mà mãi mãi về sau” Có thể nói cách khác, tấm ảnh ấy cũng đựơc treo trong
những phòng khách sang trọng của những người sành điệu. Sự đánh giá cao ấy xứng đáng
với công sức mà Phùng đã bỏ ra để “phục kích” nhiều ngày mới chộp đựơc nó. Đó là vẻ
đẹp mà có khi cả đời Phùng chỉ nắm bắt được một lần. Những người yêu nghệ thuật trân
trọng tấm ảnh ấy cũng là điều dễ hiểu. Song, có khi họ là những người yêu nghệ thuật
thuần túy, cảm nhận cái đẹp trên bình diện của một tấm ảnh tồn bích, đáng thưởng thức,
đáng treo ở những nơi sang trọng nhất. Và ai đã sưu tầm được nó, chắc hẳn đã tự hào rất
nhiều. Nghệ thuật là vơ giá! Tác phẩm nghệ thuật chỉ có giá trị khi nó phản ánh hiện thực
đời sống.

<i>ẤN TƯỢNG CỦA PHÙNG VỀ TẤM ẢNH MÌNH CHỤP:</i>

Nhưng đối với Phùng (hay nói cách khác, đối với Nguyễn Minh Châu) chưa hẳn là
như vậy. Tuy chụp được tấm ảnh toàn mĩ nhưng dường như tâm trạng của Phùng vẫn còn
nhiều băn khoăn, ray rứt. Bởi vì Phùng cịn nhìn thấy từ tấm ảnh, đằng sau tấm ảnh ,
những hình ảnh khác. Đó là hình ảnh của những con người khốn khổ. Phùng là tác giả,
người sáng tạo ra tác phẩm nghệ thuật nhưng Phùng lại khơng nhìn lướt, nhìn hời hợt như
một số người thưởng thức. Có thể nhiều người chỉ nhìn bề ngồi thấy nó đẹp, thích, trầm
trồ khen ngợi một đơi câu... rồi qn lãng! Cịn Phùng “mỗi lần ngắm kĩ”, nghĩa là anh đã
hơn một lần ngắm kĩ, rồi lại “nhìn lâu hơn”. Điều đó nói lên, đằng sau tấm ảnh, vẫn cịn
có điều gì khiến anh trăn trở.

* Vẻ đẹp nghệ thuật gợi lên từ tấm ảnh:

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

điểm hồng nào đó. Chẳng qua là màu hồng kia bị che lấp bởi vô vàn cái bùng nhùng, rối
rám của cuộc đời – cũng như cuộc đời thầm lặng, vô danh của người phụ nữ hàng chài kia
tưởng như khơng có gì đáng nói mà thật ra, một cách tình cờ, Phùng đã phát hiện ở chị
những phẩm chất đáng quý khiến anh phải suy ngẫm rất nhiều và thay đổi quanh niệm về
con người và cuộc sống.

* Vẻ đẹp cuộc sống đời thường sau tấm ảnh:

Hình ảnh người đàn bà hàng chài “cao lớn với những đường nét thơ kệch,tấm lưng áo
bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới
suốt đêm” cứ hiện lên trong sự gợi nhớ của Phùng sau khi ngắm nhìn vẻ đẹp của bức ảnh.
Điều đó cho thấy Phùng ln bị ám ảnh bởi cuộc sống của gia đình hàng chài, đặc biệt là
số phận đáng thương của những người phu nữ ở vùng biển này .Đó là người mẹ giàu đức
hi sinh và thấu hiểu lẽ đời. Một phụ nữ vẫn giữ được vẻ đẹp truyền thống của người Á
Đông là biết nhẫn nhịn, biết hi sinh bản thân vì gia đình, chồng con. Người phụ nữ hàng

chài nghèo khổ vừa phải lo cái ăn, cái mặc cho một lũ con, vừa bị chồng đánh liên miên
“ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng”. Cái khổ, cái nghèo của chị hiện ra trong
hình dáng “tấm lưng áo bạc phếch, rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ mệt
mỏi, đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm”. Hình ảnh nhẫn nhục, cam chịu của chị khi bị
chồng đánh, không hề kêu lên một tiếng, không chống trả, cũng khơng tìm cách chạy trốn.
Ngồi ra, cịn thằng Phác, chị nó, và cả lão đàn ơng cục mịch, vũ phu. Đó là những mảnh
đời khốn khổ, mà để lại ấn tượng sâu đậm nhất trong tâm trí Phùng vẫn là hình ảnh người
phụ nữ hàng chài. Chị là đại biểu cho những kiếp người lao động vất vả trăm chiều. Hạnh
phúc trong cuộc đời họ là những điều rất đơn sơ, giản dị nhưng khơng phải bao giờ cũng
có được. Hạnh phúc của chị là những lúc được ngắm nhìn “đàn con chúng nó được ăn
no”, vợ chồng con cái “hịa thuận vui vẻ”, dẫu đó là những niềm vui hiếm hoi trong cuộc
đời nhiều cay đắng, nghiệt ngã của chị.

* Nghịch lí của đời sống

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

nầy từ thuở có lồi người. Nhưng khổ nỗi, đám đơng ấy dường như xa lạ với những bức
ảnh tuyệt mĩ thể hiện cuộc sống của họ, nói cách khác, tấm ảnh nghệ thuật “chiếc thuyền
ngồi xa” đẹp như mơ đó chỉ là cái vỏ bề ngồi, đằng sau nó cịn có những cuộc sống rách
rưới, đói nghèo. Tấm ảnh ấy vẫn cứ nằm bất động ở một nơi sang trọng trong những gia
đình sành nghệ thuật! Và đằng sau bóng dáng thấp thoáng ẩn hiện của người phụ nữ này
là trái tim nhân đạo của người nghệ sĩ. Bởi lẽ thật cảm phục làm sao khi một người ít học,
quanh năm bị chồng đày đọa mà vẫn nhìn nhận hành động độc ác của chồng với tấm lòng
bao dung, độ lượng, vẫn suy xét mọi vấn đề có lí, có tình.

* Niềm tin vào con người:

Phùng thấy người đàn bà ấy bước ra khỏi tấm ảnh “bước những bước chậm rãi, bàn
chân giậm trên mặt đất, hịa lẫn trong đám đơng …”. Những bước đi chắc chắn và hòa lẫn
vào đám đông của người đàn bà hàng chài thể hiện niềm tin của Phùng về sự hòa nhập
của họ trong hành trình đi lên của cuộc sống.

* Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống:

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

* Quan niệm về nghệ thuật của nhà văn:

Những ấn tượng của Phùng đã thể hiện quan điểm nghệ thuật của tác giả: nghệ thuật
không thể xa cách với hiện thực nhọc nhằn, cay cực của con người. Nghệ thuật phải dành
ưu tiên trước hết cho con người, phải góp phần giải phóng con người khỏi sự cầm tù của
đói nghèo, tăm tối và bạo lực. Người nghệ sĩ phải có tấm lịng biết trăn trở về số phận ;
phải nhìn cuộc đời sâu sắc, đa chiều, không giản đơn, dễ dãi và và phải dũng cảm nhìn
thẳng vào hiện thực. Khơng những vậy, một tác phẩm nghệ thuật chân chính phải là tác
phẩm thể hiện được chiều sâu, bản chất của hiện thực đằng sau cái vẻ ngoài đẹp đẽ, lãng
mạn. Để làm được điều đó địi hỏi người nghệ sĩ phải có cái nhìn đa chiều, sâu sắc, tồn
diện về hiện thực, phải có sự trải nghiệm và q trình lao động nghệ thuật nghiêm túc,
gian khổ.

<i>ĐÁNH GIÁ VỀ NGHỆ THUẬT:</i>

Truyện được xây dựng theo lối kết cấu vòng tròn : mở đầu là đi tìm ảnh, kết thúc là
ngắm nhìn ảnh mà ngẫm nghĩ, chiêm nghiệm nhằm nhấn mạnh tính triết lí của truyện.
Giọng văn trầm lắng, suy tư, nhiều dư vị, nhiều liên tưởng bất ngờ

<b>KẾT BÀI :</b>

Đoạn kết khơng chỉ khép lại câu chuyện mà cịn mở ra một hướng mới cho số phận
của con người. Đoạn kết đã tổng hợp lại toàn bộ ý đồ của tác giả cho những suy ngẫm sâu
sắc về cuộc đời, về nghệ thuật. Đó là cái nhìn đa chiều, ở các cự li khác nhau, để phát hiện
ra bản chất sau vẻ ngoài của cuộc sống và con người. Phải chăng sau câu chuyện rất buồn
này, trái tim nhân hậu của Nguyễn Minh Châu vẫn ấm áp niềm tin vào cuộc sống, trân
trọng vẻ đẹp của tuổi thơ, của tình mẫu tử, sự can đảm và tấm lòng bao dung của người

phụ nữ ? Đó khơng phải là vẻ đẹp chói chang, hào nhoáng mà là những hạt ngọc khuất
lấp, lẫn trong cái lấm láp, lam lũ của đời thường.

<b>Bài tham khảo 3</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

họa rõ nét đời sống và thân phận con người trong cuộc sống đời thường. Bài viết dưới đây
sẽ phân tích đoạn cuối tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa cho các bạn cùng biết nhé!

Điểm nhấn của đoạn kết chính là tấm ảnh mà Phùng đã chụp được, đó là cảnh chiếc
thuyền lưới vó đang tiến vào bờ. Dưới con mắt của người đọc thì khung cảnh ấy hiện lên
thật đẹp và mĩ mãn. “Mũi thuyền in một nét mơ hồ, loè nhoè vào bầu sương mù trắng như
sữa có pha đơi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Một khung cảnh như vậy
khiến cho bất cứ ai nhìn thấy cũng phải thốt lên rằng cảnh này thực sự quá đẹp.

Tấm ảnh này đã được bổ sung vào bộ lịch năm ấy. Tấm ảnh đó rất được trưởng phịng hài
lịng, “được treo nhiều nơi nhất trong các gia đình sành nghệ thuật”. Tuy nhiên phía sau
nguồn gốc bức ảnh đó chẳng ai biết và cũng chẳng ai muốn quan tâm, chỉ có Phùng biết
mà thơi. Nhưng đối với những người đam mê nghệ thuật thì họ chỉ cần như thế là đủ, họ
chỉ muốn được ngắm nhìn khung cảnh tuyệt với như vậy ít nhất một lần trong đời.

Dù là người chụp đấy nhưng Phùng vẫn băn khoăn, trăn trở về người đàn bà hàng chài.
Phân tích đoạn cuối của tác phẩm chiếc thuyền ngồi xa khơng chỉ đơn thuần là phân tích
tấm hình chụp mà cịn là tâm trạng của anh phóng viên của tạp chí năm nào. Phùng vẫn
dành rất nhiều thời gian, tâm tưởng để suy nghĩ về người đàn bà ấy “tấm lưng áo bạc
phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng”.

Tuy nhiên người đàn bà đó vẫn có vẻ kiên cường mà anh khơng thể nào lí giải được. Anh
vẫn ln tưởng rằng khi đất nước độc lập, thống nhất thì cuộc sống của người dân sẽ ấm
no, hạnh phúc hơn. Thế nhưng ở đây, một cuộc sống kham khổ, lam lũ, bữa đói bữa no
cùng với người chồng vũ phu vẫn đang tiếp diễn mỗi ngày.

Liệu rằng cịn có biết bao nhiêu người phụ nữ phải chịu chung số phận với người đàn bà
hàng chài ấy? Một người đàn bà kham khổ, chịu khó nhưng vẫn phải chấp nhận những
trận địn roi qua ngày của chồng có đáng hay khơng. Nhưng suy cho cùng họ vẫn chấp
nhận tất cả, vẫn nở nụ cười rạng rỡ với điều ấy, vì họ tin rằng đây là nơi mà họ có thể tìm
về mỗi khi mệt mỏi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

băn khoăn, lạnh lòng khi nghĩ về những mảnh đời như vậy. Một người phụ nữ luôn nhẫn
nhịn, chịu đựng, hy sinh vì gia đình, con cái. Một người phụ nữ có thể chống trả nhưng
vẫn tiếp tục chịu đựng. Tất cả những đức tính đấy đều được tôi luyện từ cuộc sống của
người lao động vất vả, khó khăn.

Khép lại câu chuyện chính là hình thiên nhiên tươi đẹp, đã để lại dấu ấn khó phai mờ
trong lòng đọc giả. Sự tuyệt vời của thiên cùng với vẻ đẹp truyền thống của người đàn bà
hàng chài đã khiến cho mọi người không khỏi ngưỡng mộ.

Như vậy, chúng ta đã phân tích đoạn cuối tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa và thấy được vẻ
được của người đàn bà hàng chài chịu thương, chịu khó. Đó chính là vẻ đẹp truyền thống
của người phụ nữ trong mọi thời đại.

<b>Bài tham khảo 4</b>

Nguyễn Minh Châu không chỉ được xem là một nhà văn tài năng, mà còn là một nhà văn
mang được nhiều suy ngẫm triết lí đến cho bạn đọc. Đọc chiếc thuyền ngồi xa của ơng ta
khơng chỉ thấy một câu truyện giàu ý nghĩa mà còn ấn tượng với ý nghĩa kết truyện trong
tác phẩm.

Tấm ảnh chiếc thuyền ngồi xa, trong mắt Phùng, lúc đầu đó là cả một kiệt tác nghệ thuật,
mà anh đã phải lặn lội từ xa tới chiến trường cũ này, mấy ngày nay mới chụp được một
kiểu ảnh vơ cùng hồn mĩ. Đó là vẻ đẹp mà được xem như cả đời có khi chỉ có một lần

này Phùng mới nắm bắt được cơ hội. Trên bình diện nghệ thuật, có lẽ nó sẽ được chấm
điểm 10/10 vì chất lượng, cảm nhận được cái đẹp trên bình diện của một tấm ảnh tồn
bích, đáng thưởng thức, đáng được treo trong những phòng khách quan trọng và cao cấp.
Và ai đã thưởng thức được nó, chắc hẳn sẽ đáng tự hào và được xem như một món q
nghệ thuật vơ giá!

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

cịn nhìn kĩ hơn, nhìn lâu hơn.. điều đó đã chứng tỏ đằng sau bức ảnh vẫn còn mang nhiều
điều gì đó khiến người nghệ sĩ này phải trăn trở?

Hóa ra, Phùng nhìn thấy hình ảnh người đàn bà bước ra từ tấm ảnh. Người phụ nữ hàng
chài nghèo nàn, và lam lũ. Có cuộc sống cơ cực khốn cùng trên chiếc thuyền chài mà gia
đình lại đơng con nên số phận càng chật hẹp, cuộc đời càng mỗi lúc thêm long đong lận
đận trên cái thuyền chài lưới bé nhỏ và chật hẹp, cũng như cuộc đời của bà lúc nào cũng
chật hẹp, tăm tối như vậy…

Hình ảnh cam chịu ,nhẫn nhục của chị khi bị chồng đánh, không hề kêu lên một tiếng.
không chống trả, cũng không chạy trốn. Bà đã kể cho chúng ta nghe về một số phận đáng
thương nhưng cũng đáng q. Khơng có cái cuộc sống nghèo khổ ấy, ta không thể thấu
hết được một tấm lịng hi sinh vì hạnh phúc của con cái nhường nào.

Cuộc đời vơ thường, bình lặng vơ danh không ai biết đến, nhưng người đàn bà hàng chài,
người đàn ông, thằng con Phác… tất cả họ đều là đại diện của lớp nhân dân bước ra từ
những đói khổ và cịn những tệ nạn trong cuộc sống, cái tăm tối mà sau chiến tranh ta cần
phải đối mặt.

“bàn chân chị giậm lên mặt đất chắc chắn, hòa lẫn trong đám đông” Tấm ảnh nghệ thuật
đẹp đẽ và lung linh chỉ là cái vỏ bề ngồi mà thơi. Đằng sau nó cịn những cuộc sống rách
rưới đói nghèo. Tấm ảnh ấy được treo nằm bất động ở đấy ở một nơi sang trọng trong
những gia đình am hiểu nghệ thuật. Nhưng phía sau nó lại là cả một ý nghĩa vơ cùng q
giá.

Tóm lại, đoạn kết của ngun minh châu đã muốn nói đến chiếc thuyền ngồi xa, vẻ đẹp
ước mơ lí tưởng của người nghệ sĩ ln khát khao vươn tới. Nghệ sĩ khơng những chỉ
nhìn bề nổi mà cịn phải hiểu sâu sắc cuộc sống phía sau của con người và cuộc sống
xung quanh.

</div>

<!--links-->