Nghiên cứu chất lượng nước và tôm tự nhiên trong các mô hình tôm rừng ở cà mau

T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

Trỉeng ) i hUc C/ n Th

s n, 2003). Mơ hình tơm t ng k t h p có u i m là n gi n, u t th p, m t
nuôi th p, không c n cho n. V t ch t phân h y t lá thân cây r ng s là ngu n
th c n tr c ti p hay ngu n “phân xanh” quan tr ng cho chu i th c n trong h
sinh thái ao nuôi (Takashima, 2000). Tùy lo i r ng, lá r ng có ch a nhi u thành
ph n khác nhau, phân h y v i th i gian khác nhau trong nh ng i u ki n c thù
và s làm giàu dinh d ng môi tr ng (Rajendran và Kathiresan, 1999). Tuy
nhiên, l ng lá r ng r i xu ng c ng thay i theo t ng i u ki n c th và có th
làm ơ nhi m mơi tr ng, nh t là trong i u ki n mơ hình tơm r ng k t h p
(Fit zgerald, 2000).
Mơ hình tơm-r ng k t h p Cà Mau ch y u là r ng
c (Rhizophora) hi n nay
có
tu i 0-20 tu i. Các lo i cây r ng t nhiên nh m m (Avicennia), giá
(Excoecaria) và d a lá (Nypa) c ng ph bi n m t s n i trong t nh. ã có nhi u
nhiên c u v i u ki n môi tr ng, k thu t, kinh t xã h i và qu n lý mơ hình tơm
r ng Cà Mau (Tuan et al., 1997, Binh et al., 1997; Jonhston, 2000; Be, 2000;
Minh et al., 2001; Christensen, 2003). Tuy nhiên, nghiên c u và nh h ng c a
các lo i cây r ng và tu i r ng lên môi tr ng n c và tôm nuôi v n ch a
c
th c hi n. Vì th , nghiên c u này nh m m c ích ánh giá nh h ng c a các lo i
cây r ng (
c, m m, giá, d a lá) và các
tu i r ng
c khác nhau lên môi
tr ng n c và tôm t nhiên trong mô hình tơm r ng k t h p
góp ph n nh

h ng phát tri n ngh nuôi tôm sinh thái trong vùng.
2 PHl j NG PHÁP NGHIÊN C U
Nghiên c u
c th c hi n Lâm-Ng Tr ng (LNT) 184, t nh Cà Mau t tháng
2-12 n m 2003. T ng c ng có 18 vng tơm - r ng
c ch n nghiên c u bao
g m: 3 vng có r ng
c 5 tu i; 3 vng có r ng
c 10 tu i; 3 vng có r ng
c 15 tu i; 3 vng có r ng h n h p m m-giá t nhiên; 3 vng có d a lá t
nhiên; 3 vng khơng có r ng (R ng
c tr ng ã khai thác toàn b 2 n m tr c
ó, lúc r ng t 15 tu i) và 5 i m kênh và sông. Các chi ti t v các vng
c
trình bày B ng 1.
M un c
c thu t 18 vuông và 5 i m sông tr c các vuông 1, 4, 7, 12, 13.
M i tháng thu 1 l n vào tr c k thay n c, th i gian thu m u t 7 n 12 gi .
Các y u t và ph ng pháp phân tích nh sau (APHA, 1989):
m n:
Khúc x k
- pH:
pH k
- COD:
Dichromate reflu x method
- H2 S:
Methyl blue method
- Nitrite: NED dihydrochoride method
- TAN:
Indophenol blue method

- Phosphate Ascorbic acid method
- Tannin: Folin phenol method
- Fe2+ :
Phenanthroline method
- TOM:
Boy’s method, 1992
- Chlorophyll-a: Phân tích b ng cách chi t xu t v i Aceton và so màu b ng
máy quang ph .

9


Trỉeng ) i hUc C/ n Th

T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

B§ng 1: » c đ i˙ m các vuông tôm - r ng nghiên c u
Vuông

V trí

M ng
R ng
Tu i T ng
R ng Cây Tu i M t T l
vuông di n T l
DT
r ng
(n m) tích DT sâu
(cây/ (%)

(ha) (%)
2)

C ng
Thay n c R ng
Ng p S
R ng S
%/ kênh
n c l ng (m) ngày/ ngày (m)
(m)
tháng

m

1

8o 46’ 116’’N
105o 07’ 614’’E

10

6,3

30

2

8o 46’ 57’’ N
105o 7’ 444’’E
8o 45’ 970’’ N

105o 7’ 398’’ E

10

5,0

30

10

3,9

30

4

8o 46’ 832’’ N
105o 8’ 44’’ E

11

4,0

30

5

8o 46’ 867’’ N
105o 8’ 45’’ E

11

5,1

30

6

8o 46’ 910’’ N
105o 8’ 44’’ E

11

4,3

30

7

8o 49’ 778’’ N
105o 9’ 391’’ E

15

4,8

30

8

8o 49’ 778’’ N
105o 9’ 507’’ E

15

3,5

30

9

8o 49’ 779’’ N
105o 9’ 699’’ E

15

4,0

30

10

8o 46’ 409’’ N
105o 9’ 492’’ E

10

2,0

30

11

8o 46’ 870’’ N
105o 9’ 592’’ E

10

1,7

30

12

8o 46’ 926’’ N
105o 9’ 717’’ E

10

3,3

30

13

8o 49’ 377’’ N
105o 8’ 53’’ E

15

1,0

40

14

8o 49’ 403’’ N
105o 7’ 807’’ E

15

2,6

40

15

8o 48’ 866’’ N
105o 8’ 084’’ E

15

1,6

50

16

8o 48’ 521’’ N
105o 8’ 78’’ E

15

4,1

30

17

8o 48’ 470’’ N
105o 8’ 078’’ E

15

3,9

30

18

8o 48’ 440’’ N
105o 8’ 077’’ E

15

4,0

25

3

10

0,7- 2,5
1,2
0,8- 3,0
1,2
0,5- 2,5
1,0
0,7- 2,5
1,0
0,5- 2,5
0,8
0,6- 2,5
1
0,5- 4,0
0,8
0,6- 3,5
1,0
0,5- 2,5
1,0
0,5- 3,0
1,0
0,6- 2,5
1,0
0,6- 2,5
1,2
0,5- 3
1,0
0,8- 2,5

1,4
0,7- 3
1,2
0,7- 4
1,0
0,6- 4
1,3

c 5

1

70

0-0,3 1

1

10

40

15

c 5

1

70

0-0,3 1

1

10

40

15

c 5

1

70

0-0,4 1

0,8

10

40

15

c 10

1

70

0-0,2 1

0,7

10

40

15

c 10

1

70

0-0,2 1

0,85 11

40

15

c 10

1

70

0-0,3 1

0,75 11

40

15

c 15

0,3

70

0-0,3 1

0,7

7

40

15

c 15

0,3

70

0-0,4 1

1

10

30

15

c 15

0,3

70

0-0,4 1

0,8

10

30

15

-

70

0-0,4 1

0,7

11

40

70

-

70

0-0,2 1

0,7

11

30

70

-

70

0-0,2 1

0,6

10

40

70

-

60

0-0,6 1

0,8

10

40

30

-

60

0-0,2 1

0,8

10

40

30

-

50

0-0,3 1

0,65 10

40

15

-

70

0-0,2 1

1,0

30

15

-

70

0-0,2 1

0,75 8

50

15

-

75

0-0,2 1

1,1

40

15

M m- Giá
M m- Giá
M m- Giá
D a n c

D a n c
D a n c
Không r ng
Không r ng
Không r ng

10

6


Trỉeng ) i hUc C/ n Th

T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

S li u tôm t nhiên
c thu b ng cách phát bi u m u cho các h dân c a 18
vuông
i n s li u thu ho ch h ng tháng.
Bi n ng các y u t môi tr ng n c theo các tháng và gi a các mơ hình
phân tích áp d ng ANOVA 2 nhân t ; Pearson corelation. Bi n ng s n l
tơm t nhiên
c phân tích v i ANOVA 2 nhân t và 1 nhân t .

c
ng

3 K´ T QUƒ THƒ O LU N
3.1 Các yˆ u t thº y lý hóa
Giá tr trung bình trong n m c a các y u t th y lý hoá các mơ hình tơm -r ng

c trình bày B ng 2. N c sơng vùng LNT có
trong, ơxy hịa tan, TAN,
Tannin, Phenol, Chlorophyl-a và TOM th p h n so v i n c trong các vuông
nh ng H2 S, Nitrite và Fe l i cao h n so v i n c các vng. Trong s các vng,
vng khơng có r ng có pH, COD, H2 S, TAN, PO4 3- và Chlorophyl-a cao h n so
v i các vng có r ng. Trong s các vng có r ng, vng có d a lá có pH,
Nitrite, TAN, và PO4 3- cao h n và Chlorophyl-a th p h n các vuông khác. Tuy
nhiên, h u h t các y u t ch t l ng n c các mơ hình tơm -r ng khác nhau
khơng có ý ngh a th ng kê (B ng 2).
B§ng 2: Giá trˇ trung bình trong n m cº a các yˆ u t thº y lý hóa ª các mơ hình tơm - r ng
v i các lo¥i r ng
Y ut
c5
c 10
c 15
M m-giá
D a lá
Không r ng
Sông
tu i

m n (‰)
Nhi t

(o C)

PH
trong (cm)
DO (mg/L)
COD (mg/L)

H2 S (mg/L)
NO2 - (mg/L)
T AN (mg/L)
PO4 (mg/L)
T annin (mg/L)
Fe2+ (mg/L)
Chlorophyll-a
(µg/L)
T OM (%) bùn
áy

20,96
±6,40
29,69
±1,84 a
7,06
±0,54
30,05
±8,40 b
5,12
±0,97 ab
10,43
±4,57
0,01
±0,01
0,03
±0,02 a
0,18
±0,06
0,02

±0,01
0,83
±0,30 ab
1,662
±0,816
11,286
±8,664 a
5,546
±0,942 c

tu i

tu i

20,42
±6,52
30,99
±2,85 ab
7,09
±0,61
25,86
±5,72 ab
6,08
±1,11 c
11,50
±5,15
0,01
±0,01
0,03
±0,02 ab

0,17
±0,06
0,02
±0,01
1,02
±0,25 c
1,83
±0,81
13,00
±8,60 ab
4,69
±0,71 ab

20,33
±8,09
29,33
±2,38 a
7,17
±0,53
26,36
±7,16 ab
5,89
±1,14 bc
10,96
±4,67
0,01
±0,01
0,03
±0,02 ab
0,19

±0,07
0,03
±0,02
0,89
±0,22 bc
1,76
±0,94
12,54
±9,49 ab
4,76
±0,80 ab

19,15
±7,61
31,99
±3,09 b
7,13
±0,65
23,95
±6,03 a
6,29
±0,99 c
10,74
±3,41
0,01
±0,02
0,03
±0,02 ab
0,17
±0,07

0,03
±0,02
0,84
±0,23 ab
1,71
±0,71
11,09
±5,30 a
4,74
±0,89 ab

20,03
±8,12
30,31
±2,34 ab
7,18 ±0,51
27,63
±8,23 ab
5,54
±1,32 abc
10,12
±4,48
0,01
±0,01
0,03
±0,02 ab
0,18 ±0,08
0,03 ±0,02
0,86
±0,23 ab

1,66 ±0,89
10,93
±7,04 a
5,16
±0,75 bc

19,86
±8,31
30,46
±2,48 a
7,32
±0,49
26,61
±5,21 ab
6,35
±1,69 c
11,70
±3,66
0,02
±0,01
0,03
±0,03 ab
0,18
±0,08
0,03
±0,02
0,86
±0,24 ab
1,65
±0,70

17,36
±9,57 b
5,52
±0,81 c

21,26
±6,73
29,90
±1,96 a
7,20
±0,52
22,64
±9,19 a
4,85
±1,01 a
10,37
±4,90
0,02
±0,02
0,04
±0,02 b
0,151
±0,09
0,03
±0,02
0,72
±0,30 a
2,29
±1,23
8,48

±7,72 a
4,46
±0,81 a
11


Trỉeng ) i hUc C/ n Th

T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

Bi n ng c a m t s y u t theo các tháng trong n m c ng
c th hi n Hình
1-12. Các y u t ch t th y lý hóa thay i l n theo mùa v .
m n và pH mùa
n ng cao h n mùa m a (Hình 1 và 2). Ng c l i, Tannin mùa m a cao h n mùa
n ng (Hình 10). u mùa m a, vào kho ng tháng 5, COD (Hình 5), Nitrite (Hình
7), TAN (Hình 8), Phosphate (Hình 9) và Chlorophyl-a (Hình 12) cao nh t trong
khi DO gi m th p nh t (Hình 4). Trong th i gian sên vét m ng (tháng 4 và 10),
trong th p nh t (Hình 3). H2 S t ng i cao các tháng 3 và 4 (Hình 6). Fe
cao vào u mùa m a (Tháng 5-6) và th i i m sên vét m ng chính (tháng 10)
(Hình 11). Nhi t
bi n ng khơng có xu h ng rõ ràng gi a các tháng. TOM
t ng i cao vào cu i v nuôi tôm th 2 (Tháng 8-9).
35

m n (%o)

30
c 5 tu i

25

c 10 t u i

20

c 15 t u i

15

M m - Giá

10

D a lá
Khơng có r ng

5

Sơng

0
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Tháng

Hình 1: Biˆ n đ

ng đ

m»n cº a n m c theo các tháng ª các mơ hình tơm r ng

9 .0

pH

8 .5
8 .0

c 5 tu i

7 .5

c 10 t u i
c 15 t u i

7 .0
6 .5

M m - Gi á

6 .0

D a lá
Khơn g có r ng

5 .5

Sơ ng

5 .0
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

T h án g

Hình 2: Biˆ n đ

ng pH n m c the o các tháng ª các mơ hình tơm r ng

45

trong (cm)

40
35

c 5 tu i

30

c 10 tu i

25
20

c 15 tu i
M m - Giá

15

D a lá

10

Khơn g có r n g

5

Sơ ng

0
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

T hán g

Hình 3: Biˆ n đ

12

ng đ

trong nm c the o các tháng ª các mơ hình tơm r ng


Trỉeng ) i hUc C/ n Th

T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

9
8

Ox y h oà tan (mg / L)

7
6

c 5 tu i

5

c 10 tu i

4

c 15 tu i

3

M m - Giá

2

D a lá

1

Kh ơn g có r ng

0

Sơ ng

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

T háng

Hình 4: Biˆ n đ

ng Ơxy hịa tan cº a n m c theo các tháng ª các mơ hình tơm r ng

25

COD (mg / L)

20

c 5 tu i
c 10 tu i

15

c 15 tu i
M m - Giá

10

D a lá
5

Kh ơng có r n g
Sơ ng

0
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

T háng

Hình 5: Biˆ n đ

ng COD cº a n m c theo các tháng ª các mơ hình tơm r ng

0 .05
c 5 tu i

H2 S (mg / L)

0 .04

c 1 0 tu i
c 1 5 tu i

0 .03

M m - Giá
0 .02

D a lá
Kh ơn g có r ng

0 .01

Sơ ng
0 .00
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

T h án g

Hình 6: Biˆ n đ

ng H 2S cº a nm c theo các tháng ª các mơ hình tơm r ng

0.08
0.07

NO2- (mg / L)

0.06
c 5 tu i

0.05

c 1 0 tu i

0.04

c 1 5 tu i

0.03

M m - Giá

0.02

D a lá
Khơng có r ng

0.01

Sơng

0.00
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Tháng

Hình 7: Biˆ n đ

ng Nitrite cº a nm c theo các tháng ª các mơ hình tơm r ng
13


Trỉeng ) i hUc C/ n Th

T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

0.35
0.30
0.25
TAN (mg / L)

c 5 tu i
0.20

c 10 t u i
c 15 t u i

0.15

M m - Giá
0.10

D a lá

0.05

Kh ơng có r ng
Sơn g

0.00
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

T háng

Hình 8: Biˆ n đ

ng TAN cº a nm c theo các tháng ª các mơ hình tơm r ng

0.09
0.08
P O 4 (mg / L)

0.07

c 5 tu i

0.06

c 10 tu i

0.05

c 15 tu i

0.04

M m - Giá

0.03
0.02

D a lá

0.01

Khơng có r ng
Sơng

0.00
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Tháng

Hình 9: Biˆ n đ

ng Phosphate cº a n m c the o các tháng ª các mơ hình tơm r ng

1.4

Tann in (mg / L)

1.2
1.0

c 5 tu i

0.8

c 10 t u i
c 15 t u i

0.6

M m - Giá

0.4

D a lá

0.2

Kh ơng có r ng

0.0

Sơn g
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

T hán g

Hình 10: Biˆ n đ

ng Tannin cº a n m c theo các tháng ª các mơ hình tơm r ng

4.0

Fe2 + (mg / L)

3.5
3.0

c 5 tu i

2.5

c 10 t u i

2.0

c 15 t u i

1.5

M m - Giá

1.0

D a lá
Khơng có r ng

0.5

Sơng

0.0
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

T háng

Hình 11: Biˆ n đ
14

ng Fe cº a nm c the o các tháng ª các mơ hình tôm r ng

Trỉeng ) i hUc C/ n Th

T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

40

Chloroph yl-a (µg / L)

35
30

c 5 tu i

25

c 10 t u i

20

c 15 t u i

15

M m - Giá

10

D a lá

Khơng có r ng

5

Sơng

0
2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Tháng

Hình 12: Biˆ n đ

ng Chlorophyl-a cº a n m c theo các tháng ª các mơ hình tơm r ng

3.2 Tơm tı nhiên trong các mơ hình tơm r ng
S n l ng tơm t nhiên thu
c các mơ hình tơm r ng
c trình bày Hình
13 và 14. S n l ng tôm t nhiên t ng d n t tháng 2 n tháng 5 và gi m th p
trong các tháng mùa m a. Gi a các mơ hình tơm r ng, n ng su t tôm t nhiên
khác nhau không ý ngh a, ngo i tr mơ hình tơm - d a lá có n ng su t trung bình
385.3 kg / ha m t n c/ n m, cao nh t và khác bi t có ý ngh a so v i các mơ hình
khác (P<0,05). Các lồi tơm t nhiên thu
c bao g m ch y u là tôm th
(Penaeus merguiensis, P. indicus), tôm t (Metapenaeus ensis) và tôm b c
(Metapenaeus lysianassa).

N ng su t tôm (kg/ha n

c /tháng)

140.00
c 5 tu i
c 10 t u i
c 15 t u i
M m-Giá
D a lá
Khơng có r ng

120.00
100.00
80.00
60.00
40.00
20.00
0.00
1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Tháng

Hình 13: Biˆ n đ

ng s§n lm ng tơm tı nhiên thu m
đ

c ª các mơ hình tơm - r ng

N ng su t tôm (kg/ha n

c /n m)

600.00
500.00
385.30

400.00
300.00
200.00

156.03

165.38

173.45

176.55

176.50

100.00
0.00
c 5 tu i

c 10 tu i

c 15 tu i

M m -G iá

D a lá

Khô n g c ó

Hình 14: S§n lm ng tơm tı nhiên thu m
đ
c trong n m t các mơ hình tôm-r ng

15


Trỉeng ) i hUc C/ n Th

T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

3.3 Th§o lu–n
K t qu nghiên c u cho th y h u h t các y u t thu lý hóa các vng và sơng
khác nhau không ý ngh a (B ng 2) và ch t l ng n c

u vuông và cu i vuông
khác nhau c ng không ý ngh a th ng kê. Tuy v y, các y u t này bi n ng l n
theo mùa v (Hình 1-12). So v i các tiêu chu n ch t l ng n c cho nuôi tôm
(B ng 3), ch t l ng n c trong các vng tơm -r ng có c u trúc r ng khác nhau
Cà Mau h u h t v n m c cho phép cho s phát tri n c a tôm.
L ng lá r ng và phân h y các vng tơm - r ng có l là lý do chính làm cho
TAN, Tannin, Phenol, Chlorophyl-a, và TOM các vuông t ng i cao h n so
v i sông n c ch y. Tuy nhiên, n c sơng có H2 S, Nitrite và Fe cao h n n c
vng. i u này có l do vi c sên vét bùn t các vuông
ra sông, do giao thông
khu y d ng, và do ch t th i sinh ho t t các khu dân c (Johnston et al., 2002).
N c sơng c ng có
c cao h n trong vuông do l ng ch t phù sa r n c a n c
sông cao (Johnston et al., 2002), trong khi vào ao phù sa
c l ng t . M c dù các
vng 16, 17, 18 khơng cịn r ng, tuy nhiên, do r ng tr ng m i
c khai thác 2
n m tr c (lúc 15 tu i) nên v n còn nhi u g c, cành ang phân h y. i u này d n
n pH, COD, H2 S, TAN, PO43-, và Chlorophyl-a nh ng vuông này t ng i
cao h n các mơ hình khác.
B§ng 3: Tiêu chu› n ch' t l m ng nm c cho nuôi tôm

No. Y u t

Ph m vi
cho phép
5-35

1

Salinity (‰)

2
3

PH
DO (mg/L)

5
6

COD (mg/L)
H2S (mg/L)

7
8

N-NO2- (mg/L)
TAN (mg/L)

9

Chlorophyll-a (µg/L) 50-200

Ph m vi thích
h p nh t
10-30
15-30
7-9

>3,5-bão
hịa
5-6
10-200
80-100
Khơng phát
hi n
<0,03
<4-5
<0,4

Tham kh o
Boy,1990
Chanratchakool et al., 1995
Boy và Fast, 1992
Boy và Fast (1992)
Chanratchakool et al., 1995
Chattopadhyay, 1998
Boy và Fast, 1992
Chanratchakool et al., 1995
Boy và Fast, 1992
Boy và Fast, 1992
Chanratchakool et al., 1995
Chattopadhyay, 1998

N m 2003, l ng m a Cà Mau trung bình 53,48mm (0-206mm) m i tháng mùa
khô và 370mm (210-522mm) m i tháng mùa m a (S Tài Nguyên - Môi Tr ng
Cà Mau, 2004). L ng m a này ã chi ph i l n n s bi n ng các y u t th y
lý hóa.
m n và nhi t

cao vào mùa khơ và th p vào mùa khô trong nghiên
c u này c ng phù h p v i k t qu c a Jonhston et al. (2002) và An (2002).
m n gi m nhanh vào u mùa m a c n
c chú ý vì có th nh h ng l n n
tơm. Do các vuông tôm r ng n m trong khu v c t b phèn ti m tàng (Hong,
1999), t phèn b vng r t d b ơxy hóa và xu ng m ng khi có m a (Hong,
1999) và ây c ng là lý do làm pH n c gi m th p vào u mùa m a. Sên vét
m ng ph bi n vào tháng 9 c ng là lý do làm pH n c th p trong các tháng này.

16


T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

Trỉeng ) i hUc C/ n Th

Johnston et al. (2002)
ngh không nên ào m ng sâu, trong khi ó, Buu và
Phuong (1999) ngh tr ng cây trên b
h n ch nh h ng c a phèn.
H u h t các vuông tôm-r ng có tr ng khơng ng p n c, vì th , mùa n ng, lá r ng
không nh h ng l n i v i ch t l ng n c. Tuy nhiên, mùa m a, lá phân h y
nhanh và n c th i
t tr ng xu ng m ng, làm cho COD, Nitrite, TAN,
Phosphate và Tannin t ng cao nh ng hàm l ng Ơxy hịa tan gi m th p. Tuy
nhiên, hàm l ng Ơxy hịa tan trong nghiên c u này t ng
ng v i k t qu
nghiên c u c a Viet et al. (2002) (4-8.1mg/L) và cao h n k t qu c a Johnston et
al. (2002) (trung bình 3,7mg/L).
Hàm l ng Chlorophyl-a trong nghiên c u này t ng

ng v i kh o sát c a An
(2003) nh ng cao h n so v i Johnston et al. (2002). Tannin ti t ra t lá cây r ng
có nguy c gây c cho tôm (Fit zgerald JR, 2000), tuy nhiên, n ng
gây c cho
tơm n nay v n ch a có nghiên c u nào c p.
L ng lá hi n di n
áy m ng nhi u vào các tháng 3-4 (Tr n Ng c H i et al.,
2004) có l là nguyên nhân làm cho H2 S trong vuông cao. H n n a, trong giai o n
này, áy m ng th ng b khu y ng do ng i dân ti n hành sên ng m. i u này
c n nên tránh vì hàm l ng H2 S khá cao so v i kho ng cho phép cho tôm.
V tô m t nhiên trong các vuông, Johnston et al. (2000) cho r ng, mùa cao i m
tôm gi ng vào vuông là tháng 10-11 và tháng 4-5 v i m t
d i 1 con tôm
gi ng/m3. T ng t nh k t qu nghiên c u này, nhi u báo cáo c ng cho r ng,
tơm t nhiên có n ng su t cao trong mùa khô v i tôm b c (Metapenaeus
lysianassa) chi m u th và n ng su t th p vào mùa m a v i tôm
t
(Metapenaeus ensis) chi m u th (Johnston et al., 2000).
i u quan tr ng c a
nghiên c u này là, gi a các mơ hình tơm r ng và mơ hình khơng có r ng có n ng
su t tơm khác bi t khơng có ý ngh a (P>0,05). i u này cho th y r ng, vi c thu
ho ch r ng tồn b c ng khơng nâng cao áng k n ng su t tơm.
c bi t, mơ
hình tơm - d a lá có n ng su t cao nh t so v i các mơ hình khác. ây c ng có l là
do các vng này
c ào và sên vét nhi u b ng máy, n c sâu h n, và r ng
c ng không dày c nh các vuông r ng
c hay m m giá. H n n a, tơm có th
lên tr ng tìm m i do tr ng
c ng p n c. i u này c ng cho th y r ng, d a

n c c ng r t t t cho tôm. Simeona và Santiago (2000) c ng báo cáo r ng, mơ
hình nuôi tôm cá k t h p v i d a lá có k t qu r t t t Philippines.
4 K´ T LU N VÀ ˜

NGH˛

4.1 Kˆ t lu–n
H u h t các y u t th y lý hóa sinh sai khác nhau khơng có ý ngh a th ng kê gi a
các mơ hình tơm - r ng, nh ng bi n ng r t l n theo mùa. Ch t l ng n c v n
m b o cho ngh nuôi tôm sinh thái. Tuy nhiên, n c m ng x u h n vào mùa
m a. i u này c n có gi i pháp th a áng. N ng su t tôm t nhiên vng tơm
khơng có r ng khác bi t khơng ý ngh a th ng kê so v i vng có r ng. Vng có
d a n c v n cho n ng su t t t so v i r ng
c hay m m-giá. i u này cho bi t
có nh ng y u t khác tác ng l n i v i tôm h n là lá r ng và ch t l ng n c.
T các k t lu n trên cho th y tri n v ng t t phát tri n nuôi tôm sinh thái n u mơ
hình
c qu n lý t t.
17


T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

Trỉeng ) i hUc C/ n Th

4.2 ¯ nghˇ
- C n phát tri n mơ hình ni tơm sinh thái
áp ng nhu c u tôm ch t l ng
cao hi n nay. Tuy nhiên, c n nghiên c u và xem xét thêm v cách thi t k , t l
r ng/m ng, m t

cây r ng, m t
tôm cá th nuôi.
- T ng c ng t p hu n ng i dân áp d ng mơ hình, c ng nh t ng c ng các
ho t ng ti p th và xu t kh u s n ph m sinh thái.
TÀI LI˚ U THAM KHƒ O
An, N.T. (2002). ‘Mekong Delta water quality and sustainable aquaculture development’. In
Populus J., Martin J-L, An, N.T . (Eds), Shrimp farming sustainability in the Mekong
Delta: Environmental and technical approaches. Proceeding of the workshop held in
Travinh (Vietnam), 3-8 March, 2002: Abstract, p. 2
APHA, AWWA and WPCF (Americant Public Heal Association, American Water Works
Association and Water pollution Control Federation) (1989). Standard methods for the
examination of water and wastewater. 7th ed. APHA, Washington, D.C.
Be, N. V. (2000). An eveluation of coastal forest and fishery resources management strategies
in Camau and Bentre provinces in the mekong Delta, Vietnam. PhD Thesis, University of
Philippines Los Banos.
Binh, C.T., M. J. Phillips and H. Demaine (1997). ‘Integrated shrimp-mangrove farming
systems in the Mekong Delta of Vietnam’. Aquaculture Research, 28, 599-610.
Boy, C. E. (1990). Water quality in ponds for aquaculture. Auburn University.
Boy, C. E and A. W. Fast (1992). ‘Pond monitoring and management’. In: Fast, A. W.,
Lester, L.J. (Eds.), Marine Shrimp Culture: Principle and Practices. Elsevier, Amsterdam
Buu, T . C and D. X. Phuong (2000). ‘Selection of suitable mangrove species to rehabilitate
the forests on high beds and embankments of shrimp ponds in Ca Mau’. In: Hong, P. N.,
N. H. Tri, and Q. H. Dao (Ed.), Management and Sustainable Use of Natural Resources
and Environment in Coastal Wetlands, Proceedings of the Scientific Workshop in Hanoi,
1-3 Nov 1999. MERD/CRES and ACT MANG, Hanoi, 124-129.
Chanratchakool, P., J. F. T urnbull, S. Funge- Smith and C. Limsuwan (1995). Health
management in shrimp ponds (2nd ed). Aquatic Animal Health Research Institute,
Bangkok.
Chattopadhyay, G.N. (1998). Chemical analysis of fish pond soil and water. Daya Publishing
House, Delhi.

Christensen, S.M., 2003. Coastal Buffer and Conservation Zone Management in the Lower
Mekong Delta, Vietnam: Farming and Natural resources Economics. PhD Thesis.
Department of Economics and Natural Resources. T he Royal Veterinary and Griculture
University, Copehagen, Denmark.
Department of Fisheries - Ca Mau province (2003). Annual report on the results of activities
in 2003 and plans for 2004. 18p.
Fitzgerald JR, W. J. (2000). ‘Integrated mangrove forest and aquaculture systems in
Indonesia’. In: Primavera, J.H., Garcia, L.Ma.B., Castranos, M.T ., Surtida, M.B. (Eds.),
Mangrove –Friendly Aquaculture. SEAFDEC, 21-34.
Hong, P. N. (1999). Mangrove of Vietnam. Agricultural Publishing House, Hanoi.
Johnston, D., M. Lourey, D. Van T ien, T. T. Luu and T . T . Xuan (2002). ‘Water quality and
plankton densities in mixed shrimp-mangrove forestry farming systems in Vietnam’.
Aquaculture Research, 33, 785-798.

18


T) p chí Nghiên cqu Khoa hUc 2006: 8-19

Trỉeng ) i hUc C/ n Th

Johnston, D., N. V. T rong, D. V. T ien, T . T . Xuan (2000). ‘Shrimp yields and harvest
characteristics of mixed shrimp-mangrove forestry farms in southern Vietnam: factors
affecting production’. Aquaculture, 188, 263-284
Minh, T .H., A. Yakupitiyage and D.J. Macintosh (2001). Management of the Integrated
Mangrove Aquaculture Systems in the Mekong Delta of Vietnam. IT CZM Monograph
No 1, AARM, AIT .
Rajendran, N. and K. Kathiresan (1999). ‘Do decomposing leaves of mangroves attract
fishes’? Current Science, 77, 972-976.
Simoena, M.A. and R. B. Santiago (2000). ‘Philippines: Mangrove-friendly aquaculture’. In:

Primavera, J. H., L. Ma. B. Garcia, M. T. Castranos and M. B. Surtida (Eds), Mangrove –
Friendly Aquaculture. SEAFDEC, 41-56.
T akashima, F., 2000. ‘Silvofishery: an aquaculture system harmonized with the environment’.
In: Primavera, J.H., Garcia, L.Ma.B., Castranos, M.T., Surtida, M.B. (Eds.), Mangrove –
Friendly Aquaculture. SEAFDEC, 13-19.
Tr n Ng c H i, A. Yakupitiyage, S. Bomthanarat, O. Pedesen and P. Partpian (2004) Nghiên
c u s bi n ng c a l ng lá r i và tích l y trong các vng tơm - r ng Cà Mau. T p
chi Khoa h c - i h c C n Th , trang 64-72.
T uan, N. A., N. T . Phuong and T. N. Hai, 1997. ‘T echnical and socio-economic aspects of
the integrated mangrove – shrimp farming in Ngoc Hien District, Ca Mau province’. In:
Thanh, D. N., N. T. An, L. T . Phan, N. P. Trinh, V. S. T uan (Ed.), Proceedings of the
First National Conference on Marine Biology, Nha T rang, Vietnam. Science and
T echnological Publishing House, Ha Noi, 444-452
Viet, T . V., T. V. Phuong, T. D. Dinh, N. T . Ho and T . N. Hai (2002). ‘Trials on the
integrated mangrove – shrimp farming system in Ngoc Hien and Dam Doi district, Ca
Mau province’. In: Minh L Q, Luc C V, Xe D V, T uan N A (Ed.), The Selection of
scientific works, Can Tho University, 313-318.

19