THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHI TRẢ BHXH Ở HUYỆN CẨM XUYÊN TỪ NĂM 2000

THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHI TRẢ BHXH Ở HUYỆN CẨM XUYÊN
TỪ NĂM 2000 - 2002
I. Vài nét khái quát về BHXH ở Huyện Cẩm xuyên
1. Quá trình hình thành và phát triển BHXH huyện Cẩm xuyên
Chính sách BHXH đã được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và tổ chức thực
hiện ngay từ khi thành lập nước, trên cơ sở Hiến pháp năm 1946 của nước Việt
Nam dân chủ cộng hoà, Chính phủ đã ban hành sắc lệnh 29/SL ngày 12/3/1947
quy định về các chế độ trợ cấp ốm đau, tai nạn lao động, hưu trí cho công nhân
viên chức Nhà nước. Giai đoạn này (1945), đất nước trong hoàn cảnh kháng chiến,
kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, thiếu thốn nên BHXH mới thực hiện được
một số chế độ cơ bản với mức trợ cấp thấp, mức hưởng còn mang tính bình quân,
chưa có tính chất lâu dài. Chính sách BHXH chưa có quỹ riêng để thực hiện,
100% nguồn quỹ lấy từ ngân sách. Tuy vậy, trong suốt những năm kháng chiến
chống xâm lược, chính sách BHXH nước ta cũng đã góp phần ổn định về mặt thu
nhập ổn định cuộc sống cho công nhân viên chức, quân nhân và gia đình họ, góp
phần rất lớn trong việc động viên sức người sức của cho thắng lợi của cuộc kháng
chiến chống xâm lược thống nhất đất nước. Và khi Bộ luật lao động được quốc hội
nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 15/7/1995 cho các đối
tượng hưởng BHXH là công nhân viên chức và lực lượng vũ trang. Nhưng kể từ
ngày 1/1/1995 các chế độ BHXH được thực hiện theo quy định của Bộ lao động
và được cụ thể hoá bằng Điều lệ BHXH ban hành kèm theo Nghị định 12/CP ngày
26/1/1995 của Chính phủ. Nhưng nghị định này được bổ sung bằng NĐ số
01/2003/NĐ - CP ngày 09/01/2003 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số
điều của Điều lệ Bảo Hiểm Xã Hội ban hành.
Hệ thống BHXH Việt Nam ra đời có 61 cơ quan tại 61 tỉnh, thành trong cả
nước.
Ngày 11/7/1995, BHXH huyện Cẩm Xuyên chính thức được thành lập theo
quyết định của BHXH tỉnh Hà Tĩnh và BHXH Việt Nam, cơ sở biên chế từ công
đoàn Lao động và Phòng thương binh xã hội chuyển sang, chịu sự quản lý theo
ngành dọc:
• Bảo hiểm xã hội Việt Nam

BHXH Tỉnh
BHXH Huyện
Giám đốc BHXH Huyện
Bộ phận thu
Bộ phận chi
Bộ phận phụ trách kế toán
• Bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
• Bảo hiểm xã hội huyện thị, thành phố thuộc tỉnh.
BHXH tỉnh nói chung và BHXH Huyện Cẩm Xuyên nói riêng là đơn vị dự
toán cấp 3 của hệ thống BHXH Việt Nam, chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của
BHXH tỉnh Hà Tĩnh.
2. Cơ cấu tổ chức của BHXH Huyện Cẩm Xuyên.
BHXH huyện Cẩm Xuyên có cơ cấu tổ chức theo sơ đồ sau:
Sơ đồ tổ chức của BHXH Huyện Cẩm Xuyên
Giám đốc BHXH
- Làm việc theo chế độ thủ trưởng, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ.
- Là người chịu trách nhiệm trước nhà nước và cơ quan cấp trên về việc tổ
chức thực hiện nhiệm vụ kế hoạch được giao.
- Tổ chức, chỉ đạo và đề ra các biện pháp cụ thể nhằm hoàn thiện kế hoạch
được giao.
 Bộ phận phụ trách kế toán, có chức năng:
Tiếp nhận chuyển đến, chuyển đi của các đối tượng hưởng lương hưu và trợ cấp
BHXH.
- Duyệt chế độ ốm đau, thai sản
- Duyệt hồ sơ hưu trí
- Duyệt chế độ tử tuất.
 Bộ phận kế toán chi:
- Lập dự toán chi hàng năm tích duyệt cấp trên
- Tổ chức chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH, chế độ thai sản, nghỉ dưỡng
sức

- Đầu mối ngân hàng để tiền mặt chi trả hàng tháng theo kế hoạch cụ thể và
thực hiện thanh quyết toán với BHXH cấp trên.
 Bộ phận kế toán thu:
Thu BHXH các đơn vị trực thuộc thành phố, tổ chức thực hiện để hoàn thành
kế hoạch hàng năm và phấn đấu thu năm sau cao hơn năm trước, tận thu các đơn
vị tồn đọng nợ…
3. Nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể của BHXH huyện Cẩm Xuyên.
Huyện Cẩm Xuyên có địa bàn gồm 27 xã có đối tượng hưởng lương hưu và
trợ cấp BHXH hàng tháng hơn 11.555 người, trên 85 đơn vị tham gia BHXH.

+
Nhiệm vụ:
BHXH huyện Cẩm Xuyên là cơ quan trực thuộc BHXH tỉnh Hà Tĩnh, thực
hiện nhiệm vụ do BHXH tỉnh giao, bao gồm:
- Tiếp nhận đăng ký hưởng chế độ BHXH do BHXH tỉnh chuyển đến.
- Thực hiện việc đôn đốc, theo dõi nộp BHXH đối với người sử dụng lao
động và người lao động trên địa bàn huyện.
- Tổ chức mạng lưới hoặc trực tiếp chi trả các chế độ BHXH cho người
được hưởng trên địa bàn huyện.
+
Quyền hạn :
- Tạm ngừng hoặc từ chối chi trả cho đối tượng hưởng BHXH khi có kết
luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về hành vi sai phạm để hưởng chế độ
BHXH.
- Uỷ quyền cho đơn vị sử dụng lao động chi trả trợ cấp ốm đau, thai sản.
4. Khó khăn, thuận lợi
 Khó khăn:
– Là đơn vị có đông đối tượng hưởng lương hưu và trợ cấp hàng tháng (hơn
15.579 người) lại thường xuyên biến động.
– BHXH của huyện chưa nắm chắc tình hình tăng , giảm đối tượng, nhất là

khi đối tượng hết hạn hưởng chế độ hoặc khi đã chết. Các trường hợp sai, hưởng
khống.
– Việc chi trả cho các chế độ ngắn hạn đang diễn ra tràn lan do chưa có các
quy định cần thiết.
– Quá trình chi trả cũng có nhiều bất cập, một số địa phương mới chú tâm đến
việc chi trả cho đối tượng mà chưa quan tâm đến các yếu tố khác để quản lí đối
tượng. Như vậy BHXH vẫn chưa đi sâu đi sát thực tế.
 Thuận lợi :
– Được sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của BHXH tỉnh Hà Tĩnh, huyện ủy, hội
đồng nhân dân, ủy ban nhân dân huyện .
– Sự phối hợp của các ban ngành hữu quan các đơn vị sử dụng lao động, các
phường xã trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
– Sự nổ lực phấn đấu của tập thể cán bộ công chức khắc phục khó khăn hoàn
thành kế hoạch được giao.
5. Những kết quả đạt được
Qua những năm thực hiện chính sách BHXH đổi mới, đến nay có thể khẳng
định rằng những quan điểm, nội dung và phương pháp đổi mới chính sách BHXH
của Đảng và Nhà nước ta đã hoàn toàn đúng đắn phù hợp với mục tiêu đổi mới
toàn diện đất nước. Công tác BHXH đã từng bước khẳng định tầm quan trọng và vị
thế của mình đối với việc phát triển kinh tế – xã hội của đất nước nói chung và
BHXH huyện Cẩm Xuyên nói riêng, cũng như việc đảm bảo quyền lợi về BHXH
cho người lao động bằng những kết quả cụ thể. Trong những năm vừa qua, BHXH
huyện Cẩm Xuyên đã đạt được những thành tích chủ yếu sau :
 Về đối tượng tham gia BHXH.
Bảng 1 : Số lao động đóng BHXH ở huyện Cẩm Xuyên 2000-2002
Năm 2000 2001 2002
Số lao động(người) 3.196 3.260 3300
(Nguồn số liệu : BHXH huyện Cẩm Xuyên)
Dựa vào bảng số liệu trên có thể thấy, số lao động tham gia BHXH ở huyện
Cẩm Xuyên tăng dần qua các năm. Năm 2001 tăng 64 người so với năm 2000

tương ứng với tỷ lệ tăng là 2%, còn năm 2002 tăng 40 người so với năm 2001 tức
là tăng 1.2%. Nguyên nhân của sự tăng thêm này là do nền kinh tế xã hội phát
triển. Mặt khác do sự tuyên truyền hướng dẫn tận tình của cán bộ trong cơ quan
mà mọi người lao động cũng như người sử dụng lao động hiểu rõ tầm quan trọng
của BHXH và sẵn sàng tham gia đóng BHXH.
 Về đối tượng được hưởng BHXH.
Từ khi mới thành lập, BHXH Cẩm Xuyên được tỉnh Hà tĩnh giao cho quản lý
gần 7000 lao động thuộc địa bàn huyện Cẩm Xuyên. Và tính đến nay số đối tượng
hưởng BHXH thường xuyên trên địa bàn huyện được thể hiện dưới bảng thống kê
sau :
Bảng 2 : Số lao động hưởng BHXH ở huyện cẩm Xuyên 2000-2002
Năm 2000 2001 2002
Số lao động (người) 10.681 10. 940 11.555
(Nguồn số liệu : BHXH huyện Cẩm Xuyên)
Dựa vào bảng số liệu trên ta thấy, số lượng đối tượng hưởng BHXH ở huyện
Cẩm Xuyên biến đổi qua các năm. Sự biến đổi không ngừng của số lượng đối
tượng hưởng BHXH do những nguyên nhân chính sau :
- Hàng năm, có những người trong độ tuổi lao động đến tuổi nghỉ hưu do quy
định của Bộ luật lao động (nam : 60, nữ : 55 ) về hưu và hưởng trợ cấp hưu trí.
- Có những người đang trong độ tuổi lao động có tham gia BHXH không may
gặp phải những tai nạn rủi ro trong qua trình lao động, làm giảm hoặc mất khả
năng lao động cũng được hưởng trợ cấp tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp theo
điều lệ BHXH Việt Nam....
Nhìn chung, sự biến đổi này là không nhiều lắm và tăng dần qua các năm.
 Công tác thu BHXH
Từ tháng 1/1995 đến tháng 9/1995, nhiệm vụ thu BHXH do ngành thuế và tài
chính thu, chỉ đến tháng 10/1995 BHXH huyện Cẩm Xuyên mới trực tiếp thu.
Theo điều lệ BHXH, bộ phận thu phải theo nghi chép đóng của từng đơn vị chính
xác đến từng người, từng tháng. Đây là nghiệp vụ mới đặt ra mà trước đây chưa có
nên bước đầu thực hiện gặp rất nhiều khó khăn. Nhận thức được nhiệm vụ quan

trọng đó BHXH huyện Cẩm Xuyên đã đề ra những biện pháp sau :
- Cử cán bộ thường xuyên bám sát cơ sở, nắm vững chắc tình hình lao động-
quỹ lương, tình hình sản xuất kinh doanh, tận tình hướng dẫn các chế độ và các
biểu mẫu mới.
- Đối chiếu thu hàng quý cũng như thanh toán chế độ ốm đau, thai sản kịp
thời, chính xác được cơ sở ghi nhận.
- Kết hợp chặt chẽ với phòng Lao động- Thương binh và Xã hội huyện, Công
đoàn lao động huyện và uỷ ban nhân dân các xã trong việc vận động hướng dẫn cơ
sở tư nhân có sử dụng từ 10 lao động trở lên thực hiện chế độ BHXH theo qui định
của pháp luật.
Nhờ những biện pháp trên, BHXH đã xác định tương đối đầy đủ số đơn vị
đóng trên địa bàn huyện cùng với số lao động và tổng quỹ tiền lương để xác định
được số thu BHXH. Nhìn chung, công tác thu đạt được kết quả tốt, tổng thu
BHXH năm sau cao hơn năm trước. Số đơn vị và số lao động tham gia BHXH tăng
lên cũng là một nguyên nhân cơ bản làm cho số thu của huyện Cẩm xuyên tăng
lên. Thực tế, số thu của BHXH huyện Cẩm xuyên trong những năm qua như sau :
Bảng 3 : Công tác thu BHXH ở huyện Cẩm Xuyên 2000-2002
Năm Kế hoạch thu
(đơn vị : triệu VNĐ)
Số tiền thu được
(đơn vị : triệu VNĐ)
2000 3.017 3.014
2001 3.610 3.613
2002 3.660 3.590
(Nguồn số liệu : BHXH huyện Cẩm Xuyên)
Bằng những cố gắng, BHXH huyện Cẩm xuyên đã thực hiện công tác thu với
một kết quả khả quan. Hàng năm, tổng thu luôn xấp xỉ bằng chỉ tiêu kế hoạch đã
đề ra. Cụ thể, năm 2000, số tiền thu BHXH là hơn 3 tỉ đồng, đạt tỉ lệ 99,90% so
với kế hoạch đã đề ra.Năm 2002, con số này lên tới gần 3,6 tỉ đồng, đạt 98,09% so
với kế hoạch đã đề ra. Đặc biệt năm 2001, số tiền thu được là hơn 3,6 tỉ, vượt mức

kế hoạch đã đề ra là 0,08%.
 Công tác chi trả các chế độ BHXH.
Đây là một trong những nhiệm vụ chủ yếu của ngành BHXH. Trong 3 năm
qua, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn nhưng cơ quan vẫn không ngừng phấn đấu để
hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Bảng 4 : Tình hình chi trả BHXH ở huyện Cẩm Xuyên 2000-2002
Năm 2000 2001 2002
Tổng chi (đơn vị : triệu VNĐ) 17.212,829 19.793,537 20.298,888
(Nguồn số liệu : BHXH huyện Cẩm Xuyên)
Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2002, số tiền đã chi trả BHXH cho các đối
tượng là hơn 57,3 tỉ. Số chi BHXh tăng dần qua các năm là một dấu hiệu cho thấy
số người tham gia BHXH ngày càng tăng. Nếu năm 2000, tổng chi BHXH chỉ đạt
hơn 17,2 tỉ đồng thì đến năm 2002 tổng chi lên đến gần 20,3 tỉ đồng.Tỷ lệ chi
BHXH thông qua hai nguồn thể hiện qua bảng thống kê sau.
Bảng 5 : Bảng thống kê các nguồn chi BHXH ở huyện Cẩm Xuyên
2000-2002
Chỉ tiêu
năm
Chi từ ngân sách
Nhà nước
(đơn vị: triệuVNĐ)
Chi từ
quỹ BHXH
(đơn vị : triệuVNĐ)
Tỉ lệ chi từ ngân
sách so với tổng chi
(đơn vị:triệuVNĐ)
2000 16.110,875 1.101,954 93,60%
2001 18.661,953 1.131,584 94,28%
2002 18.689,492 1.609,396 92,07%

(Nguồn số liệu : BHXH huyện Cẩm Xuyên)
 Công tác đối chiếu tờ khai và cấp sổ BHXH.
Thực hiện theo kế hoạch chỉ đạo của BHXH huyện cẩm xuyên, BHXH huyện
tập trung đôn đốc cơ sở hoàn thiện tờ khai cấp sổ BHXH đã được đối chiếu, viết
bổ sung sổ BHXH đã được cấp và tiếp tục đối chiếu tờ khai cấp sổ BHXH ở
những đơn vị còn đông người lao động chưa được cấp sổ BHXH.
Đến ngày 31/12/2002, toàn huyện đã :
- Đối chiếu được 2.955 tờ khai cấp sổ BHXH đạt 89,54% so với số lao
động đóng BHXH năm 2002.
- Đã cấp được 2.843 sổ BHXH, đạt 86,15% so với số lao động đóng
BHXH năm 2002.
Qua công tác cấp sổ BHXH, công tác quản lý lao động, quản lý hồ sơ của các
đơn vị sử dụng lao động cũng được chấn chỉnh, kiện toàn và được quan tâm hơn
trước.
6. Một số điểm còn tồn tại:
Bên cạnh những kết quả đạt được công tác chi trả còn một số tồn tại cần được
khắc phục.
- Quá trình chuyển đổi nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang cơ chế thị
trường kéo theo sự chuyển đổi cơ chế BHXH. Sự chuyển đổi này gây ra một số
vướng mắc trong việc giải quyết quyền lợi một số chính sách cũ và chính sách
mới, giữa thời gian đóng bảo hiểm và thời gian hưởng…mặt khác, trong quy định
về BHXH còn những điểm chưa thật sự phù hợp như tuổi nghỉ hưu- giữa nam và
nữ, giữa các nhóm lao động…Điều này gây khó khăn trong tổ chức thực hiện của
BHXH huyện với các đơn vị, với người lao động khi đi giải quyết quyền lợi cụ thể
của họ.
- Số người trong độ tuổi lao động tăng nhanh nhưng số người tham gia BHXH
chỉ chiếm khoảng 40% tống số lao trong địa bàn huyện. Phần lớn số người tham
gia BHXH đều nằm trong đối tượng bắt buộc. Các chủ sử dụng lao động trong các
doanh nghiệp ngoài quốc doanh luôn tìm cách tránh né hoặc cố tình vi phạm luật
lao động, kí hợp đồng ngắn hạn, thậm chí không kí hợp đồng lao động, kí quyết

định lương thấp hơn mức hưởng để không thực hiện tốt việc trích nộp BHXH hoặc
thực hiện hiện ở mức tượng trưng nhằm đối phó.
- Nhận thức của người lao động còn hạn chế, chưa thấy rõ được ý nghĩa của
5% tiền lương đóng BHXH để hưởng cao hơn do có phần của chủ sử dụng lao
động đóng 15% tổng quỹ lương và được Nhà nước hỗ trợ, là lợi ích thiết thực lâu
dài như ốm đau, thai sản…Bên cạnh đó còn nhiều cơ quan chầy ỳ, né tránh nợ
BHXH ý thức chấp hành điều lệ BHXH còn lỏng lẻo. Do đó cần phải có những
luật định chặt chẽ hơn.
- Địa bàn huyện rộng lớn, số đơn vị đóng trên địa bàn nhiều, số lao động đông
trong khi số cán bộ làm việc tại BHXH huyện còn rất ít, nơi làm việc chật hẹp…
các đơn vị sử dụng, thường ỷ vào cán bộ BHXH (trong việc tăng giảm và đối chiếu
mức đóng) nên cán bộ công nhân ở phòng BHXH phải làm việc rất căng thẳng.
Tất cả những khó khăn đó đã trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra ảnh hưởng không
nhỏ đến việc thực hiện công tác BHXH trên địa bàn huyện.