Thực trạng công tác cổ phần hoá ở trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc

Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
LI M U
T sau i hi ng ton quc ln th VI, nn kinh t nc ta ang tng
bc chuyn sang nn kinh t th trng theo nh hng XHCN. Trong iu
kin c ch qun lý thay i, khi hiu qu sn xut kinh doanh tr thnh yu t
sng cũn ca mi doang nghip thỡ cỏc doanh nghip thuc khu vc kinh t nh
nc ó bc l nhng yu kộm, lõm vo tỡnh trng sa sỳt v khng hong. Lm
th no cu trỳc li khu vc kinh t nh nc nhm nõng cao hiu qu v vai
trũ ch o ca nú theo tinh thn cỏc ngh quyt i hi VI v VII ca ng?
Mt trong nhng gii phỏp chin lc gi quyt nhng vn n ny l: Tin
hnh c phn hoỏ (CPH) doanh nghip nh nc (DNNN) nhm a dng hoỏ s
hu, a cỏc yu t cnh tranh lm ng lc tng hiu qu kinh doanh v xỏc
lp mụ hỡnh hu hiu trong nn kinh t th trng. õy cng l gii phỏp cú tớnh
ph bin ci cỏch khu vc kinh t nh nc hu ht cỏc nc trờn th gii.
Xut phỏt t nhng mc ớch khỏc nhau hoc l khc phc
nhng mc ớch yu kộm ca doanh nghip nh nc, hoc l gii quyt vn
huy ng v nõng cao hiu qu s dng vn trong doanh nghip, hoc a
dng s hu v xỏc nh ngi ch c th ca doanh nghipnờn khi nghiờn
cu v gii qut vn c phn hoỏ doanh nghip nh nc ngi ta cú nhiu
cỏch tip cn khỏc nhau. Kinh t Nh nc l mt b phn cú vai trũ quyt nh
trong c cu kinh t XHCN. Lý lun v kinh t Nh nc l mt trong nhng vn
lý lun trung tõm ca cỏc ng cng sn. Nht l trong giai on lónh o t
nc xõy dng v phỏt trin kinh t th trng theo nh hng XHCN hin nay lý
lun ú vn mang ý ngha thc s cp bỏch c v nhn thc lý lun v thc tin.
Vit Nam, tri qua cỏc cuc chin tranh lõu di v c ch k hoch hoỏ
tp trung quan liờu bao cp, khu vc kinh t Nh nc núi chung v khu vc
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
1
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải

Lớp Quản lý kinh tế 44B
DNNN núi riờng va thiu tớnh nng ng sỏng to va mang tớnh c quyn
dn ti tỡnh trng kộm hiu qu trong sn xut kinh doanh, cui cựng tr thnh
nguyờn nhõn ch yu khin cho nn kinh t quc dõn lõm vo tỡnh trng kộm
phỏt trin.
Do vy, hn bao gi ht vic i mi v sp xp li DNNN l mt ũi hi
tt yu. Trong ú CPH c coi l mt khõu t phỏ, l gii phỏp c bn nht to
ng lc ni ti mi trong cỏc DN thụng qua s thay i cỏc hỡnh thc s hu v
c cu t chc cỏc DNNN. Song CPH DNNN Vit Nam hin nay vn ang
cũn l vn mi, núng bng v cũn gp nhiu khú khn vng mc. Trong thi
gian ti vic a ra cỏc gii phỏp nhm thỳc y tin trỡnh CPH DNNN nc
ta l mt vic lm cc kỡ cn thit. Trong thi gian qua em cú c hi c thc
tp v hc hi S K hoch v u t Tnh Vnh phỳc nờn cú iu kin tip
xỳc vi cỏc vn mang tớnh cp bỏch v c phn hoỏ doanh nghip nh nc
nờn em mnh dn nghiờn cu ti Cụng tỏc c phn hoỏ doanh nghip nh
nc trờn a bn tnh Vnh phỳc - thc trng v gii phỏp Lm ni dung nghiờn
cu cho chuyờn thc tp tt nghip ca mỡnh.
Kt cu ca chuyờn gm 3 phn chớnh:
Chng I: S cn thit ca c phn hoỏ doanh nghip nh nc nc ta
Chng II: Thc trng cụng tỏc c phn hoỏ trờn a bn tnh Vnh Phỳc trong
thi gian va qua.
Chng III: Cỏc gii phỏp chớnh thỳc y c phn hoỏ doanh nghip Nh nc
trờn a bn tnhVnh phỳc trong thi gian ti.
Chuyờn ó s dng cỏc phng phỏp nghiờn cu nh: thng kờ, tng
hp v phõn tớch s liu; phng phỏp quan sỏt; phng phỏp duy vt bin
chng
Cui cựng, hon thnh c chuyờn thc tp tt nghip ny em xin
by t lũng bit n ca mỡnh n tp th cỏc thy, cụ giỏo trng i hc Kinh
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp

2
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
t quc dõn ó dy d, dỡu dt em trong 4 nm va qua. c bit cỏc thy, cụ
giỏo trong khoa Khoa hc qun lý
Mt ln na, em xin by t lũng bit n sõu sc n thy giỏo Tin s Bựi
c Th ó hng dn tn tỡnh, giỳp em trong quỏ trỡnh thc hin chuyờn
ny.
Ngoi ra, em cng xin chõn thnh cm n s gúp ý, giỳp v mt ti liu
ca cỏc cỏn b chuyờn viờn phũng tng hp, c bit l cỏn b hng dn:
Trng phũng Nguyn Kim Khi ó to iu kin tt nht cho em hon thnh
c chuyờn thc tp tt nghip ca mỡnh.
Song do iu kin v trỡnh cng nh thi gian, chuyờn ny khụng
trỏnh khi nhng thiu sút. Do vy, chuyờn c hon thin hn em kớnh
mong c s nhn xột, gúp ý, phờ bỡnh ca cỏc thy, cụ giỏo v ca cỏc bn.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
3
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
CHNG I - S CN THIT CA CPH DNNN NC TA
I. KHI LUN V C PHN HO DOANH NGHIP NH NC.
1. Tớnh cht v c im.
1.1 Khỏi nim:
C phn hoỏ doanh nghip Nh nc l vic chuyn i hỡnh thc s hu
t doanh nghip Nh nc (doanh nghip n s hu) sang cụng ty c phn
(doanh nghip a s hu), ng thi chuyn doanh nghip t ch hot ng theo
lut doanh nghip Nh nc sang doanh nghip hot ng theo cỏc quy nh v
cụng ty c phn trong lut doanh nghip. Do vy, cỏc lnh vc sn xut kinh
doanh cng cú chuyn bin t Nh nc c quyn sang nguyờn tc th trng

(cung cu, cnh tranh ).
Trong c phn hoỏ, ti sn ca doanh nghip nh nc c bỏn li cho
nhiu i tng khỏc nhau bao gm: cỏc t chc kinh t xó hi, cỏc cỏ nhõn
trong v ngoi doanh nghip, gi li mt t l c phn cho Nh nc trong chớnh
doanh nghip ú, hỡnh thc s hu ti doanh nghip ó chuyn t Nh nc duy
nht sang hn hp.
1.2 Tớnh cht v c im:
Qua khỏi nim trờn ta thy c thc cht c phn hoỏ doanh nghip Nh
nc l chuyn quyn s hu ti sn v lnh vc hot ng ca Nh nc thnh
s hu ca cỏc c ụng, thuc cỏc thnh phn kinh t. Song hin nay vn cũn
khụng ớt ngi cho rng c phn hoỏ l mt hỡnh thc t nhõn hoỏ, phi khng
nh ngay rng nhn thc ú l hon ton sai lm.
hiu rừ hn v tớnh cht v c im c phn hoỏ cng nh phõn
bit vi t nhõn hoỏ ta xột trờn khớa cnh sau:
- V khỏi nim:
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
4
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
ó t lõu trong thut ng ting anh, ngi ta phõn bit c phn hoỏ l
corporatization cũn t nhõn hoỏ l privatization.
- V ni dung:
T nhõn hoỏ cú hai nghió:
+ Mt l, chuyn s hu ti sn ca nh nc vo tay t nhõn, ú l ngha
en, ngha chớnh v truyn thng.
+ Hai l, chuyn cỏc lnh vc hot ng xa nay do Nh nc c quyn
cho khu vc t nhõn (vớ d nh xut nhp khu chng hn).
Cũn c phn hoỏ l chuyn s hu ti sn v lnh vc lõu nay Nh nc
nm gi vo tay cỏc thnh phn kinh t, trong ú cú thnh phn t nhõn v thnh

thnh phn quc doanh.
- V phng phỏp :
T nhõn hoỏ cú th c thc hin bng nhiu cỏch nh: bỏn ton b, cho
khụng, bỏn mt phn (c phn hoỏ) Cũn c phn hoỏ l bỏn ton b hoc bỏn
mt phn doanh nghip cho cỏc t nhõn nhng khụng cho khụng.
Ngoi ba khỏc bit ln núi trờn, c phn hoỏ doanh nghip Nh nc cú
c im l: bỏn doanh nghip no v bỏn mc no cho t nhõn (t trng c
phiu phỏt hnh) l do Nh nc quyt nh nờn cng khụng s rng ch trng
c phn hoỏ rt cuc l t nhõn hoỏ ton b kinh t Nh nc, l mt CNXH nh
mt s ngi lo s.
Núi cỏch khỏc, c phn hoỏ cỏc doanh nghip Nh nc chớnh l a dng
hoỏ quyn s hu doanh nghip Nh nc. Kt qu ca vic a dng hoỏ quyn
s hu bao gi cng lm cho hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip
cú hiu qu hn, khc phc tỡnh trng kộm hiu qu v cha ng nhiu tiờu cc
ca khu vc kinh t Nh nc hin nay.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
5
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
2. Mc ớch v ý ngha ca c phn hoỏ.
2.1 Mc ớch:
Th k XX, cựng vi thnh tu mi ca khoa hc k thut v xó hi hoỏ
cao ca lc lng sn xut, ó xut hin doanh nghip Nh nc nh mt cụng
c Nh nc iu tit v mụ nn kinh t, chng li nhng cn bnh ca ch
ngha t bn. Trong cỏc nc t bn phỏt trin, t trng s hu Nh nc cú
khỏc nhau, cú nc ớt nh: M 20%, Anh 8%, Nht 11% Cú nc nhiu nh
í 39-42% cú th nhiu nguyờn nhõn khỏc nhau, song tt c cỏc doanh nghip
Nh nc u cú c im chung l kộm hiu qu. Vỡ vy, t u thp k 80, tt
c cỏc nc u din ra quỏ trỡnh chuyn doanh nghip Nh nc tr thnh cụng

ty c phn. Khụng nm ngoi quỏ trỡnh ny, Vit Nam trong tin trỡnh chuyn
i t c ch tp trung, quan liờu, bao cp sang c ch th trng, s a dng hoỏ
cỏc hỡnh thc s hu ó tr thnh ũi hi tt yu v ngy cng ph bin trong
ton xó hi. Nhng thnh tu ca cụng cuc i mi cho phộp ụng o qun
chỳng nhn thc ngy cng rừ hn rng, bờn cnh hỡnh thc s hu Nh nc,
cỏc hỡnh thc s hu khỏc (t nhõn hay hn hp), nu c to nhng iu kin
thun li, cng phỏt huy vai trũ tớch cc trong i sng kinh t. Nhn thc sõu
sc vn ny thc s úng vai trũ nn tng cho mt gii phỏp cn thit, quan
trng, thm chớ v phng tin nht nh, c coi l gii phỏp trng tõm ca
cụng cuc ci cỏch doanh nghip Nh nc. ú l gii phỏp c phn hoỏ doanh
nghip Nh nc. Tht vy, c phn hoỏ doanh nghip Nh nc nhm ba mc
tiờu chớnh sau õy:
Th nht, gúp phn quan trng nõng cao hiu qu, sc cnh tranh ca
doanh nghip; to ra loi hỡnh doanh nghip cú nhiu ch s hu, trong ú cú
ụng o ngi lao ng; to ng lc mnh m v c ch qun lý nng ng
cho doanh nghip s dng cú hiu qu vn, ti sn ca Nh nc v ca
doanh nghip.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
6
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
+ Ch chuyn mt s doanh nghip Nh nc cụng ty c phn ch khụng
phi chuyn tt c cỏc doanh nghip Nh nc thnh cụng ty c phn. Nh th l
ch chuyn mt b phn ti sn thuc quyn s hu ca Nh nc sang cỏc c
ụng. ú l núi chung v ng trờn giỏc c khu vc kinh t quc doanh m
xột cũn i vi mt doanh nghip Nh nc c th thỡ cú th chuyn ton b
quyn s hu ti sn ca Nh nc cho cỏc c ụng, tu thuc vai trũ v tớnh
cht quan trng ca tng doanh nghip m cú t lờn chuyn thớch hp.
+ Thay i quyn s hu l bin phỏp, l iu kin t c mc tiờu

cui cựng l nõng cao hiu qu sn xut kinh doanh, nu ó a dng hoỏ quyn
s hu (gm nhiu thnh phn kinh t) nhng vn khụng nõng cao c hiu qu
sn xut kinh doanh thỡ phi xem mc a dng hoỏ quyn s hu ó hay
cha? (vớ d t trng c phn ca Nh nc vn cũn 50%, 60%, 70%...nh th
cú cũn nhiu quỏ hay khụng ?) hoc do nhng nguyờn nhõn khỏc nh: chớnh sỏch
qun lý, iu hnh, th trng
Th hai, huy ng vn ca ton xó hi, bao gm: cỏ nhõn, cỏc t chc
kinh t, t chc xó hi trong nc v ngoi nc u t i mi cụng ngh,
phỏt trin doanh nghip. Tht vy, bỏn c phiu cho cỏc t chc v cỏ nhõn ó v
ang l mt bin phỏp hu hiu thu hỳt vn u t sn xut - kinh doanh. c
bit, cho cỏc t chc v cỏ nhõn nc ngoi l rt cú li.
+ Ta ang thiu vn trong khi cỏc nc, nht l trong khu vc li ang
tha vn (Hn Quc, Nht Bn) v mun u t vo Vit Nam.
+ Ta ang rt cn nhng mỏy múc, thit b, quy trỡnh cụng ngh tiờn tin
phự hp vi iu kin nc ta (ngay c khi chỳng ta cú tin cng khụng chc ó
mua c) thỡ nhiu nc ang mun gúp c phn vi ta chớnh bng cỏc mỏy
múc, thit b hin i ú chớnh l quỏ trỡnh chuyn giao cụng ngh di hỡnh
thc u t (gúp c phn).
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
7
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
+ Ta ang thiu kin thc v kinh nghim qun lý kinh t theo ch ch th
trng thỡ vic cỏc chuyờn gia nc ngoi mua c phn cỏc cụng ty c phn
nc ta, v cú th tr thnh thnh viờn ca Hi ng qun tr, thm chớ tr thnh
giỏm c iu hnh, l cỏch hc tt nht, nhanh nht, r nht.
i vi cỏn b, cụng nhõn viờn cỏc doanh nghip Nh nc thỡ õy l
phng thc huy ng vn nhn ri trong dõn rt hiu qu.
Vỡ du hiu cho thy vn trụi ni nm di chiuca dõn khỏ phong

phỳ.
+ S d tin gi tin tit kim khỏ.
+ Quy mụ v tc xõy dng v mua sm dựng t tin tng lờn
nhanh.
+ Cỏc t phỏt hnh tớn phiu kho bc, k phiu ngõn hng ó c dõn
ng h tớch cc v thu c kt qu kh quan.
+ u t cho sn xut kinh doanh trong khu vc t nhõn my nm gn õy
tng nhanh.
+ Nhng doanh nghip ó c phn hoỏ thỡ cú nhiu doanh nghip cú cụng
nhõn viờn ng ký mua c phiu bng tin tỳi ca mỡnh chim t ln.
Nhng du hiu ú chng t trong dõn cũn khụng ớt vn nhn ri. ú l c
s chc chn cho vic c phn hoỏ cỏc doanh nghip Nh nc.
Th ba, phỏt huy vai trũ lm ch thc s ca ngi lao ng, ca cỏc c
ụng; tng cng s giỏm sỏt ca nh u t i vi doanh nghip; bo m hi
ho li ớch ca Nh nc, doanh nghip, nh u t v ngi lao ng..
Lõu nay, chỳng ta ó lm c rt nhiu vic xung quanh vic t do hoỏ,
thng mi hoỏ v lut phỏp hoỏ cỏc hot ng ca doanh nghip. Nhng vn
lm ch ca ngi lao ng thỡ c loay hoay mói m cha gii quyt c:
Lm ch tp th thỡ tr thnh vụ ch, ca ci chung ng ngha vi khụng
phi ca ai, mi ngi u tu tin s dng m khụng phi bn tõm Mt
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
8
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
trong nhng nguyờn nhõn c bn l cha coi trng v cha cú quy ch c th
ngi lao ng thc hin quyn lm ch v kinh t (quyn s hu v vn v ti
sn), t ú quyn lm ch ca ngi lao ng ch dng li nguyờn tc, khu
hiu, ch cha i vo thc cht. Khi chuyn sang cụng ty c phn thỡ cỏc c
ụng cú quyn hn v trỏch nhim rt rừ rng theo lut nh v theo iu l ca

cụng ty. Cỏc quyn hn v trỏch nhim u gn vi mt s lng ti sn nht
nh ca h úng gúp. Vỡ ca au con xút nờn h khụng cho phộp bt c ai
lm dng ti sn ca h, h t giỏc tit kim, lm vic hng say cú thu nhp
cao V iu quan trng l h cú ton quyn la chn nhng ngi thay mt h
qun lý cụng ty (cỏc thnh viờn Hi ng qun tr, giỏm c) m khụng b mt
sc ộp no.
Ngoi nhng mc ớch chớnh trờn, vic c phn hoỏ cỏc doanh nghip Nh
nc nc ta cng cũn kt hp vi cỏc mc tiờu ph nh:
- Thu hi vn cho ngõn sỏch Nh nc tỏi u t cho cỏc lnh vc cn
thit.
- Xoỏ b trit bao cp ca Nh nc i vi doanh nghip.
- To iu kin phỏt trin th trng chng khoỏn Vit Nam.
Mt kinh nghim ca cỏc nc i trc cho thy nu Chớnh ph cú tham
vng quỏ ln, tc l cú quỏ nhiu mc tiờu thỡ hoc l khú lm hoc l tht bi.
Vỡ th, nc ta ch xỏc nh 3 mc tiờu chớnh v khụng coi nh mc tiờu no.
Vớ d: Nu trong quỏ trỡnh ch o mt b hoc a phng no ú lónh
o ch chỳ trng mc tiờu 1 l phi thay i quyn s hu v nõng cao hiu qu
sn xut kinh doanh ca doanh nghip thỡ d s xy ra cỏc hin tng sau:
+ Bỏn vi bt c giỏ no (bng cỏch gim giỏ ti sn cho d bỏn, thuờ
nc ngoi xỏc nh cho nhn) lm tht thoỏt ti sn ca Nh nc.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
9
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
+ Bỏn bt c cho ai cn mua, kt qu cú th l sau khi mua, ch mi s
bin mt doanh nghip t mc ớch sn xut kinh doanh ny sang sn xut kinh
doanh khỏc sa thi hng lot cụng nhõn
Nhng hu qu va nờu trờn mõu thun vi hai mc tiờu 2 v 3.
Do vy vic coi trng kt hp thc hin ba mc ớch chớnh trờn l quan

trng, cn thit, tin cho c phn hoỏ doanh nghip Nh nc c thnh
cụng.
2.2 í ngha:
Vi mc ớch nh vy, gii phỏp c phn hoỏ ỏp ng nhng yờu cu bc
thit ca cụng cuc ci cỏch doanh nghip Nh nc ang ũi hi gii to nhng
khú khn trong ngõn sỏch Nh nc, khuyn khớch ngi lao ng úng gúp tớch
cc v cú trỏch nhim sc lc, trớ tu ca h cho hot ng sn xut kinh doanh
ca doanh nghip. Núi mt cỏch khỏc c phn hoỏ doanh nghip cú ý ngha cc
k to ln:
- m bo quyn lm ch thc s v to ng lc mi trong qun lý
doanh nghip.
Trong doanh nghip Nh nc, ngi lao ng thng c coi l ch,
nhng iu ú mang nng tớnh hỡnh thc. Chuyn sang cụng ty c phn, vn v
ti sn thuc s hu tp th ca cỏc c ụng. Mt b phn trong cỏc c ụng
trc õy l nhng ngi lao ng trong doanh nghip Nh nc tr thnh ngi
ch s hu ớch thc ca cụng ty, h cựng vi nhng c ụng khỏc tham gia vo
quỏ trỡnh qun lý, iu hnh hot ng sn xut kinh doanh ca cụng ty nhm t
c nhng mc tiờu ó nh. Hot ng sn xut ca h gn lin vi s thnh
bi ca doanh nghip. Vỡ th, tt c cỏc thnh viờn u rt quan tõm n cụng
vic ca mỡnh, lao ng tớch cc vi tinh thn trỏch nhim cao v úc sỏng to
phong phỳ. Nhng biu hin mi ny hu nh khụng tn ti trong doanh nghip
trc c phn hoỏ.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
10
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
Cỏc cụng ty c phn hot ng theo lut cụng ty trong ú i hi c ụng
cú quyn quyt nh phng hng hot ng ca cụng ty cng nh giỏm sỏt
hot ng ca Hi ng qun tr v Giỏm c iu hnh. Ngi lao ng ng

thi l c ụng cú quyn yờu cu lónh o doanh nghip trỡnh trc i hi
nhng vn nguyờn tc thu chi ngõn sỏch ca doanh nghip, cú quyn thc mc
v hiu qu qun lý Hn na, do s thay i v c ch t chc, vai trũ trỏch
nhim ca cỏc b phn, cỏc t chc qun chỳng c phõn nh rừ rng, cụng
on cú chc nng c lp vi ngi qun lý iu hnh doanh nghip. Vỡ vy,
cỏc ý kin úng gúp, dự t bt k phớa no, u c nghiờm tỳc lng nghe. Bờn
cnh vic qun lý tp trung, khụng khớ sinh hot dõn ch thc s c ci thin
trong c phn hoỏ.
- Lnh mnh hoỏ, hp lý hoỏ ngõn sỏch Nh nc, ng thi huy ng
c ngun vn nhn ri trong xó hi.
Thụng qua gii phỏp CPH DNNN, nh nc thu hi mt phn khụng nh
ti sn Nh nc t DNNN v ti sn ú s c phõn b li cho cỏc d ỏn quc
gia giu tớnh kh thi hoc u t vo nhng ngnh mang li nhiu li ớch kinh t
xó hi quan trng nhm thỳc y tng trng kinh t bn vng. Hn na, cỏc
cụng ty c phn di quyn iu hnh ca ch nhõn mi, vi ng lc mi trong
qun lý doanh nghip, phng hng hot ng thay i theo hng khụng
ngng cng c sc mnh cnh tranh ca cụng ty s cú th huy ng thờm ngun
vn nhn ri trong xó hi.
Theo kt qu iu tra mc sng do B K hoch v u t cựng Tng cc
Thng kờ phi hp thc hin nm 1999: 44% tin dnh ca dõn c c
dựng mua vng v ngoi t nhm mc tiờu d tr, 17% gi tit kim (ch yu
l tit kim cú k hn), 19% dựng trc tip cho u t, nhng cng ch yu cho
u t ngn hn hoc u t vo bt ng sn.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
11
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
Th trng vn ca Vit Nam vn cũn non yu, nờn hin nay, ngun vn
duy nht m cỏc doanh nghip cú th huy ng l vn tớn dng. Song ngun vn

tớn dng hin nay li ch yu l tớn dng ngn hn ỏp ng cỏc nhu cu chi tiờu
thng xuyờn ca doanh nghip cũn ngun tớn dng trung hn v di hn rt hn
hp. Mt khỏc, cỏc doanh nghip cng khụng d dng ỏp ng c yờu cu cho
vay vn ca cỏc ngõn hng Thng mi.
Trong tỡnh hỡnh nh vy, vic chuyn doanh nghip Nh nc thnh cụng
ty c phn, chớnh l thu hỳt vn u t sn cú vo phỏt trin kinh t v tn
dng u im vn cú ca cụng ty c phn v huy ng vn. Cụng ty c phn cú
th thu hỳt ngun vn ln ca cỏc t chc t ngõn hng Thng mi v cụng ty
ti chớnh n cỏc ngun vn nh bộ v phõn tỏn ca cỏc th nhõn.
3. Cỏc hỡnh thc c phn húa.
tin hnh CPH mt cỏch cú hiu qu v suụn s hn na, ngi ta chia
doanh nghip Nh nc thnh 3 loi:
+ Loi DNNN c tin hnh CPH: doanh nghip cụng ớch, DNNN sn
xut sn phm, cung ng dch v Nh nc c quyn kinh doanh.
+ Loi DNNN ang tin hnh CPH nhng Nh nc cn nm c phn chi
phi (>50% c phn), c phn c bit.
Cỏc doanh nghip Nh nc loi 1 v 2 l cỏc doanh nghip hot ng
trong 4 lnh vc sau õy:
* Phc v an ninh quc phũng (sn xut v khớ, cht c )
* L c s Nh nc thc hin chc nng iu tit v mụ ca nn kinh
t v can thip vo th trng khi cn thit (du khớ, in, khai thỏc vng v ó
quý )
* L cỏc doanh nghip rt cn cho phỏt trin kinh t nhng cỏc thnh
phn kinh t khỏc cha sc u t nh: thu in nh, sn xut phõn bún,
thuc tr sõu
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
12
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B

* Phc v cụng cng, xó hi, h tng c s (ng st, hng khụng, sn
xut dng c cho ngi tn tt, vn chuyn hng hoỏ ra min nỳi, hi o)
+ Loi DNNN cũn li u cú th thc hin CPH v ỏp dng cỏc hỡnh thc
chuyn i s hu khỏc trong ú Nh nc khụng nm c phn chi phi, c phn
c bit hoc khụng nm gi c phn.
T vic phõn loi ú c phn hoỏ doanh nghip Nh nc cú 4 hỡnh thc
sau õy:
Th nht: gi nguyờn giỏ tr phn vn Nh nc hin cú ti doanh nghip,
phỏt hnh c phiu, thu hỳt thờm vn phỏt trin doanh nghip: theo hỡnh thc
ny, giỏ tr c phn ca Nh nc gúp vo cụng ty bng giỏ tr thc t phn vn
Nh nc ti doanh nghip tr i chi phớ c phn hoỏ, giỏ tr u ói cho ngi
lao ng v giỏ tr phn tr dn ca ngi lao ng nghốo theo quy nh ca Nh
nc.
Th hai: bỏn mt phn giỏ tr vn Nh nc hin cú ti doanh nghip: theo
hỡnh thc ny thỡ Nh nc s dng mt phn giỏ tr thc t vn Nh nc ti
doanh nghip bỏn cho cỏc c ụng.
Th ba: tỏch mt b phn ca doanh nghip c phn hoỏ. Theo hỡnh
thc ny, mt b phn ca doanh nghip cú th hot ng c lp v hch toỏn
riờng giỏ tr ti sn, c tỏch ra c phn hoỏ (phõn xng sn xut, ca hng,
b phn dch v).
Th t: bỏn ton b giỏ tr vn Nh nc hin cú ti doanh nghip
chuyn thnh cụng ty c phn: theo hỡnh thc ny, Nh nc khụng tham gia c
phn cụng ty c phn.
4. Cụng ty c phn l sn phm ca nn kinh t th trng.
Ngy nay, trong nn kinh t th trng cú rt nhiu loi hỡnh doanh nghip
cựng tn ti, an xen vi nhau to thnh m cu trỳc nhiu tng, trong ú cụng ty
c phn chim v trớ thng tr.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
13

Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
Trong nhng nm 80 cú hn 16 triu n v kinh doanh M. a s nhng
n v cú quy mụ nh v thuc quyn s hu ca mt ngi S hu cỏ th.
Mt s l nhng n v chung vn. Nhng n v kinh doanh ln hn cú khuynh
hng tr thnh nhng cụng ty
V mt s lng hỡnh thc, s hu cỏc th l hỡnh thc kinh doanh cú tớnh
ỏp o. Nhng v giỏ tr ụ la, v quyn lc chớnh tr v kinh t, v quy mụ tr
lng hoc thuờ ngi lm, vi trm cụng ty khng l chim c v trớ chin
lc. Paul Samuelson ó mụ t cỏc t chc kinh t chớnh trong nn kinh t M
vi lu ý rng tuy s lng cụng ty c phn cú ớt nhng chỳng chim mt t
trng ln trong khi lng hng hoỏ doanh s bỏn hnh v cỏc dch v khỏc.
Bc tranh v cỏc loi hỡnh doanh nghip M cú phn ỏnh mi liờn h
bờn trong no gn lin vi ngun gc hỡnh thnh v phỏt trin ca cụng ty c
phn hay khụng?
S hỡnh thnh trờn v quỏ trỡnh xó hi hoỏ s hu trong nn kinh t th
trng tỏch bit vi s hai mt ca s hu ó t n s c lp tng i v
biu hin ra bờn ngoi thnh quan h gia quyn s hu v quyn kinh doanh, cú
th cung cp cho chỳng ta chỡa khoỏ hiu thc cht quỏ trỡnh phỏt trin ca
hỡnh thỏi doanh nghip t ch thuc s hu ca ngi lao ng t mỡnh kinh
doanh n cụng ty c phn vi s s hu ca nhiu ch tham gia.
4.1. Lch s hỡnh thnh v phỏt trin ca cụng ty c phn.
hiu c lch s hỡnh thnh v phỏt trin ca hỡnh thỏi cụng ty c
phn, chỳng ta s bt u t vic xem xột hỡnh thỏi s khai ca nú l doanh
nghip cú mt ch s hu c lp v theo dừi s vn ng ca nú trong quỏ trỡnh
phỏt trin nn kinh t th trng.
Da trờn tiờu thc v s hu, chỳng ta cú th chia thnh ba hỡnh thỏi phỏt
trin doanh nghip. ú l: (1)- Hỡnh thỏi doanh nghip mt ch; (2)- Hỡnh thỏi
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp

14
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
doanh nghip chung vn v (3)- Hỡnh thỏi cụng ty c phn. Do thi gian cú hn
õy em ch xin cp ti hỡnh thỏi cụng ty c phn.
S ra i v phỏt trin ca ch tớn dng ó gúp phn y nhanh quỏ
trỡnh tp chung t bn bng vic y nhanh quỏn trỡnh tun hon v chu chuyn
cỏc loi vn, tng nhanh quy mụ sn xut v thỳc y quỏ trỡnh xó hi hoỏ s
hu trong nờn kinh t th trng TBCN. Vi s ra i v phỏt trin ca h thng
ngõn hng ó lm cho hot ng tớn dng chuyn bin mt cỏch c bn. Quy mụ
v nhp giao dch cng nh huy ng vn u t ngy cng tng thỡ uy lc
ca tớn dng ngy cng m rng. Cựng vi s phỏt trin ca thng nghip th
gii. Tớn dng ngõn hng ngy cng m rng v n sõu trong cỏc hot ng kinh
doanh thỡ cỏc loi chng khoỏn ngy cng phỏt trin v cu thnh mt th trng
m lỳc u cú nhng k mụi gii, u c tranh th kim li, cho n khi hỡnh
thnh cỏc s giao dch.
Nh vy, s phỏt trin ca ch tớn dng ó to c s cho vic hỡnh
thnh th trng vn u t thụng qua hot ng ca h thng ngõn hng ó gúp
phn to tin cho s ra i cỏc cụng ty c phn. S hỡnh thnh v phỏt trin
th trng chng khoỏn ó giỳp cho cỏc cụng ty m rng v sõm nhp ngy cng
mnh m vo nn kinh t th trng. Cú th núi, th trng chng khoỏn l
trung tõm phn ỏnh hot ng ca cỏc cụng ty trong nn kinh t th trng.
S ra i v phỏt trin loi hỡnh cụng ty c phn ỏnh du s chuyn
hng nn kinh t t trng thỏi vay mn ch yu qua ngõn hng hoc chung vn
sang huy ng vn trờn th trng ti chớnh. Cỏc cụng ty c phn l ngun cung
cp sn phm cho s phn vinh ca th trng ny. i li, s thnh vng ca
th trng ti chớnh to iu kin cho cỏc cụng ty c phn sinh sụi ny n. Ngay
t thi k phỏt trin ban u ca s giao dch v th trng chng khoỏn, ng-
ghen ó nhn nh: Ngy nay, s giao dch cú mt tm quan trng ln hn
nhiu v ngy cng tng; nhng thay i y, trong s phỏt trin v sau ca

Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
15
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
chỳng, cú xu th tớch t vo tay nhng nh giao dch chng khoỏn ton b nn
sn xut cụng nghip cng nh nụng nghip v ton b lu thụng c nhng
phng tin giao thụng liờn lc cng nh chc nng trao i; nh vy, s giao
dch tr thnh ngi i biu ni bt nht ca nn sn xut t bn ch ngha.
S m rng ca th trng th gii bng vic chinh phc cỏc thuc a lm
cho khi lng tớn dng c huy ng theo phng thc truyn thng ngy
cng khụng ỏp ng so vi yờu cu tng nhanh v quy mụ thng mi v sn
xut. Tỡnh hỡnh ú khin cho cỏc hỡnh thc cụng ty c phn trong thng mi v
ngõn hng ln lt ra i nh l kt qu ca s phỏt trin tớn dng thng
nghip v tớn dng ngõn hng. Nh ú, nú ó to ra c s tớn dng cn thit cho
s hỡnh thnh cụng ty c phn trong cỏc ngnh cụng nghip m trc ht l cỏc
ngnh cn khi lng vn u t rt ln nh ch to mỏy, ng st, hoỏ cht,
khai khoỏng. Cú th núi, ch tớn dng da trờn s phỏt trin h thng ngõn
hng c phn ó duy trỡ c s hot ng hiu qu ca th trng ti chớnh v
gúp phn thỳc y cỏc cụng ty c phn trong cỏc ngnh cụng nghip ra i, hot
ng v phỏt trin.
Do nhng u im ca nú, hỡnh thỏi cụng ty c phn va mi ra i ó ln
lt chim lnh ht ngnh ny sang ngnh khỏc t lnh vc ny sang lnh vc
khỏc. Vo thi i ca mỡnh, ng-ghen ó nhn xột rng: vi tc tớch lu
ngy cng tng v cỏc t bn cỏ bit khụng th s dng ht vo cụng vic kinh
doanh ca mỡnh, cựng vi t bn tin t c gii phúng do ỏm ngi thc li
tng lờn, thỡ hin nay tt c nhng ni no trc õy cha cú, ngi ta u
thnh lp cỏc hỡnh thc mi c phỏp lut tha nhn l nhng cụng ty trỏch
nhim hu hn, cũn trỏch nhim cỏc c ụng trc õy l vụ hn thỡ ớt nhiu
c gim bt. ng ghen vit tip: Do ú, cụng nghip dn dn bin thnh

nhng xớ nghip c phn. Ln lt ht ngnh ny n ngnh khỏc phi chu s
phn ú
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
16
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
Tri qua thi gian, hỡnh thỏi cụng ty c phn ngy cng c hon thin,
phỏt trin v a dng húa. Cú th núi cụng ty c phn l mt phỏt minh quan
trng nht trong lch s phỏt trin cỏc hỡnh thỏi t chc doanh nghip t cuc
cỏch mng trong cụng nghip ca CNTB, ch khụng n thun ch l sn phm
th ng ca s phỏt trin kinh t th trng.
4.2. Vai trũ ca cụng ty c phn trong s phỏt trin nn kinh t th trng.
S trỡnh by trờn v quỏ trỡnh hỡnh thnh cụng ty c phn cho thy ch
tớn dng v ngõn hng l ũn by cho quỏ trỡnh xó hi hoỏ s hu v to iu
kin ra i cụng ty c phn. Cụng ty c phn ó úng vai trũ lch s ht sc to
ln trong s phỏt trin nn kinh t th trng. Cú th hỡnh dung vai trũ ca nú
mt s im sau:
* L sn phm ca xó hi hoỏ s hu phn ỏnh quỏ trỡnh tớch t v tp
trung t bn, cụng ty c phn ra i ó gúp phn y nhanh hn quỏ trỡnh ny v
tc , quy mụ v lm xut hin nhng xớ nghip m vi t bn riờng l khụng
th no thit lp c.
* L kt qu ca s vn ng tỏch bit hai mt ca s hu bng th hin
mi quan h gia quyn s hu v quyn kinh doanh, cụng ty c phn ra i cho
phộp m rng qui mụ sn xut nhanh chúng m khụng b gii hn bi tớch lu
ca tng t bn riờng bit, to iu kin y nhanh quỏ trỡnh xó hi hoỏ sn xut
do ú, nú khin xó hi phi tip nhn cỏc yờu cu phỏt trin ca nú v lm cho h
thng ngõn hng, th trng chng khoỏn v nh nc tr thnh mt b mỏy
kinh t hot ng v thc hin cỏc chc nng qun lý m lõu nay vn nm trong
cỏc nh t bn cỏc bt. Mỏc ó vit nh sau: Cụng ty c phn l im quỏ

bin tt cc chc nng trong quỏ trỡnh tỏi sn xut cho n nay vn cũn gn
lin vi quyn s hu t bn, n thun thnh nhng chc nng ca nhng
ngi sn xut liờn hip, tc l thnh nhng chc nng xó hi.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
17
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
* Vic thnh lp cụng ty c phn, theo Mỏc ó trc tip mang hỡnh thỏi t
bn xó hi (t bn ca nhng cỏ nhõn trc tip liờn hip li vi nhau) i lp vi
t bn t nhõn; Cũn cỏc xớ nghip ca nú biu hin ra l nhng xớ nghip xó hi
i lp vi nhng xớ nghip t nhõn trong khuõn kh ca bn thõn phng thc
sn xut t bn ch ngha.
Cụng ty c phn l mt t chc doanh nghip ph bin trong nn kinh t
th trng, cú vai trũ to ln trong quỏ trỡnh phỏt trin kinh t, gúp phn hon
thin c ch th trng. Th hin:
Do quan h s hu trong cụng ty c phn l thuc v cỏc c ụng nờn quy
mụ sn xut cú kh nng c m rng to ln v nhanh chúng, m khụng cú cỏ
nhõn riờng l no cú th thc hin c. Kiu tớch t da vo cỏ nhõn riờng l
din ra chm chp, cũn tp trung theo kiu cụng ty c phn bng cỏch thu hỳt
c cỏc ngun vn ca cỏc nh u t v tit kim ca qung i qun chỳng,
li cho phộp tng quy mụ rt nhanh.
Vn huy ng di hỡnh thc cụng ty c phn, khỏc vi vn cho vay trờn
c s tớn dng bi vỡ nú khụng cho vay hng lói m kiu u t chu mo him
v ri ro. Cho nờn cỏc cụng ty c phn cú th tn ti ngay c trong trng hp
chỳng ch em li li tc (li nhun ca cụng ty c phn mang hỡnh thc li
tc).
Cụng ty cú thi gian tn ti l vụ hn (nu khụng cú quy nh thi hn
hot ng v loi tr trng hp b phỏ sn) vỡ vn gúp c phn cú s c lp
nht nh i vi cỏc c ụng. Ngi b tin ra mua c phiu ca cụng ty c

phn khụng cú quyn rỳt vn m ch cú quyn s hu c phiu. Cỏc c phiu cú
th t do mua bỏn trờn th trng v c quyn tha k. Vỡ vy khỏc vi loi
cụng ty khỏc, vn c phiu ó c gúp tn ti vi quỏ trỡnh sng ca cụng ty,
cũn ch s hu cú th thay i. S tn ti ca cụng ty c phn khụng b nh
hng bi cỏc c ụng cht hay tự ti.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
18
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
Trong cụng ty c phn, chc nng ca vn tỏch ri quyn s hu ca nú
cho phộp s dng cỏc nh qun lý chuyờn nghip. Giỏm c kinh doanh tr
thnh mt ngh, khụng cn phi mang chc v hnh chớnh. Cụng ty c phn cú
th thuờ giỏm c trờn c s hp ng qun tr (i din ch s hu) vi giỏm
c ch kinh doanh. Quy nh quỏ cht ch quyn v trỏch nhim ca giỏm c
s gim bt tớnh nng ng v sỏng to; linh hot trong qun lý s gim bt hiu
qu kinh doanh. Ngc li, cú th lm dng hoc li dng lm nh hng n
li ớch ca ch s hu.
Cụng ty c phn to ra mt c ch phõn b ri ro c thự: ch trỏch
nhim hu hn i vi cỏc khon n trong mc vn ca cụng ty l san s ri ro
cho cỏc ch n khi cụng ty b phỏ sn. Vn t cú ca cụng ty huy ng thụng
qua phỏt hnh c phiu l vn ca nhiu c ụng khỏc nhau, do ú san s ri ro
cho nhiu c ụng. Chớnh vỡ cỏch thc huy ng vn ca cụng ty c phn ó to
iu kin cho cỏc nh u t ti chớnh cú th mua c phiu, trỏi phiu ca cỏc
cụng ty nhiu ngnh khỏc nhau gim bt tn tht khi b phỏ sn so vi vic
u t ti chớnh vo mt hay mt s cụng ty ca cựng mt ngnh.
Vic ra i ca cỏc cụng ty c phn vi vic phỏt hnh cỏc loi chng
khoỏn v cựng vi vic chuyn nhng, mua bỏn chng khoỏn n mt mc
nht nh s to iu kin cho s ra i th trng chng khoỏn:
Th trng chng khoỏn ra i li l ni cho cỏc nh kinh doanh cú th

tỡm kim c cỏc ngun ti tr cho hot ng sn xut kinh doanh; l ni khai
thụng cỏc ngun tit kim ca nhng ngi tớch lu n cỏc nh u t; l c ch
phõn b cỏc ngun u t theo yờu cu ca nn kinh t th trng; l c s quan
trng Nh nc thụng qua ú s dng cỏc chớnh sỏch tin t can thip vo
hot ng ca nn kinh t nhm t c nhng mc tiờu la chn. Thiu th
trng chng khoỏn khụng cú nn kinh t th trng phỏt trin. Song s ra i
ca th trng chng khoỏn khụng ph thuc vo ý mun ch quan ca con gi,
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
19
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
m l kt qu ca s phỏt trin chung v kinh t xó hi, trong ú s ra i v
phỏt trin, hot ng mt cỏch hon ho ca cỏc cụng ty c phn gi vai trũ
quyt nh.
Cụng ty c phn to iu kin tp hp c nhiu lc lng khỏc nhau vo
hot ng chung nhng vn tụn trng s hu riờng c v quyn, trỏch nhim v li
ớch ca cỏc c ụng theo mc gúp vn. M rng s tham gia ca cỏc c ụng vo
cụng ty c phn, c bit l ngi lao ng l cỏch h tham gia vo hot ng
ca cụng ty vi t cỏch l ngi ch s hu ớch thc ch khụng phi vi t cỏch
l ngi lm thuờ. õy l vn cú ý ngha quan trng trong cụng tỏc qun lý.
Cụng ty c phn tuy cú vai trũ to ln i vi quỏ trỡnh phỏt trin kinh t
xó hi, nhng khụng cú ngha l nú khụng cú nhng hn ch, chng hn: cụng ty
c phn vi ch trỏch nhim hu hn ó em li nhng thun li cho cụng ty,
nhng li chuyn bt ri ro cho cỏc ch n. Cụng ty c phn gm ụng o cỏc
c ụng tham gia, nhng trong ú a s cỏc ch nhõn khụng bit nhau v nhiu
ngi trong h khụng hiu kinh doanh, mc tham gia gúp vn vo cụng ty cú
s khỏc nhau, do ú mc nh hng ca cỏc c ụng i vi cỏc cụng ty
khụng ging nhau, iu ú cú th dn n vic li dng v lm dng hoc ny
sinh tranh chp v phõn hoỏ li ớch gia cỏc c ụng khỏc nhau. Cụng ty c phn

tuy cú t chc cht ch nhng vic phõn cụng v quyn lc v chc nng ca
tng b phn cho hot ng ca cụng ty cú hiu qu li rt phc tp. cụng ty c
phn l t chc cú tớnh dõn ch cao trong kinh t ph thuc vo t l gúp vn, do
ú quyn kim soỏt cụng ty trờn thc t vn trong tay cỏc c ụng ln.
Vic khc phc cỏc hn ch trờn ph thuc vo trỡnh phỏt trin chung
ca nn kinh t, trỡnh dõn trớ, trỡnh iu hnh qun lý ca Nh nc v s
hon ho ca h thng phỏp lut.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
20
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
Túm li, cụng ty c phn l hỡnh thc t chc mang tớnh cht xó hi hoỏ
cao, khụng nhng c th hin phng din s hu m cũn th hin tp trung
vic s dng vn.
Mt ln na khng nh, cụng ty c phn l th ch kinh doanh huy ng
vn cú c ch m v linh hot nht, cú kh nng huy ng vn mt cỏch rng rói
nht, cú kh nng tớch t v tp trung vn cú quy mụ ln nht. Cụng ty c phn
xut hin v phỏt trin to iu kin v mụi trng thỳc y vn luõn chuyn
trong nn kinh t th trng, lm cho ngun vn c phõn b v s dng hp lý
v hiu qu hn. Chớnh Cỏc mỏc ó tng núi: khụng ch phỏt minh ra u
mỏy hi nc m ó phỏt minh ra cụng ty c phn ó y nhanh quỏ trỡnh phỏt
trin ca CNTB.
Vit Nam, trong 10 nm qua, ng v Nh nc ta ó thc hin nhiu
ch trng, bin phỏp tớch cc nhm i mi v nõng cao hiu qu DNNN, trong
ú chuyn DNNN sang hot ng theo ch cụng ty c phn c xem l khõu
quan trng to chuyn bin c bn trong vic nõng cao hiu qu DNNN, iu ú
em li kt qu rt ỏng khớch l, gúp phn quan trng vo cụng cuc i mi
ca t nc. Cho thy, õy l hng ch o ỳng n v sỏng sut ca ng v
Nh nc.

4.3. c im ca cụng ty c phn.
Nhng ỏnh giỏ ca Mỏc v vai trũ ca cụng ty c phn cho thy mụ hỡnh
kinh doanh ny ó mang nhng c im mi, cho phộp thớch ng vi nhng ũi
hi ca s phỏt trin nn kinh t th trng m nhng hỡnh thỏi khỏc khụng th
p ng c. in hỡnh mt s c im sau õy:
* Xột v mt phỏp lý, cụng ty c phn l mt t chc kinh doanh cú t
cỏch phỏp nhõn m vn kinh doanh do nhiu ngi úng gúp di hỡnh thc c
phn. Khỏc vi doanh nghip chung vn, cỏc c ụng ngi cp vn cho cụng
ty, ch cú trỏch nhim vi cỏc cam kt ti chớnh ca cụng ty trong gii hn s tin
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
21
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
ca h úng gúp di hỡnh thc mua c phiu, ngha l cỏc c ụng ch chu
trỏch nhim v cac khon n ca cụng ty trong phm vi s tin m h b ra.
Trong trng hp cụng ty b phỏ sn thỡ h cng ch mt s tin m h ó u t
vo cụng ty m thụi, khụng chu trỏch nhim vụ hn nh hỡnh thc kinh doanh
mt ch hoc chung vn. Nh c im ny, nú ó khc phc c ch ngi
quan trng m cỏc hỡnh thỏi doanh nghip khỏc khụng my khi dỏm mo him
thc hin cỏc d ỏn kinh doanh ln. Bng cỏch bỏn cỏc c phiu, trỏi phiu cho
nhng ngi cú vn mun u t gia tng thu nhp, nú ó lm nhng ngi
ny khụng phi e ngi nhng hu qu ti chớnh cú th xy ra i vi ton b gia
sn ca h.
Nh vy, nh c im ca cụng ty c phn mi c ụng bõy gi ch cú
trỏc nhim phỏp lý hu hn v cụng ty l mt hỡnh thỏi phỏp lý y , thun li
kinh doanh tỡm kim li nhun - ó cho phộp khc phc c phn ln cỏc
ch ngi t ra ca hỡnh thỏi kinh doanh chung vn. Nú b sung cho doanh
nghip mt hỡnh thỏi phỏp lý gn nh hon ho huy ng nhng lng vn
ln trong xó hi. Mnh giỏ c phiu ca cỏc cụng ty thng nh giỏ rt thp

cú kh nng khai thỏc ngay cc nhng s tin tit kim nh nht trong cụng
chỳng. Nh kinh t hc Samuelson ó ỏnh giỏ nh sau: Sn xut ln cú hiu
qu v mt k thut v mt cụng ty ln v mt cỏch cú li cỏc nh u t chia
s ri ro khụng thờt khc phc c ca i sng kinh doanh. Khụng cú trỏch
nhim phỏp lý hu hn v cụng ty, thỡ iu n gin l nn kinh t th trng
khụng th no thu hỏi li ớch cú c khi nhng t bn ln cn c thu hỳt vo
nhng cụng ty vi quy mụ cú hiu qu, sn xut ra nhiu loi sn phm b sung
cho nhau, chia s ri ro v s dng tt nht kinh t ca nhng n v nghiờn cu
ln v kin thc qun lý.
* Xột v mt huy ng vn: Cụng ty c phn ó gii quyt ht sc thnh
cụng. Bi vỡ nhng s tin nh dnh dm tng gia ỡnh riờng khụng th lp
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
22
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
thnh doanh nghip nh v ú khụng th em kinh doanh c, thỡ rừ rng s cú
mt ca cỏc cụng ty c phn ó to iu kin cho h cú c hi u t mt cỏch
cú li v an ton nhng khon vn nh nhng gp li s tr thnh rt ln. Cỏc
tin khon nh trờn cú th c gi ngõn hng hay mua trỏi phiuSong hỡnh
thc c phn cú sc hp dn riờng m cỏc hỡnh thc khỏc khụng th thay th
c. Th nht, vic mua c phiu khụng nhng em li cho c ụng li tc c
phn (bng hoc cao hn lói sut tin gi ngõn hng) m cũn ha hn mang n
cho c ụng mt khon thu nhp ngm nh vic tng giỏ tr c phiu khi cụng
ty lm n cú hiu qu. Th hai, cỏc c ụng cú quyn c tham gia qun lý theo
iu l ca cụng ty v c phỏp lut bo m, iu ú lm cho quyn s hu
ca c ụng tr lờn c th v cú sc hp dn hn. Th ba, c ụng cú quyn
c u ói trong vic mua nhng c phiu mi phỏt hnh ca cụng ty trc khi
em bỏn rng rói cho cụng chỳng.
+ Hỡnh thỏi cụng ty c phn ó thc hin c vic tỏch quan h s hu

khi quỏ trỡnh kinh doanh, tỏch quyn s hu vi quyn qun lý v s dng, to
nờn mt hỡnh thỏi xó hi hoỏ s hu ca ụng o cụng chỳng mt bờn, cũn
bờn kia l tng lp cỏc nh qun tr kinh doanh chuyờn nghip s dng t bn xó
hi cho cỏc cụng cuc kinh doanh quy mụ ln. Khi cỏc cụng ty c phn ra i,
Mỏc ó ch rng: Quyn s hu ca t bn bõy gi ó hon ton tỏch khi chc
nng ca t bn trong quỏ trỡnh tỏi sn xut thc t, cng ht nh chc nng ú
th hin thụng qua ngi qun lý, tỏch khi quyn s hu t bn.
Nhng ngi úng vai trũ s hu trong cụng ty c phn khụng trc tip
ng ra kinh doanh m u thỏc chc nng ú cho b mỏy qun lý ca cụng ty.
Bn thõn cụng ty c phỏp lut tha nhn nh mt phỏp nhõn c lp tỏch ri
vi cỏc cỏ nhõn úng gúp vn v kim soỏt nú. Nh ú, cụng ty c phn tin
hnh tt c cỏc hot ng kinh doanh di danh ngha ca chớnh mỡnh v nhn
trỏch nhim n cựng vi cam kt ti chớnh ca cụng ty.
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
23
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
Trong c cu t chc ca mt cụng ty c phn, phn ỏnh rt rừ c im
v s phõn nh gia quyn s hu v quyn qun lý kinh doanh. Lut cụng ty
ca nhiu nc u nờu ra hai t chc chớnh i din cho quyn s hu ca cỏc
c ụng trong cụng ty: i hi c ụng v Hi ng qun tr. Quyn s hu ti
cao i vi cụng ty thuc i hi c ụng. i hi c ụng thng c t chc
mi nm mt ln la chn v bói min. Hi ng qun tr, quyt nh sa i
iu l cụng ty, phõn chia li nhun c phn, phỏt hnh thờm c phiu hoc hp
nht vo cỏc cụng ty khỏcHi ng qun tr c bu ra cú trỏch nhim bo
ton v phỏt trin giỏ tr cỏc khon vn u t ca c ụng. Chc nng ch yu
ca nú l a ra nhng ch dn mang tớnh chin lc bao gm nhng k hoch
ti chớnh v nhng quyt nh u t ln. Ton b hot ng qun lý kinh doanh
thuc v Ban giỏm c iu hnh. Bờn cnh ú, i hi c ụng cng bu ra

Ban kim soỏt thc hin vic kim tra, giỏm sỏt hot ng ca cụng ty bo v
li ớch cho nhng ngi gúp vn.
S mụ t gin lc h thng t chc trong cụng ty c phn: i hi c
ụng Hi ng qun tr Ban giỏm c iu hnh Ban kim soỏt, phn ỏnh
s tỏch bit hp lý gia quyn s hu v quyn qun lý kinh doanh, do ú, nú
ỏp ng c mt cỏch khỏ lý tng nhng yờu cu ca kinh doanh qui mụ ln.
Nh c im ny, m trong nn kinh t th trng hin i, cỏc cụng ty c phn
ó phỏt trin n qui mụ khng l, hỡnh thnh cỏc tp on cụng ty cú tớnh quc
gia v xuyờn sut quc gia. Quyn s hu ca nú thuc v hng vn, hng triu
cỏc c ụng nh v khụng mt ai hoc nhúm no cú th nm c c phn ti
a. Cú th núi ngy nay, s tn ti v phỏt trin ca mt cụng ty c phn ngy
cng ớt da vo mi quan h s hu ca cỏc c ụng m tu thuc ngy cng
nhiu vo nhõn t ch yu hiu nng qun tr v iu hnh cụng ty. S thay i
ny ó cho phộp Samuelson i n kt lun rng: Cỏc doanh nghip ngy nay
do th trng ch khụng do cỏc c ụng kim soỏt v cho rng mt cuc cỏch
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
24
Chuyên đề thực tập Nguyễn Đình Hải
Lớp Quản lý kinh tế 44B
mng v qun lý cụng ty ó ra i thay th ngi ch huy thi xa ca nn cụng
nghip, vi tt c ti nng sỏng to v kh nng tớnh toỏn nhng ri ro cn thit
xõy dng mt xớ nghip ln, thng cú ụi chỳt c tớnh ca k phiờu lu v
thỏi bt chp cụng chỳng bng i ng nhng ngi qun lý chuyờn
nghip cú tm quan trng ngy cng tng.
+ Cỏc c phiu v trỏi phiu thụng thng ca cụng ty c phn cú th
c chuyn nhng d dng trờn th trng chng khoỏn. Cỏc c ụng cú th
rỳt li vn ca mỡnh u t vo mt cụng cuc kinh doanh khỏc bng cỏch
bỏn cỏc c phiu, trỏi phiu v mua cỏc c phiu, trỏi phiu nhng cụng ty m
mỡnh mun. Mt khỏc, cỏc c phiu ca mt cụng ty c phn ch c thanh lý

khi cụng ty phỏ sn, vỡ th bt k cú bao nhiờu c ụng bỏn c phiu hoc cht i
v bt k c phiu c chuyn ch bao nhiờu ln do bỏn hoc do tha k, cuc
sng ca doanh nghip vn tip tc mt cỏch bỡnh thng m khụng b nh
hng. Cú th núi, cụng ty c phn v th trng chng khoỏn va duy trỡ c
s n nh ca doanh nghip, ng thi va to nờn s di chuyn linh hot ca
cỏc lung vn xó hi. Nh vy, c im ny ca cụng ty c phn tn ti khụng
th tỏch ri vi s duy trỡ v phỏt trin ca th trng chng khoỏn.
Nh s phỏt trin v hon thin ca th trng chng khoỏn, kh nng huy
ng vn u t c m rng ra ht sc rng rói, nú cung cp cho th trng
nhng c hi u t a dng, n gin, d dng v thun tin cho ụng o qun
chỳng.
Vi nhng c im trỡnh by trờn, cỏc cụng ty c phn ó thc s úng
vai trũ t chc trong nn kinh t theo nhng yờu cu ca th trng. Cú th núi,
vi s phỏt trin ca nn kinh t th trng, ch ngha t bn ó li dng c
mụ hỡnh cụng ty c phn v nhng kh nng bin i v thớch nghi nhanh nhy
vi ca nú trong c ch th trng. Ngy nay, hnh ngn tp on cụng ty khng
l cú tớnh cht quc gia v xuyờn quc gia ang gúp phn to nờn sc mng kinh
Công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nớc trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc
thực trạng và giải pháp
25