mời các bạn học sinh lớp 9 tham khảo bài soạn mùa xuân nho nhỏ của thanh hải

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Mời các bạn học sinh lớp 9 tham khảo bài soạn "mùa </b>

<b>xuân nho nhỏ" của Thanh Hải - Văn học 9 để chuẩn bị </b>

<b>và học bài tốt hơn. </b>

<b>SOẠN BÀI MÙA XUÂN NHO NHỎ CỦA THANH HẢI </b>

<b>A. YÊU CẦU </b>

- Hiểu được những cảm xúc và ước nguyện của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên đất
nước. Từ dó, suy nghĩ vé giá trị, ý nghĩa của cuộc sống.

- Rèn kĩ năng cảm thụ, phân tích bài thơ.

<b>B. GỢl Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP </b>

<b>Câu hỏi 1. Đọc nhiều lần bài thơ và tìm hiểu mạch cảm xúc trong bài gợi ý: từ cảm </b>
<b>xúc về thiên nhiên, đất nước dẫn đến suy nghĩ, ước nguyện của tác giả). Từ việc nhận </b>
<b>ra mạch cảm xúc, hãy nêu bố cục của bài thơ. </b>

<b>Gợi ý </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Nhịp điệu và giọng điệu của bài có biến đổi theo mạch cảm xúc. Khi diễn tả cảm xúc về
mùa xuân đất trời thì say sưa, trìu mến. Khi nói về mùa xn đất nước thì nhịp nhanh, hối
hả, phấn chấn. Khi bày tỏ suy nghĩ và ước nguyện được góp ''mùa xn nho nhỏ" của đời
mình vào "mùa xuân lớn" của đất nước thì giọng tha thiết, trầm lắng.

- Xác đinh bố cuc bài thơ:

+ Khổ đầu: Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời.

+ Hai khổ tiếp theo (từ "Mùa xuân người cầm súng" đến "Cứ đi lên phía trước"): Hình ảnh

mùa xuân đất nước.

+ Hai khổ tiếp (từ "Ta làm con chim hót" đến "Dù là khi tóc bạc"): Suy nghĩ và ước nguyện
của nhà thơ trước mùa xuân đất nước.

+ Khổ cuối: Lời ngợi ca quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.

<b>Câu hỏi 2. Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đã đưực miêu tả như thế nào qua </b>
<b>những hình ảnh, màu sắc, âm thanh trong hai khổ thơ đầu? </b>

<b>Gợi ý </b>

- Khổ thơ đầu là mùa xuân của thiên nhiên, đất trời. Tác giả phác hoạ vài nét về mùa xn:
dịng sơng xanh, bơng hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót vang trời. Chỉ bằng vài bức
hoạ nhưng tác giả đã vẽ ra được cả một khơng gian cao rộng (với dịng sơng, mặt đất, bầu
trời bao la) với màu sắc tươi thắm của mùa xn (sơng xanh, hoa tím biếc - màu tím đặc
trưng cho xứ Huế) và cả âm thanh vang vọng, tươi vui của chim chiền chiện "hót vang
trời”.

Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên được diễn lả ở hai câu thơ đậm chât tạo
hình:

Từng giọt long lanh rơi Tơi đưa tay tơi hứng.

Hai câu thơ có thể hiểu: "từng giọt” ở đây là giọt mùa xuân long lanh trong ánh sáng của
trời xuân. Những cảm giác của tác giả về màu sắc, âm thanh mùa xuân đã chuyển thành
những hình khơi, đường nét rất cụ thể, hữu hình. Nhưng "từng giọt" ở đây cũng có thể hiểu
nhà thơ dưa tay hứng lừng giọt âm thanh tiếng chim. Hiểu như vậy vì ở đây có sự chuyển
đổi cảm giác. Tiếng chim từ âm thanh chuyển thành thành từng giọt, thành hình khối (cảm
nhận lừ bằng thính giác sang cảm nhận được băng thị giác). "Từng giọt" ấy long lanh ánh

sáng và màu sắc, có thể cảm nhận cả bằng xúc giác ("Tôi đưa tay tôi hứng").

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Khổ thơ thứ hai: Nhà thơ cảm nhận về mùa xuân của đất nước qua hình ảnh "người cầm
súng", "người ra đồng" - biểu trưng cho hai nhiệm vụ chiến đấu và lao động xây dựng đất
nước. Tác giả đã tạo nên sức gợi cảm cho câu thơ bằng hình ảnh lộc non của mùa xuân gắn
với người cầm súng, người ra đồng: "Lộc giắt đầy trên lưng... Lộc trải dài nương mạ". Mùa
xuân của đất trời đọng lại trong hình ảnh lộc non, đã theo người cầm súng và người ra đồng,
hay chính là họ đã đem mùa xuân đến mọi nơi trên đất nước.

Sức sống của mùa xuân đất nước còn được cảm nhận qua nhịp điệu hối hả, những âm thanh
xôn xao "Tất cả như hối hả / Tất cả như xôn xao".

<b>Câu hỏi 3. Phân tích đoạn thơ "Ta làm con chim hót... Dù lù khi tóc hạc" (chú ý </b>
<b>những hình ảnh biểu lượng, từ ngữ và cách diễn đạt rất gợi cảm thể hiện một ước </b>
<b>nguyện chân thành của tác giả). Đoạn thơ ấy gợi cho em những cảm nghĩ gì về ý nghĩa </b>
<b>cuộc sống của mỗi con người? </b>

<b>Gợi ý </b>

- Từ cảm xúc về mùa xuân của thiên nhiên,đất nước, mạch thơ chuyển một cách tự nhiên
sang bày tỏ những suy ngẫm và tâm niệm của nhà thơ trước mùa xuân đất nước. Đó là khát
vọng dược hoà nhập vào cuộc sống của dất nước, công hiến phần tốt đẹp, dù nhỏ bé của
mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.

Điều tâm niệm ấy được thể hiện một cách chân thành trong thơ, nhà thơ đã dùng những
hình ảnh đẹp đẽ của thiên nhiên để nói lên ước nguyện của mình "Ta làm con chim hót /Ta
làm một cành hoa" (để chuẩn bị cho điều này, ngay ở phần đầu của bài thơ, tác giả đã phác
hoạ hình ảnh mùa xuân bằng các chi tiết như bông hoa và tiếng chim hót), ước nguyện của
nhà thơ là được sống có ích, được cống hiến cho đời và coi đó là một lẽ tự nhiên. Tự nhiên
như con chim mang đến tiếng hót, bơng hoa toả hương sắc cho đời. Cuộc sống chỉ có ý

nghĩa khi con người biết cống hiến, đóng góp cho cuộc đời chung. Nhà thơ không hề lên
gân mà thể hiện qua cách nói tha thiết, nhỏ nhẹ, chân thành và qua những hình ảnh gần gùi,
nhiều xúc cảm.

<b>Câu hỏi 4. Bài thơ có nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gợi cảm, gần gũi với dân ca. </b>
<b>Những yếu tố như thể thơ, cách ngắt nhịp, gieo vần, điệp ngữ,... đã được sử dụng như </b>
<b>thế nào để tạo được nhạc điệu ấy? </b>

<b>Gợi ý </b>

Những yếu tố nghệ thuật của bài thơ tạo nên nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gợi cảm, gần
gũi với dân ca:

+ Thể thơ năm chữ gắn liền với các làn điệu dân ca, đặc biệt là dân ca miền Trung, vốn đã
có âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

+ Kết hợp những hình ảnh tự nhiên giản dị từ thiên nhiên như bơng hoa, tiếng chim, vì
sao,... với những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng, khái quát như "đất nước như vì sao".
Điều đáng chú ý là những hình ảnh tạo biểu trưng thường được phát triển từ những hình
ảnh thực, tạo nên sự lặp lại mà nâng cao, đổi mới của hệ thống hình ảnh (cành hoa, con
chim, mùa xuân).

+ Tứ thơ dựa trên sự phát triển của hình ảnh mùa xuân. Đó là một cấu tứ chặt chẽ, tập trung.

+ Giọng điệu bài thơ thể hiện đúng tâm trạng, cảm xúc của tác giả. Giọng điệu có sự biến
đổi phù hợp với nội dung từng giai đoạn: vui, say sưa ở đoạn đầu; trầm lắng, hơi trang
nghiêm mà thiết tha ở đoạn bộc bạch những tâm niệm; sôi nổi và tha thiết ở đoạn kết.

<b>Câu hỏi 5. Em hiểu thế nào về nhan đề Mùa xuân nho nhỏ. Hãy nêu chủ đề của bài </b>
<b>thơ. </b>

<b>Gợi ý </b>

- Những nhà thơ khác đã có những cách gọi mùa xuân khác nhau: mùa xuân chín (Hàn Mặc
Tử), mùa xn xanh (Nguyễn Bính), xn ý, xn lịng (Tố Hữu),..., Mùa xuân nho nhỏ là
một sự sáng tạo độc đáo, một sự phát hiện mới mẻ của Thanh Hải. Hình ảnh mùa xuân nho
nhỏ cùng với những hình ảnh khác như cành hoa, con chim, nốt nhạc trầm xao xuyến,... tất
cả đều mang một vẻ đẹp bình dị, khiêm nhường, thể hiện điều tâm niệm chân thành, tha
thiết của nhà thơ. Nhưng đặc biệt, hình ảnh mùa xn nho nhỏ cịn mang một ý nghĩa biểu
trưng: mỗi người phải mang đến dóng góp cho cuộc đời chung một nét riêng, cái phần tính
chất tài năng và nhiệt tình của mình, dù nhỏ bé nhưng vơ cùng q giá. Đó là một nguyện
ước rất khiêm nhường của nhà thơ.

</div>

<!--links-->