Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Cẩm Phả
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.41 MB, 113 trang )
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi. Các số liệu, kết quả
trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy xuất phát từ
tình hình thực tế của đơn vị tơi đang cơng tác.
Tác giả luận văn
Lại Thị Dun
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
............................................................................................................................................................
1
1. Tính cấp thiết của đề tài:
...........................................................................................................................
1
2. Mục tiêu nghiên cứu:
..................................................................................................................................
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
............................................................................................................
2
4. Phương pháp nghiên cứu:
...........................................................................................................................
3
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:
.................................................................................................
3
6. Tổng quan nghiên cứu, tổng hợp các nghiên cứu trước đây về đề tài
.....................................................
4
7. Kết cấu của luận văn:
................................................................................................................................
5
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG
MẠI
.....................................................................................................................................................................
6
1.1. Tổng quan về rủi ro hoạt động trong ngân hàng thương mại (NHTM)
...............................................
6
1.1.1. Khái niệm rủi ro và rủi ro hoạt động trong NHTM ......................................................................
6
1.1.1.1. Rủi ro trong NHTM..................................................................................................................... 6
1.1.1.2. Phân loại rủi ro trong NHTM...................................................................................................... 7
1.1.1.3. Rủi ro hoạt động trong NHTM.................................................................................................... 8
1.1.1.4 Đặc điểm của rủi ro hoạt động ................................................................................................... 9
1.1.2. Các loại rủi ro hoạt động
............................................................................................................
10
1.1.2.1. Rủi ro do quy chế, quy trình nghiệp vụ.................................................................................... 10
1.1.2.2. Rủi ro do con người................................................................................................................. 10
1.1.2.3. Rủi ro do tác động từ bên ngoài ............................................................................................. 11
1.1.2.4. Rủi ro từ hệ thống công nghệ thông tin (CNTT)...................................................................... 11
1.1.2.5. Rủi ro do các nguyên nhân khác............................................................................................. 12
1.2. Quản trị rủi ro hoạt động tại các NHTM
.............................................................................................
12
1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro
..............................................................................................................
12
1.2.2. Khái niệm quản trị rủi ro hoạt động
............................................................................................
12
1.2.3. Mục tiêu của quản trị rủi ro hoạt động ......................................................................................
13
1.3. Nội dung quản trị rủi ro hoạt động
......................................................................................................
14
1.3.1. Xây dựng môi trường quản trị rủi ro hoạt động phù hợp
...........................................................
15
1.3.2. Nhận diện, đánh giá, kiểm soát, giám sát, báo cáo RRHĐ
..........................................................
21
1.3.2.1. Nhận diện rủi ro ...................................................................................................................... 21
1.3.2.2. Đánh giá RRHĐ ...................................................................................................................... 23
1.3.2.3. Kiểm soát RRHĐ..................................................................................................................... 24
1.3.2.4. Giám sát RRHĐ....................................................................................................................... 27
1.3.2.5. Báo cáo rủi ro hoạt động ........................................................................................................ 29
1.3.3. Công bố thông tin về QTRRHĐ
.....................................................................................................
29
1.4. Các công cụ quản trị RRHĐ trong ngân hàng
.....................................................................................
30
1.4.1. Tự đánh giá rủi ro (RCSA)
...........................................................................................................
30
1.4.2. Quản lý sự kiện RRHĐ và thu thập dữ liệu tổn thất (LDC)
......................................................
30
1.4.3. Các chỉ số rủi ro (KRIs)
...............................................................................................................
31
1.4.4. Phân tích kịch bản
..........................................................................................................................
31
1.4.5. Báo cáo kiểm tốn
.........................................................................................................................
32
1.4.6. Trích lập, phân bổ và sử dụng quỹ dự phịng RRHĐ
.................................................................
32
1.4.6.1. Phương pháp chỉ số cơ bản.................................................................................................... 32
PHƯƠNG TRÌNH 1.1. VỐN DỰ PHỊNG RỦI RO HOẠT ĐỘNG THEO PHƯƠNG PHÁP CHỈ SỐ
CƠ BẢN
...........................................................................................................................................................
32
1.4.6.2. Theo phương pháp chuẩn hóa................................................................................................ 33
1.4.6.3. Phương pháp đo lường nâng cao (AMA)................................................................................ 34
1.4.7. Một số cơng cụ phân tích rủi ro khác
...........................................................................................
35
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO HOẠT ĐỘNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP CƠNG
THƯƠNG VN CHI NHÁNH CẨM PHẢ
.................................................................................................
36
2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN và Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN – Chi
nhánh Cẩm Phả
............................................................................................................................................
36
2.1.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN
.....................................................................
36
2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .......................................................................................... 36
2.1.1.2. Cơ cấu tổ chức ....................................................................................................................... 38
2.1.1.3. Hoạt động kinh doanh ............................................................................................................. 38
2.1.2. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN – Chi nhánh Cẩm Phả
...............................
42
2.1.2.1. Q trình hình thành và phát triển........................................................................................... 42
2.1.2.2. Cơ cấu tổ chức........................................................................................................................ 43
2.1.2.3. Hoạt động kinh doanh ............................................................................................................. 45
2.2. Thực trạng quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN – Chi nhánh Cẩm
Phả
................................................................................................................................................................
51
2.2.1. Xây dựng mơi trường quản trị rủi ro hoạt động
..........................................................................
51
2.2.2. Nhận diện, đánh giá, kiểm sốt, giám sát, báo cáo RRHĐ
..........................................................
58
2.2.2.1. Nhận diện RRHĐ tại NHCT..................................................................................................... 58
2.2.2.2. Đánh giá RRHĐ....................................................................................................................... 63
2.2.2.3 Kiểm soát RRHĐ...................................................................................................................... 65
2.2.2.4. Giám sát RRHĐ....................................................................................................................... 69
2.2.2.5. Báo cáo RRHĐ........................................................................................................................ 70
2.2.3. Công bố thông tin RRHĐ
...............................................................................................................
71
2.2.4. Các công cụ quản trị RRHĐ mà NHCT chi nhánh Cẩm Phả đã áp dụng
...................................
71
2.2.4.1. Tự đánh giá rủi ro (RCSA)....................................................................................................... 71
2.2.4.2. Quản lý sự kiện RRHĐ và thu thập dữ liệu tổn thất (LDC)...................................................... 72
2.2.4.3 Các chỉ số rủi ro (KRIs)............................................................................................................. 74
2.2.4.4. Trích lập, phân bổ và sử dụng quỹ dự phịng RRHĐ.............................................................. 75
2.2.5. Thực trạng rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN – Chi nhánh Cẩm Phả . 75
2.3. Đánh giá cơng tác quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN – Chi nhánh
Cẩm Phả
.......................................................................................................................................................
79
2.3.1. Ưu điểm
.........................................................................................................................................
79
2.3.2. Những tồn tại
.................................................................................................................................
81
CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI
RO HOẠT ĐỘNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP CƠNG THƯƠNG VN CHI NHÁNH CẨM PHẢ
84
......
3.1 Định hướng về cơng tác Quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Cơng thương Việt Nam –
Chi nhánh Cẩm Phả trong thời gian tới
.......................................................................................................
84
3.1.1. Kê hoach kinh doanh
́ ̣
......................................................................................................................
84
3.1.2. Định hướng phát triển chung
.......................................................................................................
85
3.1.3. Định hướng trong cơng tác rủi ro hoạt động
...............................................................................
86
3.2. Một số biện pháp hồn thiện cơng tác quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Cơng
Thương Việt Nam – CN Cẩm Phả
..............................................................................................................
86
3.2.1. Giải pháp về quy trình tác nghiệp
................................................................................................
87
3.2.2. Giải pháp về cơ cấu tổ chức bộ máy
...........................................................................................
90
3.2.3. Giải pháp về con người
................................................................................................................
91
3.2.4. Giải pháp về cơ sở vật chất
........................................................................................................
94
3.2.5. Giải pháp đối với các tình huống bên ngồi tác động
.................................................................
95
3.3. Kiến nghị ..............................................................................................................................................
96
3.3.1. Kiến nghị với Trụ sở chính Ngân hàng Thương mại cổ phần Cơng Thương Việt Nam
............
96
Về cơ chế, chính sách: Đẩy mạnh cơng tác xây dựng hệ thống tra cứu văn bản, cập nhật văn bản
mới, loại bỏ các văn bản hết hiệu lực. Ngồi ra khi xây dựng các quy trình nghiệp vụ, sản phẩm
mới cần được định hướng theo các văn bản pháp luật mới nhất, tn thủ nghiêm túc quy định của
pháp luật, chính phủ, NHNN, các Bộ ngành liên quan để hạn chế rủi ro về mặt pháp lý. Định kỳ, rà
sốt tổng hợp ý kiến của các đơn vị liên quan, cập nhật các quy định mới của pháp luật để điều
chỉnh cho phù hợp. Bên cạnh đó, khi ra các văn bản sửa đổi, bổ sung văn bản cũ cần ra bản hồn
thiện, tích hợp tất cả những sửa đổi, tránh trường hợp cán bộ truy cứu văn bản nhưng chỉ truy cứu
văn bản gốc khơng kịp cập nhật những sửa đổi mới nhất.
...................................................................
99
3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng nhà nước
..............................................................................................
99
3.3.3. Kiến nghị với Chính phủ
.............................................................................................................
100
KẾT LUẬN
....................................................................................................................................................
101
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
NHCT
: Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam
NHNN
: Ngân hàng Nhà nước
NHTM
: Ngân hàng thương mại
QTRRHĐ : QTRRHĐ
RRHĐ
: Rủi ro hoạt động
VN
: Việt Nam
DANH MỤC CÁC PHƯƠNG TRÌNH, BẢNG
Phương trình:
Phương trình 1.1: Vốn dự phịng rủi ro hoạt động theo Phương pháp chỉ số cơ
bản......................................................................................................................... 31
Phương trình 1.2: Vốn dự phịng rủi ro hoạt động trong phương pháp chuẩn.....32
Bảng:
Bảng 1.1. Hệ số β trong phương pháp chuẩn đối với rủi ro hoạt động............. 32
Bảng 2.1. Tình hình huy động vốn theo khách hàng và theo kỳ hạn ....................... 42
Bảng 2.2. Dư nợ cho vay theo khách hàng và kỳ hạn của Vietinbank Cẩm Phả. 45
Bảng 2.3. Tổng hợp thu phí dịch vụ và lợi nhuận của Vietinbank Câm Pha
̉
̉........46
Bảng 2.4. Bảng đánh giá mức độ rủi ro nội tại....................................................59
Bảng 2.5. Kế hoạch hành động.............................................................................62
Bảng 2.6. Lỗi rủi ro hoạt động theo các nghiệp vụ tại Vietinbank Cẩm Phả ....70
Bảng 2.7. Số lần vượt ngưỡng nguy hiểm...........................................................72
Bảng 2.8. Điểm KPI tn thủ theo hạng KPI tn thủ..........................................72
DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ MINH HOẠ
Hình:
Hình 1.1. Mơ hình quản trị rủi ro “3 lớp phịng vệ”..............................................17
Hình 1.2. Khung quản trị rủi ro hoạt động cơ bản................................................18
Hình 1.3 Ma trận rủi ro..........................................................................................30
Sơ đồ:
Sơ đồ 2.1. Hệ thống tổ chức Vietinbank...............................................................36
Sơ đồ 2.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức tại Vietinbank Cẩm Phả..................................41
Sơ đồ 2.3. Mơ hình tổ chức QTRRHĐ tại Vietinbank..........................................48
Biểu đồ:
Biểu đồ 2.1 Biểu đồ tổng tài sản và cho vay khách hàng tại Vietinbank.............37
Biểu đồ 2.2 Biểu đồ cơ cấu danh mục đầu tư.....................................................38
Biểu đồ 2.3 Biều đồ cơ cấu thu nhập của Vietinbank.........................................39
Biểu đồ 2.4. Nguồn vốn huy động của Vietinbank Cẩm Phả năm 20152017........42
Biểu đồ 2.5. Dư nợ cho vay của Vietinbank Cẩm Phả năm 20152017...................44
Biểu đồ 2.6. Thu phí dịch vụ và lợi nhuận của Vietinbank Cẩm Phả..................46
TĨM TẮT LUẬN VĂN
Luận văn gồm 3 chương, thơng qua việc nghiên cứu cơ sở lý luận về rủi ro
hoạt động, nội dung quản trị rủi ro hoạt động, các cơng cụ quản trị rủi ro hoạt
động, luận văn đã có những đóng góp sau:
Thứ nhất, luận văn đã phân tích, đánh giá được thực trạng quản trị rủi ro
hoạt động tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Cơng Thương Việt Nam – Chi
nhánh Cẩm Phả, rủi ro hoạt động tại Vietinbank Cẩm Phả chủ yếu là rủi ro hoạt
động ở nghiệp vụ tín dụng, tuy nhiên cơng tác quản trị rủi ro hoạt động tại
Vietinbank Cẩm Phả đã được thực hiện ngày càng tốt hơn.
Thứ hai, qua việc phân tích, đánh giá thực trạng tác giả đã đưa ra được ưu
điểm, những tồn tại cần khắc phục để nâng cao quản trị rủi ro hoạt động.
Thứ ba, từ những tồn tại cần hạn chế, kết hợp với định hướng phát triển
chung, định hướng phát triển trong cơng tác rủi ro hoạt động tác giả đã đưa ra
một số giải pháp trong thời gian tới để nâng cao quản trị rủi ro hoạt động, cụ thể
giải pháp về quy trình tác nghiệp, về cơ cấu tổ chức bộ máy, về con người, về
cơ sở vật chất, các giải pháp khác.
Thứ tư, ngồi những giải pháp đưa ra, tác giả có một số kiến nghị đối với
Ngân hàng Thương mại cổ phần cơng thương Việt Nam, với Ngân hàng Nhà
nước, với Chính phủ.
Tuy nhiên đề tài nghiên cứu vẫn cịn có những hạn chế nhất định: Phạm vi
nghiên cứu giới hạn tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Cơng Thương Việt
Nam – Chi nhánh Cẩm Phả và trong một giai đoạn cụ thể, do đó khó khăn khi áp
dụng cho các đơn vị khác, hoặc ngay cả với Ngân hàng Thương mại cổ phần
Cơng Thương Việt Nam – Chi nhánh Cẩm Phả trong giai đoạn khác ở tương lai
cũng khó khăn.
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Hoạt động của NHTM Việt Nam nói chung trong những năm qua phát triển
mạnh mẽ, hỗ trợ đà phát triển kinh tế của Việt Nam. Thực tế cũng chứng minh
hệ thống ngân hàng có vai trị quan trọng đối với tính ổn định và bền vững của
nền kinh tế. Nếu hệ thống Ngân hàng hoạt động thiếu kiểm sốt, khơng đánh giá
đúng và đủ các dạng rủi ro tiềm ẩn nền kinh tế sẽ bị tác động tiêu cực, thậm chí
đi đến khủng hoảng.
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng, việc tăng
trưởng quy mơ, gia tăng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dẫn tới tiềm ẩn nhiều
rủi ro hoạt động. Tuy rủi ro hoạt động chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong số các rủi
ro mà các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay phải đối mặt, nhưng nó lại
rất khó đo lường và quản lý, ảnh hưởng khơng nhỏ đối với hoạt động kinh
doanh và uy tín của các ngân hàng.
Thực tiễn hoạt động tại Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN – Chi nhánh
Cẩm Phả trong những năm qua cho thấy rủi ro hoạt động có xu hướng ngày càng
đa dạng trên nhiều nghiệp vụ, mức độ giảm khơng đáng kể, chứng tỏ việc kiểm
sốt rủi ro này chưa triệt để và hiệu quả. Chính vì vậy việc quản trị rủi ro hoạt
động một cách bài bản nhằm giảm thiểu các tổn thất phát sinh trong q trình
hoạt động góp phần nâng cao lợi nhuận và uy tín của ngân hàng là vấn đề được
quan tâm hàng đầu.
Tổng hợp các mối quan tâm trên, đồng thời nhận định rủi ro hoạt động tại
ngân hàng có tác động mạnh mẽ đến hoạt động ngân hàng và từ đó ảnh hưởng
mạnh đến sự phát triển của nền kinh tế, nên tơi chọn đề tài “Quản trị rủi ro
hoạt động tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Cẩm
Phả” làm đề tài nghiên cứu.
2
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Nghiên cứu lý luận cơ bản về rủi ro, rủi ro hoạt động; quản trị rủi ro,
quản trị rủi ro hoạt động trong ngân hàng thương mại.
Mơ tả quy trình quản trị rủi ro hoạt động và đánh giá thực trạng quản trị
rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN chi nhánh Cẩm Phả, từ
đó làm rõ những ưu điểm, tồn tại, những ngun nhân của tồn tại đó.
Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm hồn thiện cơng tác quản trị
rủi ro hoạt động đáp ứng chuẩn mực quốc tế tại Ngân hàng TMCP Cơng thương
Việt Nam – Chi nhánh Cẩm Phả.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu:
+ Về lý luận: Hệ thống hóa những vấn đề về quản trị rủi ro hoạt động
trong hệ thống ngân hàng thương mại.
+ Về thực tiễn: Nghiên cứu, phân tích đánh giá cơng tác quản trị rủi ro hoạt
động tại Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN – Chi nhánh Cẩm Phả
Phạm vi nghiên cứu:
+ Khơng gian nghiên cứu: Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN nói chung và
Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN – Chi nhánh Cẩm Phả nói riêng.
+ Nội dung nghiên cứu: Cơng tác quản trị RRHĐ tại Ngân hàng TMCP Cơng
Thương Việt Nam – Chi nhánh Cẩm Phả.
+ Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2015 2017 vì trong giai đoạn này Ngân
hàng TMCP Cơng Thương VN nói chung và Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN
– Chi nhánh Cẩm Phả nói riêng đã dần hồn thiện những cơng cụ quản trị rủi ro
hoạt động. Từ đó đề xuất một số giải pháp kiến nghị trong giai đoạn 20182020
để hồn thiện cơng tác quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Công
Thương VN – Chi nhánh Cẩm Phả.
3
4. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện các mục tiêu và nội dung nghiên cứu đặt ra, luận văn sử dụng
các phương pháp chủ yếu sau đây:
Phương pháp tổng hợp: sử dụng nhằm kế thừa những lý luận cơ bản về
quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM, từ đó hình thành cơ sở lý thuyết cho đề tài
luận văn.
Phương pháp thống kê: sử dụng để thu thập số liệu về tổng quan tình hình
hoạt động, thực trạng quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP Cơng
Thương Việt Nam – chi nhánh Câm Pha.
̉
̉
Phương phap so sanh: s
́
́
ử dung đê phân tich, so sanh sơ liêu t
̣
̉
́
́
́ ̣ ừ biêu đơ, bang
̉
̀ ̉
sơ liêu qua cac năm cua Ngân hàng TMCP Cơng Th
́ ̣
́
̉
ương Việt Nam – Chi nhánh
Câm Pha.
̉
̉
Phương pháp phỏng vấn trực tiếp: là phương pháp hỏi trực tiếp những
người cung cấp thơng tin, dữ liệu cần thiết cho việc nghiên cứu đề tài tại đơn vị.
Ngồi ra luận văn cịn sử dụng chọn lọc hệ thống cơ sở dữ liệu từ báo cáo
thường niên Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN, bảng cân đối Ngân hàng TMCP
Cơng Thương VN – Chi nhánh Cẩm Phả, số liệu của các Tạp chí chun ngành
có uy tín, Tạp chí Ngân hàng, Thời báo kinh tế Việt Nam,… và các website có nội
dung liên quan.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:
Gop phân hê thơng hoa va lam ro nh
́
̀ ̣
́
́ ̀ ̀
̃ ưng ly luân c
̃
́ ̣ ơ ban vê r
̉
̀ ủi ro và quản trị
rủi ro hoạt động cua Ngân hang th
̉
̀
ương mai.
̣
Đanh gia nh
́
́ ưng nguyên nhân phát sinh r
̃
ủi ro hoạt động và những thanh
̀
công, han chê c
̣
́ ủa quản trị rủi ro hoạt động tai Ngân hàng TMCP Công Th
̣
ương
Việt Nam – Chi nhánh Câm Pha.
̉
̉
4
Đê xt mơt sơ biên phap hoan thiên cơng tac qu
̀ ́
̣
́ ̣
́
̀
̣
́ ản trị rủi ro hoạt động taị
Ngân hàng TMCP Cơng Thương Việt Nam – chi nhánh Câm Pha.
̉
̉
6. Tổng quan nghiên cứu, tổng hợp các nghiên cứu trước đây về đề tài
Đề tài tập trung nghiên cứu các giải pháp quản trị rủi ro hoạt động của Chi
nhánh Ngân hàng thương mại. Đây là một đề tài mới trong thập niên gần đây. Đã
có rất nhiều đề tài nghiên cứu về rủi ro hoạt động trong ngân hàng thương mại
nhất là từ khi Basel II ra đời:
Luận văn thạc sĩ: “Quản trị rủi ro hoạt động tại ngân hàng thương mại cổ
phần qn đội – Chi nhánh Huế” của Phạm Thị Thanh Ngọc, Học viện hành
chính quốc gia, năm 2016.
Luận văn thạc sĩ “Giải pháp quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP
Cơng Thương Việt Nam theo chuẩn mực quốc tế" của Bùi Thị Hồng, trường Đại
học Kinh tế TP Hồ Chí Minh, năm 2010.
Luận văn thạc sĩ “Quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng Cơng Thương
Việt nam” của Hồ Thị Xn Thanh, trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh,
năm 2009.
Luận án tiến sĩ “Áp dụng Hiệp ước vốn Basel II: Kinh nghiệm Quốc tế và
Hàm ý cho Việt Nam” của Trần Việt Dung, trường Đại học Kinh tế Đại học
quốc gia Hà Nội, năm 2017.
Luận văn thạc sỹ: “The Study on Operational Risk of Chinese Commercial
Bank” của Wang Yang, City University of Hong Kong, năm 2013
* Những kết quả chủ yếu mà các cơng trình nghiên cứu trước đây đã làm
được:
Về lý luận: Các luận án, luận văn đã làm rõ được các vấn đề lý luận cơ
bản rủi ro hoạt động là gì, quản trị rủi ro hoạt động ở các ngân hàng thương
mại, các cơng cụ quản trị rủi ro hoạt động trong ngân hàng...
5
Về thực trạng và giải pháp: các cơng trình nêu trên đã đánh giá được thực
trạng quản trị rủi ro hoạt động, đo lường rủi ro hoạt động, những ưu điểm và
tồn tại quản trị rủi ro hoạt động của đối tượng nghiên cứu là các ngân hàng cụ
thể trong phạm vi thời gian nghiên cứu xác định, từ đó đưa ra một số giải pháp
cho quản trị rủi ro hoạt động tại ngân hàng đó.
* Những vấn đề chưa được làm rõ ở các cơng trình trước đây:
Thực trạng các ngân hàng thương mại những năm gần đây phát sinh tương
đối nhiều rủi ro hoạt động, hơn nữa nhiều loại rủi ro hoạt động mới nên u
cầu phải nhận diện và có giải pháp phù hợp.
Hơn nữa, đề tài “Quản trị rủi ro hoạt động tại NH TMCP Cơng thương
Việt Nam – Chi nhánh Cẩm Phả được thực hiện với đối tượng là chi nhánh cụ
thể với thời gian nghiên cứu cập nhật do đó đề tài khơng bị trùng lặp với các
nghiên cứu trước đây.
7. Kết cấu của luận văn:
Ngồi phần mở đầu và phần kết luận, luận văn được chia làm 3 chương,
cụ thể:
Chương 1: Tổng quan về quản trị rủi ro hoạt động của ngân hàng
thương mại.
Chương 2: Thực trạng về quản trị rủi ro hoạt động tại Ngân hàng TMCP
Cơng Thương VN Chi nhánh Cẩm Phả.
Chương 3: Giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao quản trị rủi ro hoạt
động tại Ngân hàng TMCP Cơng Thương VN Chi nhánh Cẩm Phả.
6
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO HOẠT ĐỘNG CỦA
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Tổng quan về rủi ro hoạt động trong ngân hàng thương mại (NHTM)
1.1.1. Khái niệm rủi ro và rủi ro hoạt động trong NHTM
1.1.1.1. Rủi ro trong NHTM
Chúng ta biết rằng trong cuộc sống, đặc biệt là trong kinh doanh ln tồn
tại những rủi ro. Rủi ro có thể xuất hiện mọi lúc mọi nơi trong mọi ngành, mọi
lĩnh vực. Có nhiều quan điểm khác nhau về rủi ro:
Theo trường phái truyền thống, rủi ro được xem là sự khơng may mắn, sự
tổn thất mất mát, nguy hiểm. Nó được xem là điều khơng lành, khơng tốt, bất
ngờ xảy đến. Đó là sự tổn thất về tài sản hay là sự giảm sút lợi nhuận thực tế so
với lợi nhuận dự kiến. Rủi ro cịn được hiểu là những bất trắc ngồi ý muốn xảy
ra trong q trình kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp, tác động xấu đến sự
tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp. Theo quan điểm này thì rủi ro là
những thiệt hại, mất mát, nguy hiểm hoặc các yếu tố liên quan đến nguy hiểm,
khó khăn hoặc điều khơng chắc chắn có thể xảy ra cho con người.
Theo trường phái hiện đại, rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được, vừa
mang tính tích cực, vừa mang tính tiêu cực. Rủi ro có thể mang đến những tổn
thất mất mát cho con người nhưng cũng có thể mang lại những lợi ích, những cơ
hội. Theo quan điểm này rủi ro bao hàm nghĩa rộng hơn và khơng chỉ tính đến rủi
ro tài chính mà cịn bao gồm cả những rủi ro liên quan đến những mục tiêu hoạt
động và chiến lược. Nếu tích cực nghiên cứu rủi ro, người ta có thể tìm ra những
biện pháp phịng ngừa, hạn chế những rủi ro tiêu cực, đón nhận những cơ hội
mang lại kết quả tốt đẹp cho tương lai.
Ngân hàng thương mại là một tổ chức trung gian tài chính cung cấp danh
mục dịch vụ tài chính đa dạng, với hoạt động cơ bản là nhận gửi, cho vay và
thanh tốn (Theo luật các tổ chức tín dụng). Do đó cũng như các lĩnh vực khác,
7
hoạt động kinh doanh ngân hàng ln song hành cùng với nhiều rủi ro. Rủi ro
trong hoạt động ngân hàng là khả năng xảy ra tổn thất về tài sản, giảm sút lợi
nhuận thực tế so với dự kiến hoặc phải bỏ ra thêm một khoản chi phí để có thể
hồn thành được một nghiệp vụ tài chính nhất định. Trong thời điểm hiện nay,
hoạt động của các ngân hàng thương mại ngày càng đa dạng và phức tạp, do đó
việc nhận diện và quản trị rủi ro là hết sức cần thiết.
1.1.1.2. Phân loại rủi ro trong NHTM
Các loại rủi ro mà ngân hàng có thể gặp phải:
Rủi ro tín dụng: là rủi ro phát sinh trong trường hợp khách hàng khơng
thanh tốn đầy đủ hoặc đúng hạn cả gốc và lãi của khoản vay.
Rủi ro thanh khoản: là tình trạng ngân hàng mất khả năng thanh tốn các
nghĩa vụ của mình khi đến hạn hay là khả năng ngân hàng khơng có đủ vốn khả
dụng với chi phí hợp lý và đúng thời điểm mà ngân hàng cần để đáp ứng nhu cầu
thanh khoản.
Rủi ro lãi suất: là rủi ro xuất hiện khi có sự thay đổi của lãi suất thị
trường hoặc các yếu tố liên quan đến lãi suất dẫn đến tổn that về tài sản hoặc
làm giảm thu nhập của ngân hàng.
Rủi ro tỷ giá: Là rủi ro xảy ra khi có biến động về tỷ giá của các đồng
tiền trong hoạt động thanh tốn của ngân hàng.
Rủi ro từ hoạt động ngoại bảng: là rủi ro xảy ra do việc quản trị điều
hành khơng hiệu quả hoăc khơng đánh giá đúng các tác dụng của các nghiệp vụ
ngoại bảng có thể dẫn đến các tổn thất to lớn cho ngân hàng.
Rủi ro hoạt động: là rủi ro do các quy trình nội bộ quy định khơng đầy đủ
hoặc có sai sót, do con người, do hệ thống hoặc do các yếu tố bên ngồi.
Các loại rủi ro khác:
8
+ Rủi ro quốc gia: Phát sinh trong trường hợp ngân hàng đầu tư cho cơng ty
nước ngồi, khi chính phủ của quốc gia đó cấm hoặc hạn chế việc thanh tốn
cho nước ngồi do dự trữ ngoại hối hạn hẹp hoặc vì lý do chính trị.
+ Rủi ro bắt nguồn từ các yếu tố vĩ mơ: sự thay đổi về cơ cấu kinh tế,
chính sách thuế, lĩnh vực ưu tiên…có thể dẫn đến các loại rui ro khác trong hoạt
động của ngân hàng.
Trong hoạt động kinh doanh ngân hàng thì rủi ro hoạt động là loại rủi ro
ảnh hưởng nhiều nhất và bao trùm lên tất cả các loại rủi ro. Rủi ro hoạt động
khơng mang tính tài chính bởi nó phát sinh từ sự cố trong quy trình, từ hệ thống
cơng nghệ thơng tin, hệ thống báo cáo, những quy định giám sát rủi ro nội bộ
hoặc việc tn thủ những chính sách rủi ro. Chính vì vậy trong quản lý rủi ro nếu
quản lý tốt rủi ro hoạt động sẽ làm giảm thiểu nguy cơ xảy ra các rủi ro khác.
1.1.1.3. Rủi ro hoạt động trong NHTM
Rủi ro hoạt động tổn tại trong hầu hết các bộ phận của ngân hàng. Rủi ro này
phát sinh do hệ thống thơng tin khơng hiệu quả, sai sót kỹ thuật, sai phạm trong
kiểm sốt nội bộ, những biến cố khơng định trước hay những vấn đề hoạt động
khác có thể dẫn đến mất mát khơng định trước hay những vấn đề liên quan đến
danh tiếng.
Rủi ro hoạt động là nguy cơ tổn thất do các quy trình, con người và hệ
thống nội bộ khơng đạt u cầu hoặc khơng hoạt động, hay do các sự kiện bên
ngồi. Khái niệm rủi ro hoạt động bao gồm cả rủi ro luật pháp, nhưng khơng
bao gồm rủi ro chiến lược và rủi ro uy tín. (Theo uỷ ban Basel về giám sát ngân
hàng. Tr155)
Như vậy rủi ro hoạt động là do các yếu tố sau tạo nên:
Con người: Sự cố con người được hiểu theo nghĩa rộng bao gồm cả thiếu
chun mơn lẫn sự gian lận, sự khơng tuẩn thủ những quy trình và chính sách hiện
hành.
9
Quy trình: Những thủ tục và biện pháp kiểm sốt báo cáo, theo dõi và
quyết định khơng thoả đáng; những thủ tục xử lý thơng tin khơng hợp lý như sai
sót trong ghi chép giao dịch hoặc kiểm tra tài liệu pháp lý; trục trặc tổ chức;
những rủi ro khơng được phát hiện vượt qua giới hạn, sự kém cỏi trong quản lý
theo dõi rủi ro.
Hệ thống: Đầu tư cơng nghệ khơng phù hợp, lỗi tích hợp từ vận hành hệ
thống, lỗ hổng an ninh, hệ thống cơng nghệ bị trục trặc hoặc ngừng hoạt động.
Các sự kiện bên ngồi: Các yếu tố nằm ngồi sự kiểm sốt của ngân hàng
cũng góp phần gây ra rủi ro hoạt động. Các thay đổi về pháp lý, chính trị; các
hành vi lừa đảo, trộm cắp hoặc phạm tội của các đối tượng bên ngồi, thời tiết
khắc nghiệt cũng có thể tạo ra hoặc làm tăng thêm các rủi ro trong ngân hàng.
1.1.1.4 Đặc điểm của rủi ro hoạt động
Rủi ro hoạt động là loại rủi ro tiềm ẩn: RRHĐ gây ra những tổn thất lớn
nhưng khó xác định hoặc dự đốn trước những dấu hiệu của nó, do đó cơng tác
quản trị rủi ro gặp nhiều khó khăn trong q trình triển khai thực hiện.
RRHĐ thường xun thay đổi: Phạm vi khơng gian và thời gian của RRHĐ
rất lớn, khơng xác định được, có thể thay đổi rất nhanh và tăng lên theo cấp số
nhân trong thời gian rất ngắn. Đây khơng phải là rủi ro có tốc độ thay đổi cùng
chiều với thay đổi quy mơ hoạt động.
RRHĐ ln hiện hữu trong tất cả các hoạt động kinh doanh của ngân hàng,
các sản phẩm dịch vụ do ngân hàng cung cấp tuỳ theo tính chất phức tạp và quy
mơ sản phẩm mà tần suất xảy ra nhiều hay ít.
RRHĐ gắn liền với các sự kiện, sự cố trong hoạt động của ngân hàng. Đây
là một đặc điểm nổi bật của RRHĐ, nằm trong mọi sản phẩm, mọi giao dịch,
gắn với các nhân tố chủ yếu: con người, quy trình, hệ thống, các sự kiện bên
ngồi.
RRHĐ có thể gây ra các tác động thứ cấp: rủi ro pháp lý, rủi ro danh tiếng.
10
RRHĐ được đặc trưng bởi hai yếu tố: tần suất/khả năng xảy ra, chi
phí/mức độ ảnh hưởng.
RRHĐ có mối quan hệ và ảnh hưởng đến hầu hết các loại rủi ro khác.
RRHĐ thường khơng đốn trước và rất khó triệt tiêu trong khi đó rủi ro tín dụng
và rủi ro lãi suất có thể chấp nhận được, có thể dự đốn, tính tốn được, có cơng
cụ phịng ngừa và như một cơ hội kinh doanh. RRHĐ khơng tính tốn, lượng hố
được dễ dàng.
1.1.2. Các loại rủi ro hoạt động
1.1.2.1. Rủi ro do quy chế, quy trình nghiệp vụ
Đây là rủi ro liên quan đến quy trình, quy định và cơ chế do ngân hàng ban
hành khơng tn thủ theo u cầu bên ngồi, khơng phù hợp điều kiện hoạt động
thực tế.
Rủi ro liên quan Quy trình và cơ chế khơng được văn bản hố và khơng
được truyền thơng rộng rãi đến các đối tượng liên quan dẫn đến khơng được
thực thi đúng/ đầy đủ.
Rủi ro liên quan đến mơ hình bị phát triển sai/khơng phù hợp, khơng được
kiểm thử đầy đủ/khơng có ý kiến thẩm định độc lập từ bên ngồi.
1.1.2.2. Rủi ro do con người
Rủi ro liên quan đến các hành động cố ý lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, cố ý
vi phạm các quy chế, quy tắc, chính sách của ngân hàng liên quan đến ít nhất một
cá nhân thuộc hệ thống ngân hàng cụ thể:
Thực hiện các nghiệp vụ, nhiệm vụ khơng được uỷ quyền và/hoặc vượt
q thẩm quyền cho phép hoặc khơng đúng chức năng được giao.
Khơng tn thủ hoặc tn thủ khơng đúng quy định quy trình nghiệp vụ của
ngân hàng, các quy định của NHNN VN và các văn bản pháp luật hiện hành.
11
Khơng tn thủ hoặc tn thủ khơng đúng quy định quy trình của hệ thống
hỗ trợ, hệ thống kỹ thuật, có hành động gây khó khăn cho bộ phận nghiệp vụ.
Khơng chấp hành hoặc chấp hành khơng đúng nội quy cơ quan, hợp đồng
lao động và các văn bản pháp luật đối với người lao động nơi cơng sở: an tồn
lao động, thực hành tiết kiệm chống lãng phí, phịng chống tham nhũng,…
Năng lực trình độ nghiệp vụ khơng đáp ứng được u cầu cơng việc.
Phong cách giao tiếp, ứng xử với khách hàng thiếu văn minh, làm mất khách
hàng, ảnh hưởng khơng tốt đến hình ảnh, thương hiệu và giảm uy tín của ngân
hàng.
Phối hợp cơng tác với các phịng ban khác khơng tốt, làm giảm hiệu quả
cơng việc.
Che giấu sai sót, né tránh khuyết điểm, né tránh khó khăn.
Vi phạm đạo đức nghề nghiệp, có hành vi lừa đảo, gian lận, biển thủ, trục
lợi cá nhân hoặc hành động phạm tội, câu kết với đối tượng bên ngồi gây thiệt
hại cho ngân hàng.
1.1.2.3. Rủi ro do tác động từ bên ngồi
Rủi ro liên quan đến đối tác bên ngồi cung cấp các dịch vụ cho ngân hàng
(điện, mạng,…)khơng đúng theo u cầu về chất lượng/số lượng dẫn đến hoạt
động bị gián đoạn hoặc bị ảnh hưởng.
1.1.2.4. Rủi ro từ hệ thống cơng nghệ thơng tin (CNTT)
Rủi ro liên quan đến cơ sở hạ tầng hệ thống CNTT lỗi thời/ thiếu/ hoặc
đáp ứng u cầu hoạt động/ khơng được kiểm tra đầy đủ.
Rủi ro liên quan cơ sở hạ tầng hệ thống CNTT bị gián đoạn/ q lẹ thuộc
vào yếu tố khác.
Rủi ro liên quan cơ sở hạ tầng hệ thống CNTT có lỗ hổng cho các truy cập
trái phép/ vượt thẩm quyền.
12
1.1.2.5. Rủi ro do các ngun nhân khác
Rủi ro do các hành vi lừa đảo, trộm cắp hoặc phạm tội của các đối tượng
bên ngồi như hành động phá hoại, đánh bom,…
Rủi ro do các sự kiện bên ngồi hoặc do tự nhiên (bão lụt, động đất,…) gây
gián đoạn, thiệt hại cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Rủi ro do các văn bản, quy định của Chính phủ, các ban ngành liên quan có
sự thay đổi hoặc quy định mới làm ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng.
1.2. Quản trị rủi ro hoạt động tại các NHTM
1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro
Quản trị rủi ro là một q trình liên tục cần được thực hiện ở mọi cấp độ
của một tổ chức tài chính và u cầu bắt buộc để các tổ chức tài chính có thể đạt
được các mục đề ra và duy trì khả năng tồn tại và sự minh bạch về tài chính.
(Theo ủy ban Basel về giám sát ngân hàng, tr15)
Quản trị rủi ro là hệ thống cơ bản của một tổ chức tài chính, nó liên quan
đến việc xác định đo lường, giám sát, kiểm sốt, quản lý rủi ro nhằm đảm bảo:
Cá nhân liên quan đến rủi ro và được giao trách nhiệm quản trị rủi ro phải
hiểu rõ về rủi ro.
Rủi ro của một ngân hàng nằm trong giới hạn xác định bởi Hội đồng quản
trị.
Rủi ro trong việc ra quyết định phải tương xứng với mục tiêu và chiến
lược kinh doanh do Hội đồng quản trị đề ra.
Quỹ dự phịng rủi ro bù đắp được các loại rủi ro dự kiến xảy ra.
Rủi ro trong việc quyết định phải rõ ràng minh bạch.
Có đủ vốn để bù đắp rủi ro.
1.2.2. Khái niệm quản trị rủi ro hoạt động
13
Trong những năm gần đây quản trị rủi ro hoạt động đã trở thành một hoạt
động quan trọng đối với các NHTM. Mức độ hiện đại hố địi hỏi các NHTM
phải áp dụng cơng nghệ ngày càng phức tạp, phát triển đa dạng sản phẩm, dịch
vụ, mở rộng quy mơ, cạnh tranh. Quản trị rủi ro hoạt động là q trình tổ chức
tín dụng tiến hành các hoạt động tác động đến rủi ro hoạt động, bao gồm việc
thiết lập cơ cấu tổ chức, xây dựng hệ thống các chính sách, phương pháp quản
lý rủi ro hoạt động để thực hiện q trình quản lý rủi ro đó là xác định, đo lường,
đánh giá, quản lý, giám sát và kiểm tra kiểm sốt rủi ro hoạt động nhằm bảo
đảm hạn chế tới mức thấp nhất rủi ro xảy ra. (Theo Ủy ban Basel về giám sát
ngân hàng, tr156)
1.2.3. Mục tiêu của quản trị rủi ro hoạt động
RRHĐ khơng những gây ra những thiệt hại về tài chính, RRHĐ cịn ảnh
hưởng đến uy tín của ngân hàng. Trong xu thế phát triển và hội nhập hiện nay,
RRHĐ ngày càng gia tăng do mơi trường kinh doanh phức tạp hơn, các hành vi trái
pháp luật cũng ngày càng tăng lên trong khi nhu cầu của các ngân hàng là phải đẩy
mạnh tốc độ và khối lượng giao dịch, đạt hiệu quả trong kinh doanh đặt ra áp lực
về thay đổi cơ sở hạ tầng, phát triển và phụ thuộc nhiều hơn vào cơng nghệ làm
tăng nguy cơ rủi ro hoạt động như lỗi phát sinh trong q trình cung cấp sản phẩm,
quy trình, thiết kế hệ thống, các loại gian lận và những sai sót trong phục vụ khách
hàng,…Mặt khác áp lực cơng việc và xu hướng phân quyền, trao quyền xử lý cơng
việc cho những cấp thấp hơn cũng địi hỏi nhu cầu tăng cường quản lý rủi ro hoạt
động.
Với những lý do trên cho thấy quản trị rủi ro hoạt động ngày càng trở nên
cấp thiết. Như vậy, Quản trị rủi ro hoạt động nhằm các mục tiêu sau:
+ Hạn chế, giảm thiểu chi phí, tổn thất có thể từ các hoạt động của ngân
hàng.
+ Giảm vốn dành cho RRHĐ, tăng thêm vốn đưa vào hoạt động kinh doanh,
từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và tăng lợi nhuận cho các NHTM.
14
+ Bảo vệ uy tín ngân hàng, đảm bảo mục tiêu hoạt động kinh doanh an
tồn, hiệu quả.
+ Rủi ro khơng chỉ đơn giản là thảm hoạ cần phải tránh mà trong nhiều
trường hợp, việc tăng năng lực quản trị rủi ro sẽ làm tăng q trình tạo ra cơ hội
và làm tăng giá trị của nhà đầu tư, tạo ra sự vượt trội.
1.3. Nội dung quản trị rủi ro hoạt động
Để quản trị RRHĐ, các tổ chức tín dụng thường vận dụng các ngun tắc
trong quản lý rủi ro hoạt động theo Basel II như sau:
Hội đồng quản trị phải giữ vai trị lãnh đạo trong việc thiết lập văn hố
quản trị rủi ro một cách rõ ràng. Hội đồng quản trị và quản lý cao cấp phải thiết
lập văn hố doanh nghiệp được hướng dẫn bởi quản lý rủi ro rõ ràng nhằm hỗ
trợ và cung cấp các chuẩn mực thích hợp và khuyến nghị cách ứng xử có trách
nhiệm, chun nghiệp.
Ngân hàng phát triển, thực hiện và duy trì một khung tích hợp đầy đủ tồn
bộ quy trình quản lý rủi ro của ngân hàng. Khung quản lý RRHĐ do từng ngân
hàng lựa chọn sẽ phụ thuộc vào một khung các nhân tố, bao gồm đặc điểm, quy
mơ, mức độ phức tạp và danh mục rủi ro của ngân hàng.
HĐQT phải thiết lập, chuẩn y và tái xét định kỳ khung QTRRHĐ. HĐQT
phải giám sát bộ phận quản lý cao cấp để bảo đảm rằng chính sách, quy trình và
hệ thống được thực hiện hiệu quả tại tất cả các cấp độ ra quyết định.
HĐQT phải chuẩn y và tái xét khẩu vị rủi ro và báo cáo sức chịu đựng về
RRHĐ xem có phù hợp với đặc điểm, chủng loại và mức độ rủi ro hoạt động mà
ngân hàng sẵn sàng chấp nhận.
Quản lý cấp cao phải phát triển một cấu trúc quản trị rõ ràng, hiệu quả và
tinh gọn với trách nhiệm để HĐQT chuẩn y. Quản lý cấp cao chịu trách nhiệm
trong tồn đơn vị về sự nhất qn trong khâu thực thi và duy trì các chính sách,
quy trình và hệ thống để cơng tác QTRRHĐ đối với mọi sản phẩm quan trọng,
15
mọi hoạt động, mọi quy trình và cả hệ thống nhất qn với khẩu vị rủi ro và sức
chịu đựng rủi ro của ngân hàng.
Quản lý cấp cao phải đảm bảo nhận diện và đánh giá sự tồn tại của quản
trị rủi ro trong mọi sản phẩm quan trọng, hoạt động, quy trình và hệ thống để
đảm bảo những rủi ro hiện hữu và những động cơ được kiểm sốt tốt.
Quản lý cấp cao phải đảm bảo rằng có một quy trình chấp thuận đối với
mọi sản phấm mới, hoạt động, quy trình và hệ thống đã được đánh giá đầy đủ
RRHĐ.
Quản lý cấp cao phải thực hiện quy trình để giám sát thường xun danh
mục quản trị rủi ro và các nguy cơ xảy ra tổn thất nghiêm trọng, một chế độ báo
cáo phù hợp phải đến được HĐQT, quản lý cấp cao, các đơn vị kinh doanh các
cấp nhằm quản lý chủ động RRHĐ.
Ngân hàng phải tạo mơi trường kiểm sốt mạnh để phát huy chính sách,
quy trình và hệ thống kiểm sốt nội bộ, giảm thiểu và/hoặc chiến lược chuyển
rủi ro hợp lý.
Ngân hàng phải thiết lập kế hoạch kinh doanh liên tục và linh hoạt nhằm
bảo đảm cho hoạt động diễn ra khơng ngừng và hạn chế tổn thất trong trường
hợp hoạt động kinh doanh bị gián đoạn bất ngờ.
Ngân hàng phải cơng khai cho phép những người có liên quan được đánh
giá phương pháp QTRRHĐ của ngân hàng.
Theo đó nội dung quản trị RRHĐ thường bao gồm:
1.3.1. Xây dựng mơi trường quản trị rủi ro hoạt động phù hợp
Ban lãnh đạo của ngân hàng phải chịu trách nhiệm tạo ra một văn hố tổ
chức, trong đó ưu tiên cao việc quản trị rủi ro hoạt động và tn thủ các ngun
tắc kiểm sốt hoạt động. Quản trị rủi ro hoạt động của một ngân hàng sẽ đạt
hiệu quả cao nhất khi tại ngân hàng đó, văn hố tổ chức nhấn mạnh các tiêu
chuẩn hành vi đạo đức cho mọi tầng lớp nhân viên. Ngồi ra, hội đồng quản trị
16
và lãnh đạo ngân hàng nên thiết lập một nền văn hố tổ chức được củng cố vững
chắc, thơng qua cả lời nói lẫn hành vi, kỳ vọng về sự liêm chính của tất cả nhân
viên trong hoạt động kinh doanh ngân hàng.
Thứ nhất hội đồng quản trị nên nhận biết rõ các khía cạnh chính của ngân
hàng. RRHĐ là loại rủi ro cần được quản lý, đánh giá, xem xét định kỳ dựa trên
khung quản lý RRHĐ. Khung này cần phải cung cấp một định nghĩa tổng thể cho
tồn ngân hàng vể RRHĐ, cũng như các ngun tắc, cách xác định, đánh giá, giám
sát, kiểm sốt và giảm thiểu rủi ro.
Hội đồng quản trị nên phê duyệt thực hiện một khung quản lý RRHĐ cho
tồn ngân hàng và cung cấp cho ban điều hành các hướng dẫn cụ thể và phương
hướng liên quan đến các ngun tắc của khung này, đồng thời phê chuẩn các
chính sách tương ứng do họ đưa ra. Đồng thời tun bố khẩu vị RRHĐ (thể hiện
loại và mức độ RRHĐ mà ngân hàng có khả năng và sẵn sàng chấp nhận từng
thời kỳ theo cả phương pháp định tính và phương pháp định lượng).
Hội đồng quản trị chịu trách nhiệm thiết lập một cơ cấu quản trị có khả
năng thực hiện đầy đủ khung quản lý RRHĐ. Do một khía cạnh ý nghĩa của
quản trị RRHĐ có liên quan đến việc thiết lập một chế độ kiểm sốt nội bộ
vững chắc, nên việc hội đồng quản trị phải xác định rõ trách nhiệm về quản lý,
kế tốn và báo cáo là vơ cùng quan trọng. Ngồi ra phải có sự phân định về trách
nhiệm và luồng báo cáo giữa chức năng kiểm sốt RRHĐ, mảng kinh doanh và
các chức năng hỗ trợ để tránh sự xung đột lợi ích.
Quản trị rủi ro tại NHTM hiện đại thơng thường được tổ chức theo mơ
hình “3 lớp phịng vệ” với các đặc điểm quan trọng như sau:
HÐQT giám sát rủi ro một cách tách biệt với Ban điều hành.
Lớp phịng vệ thứ 1 Bản thân các đơn vị kinh doanh có trách nhiệm quản
lý rủi ro trong phạm vi đơn vị.
17
Lớp phịng vệ thứ 2 Bộ phận quản lý rủi ro tập trung và độc lập có trách
nhiệm phát triển, duy trì và giám sát quản lý rủi ro tồn ngân hàng.
Lớp phịng vệ thứ 3 Bộ phận kiểm tốn, kiểm tra, kiểm sốt nội bộ hoạt
động độc lập, giám sát đảm bảo tính tn thủ với chiến lược, chính sách và các
quy định quản trị rủi ro đã đặt ra.
