Bản tin Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo – Tháng 1/2019

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
CỤC THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUỐC GIA

Tháng 1 năm 2019

Mục lục
TIN QUỐC TẾ TRONG THÁNG
1. Thái Lan công nhận thêm một loại tiền
ảo ........................................................2
2. Hàn Quốc: kế hoạch thành lập một học
viện đổi mới sáng tạo cho chuyên gia
phần mềm...........................................3
3. Singapore thiết lập khung quản lý mơ
hình về trí tuệ nhân tạo (AI) ................3
4. Chiến lược “Make In India” đã đưa Ấn
Độ thành nước sản xuất điện thoại di
động lớn thứ hai thế giới ....................4
5. Đức sẽ đóng cửa tất cả nhà máy nhiệt
điện than trong vòng 19 năm tới.........5

TIN TRONG NƯỚC TRONG THÁNG
6. Thủ tướng Chính phủ Gặp mặt đại biểu
trí thức, nhà khoa học.........................6
7. Hội nghị triển khai công tác ngành
KH&CN năm 2019 ..............................7

8. Vệ tinh do kĩ sư Việt thiết kế bay vào vũ
trụ ....................................................... 8
9. Việt Nam - Australia tăng cường cam
kết thúc đẩy hợp tác về khoa học, công
nghệ và đổi mới sáng tạo................... 9

10. Khởi động cuộc thi chứng minh ý
tưởng lần thứ 3 (POC3) ..................... 9
11. Đà Nẵng: Hơn 60 dự án khởi nghiệp
đổi mới sáng tạo giai đoạn 2017 - 2018
.......................................................... 10

GƯƠNG ĐIỂN HÌNH TIÊN TIẾN VỀ KHOA
HỌC, CÔNG NGHỆ VÀ ĐỔI MỚI SÁNG
12. Các sáng kiến phục vụ thiết thực cho
cộng đồng ........................................ 11

NGHIÊN CỨU, NHẬN ĐỊNH
13. AI và robot có thể tạo ra nhiều việc làm
hơn là làm mất việc .......................... 12

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

1


TIN QUỐC TẾ TRONG THÁNG
Thái Lan công nhận thêm một loại
tiền ảo
Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch
Thái Lan (Thai Sec) vừa chính thức cơng
bố Lina là loại tiền điện tử thứ 8
được công nhận tại nước này, bên cạnh 7
loại tiền đã được công nhận hợp pháp là:
Bitcoin, Ethereum, Bitcoin Cash,
Ethereum Classic, Litecoin, Ripple,

Stellar. Thái Lan quy định các loại tiền ảo
được công nhận được phép sử dụng cho
các giao dịch tại các sàn giao dịch tiền
điện tử tại nước này và các dịch vụ gọi
vốn đầu tư dự án bằng tiền ảo (ICO).

Đồng tiền điện tử LINA do Công ty
Lina SLS (Thụy Sĩ) phát hành từ năm
2017. Lina SLS hoạt động trong lĩnh vực
công nghệ Blockchain, Bigdata, AI và có
các ứng dụng bao gồm: LINA REVIEW
(ứng dụng đánh giá sản phẩm trên nền
tảng
Blockchain),
LINA
SUPPLYCHAIN (Chuỗi quản lý cung
ứng sản phẩm trên nền tảng Blockchain,
E-Government (Xây dựng Chính phủ điện

tử trên công nghệ Blockchain),
Healthcare (Ứng dụng công nghệ
SupplyChain vào chuổi quản lý ngành y
tế)…
Như vậy, Thái Lan đang trở thành
một trong những quốc gia đi đầu ở khu
vực Đông Nam Á trong lĩnh vực tiền ảo
khi công nhận đến 8 loại tiền điện tử.
Nhiều nước trên thế giới hiện nay vẫn cịn
chưa có chính sách về tiền ảo, thì Thái
Lan đã đi trước với các chính sách cởi mở

cho tiền ảo và nước này muốn trở thành
một trung tâm tiền mật mã. Bên cạnh đó,
Thái Lan đã chỉnh sửa luật thuế để có thể
thu thuế các loại hình giao dịch liên quan
đến tiền ảo. Tại Thái Lan, LINA SLS còn
là đơn vị cung cấp giải pháp Supply Chain
trên nền tảng Blockchain cho các tập đoàn
hoạt động về lĩnh vực cung ứng nơng
nghiệp như: ChokChai (tập đồn chăn
ni bị sữa lớn nhất Đơng Nam Á); Tập
đồn SAP Siam Food International Co.
Ltd (kinh doanh ở lĩnh vực thực phẩm);
Tập đoàn AIM THAI (chuyên về cung
ứng trái cây sấy hàng đầu tại Thái Lan);
Lawola Thai Herb Tech Co., Ltd (chuyên
về dược); Kongfawattanawtt Co., Ltd
(hoạt động trong lĩnh vực giáo dục);
Journey South Travel Co., Ltd (hoạt động
trong lĩnh vực du lịch)…
Theo />
Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

2


Hàn Quốc: kế hoạch thành lập
một học viện đổi mới sáng tạo cho
chun gia phần mềm
Chính phủ nước này có kế hoạch
thành lập một học viện đổi mới sáng tạo

và một loạt các chương trình đào tạo trong
năm 2019, nhằm đào tạo ít nhất 10.000
chun gia cơng nghệ thơng tin và thúc
đẩy các ngành công nghiệp tập trung vào
cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ IV.
Theo Bộ Khoa học, Công nghệ
thông tin - truyền thông Hàn Quốc, học
viện đổi mới sáng tạo sẽ được xây dựng
theo mơ hình trường đào tạo lập trình viên
Pháp Ecole 42, để đào tạo khoảng 2.500
chuyên gia phần mềm trong khóa đào tạo
kéo dài 5 năm. Bộ này cũng khởi động
một chương trình hỗ trợ nghiên cứu ở
nước ngoài để cho phép các chuyên gia
Hàn Quốc có bằng cấp cao thực hiện
những nghiên cứu chung và được đào tạo
trong các lĩnh vực tương ứng của mình tại
những tổ chức có uy tín ở nước ngồi. Các
lĩnh vực mục tiêu trọng tâm là công nghệ
thông tin và truyền thông, phương tiện
tương lai, máy bay không người lái, năng
lượng, y học chính xác và phát triển các
loại thuốc mới.
Ngồi ra, Chính phủ sẽ chi 180,6 tỷ
won (tương đương 160,6 triệu USD) để
thành lập một học viện chuyên ngành,
nhằm đào tạo ở trình độ cao cho các kỹ sư
trong những lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo
(AI) và phân tích dữ liệu lớn. Chính phủ
cũng dành ra khoảng 209 tỷ won cho sáng

kiến này trong 5 năm tới. Nhằm đào tạo

thêm các chuyên gia AI, Chính phủ cũng
sẽ hỗ trợ 46 tỷ won để xây dựng các
chương trình đại học chuyên ngành dành
riêng cho nghiên cứu và đào tạo công
nghệ AI tại 3 trường đại học được chọn.
Theo
Singapore thiết lập khung quản
lý mơ hình về trí tuệ nhân tạo (AI)
Đây là khung quản lý mơ hình
(model governance framework) về trí tuệ
nhân tạo (AI) đầu tiên tại châu Á cung cấp
hướng dẫn chi tiết và dễ thực hiện cho các
tổ chức ở khu vực tư nhân trong việc sử
dụng AI.
Trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế
thế giới (WEF) ở Davos (Thụy Sĩ), ngày
23/1 vừa qua, Bộ trưởng Thông tin truyền thông Singapore đã công bố khung
quản lý này để các doanh nghiệp và các tổ
chức khác của nước này có thể sử dụng trí
tuệ nhân tạo (AI) một cách có đạo đức và
trách nhiệm. Singapore muốn cơng bố tại
WEF để mong nhận được phản hồi toàn
cầu về khung này.
Có hai ngun tắc nền tảng cho
khn khổ lý này. Một là các quyết định
được đưa ra bởi AI hoặc nhờ sự trợ giúp
của AI là có thể giải thích được, minh

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

3


bạch và công bằng với người tiêu dùng.
Hai là các giải pháp AI sẽ lấy con người
làm trung tâm. Về bản chất, AI là các
chương trình máy tính hoặc máy móc có
thể thực hiện các nhiệm vụ thường địi hỏi
trí thông minh của con người, bao gồm
các công nghệ như nhận dạng giọng nói
và ra quyết định.

Bộ trưởng Thơng tin - truyền thnhập cao, “làm sao dân ta giàu hơn, nước
ta mạnh hơn”. Trong tương lai xa, chúng
ta cần vươn lên làm chủ cả 5 không gian:
Đất, nước, trời, vũ trụ, khơng gian mạng
và các nhà khoa học có vai trị rất lớn giúp
làm chủ các khơng gian này.
Thủ tướng lưu ý tập trung hơn cao
hơn vào một số lĩnh vực: biến đổi khí hậu;
an tồn, an ninh năng lượng; chăm sóc
con người, khoa học của sự sống; nơng
nghiệp; và khoa học xã hội, đặc biệt là
khoa học quản lý để phát triển, khoa học
pháp lý để bảo vệ quyền con người, quyền
công dân theo tinh thần Hiến pháp năm
2013.
Tại cuộc gặp mặt, Thủ tướng đã trả

lời, cho ý kiến đối với một số kiến nghị cụ
thể, trong đó, Thủ tướng cho biết, sẽ có đề
án kiện tồn tổ chức bộ máy của Liên hiệp
Các hội khoa học kỹ thuật từ Trung ương
tới địa phương.
Hội nghị triển khai công tác
ngành KH&CN năm 2019
Hội nghị là dịp để đánh giá các kết
quả đã đạt được trong năm 2018, cũng
như trao đổi, thảo luận đưa ra các giải
pháp để triển khai hiệu quả nhiệm vụ cơng
tác năm 2019. Tại Hội nghị, Phó Thủ
tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã nêu
nhiều kết quả nổi bật của ngành KH&CN
năm 2018, như chỉ số công trình nghiên
cứu khoa học cơng bố quốc tế tăng cao

nhất từ trước tới nay (25%); chỉ số Đổi
mới sáng tạo tồn cầu tăng 2 bậc (xếp vị
trí 45/126 quốc gia) và mới đây nhất là vệ
tinh MicroDragon phóng thành cơng vào
quỹ đạo... Phó Thủ tướng khẳng định,
những kếtt quả của ngành KH&CN là rất
rõ và thực chất. KH&CN đóng góp đắc
lực trong các ngành, lĩnh vực, địa phương.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam
phát biểu tại Hội nghị
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ
tướng Vũ Đức Đam đánh giá cao sự chủ

động, tích cực của Bộ KH&CN trong phối
hợp với các Bộ, ngành đề xuất, thực hiện
nhiều chương trình, đề án lớn. Nỗ lực của
Bộ KH&CN và toàn ngành đã đóng góp
tích cực vào thành tựu phát triển chung
của đất nước năm 2018.
Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Vũ
Đức Đam, so với mục tiêu và nhiệm vụ đề

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

7


ra, KH&CN Việt Nam chưa phát triển
tương xứng với tiềm năng và vị trí quốc
sách hàng đầu. Phó Thủ tướng đưa ra một
số đề nghị với Bộ KH&CN. Cụ thể, đối
với các Sở KH&CN, cần tập trung tham
mưu cho cấp ủy chính quyền về các bộ chỉ
số liên quan đến phát triển mà ngành
KH&CN làm đầu mối. Bên cạnh đó, tăng
cường công tác cập nhật hệ thống dữ liệu
làm nền tảng cho phát triển CMCN 4.0,
thành phố thông minh, nông nghiệp thông
minh; tăng cường ứng dụng tiến bộ
KH&CN vào việc nâng cao chất lượng và
sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa
trong nước theo chuỗi giá trị; tập trung
phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

quốc gia theo hướng lấy doanh nghiệp
làm trung tâm của hệ sinh thái; xây dựng
và triển khai các cơ chế, chính sách phù
hợp để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư
nghiên cứu phát triển, ứng dụng tiến bộ
khoa học và đổi mới công nghệ; tổ chức
hướng dẫn, theo dõi việc thực hiện chỉ số
Đổi mới sáng tạo toàn cầu, chỉ số Cạnh
tranh toàn cầu…; chủ trì tổ chức triển khai
mạnh mẽ, tồn diện Đề án Hệ tri thức Việt
số hóa; Chương trình KH&CN trọng điểm
quốc gia về CMCN 4.0 và các đề án,
chương trình trọng điểm; tăng cường hợp
tác quốc tế trong hoạt động KH&CN.
Vệ tinh do kĩ sư Việt Nam thiết
kế bay vào vũ trụ
7h25 (giờ Hà Nội) ngày 18/01/2019,
vệ tinh MicroDragon (50 kg) do các kỹ sư
của Việt Nam thiết kế, chế tạo cùng với 6

vệ tinh khác của Nhật Bản đã được phóng
lên quỹ đạo bằng tên lửa đẩy Epsilon số 4
tại Trung tâm vũ trụ Uchinoura, Nhật
Bản. Khoảng 8h55, vệ tinh của Việt Nam
đã được tách ra thành công ở độ cao 511
km, đi vào quỹ đạo, bắt đầu làm việc trong
khơng gian.

Mục đích chính của vệ tinh
MicroDragon là cơng cụ để đào tạo thực

hành chế tạo thử nghiệm vệ tinh lớp
micro. Nhiệm vụ chủ đạo khi thiết kế của
MicroDragon là chụp ảnh theo dõi chất
lượng nước biển ven bờ để phục vụ cho
ngành đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản
Việt Nam.
MicroDragon là một sản phẩm nằm
trong Hợp phần đào tạo vệ tinh cơ bản, bộ
phận của Dự án “Phòng chống thiên tai và
biến đổi khí hậu sử dụng vệ tinh quan sát
Trái Đất” (viết tắt là Dự án Trung tâm Vũ
trụ Việt Nam). Dự án sử dụng nguồn vốn
ODA ưu đãi của Chính phủ Nhật Bản,
điều phối bởi Cơ quan Hợp tác Quốc tế
Nhật Bản (JICA) và vốn đối ứng của
Chính phủ Việt Nam.
Cụ thể, Hợp phần đào tạo vệ tinh cơ
bản thực hiện nhiệm vụ “Đào tạo 36 thạc
sĩ công nghệ vũ trụ và thực hành chế tạo

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

8


thử nghiệm 1 vệ tinh micro (khối lượng
khoảng 50 kg) tại một số trường đại học
của Nhật Bản”.
Trước đó, vào năm 2013, vệ tinh
siêu nhỏ PicoDragon (1kg) do VNSC

nghiên cứu, chế tạo cũng được phóng,
hoạt động tương đối ổn định trong khoảng
3 tháng và liên tục phát tín hiệu quảng bá
với bản tin “PicoDragon VietNam” đến
các trạm mặt đất trên toàn thế giới.
Việt Nam - Australia tăng cường cam
kết thúc đẩy hợp tác về khoa học, công
nghệ và đổi mới sáng tạo
Ngày 10/01/2019, tại Hà Nội, đã
diễn ra sự kiện cơng bố Chương trình
Quan hệ đối tác về Đổi mới sáng tạo
Australia – Việt Nam (Aus4Innovation).
Aus4Innovation là kết quả của sự hợp tác
giữa Bộ KH&CN, Đại sứ quán Australia
tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao và Thương mại
Australia tại Thủ đô Canberra và Cơ quan
Nghiên cứu Cơng nghiệp và Khoa
học
của Chính phủ Australia
(CSIROAus4Innovation là một chương
trình chủ đạo được thiết kế để hiện thực
hóa Quan hệ Đối tác về Sáng tạo giữa
Australia và Việt Nam được thiết lập lần
đầu tiên tại APEC 2017 giữa cựu Bộ
trưởng Bộ Ngoại giao và Thương mại
Australia, bà Julie Bishop và Bộ trưởng
Bộ KH&CN Việt Nam Chu Ngọc Anh.
Aus4Innovation là một chương trình
hợp tác phát triển với tổng trị giá 10 triệu
đô la Úc, được thiết kế nhằm tăng cường

hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt

Nam, xây dựng các mối quan hệ đối tác
lâu dài giữa các nhà khoa học, nhà nghiên
cứu, và giúp Chính phủ và nhân dân Việt
Nam trong việc nắm bắt các cơ hội cuộc
cách mạng 4.0 có thể mang lại.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc
Anh chụp ảnh lưu niệm với Ngài Craig
Chittick, Đại sứ Australia tại Việt Nam
cùng đại diện đại sứ quán một số nước
Theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh,
Chương trình này sẽ giúp các ngành quan
trọng của Việt Nam như nông nghiệp và
sản xuất, từng bước hiện đại hóa trên cơ
sở thương mại hóa được các kết quả
nghiên cứu và nắm bắt được các lợi ích
kinh tế trong khi vẫn đảm bảo cơ hội việc
làm cho lực lượng lao động của Việt Nam
trong tương lai, đặc biệt là trong bối cảnh
của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Khởi động cuộc thi chứng minh ý
tưởng lần thứ 3 (POC3)
Ngày 23/1, tại Cần Thơ, dưới sự chủ
trì Bộ KH&CN, Ban QLDA Trung tâm
đổi mới sáng tạo và ứng phó với biến đổi
khí hậu (BĐKH) Việt Nam (VCIC), phối
hợp với Hội LHPN Việt Nam, tổ chức Hội
thảo kêu gọi tham gia cuộc thi chứng

minh ý tưởng lần thứ 3 (POC3) với chủ đề

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

9


“Phụ nữ và tương lai của nền kinh tế
xanh”.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Tràn Văn Tùng
phát biểu tại lễ khởi động cuộc thi
Cuộc thi nhằm cung cấp hỗ trợ toàn
diện cho các công ty khởi nghiệp đổi mới
sáng tạo trong lĩnh vực phát triển xanh và
bền vững. Năm nay, đối tượng của cuộc
thi là các nữ doanh nhân Việt Nam –
nhóm mục tiêu tài năng nhưng chưa được
khuyến khích mạnh mẽ. Thông qua cuộc
thi, những doanh nghiệp khởi nghiệp
(DNKN), doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ có
cơ hội nhận được nguồn tài trợ và tiếp cận
các dịch vụ hỗ trợ phát triển doanh nghiệp
tồn diện từ VCIC.
Đặc biệt, các DNKN sẽ có cơ hội
nhận được vốn tài trợ lên tới 75.000 USD
cho một ý tưởng/dự án với tổng giá trị giải
thưởng lên tới 1 triệu USD, tương đương
23 tỷ đồng. Bên cạnh đó, các ứng viên đạt
giải cịn được tư vấn, hỗ trợ phát triển

doanh nghiệp; gọi vốn đầu tư ở tất cả các
giai đoạn phát triển từ giai đoạn hình
thành ý tưởng, ươm tạo, thương mại hóa
tới giai đoạn phát triển thị trường, kêu gọi
vốn đầu tư. Để tham gia cuộc thi, các ứng

viên được yêu cầu nộp bản đề xuất cho
một sản phẩm dịch vụ hoặc mơ hình kinh
doanh đổi mới thuộc trong các lĩnh vực,
như: năng lượng hiệu quả; nông nghiệp
bền vững; công nghệ thông tin trong lĩnh
vực BĐKH; công nghệ năng lượng tái tạo;
quản lý nước và lọc nước; các lĩnh vực,
công nghệ khác liên quan tới BĐKH.
Hồ sơ hướng dẫn và thơng tin về
Cuộc thi có tại:
/>Đà Nẵng: Hơn 60 dự án khởi
nghiệp đổi mới sáng tạo giai đoạn 2017
- 2018
Tại Hội nghị sơ kết 2 năm thực
hiện Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi
nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm
2025” và triển khai kế hoạch hoạt động
năm 2019, Sở Khoa học và Công nghệ
TP. Đà Nẵng cho biết, tổng kinh phí thực
hiện Đề án giai đoạn 2017 - 2018 là
7.267.600.000 đồng. Trong giai đoạn
2017 - 2018, thành phố đã ươm tạo hơn
60 dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo
trên tổng số 50 dự án mà mà mục tiêu

thành phố đề ra. Thành phố hỗ trợ doanh
nghiệp khởi nghiệp, Start-ups kết nối với
đối tác, nhà đầu tư,... thông qua các buổi
làm việc với các đoàn nước ngoài.
Phong trào học sinh, sinh viên khởi
nghiệp cũng được hình thành thơng qua
nhiều cuộc thi sáng tạo và thiết thực. Qua
02 năm, thành phố đã có 21 giải

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

10


pháp/cơng trình/mơ hình đạt giải thưởng
quốc gia dành cho học sinh/sinh viên.
Ngoài các cuộc thi do thành phố tổ chức,
nhiều trường đã tham gia các cuộc thi
quốc gia, quốc tế và đạt giải thưởng cao.
Trong cuộc thi “Go green in the city”
trường Đại học Duy Tân đã dành được 1
trong 10 tấm vé và đại diện cho khu vực
Châu Á Thái Bình Dương đến Atlanta dự
vịng chung kết tồn cầu.

Ngồi ra, thành phố đã xây dựng
nhiều khu tập trung dịch vụ, hạ tầng hỗ trợ
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Hiện thành
phố có 6 vườn ươm, 2 khơng gian sáng
tạo, 10 khơng gian làm việc chung và sắp

đến sẽ có thêm 1 khơng gian làm việc
chung. Tồn thành phố đã có 09 câu lạc
bộ, trung tâm khởi nghiệp tại các trường
đại học, cao đẳng. Thành phố đã đầu tư
nâng cấp Sàn giao dịch công nghệ và thiết
bị Techmart online Đà Nẵng. Xây dựng
được thư viện số về KH&CN với 9.300 tài
liệu và 1.000 đầu sách thuộc nhiều lĩnh
vực khác nhau đã được cập nhật. Các sự
kiện của ngày hội khởi nghiệp cũng được
chú trọng tổ chức với quy mô lớn và thành
phần tham dự đa dạng.

Quang cảnh hội nghị

GƯƠNG ĐIỂN HÌNH TIÊN TIẾN VỀ KHOA HỌC, CƠNG NGHỆ VÀ ĐỔI MỚI SÁNG
TẠOVÀ ĐMST
14 đề tài, giải pháp sáng kiến cộng
Các sáng kiến phục vụ thiết thực
đồng vừa được Sở KH&CN TP.HCM tôn
cho cộng đồng
vinh thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau
nhưng đều mang sứ mệnh phục vụ cộng
đồng theo cách đơn giản, thiết thực nhưng
hiệu quả. Tác giả của những sáng kiến
cộng đồng khá đơn giản, không giới hạn
thành phần từ học sinh trung học, sinh
viên cho đến anh bảo vệ dân phố, thầy
giáoNhững sáng kiến của cá nhân được
tôn vinh, như: Sáng chế xe chữa cháy mini

của anh Lý Nhơn Thành tại phường
Các tác giả được trao giải thưởng Sáng
Nguyễn Thái Bình, quận 1, TP.HCM;
kiến vì cộng đồng
Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

11


sáng kiến đổi mới phương pháp dạy để tiết
học trở nên thú vị, học sinh không nhàm
chán của thầy Lê Thiên Phúc (Trường
THPT Phú Nhuận, TP.HCM); nghiên cứu
và chế tạo thành cơng máy bóc vỏ trứng
tự động, có cơng suất 3.000 vỏ trứng/giờ
của sinh viên Trương Cơng Hồng,
Trường ĐH cơng nghiệp 4 - TP.HCM; ô
tô điện sử dụng tấm pin mặt trời, có thể
hoạt động thời gian dài khơng cần sạc do
nhóm sinh viên Trường ĐH sư phạm kỹ
thuật TP.HCM thiết kế…

Nhiều năm qua, Sở KH&CN là đơn
vị luôn kiên trì, khuyến khích và muốn tơn
vinh những cá nhân, tổ chức có sáng kiến
đổi mới sáng tạo ngay trong các cơng
việc, hoạt động hàng ngày. Vì thế, tơn chỉ
của cuộc thi là tìm kiếm và tơn vinh những
sáng kiến đến từ cộng đồng, hướng tới
cộng đồng và phục vụ cộng đồng. Đây là

năm thứ ba liên tiếp, Sở KH&CN
TP.HCM tổ chức giải thưởng Sáng kiến
cộng đồng.

NGHIÊN CỨU, NHẬN ĐỊNH
AI và robot có thể tạo ra nhiều việc làm
hơn là làm mất việc
Tự động hóa khơng có gì mới - máy
móc đã và đang dần dần thay thế người công
nhân từ Cách mạng Công nghiệp. Điều này
xảy ra đầu tiên trong nông nghiệp và các
nghề thủ công như dệt tay, sau đó là sản xuất
hàng loạt và, trong những thập kỷ gần đây,
trong nhiều nhiệm vụ văn thư.
Khi thu nhập thêm được tạo ra bởi
những tiến bộ công nghệ này đã được tái sử

dụng vào nền kinh tế, thì nhu cầu mới về lao
động của con người đã được tạo ra và nói
chung vẫn cịn rất nhiều việc con người phải
làm.
Nhưng một thế hệ máy móc thơng
minh mới, được thúc đẩy bởi những tiến bộ
nhanh chóng về trí tuệ nhân tạo (AI) và
robot, có khả năng thay thế một tỷ lệ lớn các
công việc hiện tại của con người. Mặc dù
một số công việc mới sẽ được tạo ra như
trong quá khứ, nhưng mối quan tâm lo ngại

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

12


với nhiều người là có thể khi chi phí của
máy móc thơng minh giảm theo thời gian và
năng lực của chúng tăng lên thì nhiều việc
làm sẽ bị mất đi.
Nhiều nghiên cứu trước đây cho thấy rằng
có tới 30% cơng việc hiện tại trong các nước
OECD có thể có nguy cơ tự động hóa vào
giữa những năm 2030. Nhưng đây khơng
phải là tồn bộ sự thật, trong nghiên cứu gần
đây của Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) về
Vương quốc Anh và về Trung Quốc được
công bố tại cuộc họp WEF (tháng 9 năm
2018 tại Thiên Tân, Trung Quốc) cho thấy:
Thứ nhât, một cơng việc có tiềm năng kỹ
thuật được tự động hóa khơng có nghĩa là
điều này chắc chắn sẽ xảy ra. Có một loạt
các yếu tố kinh tế, chính trị, quy định và tổ
chức có thể ngăn chặn hoặc ít nhất là trì
hỗn đáng kể tự động hóa. Dựa trên phân
tích rủi ro xác suất, chỉ khoảng 20% cơng
việc hiện tại của Vương quốc Anh thực sự
có thể bị thay thế bởi AI và các công nghệ
liên quan đến năm 2037, tỷ lệ này khoảng
26% ở Trung Quốc do tiềm năng tự động
hóa cao hơn đặc biệt là trong sản xuất và
nông nghiệp. Các nhà nghiên cứu của Diễn

đàn kinh tế thế giới (WEF) gọi nó là hiệu
ứng dịch chuyển.
Thứ hai, và quan trọng hơn, AI và
các công nghệ liên quan cũng sẽ thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế và do đó tạo ra nhiều
cơ hội việc làm bổ sung, giống như các
làn sóng đổi mới cơng nghệ khác trong
quá khứ đã thực hiện, từ động cơ hơi nước
đến máy tính. Đặc biệt, các hệ thống AI
và robot sẽ giúp tăng năng suất, giảm chi

phí và cải thiện chất lượng và phạm vi sản
phẩm mà các cơng ty có thể sản xuất.
Kết quả là các công ty thành công sẽ
gia tăng được lợi nhuận, phần lớn trong số
đó sẽ được tái đầu tư vào các cơng ty đó
hoặc trong các doanh nghiệp khác bởi các
cổ đông nhận cổ tức. Để duy trì tính cạnh
tranh, các cơng ty cuối cùng sẽ phải
chuyển hầu hết các lợi ích này cho người
tiêu dùng dưới dạng giá thấp hơn (điều
chỉnh chất lượng), sẽ có tác dụng làm tăng
mức thu nhập thực tế. Điều này có nghĩa
là các hộ gia đình có thể mua nhiều hơn
bằng tiền của họ và do đó, các cơng ty sẽ
cần phải thuê thêm nhân công để đáp ứng
nhu cầu tăng thêm. Các nhà nghiên cứu
gọi đây là hiệu ứng thu nhập, bù đắp cho
hiệu ứng dịch chuyển trong cơng việc.
Đối với Vương quốc Anh, tác động

rịng ước tính đối với việc làm là không
đổi, với khoảng 7 triệu việc làm (20%) dự
kiến sẽ được thay thế, nhưng cũng sẽ có
số lượng việc làm như thế (7 triệu việc
làm việc mới) được tạo ra. Phân tích chi
tiết hơn cho thấy mức tăng việc làm đáng
kể trong các lĩnh vực như chăm sóc sức
khỏe, nơi nhu cầu sẽ tăng do dân số già
nhưng ở đó cũng có giới hạn về phạm vi
tự động hóa do nhu cầu giao tiếp của con
người. Sự thay thế công việc đáng kể
trong các lĩnh vực như sản xuất và việc
làm liên quan đến các phương tiện không
người lái, vận tải và hậu cần.
Đối với Trung Quốc, có một tác
động rịng tiêu cực ước tính đối với việc
làm nông nghiệp, xây dựng và dịch vụ.

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

13


Đối với cả Vương quốc Anh và Trung
Quốc, chăm sóc sức khỏe sẽ là một lĩnh
vực có tiềm năng đáng kể để tạo việc làm
mới, vì dân số Trung Quốc cũng đang già
đi nhanh chóng.
Một kết quả có vẻ đáng ngạc nhiên
là tác động đối với việc làm trong lĩnh vực

cơng nghiệp của Trung Quốc được ước
tính là khơng đổi. Điều này phản ánh thực
tế rằng mặc dù sẽ có phạm vi đáng kể để

tự động hóa hơn nữa trong sản xuất của
Trung Quốc khi tiền lương tăng, nghiên
cứu cũng ước tính rằng Trung Quốc sẽ
dẫn đầu trong việc sản xuất các sản phẩm
được tăng cường AI (robot, xe không
người lái, máy bay không người lái, v.v.)
trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần
thứ tư này.
Nguồn: WEF

CHỊU TRÁCH NHIỆM XUẤT BẢN
Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ quốc gia; Văn Phịng Bộ;
Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Truyền thơng Khoa học và Công nghệ
CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN
Trần Đắc Hiến, Nguyễn Thị Ngọc Diệp, Trần Quang Tuấn.
BAN BIÊN TẬP
Trưởng Ban: Trần Thị Thu Hà
Phó Trưởng Ban: Phùng Anh Tiến, Nguyễn Hoàng Giang
Thành viên: Nguyễn Mạnh Quân, Nguyễn Lê Hằng, Phạm
Thu Thảo, Nguyễn Hạnh.

Mọi thơng tin liên quan, xin vui lịng liên hệ:
Bà Trần Thị Thu Hà, Phó Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia
24 Lý Thường Kiệt, Hà Nội. Email:

Bản tin Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Số 1/2019

14