(Luận văn thạc sĩ) hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp việt nam

BQ GIAO Dl)C v A DAO T~O

TRUONG D~I HQC KINH TE TP. HCM
KHOA SAU D~I HQC

--- * ---

DANG THANH Hu'dNG

~

Hl~P
K

"'

,.?

"

KE TOAN - KIEM TOAN

LU8N lliiN TIIIJt fllliNII TE
NgtiO'i htiong dan khoa hQc: T.S VO VAN NHJ
[ BQ GIAO Dl)C VA 8AO T/.0 ,,
TRUONG 81-1 KINH

TE TPJfCM

THlJ VIJ?.;N

g 0y ~ ( j-TP.HCM 2003


MUCLUC
.
.
----oOo----

Md dfiu
Chtidng I : T6ng quan v@ h~ th6ng ke' toan va h~ th6ng tai khoan ke'
to an
1.1- H~ thO'ng thong tin ke' tm1n
1.1.1. Cae khai ni~m v~ ke' toan
trang 04
1.1.2. Mve dfch eua thong tin ke' toan va dO'i tliqng sti' dvng
thong tin ke' toan
1.1.2.1. Mve dfch eua thong tin ke' toan
trang 05
trang 06
1.1.2.2. DO'i tliqng sti' dvng TTKT
1.1.3. Ca'u true eua h~ th6ng thong tin ke' toan
1.1.3.1. N<)i dung eua h~ thO'ng thong tin ke' toan trang 07
trang 10
1.1.3.2. ea'u true eua h~ thO'ng thong tin ke' toan
1.2- H~ thO'ng ke' toan doanh nghi~p
trang 12
1.2.1 . Che' d9 ehung tu ke' toan
trang 13
1.2.2. Che' d<) h~ thO'ng tai khmin ke' toan
trang 13

1.2.3. Che" d<) s6 ke' toan
trang 14
1.2.4. Che' d<) bao eao ke' toan
1.3- H~ thO'ng tai khoan ke' toan
1.3 .1. Khai ni~m tai khoan ke' toan
trang 14
1.3.2. Mve dfch xay dlfng thO'ng tai khoan ke' toan
trang 15
1.3.3. Co sd xay dlfng h~ th6ng tai khoan ke" toan
trang 16
1.3 .4. ca"u true eli a h~ thO'ng tai khoan ke' to an
trang 17
1.3.5.H~ thO'ng tai khoan ke' toan eua m<)t s6 quO'e gia phat tri~n
1.3.5.1. H~ thO'ng tai khoan ke" toan Phap
trang 18
1.3.5.2. H~ thO'ng tai khoan ke" toan My
trang 20

Chtidng II: Hi~n tr~ng h~ th6ng tai khoan ke' toan ap dl}ng cho cac
doanh nghi~p Vi~t Nam hi~n hanh
2.1- Lieh sti' hlnh thanh va phat tri~n eua h~ thO'ng tai khoan ke" toan
Vi~t Nam qua eae giai do~n
trang 22
2.1.1. Giai do~n tu nam 1954 de'n mlm 1986
trang 24
2.1.2. Giai do~n tu nam 1986 de'n nam 1995


2.1.3. Giai do~n tu nam 1995 de'n nay
trang 25

2.2- H~ th6ng Uti khoan ke' tmin ap dvng cho cac doanh nghi~p Vi~t Nam
~n~

2.3- Danh gia h~ th6ng Uti khoan ke' toan hi~n h~mh
2.2.1. Uu di~m
2.2.2. Nhu'qc di~m

~~~

trang 32
trang 33

Chtidng III: Cac giai phap hoan thi~n h~ tho'ng tai khoan ke' toan
doanh nghi~p Vi~t Nam phit h(lp vdi thong I~ quo'c te'
3.1 - Cac quan di~m ho~m thi<$n
trang 37
3.2- Giai phap hoan thi~n h~ th6ng tai khoan ke' toan doanh nghi~p
Vi<$tNam
trang 40
3.2.1. Giai phap chung
3.2.2 Giai phap cv th~
3 .2.2.1. D6i vdi cac tai khoan ke' toan da c6 san trong h~ th6'ng ·
tai khoan ke' toan hi~n hanh
trang 43
3.2.2.2. M9t s6 tai khoan ke' toan b6 sung them
trang 48
3.2.3. Cac giai phap c6 lien quan
trang 61
3.2.3.1. Giai phap vS chung tu
trang 63

3.2.3.2. Giiii phap vS s6 ke' toan
trang 64
3.2.3.3. Giai phap vS bao cao tai chinh
trang 65
3.2.3.4 Giai phap vS ung dvng tin h<;>c
trang 67
Ke't Iu~n
Tai li<$u tham khao
Phvlvc


?

):

Mll DAU
,

"'

,...,

?

~

'

l.TINH CAP THIET CUA DE TAl:
Qua trlnh d6i moi n~n kinh te' tu co che' ke' ho~ch h6a t~p trung sang co che'

thi tntong theo dinh huang xa h()i chu nghia (J nu'oc ta da

to Ion. Trong S\1' d6i moi kinh te', phai

d~t

du'
c6 S\1' d6i moi nhfi'ng cong C\1 quan ly kinh te'.

Ke' toan la m()t trong nhfi'ng cong C\1 quan ly kinh te' nen ta't ye'u phai d6i mOi cho
phu hThai gian qua ( k~ tu khi B() Tai chinh ban hanh quye't dinh 1141), h~
thO'ng ke' toan Vi~t Nam trong d6 c6 h~ th6ng tai khoan ke' toan doanh nghi~p da
c6 slf d6i moi sau s~c nh~m dap ling

kiP thoi voi tlnh hlnh thlfc te' cua n~n kinh te',

dap ung du'khac nhau; t~o di~u ki~n d~ h~ th6ng ke' toan Vi~t Nam h()i nh~p va phu hthong 1~ chung cua qu6c te' va cac chufin mlfc ke' toan qu6c te'.
H~ th6ng ke' toan Vi~t Nam hi~n nay n6i chung va h~ th6ng tai khoan ke'

toan doanh nghi~p Vi~t Nam n6i rieng tuy da c6 slf d6i moi va c6 nhi~u u'u di~m so
voi h~ thO'ng ke' toan cu. Nhu'ng de'n bay gio, khi n~n kinh te' Vi~t Nam ngay cang
v~n d()ng theo qui d~o cua n~n kinh te' thi tru'ong va theo xu hu'ong h()i nh~p voi

kinh te" khu

V\l'C

va the' giOi. M~t khac, trong khi B() Tai chinh da va dang ban hanh

h~ th6ng chufin mlfc ke' toan qu6c gia tren co sd nghien cuu, chQn lQc cac chufin

mlfc ke" toan qu6c te' v~n dl,lng phu hthO'ng ke' toan hi~n hanh da va dang b()c 19 nhfi'ng t6n t~i c~n phai duho~tn thi~n cho phu h
v€ ke' toan. Xua't phat tu thlfc ti~n d6, chung t6i xin d~ xua't m()t

s6 quan

di~m va

nhfi'ng giai phap nh~m hoan thi~n h~ th6ng tai khoan ke' toan ap dl,lng cho cac
doanh nghi~p Vi~t Nam thong qua d€ tai:

" Hoan thi~n h~ tho'ng tai khoan ke' toan doanh nghi~p Vi~t Nam"


2. Ml)C DiCH NGHIEN cuu CUA DE TAl:
La gop ph~n cling cfS, sua d6i h~ thfSng ali khmin ke' tmin hi~n hanh nhhm
hofm thi~n h~ thfSng tai khoan ke' toan th6ng nha't ap dt,mg cho cac doanh nghi~p
Vi~t Nam theo hu'ong: linh ho~t, dap ung du'<;lc nhung yeu c~u cua n€n kinh te' thi

truong v€ ghi nh~n va cung ca'p thong tin kinh te' tai chinh, dap ung du<;~c yeu c~u
h()i nh~p voi h~ thfSng ke' toan cac nu'oc c6 n€n kinh te' phat tri€'n tren the' gioi va
phu h

3. DOl TUQNG vA PH~M VI NGHIEN CUU:
Tren cd sd nghien cuu ly lu~n va thlfc ti€n v€ h~ thO'ng tai khoan ke' toan
Vi~t Nam c6 d6i chie'u, so sanh voi h~ thfSng tai khoan ke' toan cua m()t

sfS nu'oc c6

n€n kinh te' phat tri€n, nh~m v~n dt,mg m()t each c6 chQn l9c phu h<;lp voi di€u ki~n
cua Vi~tNam
Tren cd sd danh gia thvc tn,mg h~ th6ng tai khoan ke' toan hi~n hanh, tu d6
d€ xua't m()t sfS giai phap nh~m hoan thi~n h~ th6ng tai khoan ke' toan doanh
nghi~p Vi~t

Nam.

4. PHUONG PHAP NGHIEN CUU:
Phudng phap nghien cuu chu ye'u Ia phudng phap duy v~t bi~n chung va
duy v~t lich su, nghien cuu cac va'n d~ trong m6i lien h~ ph6 bie'n, trong slf v~n
d()ng va phat tri€n; su dt,mg ke'r h<;lp phu'dng phap phan tich, so sanh d6i chie'u va
qua trlnh nghien cuu chia thanh ba buoc nhu' sau:
M()t la neu len m()t cai nhln khai quat v€ m~t ly lu~n v€ h~ thfSng tai
khoan ke' toan doanh nghi~p .
Hai la danh gia khai quat v€ thlfc tr~ng cua h~ th6ng tai khoan ke' toan
du'<;lc ap dt,mg cho cac doanh

nghi~p Vi~t

Nam hi~n nay.

2

Ba la neu len nhfi'ng quan digm va d€ xua't m()t s6 ghli phap hoan thi~n h~
th6ng tai khoan ke' toan doanh nghi~p Vi~t Nam cho phu h<;1p voi thong 1~ chung va
chuffn mlfc ke' toan qu6c te'.

,...

?

~

'

5. NQI DUNG CUA DE TAl:
Toan b() n()i dung d€ tai du'<;1c chia thanh ba chuang ( khong tinh ph~n md
dfiu va ke't lu~n)

Chlidng 1: Tfing quan v~ h~ thO'ng ke' tmin va h~ thO'ng tai khm1n
k~toan

Chlidng II: Tht;ic tr~ng h~ thO'ng titi khoan ke' tmin ap dQng cho
cac doanh nghi~p Vi~t Nam hi~n hanh

Chudng III: Cac giai phap hoan thi~n h~ thO'ng tai khoan ke' tmin
doanh nghi~p Vi~t Nam phi:t h(ip v8i thong I~ chong quO'c te'.

3


~

~

CHUONG 1: TONG QUAN VE H~ THONG KE TOAN
A

'-

DOANH NGHI~P VA

1.1.

H~

A

H~

A

"'

"'

'-

"'

?

,

"'

,

THONG TAl KHOAN KE TOAN

tho'ng thong tin ke' tmin:

1.1.1- Cac khai ni~m vi ke' toan:
Tu cac each tie'p c~n khac nhau, cfing nhu cac quan di~m rieng cua cac nh;l,
nghien cilu ly lu~n va thlfc hanh ke' toan dua de'n nhung khai ni~m khac nhau v~ ke'
toan. Tuy nhien, du c6 khai ni~m theo each tie'p c~n nao di chang nua, thi ke' toan
van du'<;jc xac dinh Ia m<)t h~ tho'ng thong tin dung d~ cung ca'p thong tin kinh te' tai
chinh v~ m<)t t6 chile nha't djnh cho cac do'i tu<;1ng su d1,mg khac nhau. C6 th~ neu ra
m<)t so' khai ni~m v~ ke' toan c6 tinh cha't ph6 bie'n:
~ Ke' toan la m<)t ngh~ thu~t cua vi~c ghi chep, phan lo~i va t6ng h<;1p theo

nhung phu'ong phap rieng Va ghi b~ng ti~n cac nghi~p V\1 Va cac Slf ki~n CO tinh
cha't tai chinh va trinh bay ke't qua cua n6 (theo UB thu~t ngu cua vi~n ke' toan Hoa

~ Theo djnh nghia cua chu~n mlfc ke' toan Qu6c te' " Ke' toan la m<)t h~

tho'ng thong tin n6 do luang, xu ly va cung ca'p thong tin tai chinh"
~ M<)t trong cac djnh nghia hi~n d~i v~ ke' toan " Ke' toan la m<)t ho~ t d<)ng

phvc vv voi chile nang cung ca'p cac thong tin dinh lu<;1ng chu ye'u v~ ban cha't tai
chinh, v~ cac t6 chile kinh te' rna chung du<;1c dlf dinh d~ su dvng huu ich cho vi~c
ra cac quye't djnh kinh te'"

~ CJ Vi~t Nam, djnh nghia v~ ke' toan ciing du'<;jc khgng djnh trong di~u 1~ t6

chuc ke' toan nha nuoc Vi~t Nam " Ke' toan la cong vi~c ghi chep, tinh toan b~ng
con so' duoi hinh thilc gia tri, hi~n v~t va thoi gian lao d<)ng, chu ye'u duoi hinh thilc
gia tri d~ phan anh, ki~m tra tinh hinh v~n d<)ng cua cac lo~i tai san, qua trinh va

4


ke't qua ho~ t d(>ng kinh doanh, sti' dt,mg vO'n va kinh phi nha mtoc, cling nhu' cac t6
chuc, xi

nghi~p ".

E>inh ngh'ia nay du'<;lc kh~ng djnh m(>t each khai quat heln trong Lu~t ke' toan
Vi~t Nam" ke' toan la cong vi~c thu th~p. xti' ly, ki€'m tra, phan tich va cung ca'p

thong tin kinh te', tai chinh du'oi hlnh thuc gia tri, hi~n v~t va thai gian lao d(>ng"
(Dl! thao lu~t ke' toan- BiSu 4- Chuelng I)
Nhu v~y. du cac dinh ngh'ia tren voi cac g6c d(> tie'p c~n khac nhau dSu c6
m(>t quan diem chung la kh~ng dinh chuc nang eel ban cua ke' toan :
•

Cung ca'p thong tin hii'u ich lien quan de'n cac nghi~p Vl,l kinh te' tai chinh
phl,lC Vl,l cho Vi~c ra cac quye't djnh kinh te' xa h(>i va di€n d~t du'QC kha
nang trach

•

nhi~m

va cu'elng

vi quan ly

Cung ca'p cac thong tin huu ich cho vi~c danh gia hi~u qua t6 chile va
quan ly.

1.1.2- M~lC dfch czia thong tin ke' toan va do'i tll(lng sil d~mg thong tin ke' toan:

1.1.2.1- JA.~;tc drcf1 va y~gf1'la cua tf1o~g ti~ {Qc toa~:
Thong tin ke' toan la nhii'ng thong tin c6 tinh cha't tai chinh du'<;lc lu'<;lng
h6a do ke' toan cung ca'p tren t~m vi mo, thong tin ke' toan la m(>t b(> ph~n eel ban
va quan tn,mg cua thong tin kinh te'. Cac thong tin ke' toan du'<;lc sti' d1,1ng voi nhii'ng
ffil,lC dich khac nhau tuy thu(>c vao nhu c~u cua ngu'oi ra quye't dinh Trong d6, sti'
d1,1ng trong l'inh Vl,l'C kinh te' va quan ly kinh te' V~n ph6 bie'n va quan tn;mg nhfit.
H~ thO'ng thong tin ke' toan la h~ thO'ng thong tin dugc sti' d1,1ng r(>ng rai

va lau doi nha't, n6 theo doi, phan anh va bao cao ho~t d(>ng kinh doanh va cac sl,l'
ki~n kinh te' tai chinh khac. H~ thO'ng thong tin nay dl,l'a vao vi~c htu giii' thong tin

tren cac lo~i s6 sach ke' toan thong qua khai ni~m ghi s6 kep da c6 tu ra't lau cilng
nhu' cac khai ni~m ke' toan hi~n d~i khac nhu': Khai ni~m trach nhi~m; t6 chuc;
ho~t d(>ng lien tl,lc ... h~ thO'ng thong tin nay con ghi chep va bao cao cac dong vO'n
5


h.tu chuy~n qua doanh nghi~p dl;t'a tren cac s6 li~u phat sinh qua cac ho~t d{)ng
SXKD cua doanh nghi~p va du'a ra cac bao cao tai chinh nhu' Bang din d6i ke'
toan; ke't qua ho~t d{)ng kinh doanh; htu chuy~n ti~n t~ .....

Ngoai ra h~ th6ng thong tin ke' toan con l~p nen cac dl;t' doan v~ tu'ong lai
trong ho~t d{)ng SXKD cua doanh nghi~p.

1.12.2- COot tttQ'~g giJ d 11 ~g tl1o~g H~ /Qe too.~:
Vai tro cua ke' toan la t~o ra thong tin v~ sl;t' ki~n kinh te', tai chinh phat sinh
tu cac ho~t d{)ng SXKD cua doanh nghi~p trong moi tru'ong cua n6. Ke't qua cua ke'
toan du'cjc trlnh bay t6t nha't hoi mo hinh thong tin va du'cjc sa:p xe'p tren cac bao
cao tai chinh voi nhfi'ng ghi chu giai trinh cua qua trlnh l~p bao cao tai chinh va
nhfi'ng thong tin khac cua doanh nghi~p da du'cjc ki~m toan xac nh~n v~ tinh trung
thl;t'c , hc;lp ly va phu hc;lp voi nguyen ta:c ke' toan du'cjc thua nh~n chung. Cac thong
tin cua ke' toan du'cjc t~o ra nh~m giup nhfi'ng ngu'oi c6 nhu cffu stl' dl,mg thong tin
khac nhau.
~ Cdc nha quiin tri doanh nghi?p: Bao g6m cac c!p dQ quan tri khac nhau

trong doanh nghi~p, hQ stl' d1,mg thong tin CUa ke' toan d~ XaC djnh ffil,lC tieu kinh
doanh, d~ ra cac quye't djnh d~ thl;t'c hi~n, danh gia thl;t'c hi~n ffil,lC tieu Va di~u
chinh, ne'u tha'y cffn thie't d~ ho~t d{)ng kinh doanh cua doanh nghi~p d~t hi~u qua
hon.
~ Chu siJ hilu: La nhfi'ng ngu'oi c6 quy~n so hfi'u voi v6n ho~t d{)ng kinh

doanh cua doanh nghi~p nhu': c6 dong, ngu'oi nu'oc trong cac doanh nghi~p Nha
nu'oc va cong ty c6 phffn.... , h9 quan tam de'n lc;li tile sinh ra tu v6n kinh doanh. Vi
day la din cud~ hQ du'a ra cac quye't djnh cffn thie't, bao g6m ca quye't djnh phan
chia lc;li tile cho hQ. D6ng thoi qua vi~c xem xet thong tin tren bao cao ke' toan h9
c6 th~ danh gia nang ll;t'c ' trach nhi~m cua cac bQ ph~n quan ly 0 doanh nghi~p la
t6t hay xa'u
6


~ Cdc nha cung cap tin df:lng va hang h6a, djch Vf:l: cac ngan hang; t6 chile

tai chinh cilng nhu' cac nha cung ca'p hang h6a, dich v1,1 tru'oc khi cho vay ho~c cung
ca'p d~u c6 nhu cffu thong tin v~ kha nang thanh toan cua doanh nghil$p nhu' the'
nao? Nghia la, doanh nghil$p c6 du kha nang tra ntoan cung ca'p nhung thong tin theo nhu cffu tren cho hQ.
~ Cdc nha ddu tu: La ngu'ai cung ca'p v6n cho doanh nghil$p ho~t d()ng kinh

doanh voi hy v<;>ng thu du'<;lc lqi tile tren v6n dffu tu'. HQ luon mong mu6n dffu tu' vao
ndi nao c6 ty 11$ hoan v6n cao nha't va thai gian ngil:n nha't, do v~y hQ cffn nhung
thong tin v~ tlnh hlnh tai chinh cua doanh nghil$p de qua d6 nghien cilu, phan tich '
danh gia nh~m c6 quye't djnh dffu tu'.
~ Cdc ca quan thue': Cac cd quan thue' dia phu'dng va trung u'dng dt;t'a tren

n~n tang cd ban Ia cac

s6 lil$u ke' toan cua doanh nghil$p de tinh thue',

d~c bi«$t la

thue' thu nh~p doanh nghil$p . Cac cd quan thue' thuang la'y lqi nhu~n ke' toan cua
doanh nghil$p tren bao cao ke' toan c()ng them m()t
nh~p

s6 khmln phi rna

lu~t thue' thu

doanh nghil$p khong cho phep tinh vao chi phi tru'oc thue' ho~c tru ra khoi l
nhu~n chiu thue' nhung khoan mi€n giam thue' theo lu~t dinh de xac dinh thu nh~p

chiu thue'.
~ Cdc ca quan Nha nuac: Cffn s61il$u ke' toan cua doanh nghil$p de t6ng h
cho nganh, dia phu'dng va tren cd sd d6 phan tich, danh gia nh~m d~ ra cac chinh
sach kinh te' thich h<;lp de thuc d~y san xua't kinh doanh va di~u hanh kinh te' vi mo.

1.1.3- Ciiu true cila hf tht{ng thong tin kt toan:

u.gJJI¢tdu11g cua ~~~ tM11g tt~o11g H11lQe toa11:
De thl.fc hil$n du'ca'p thong tin v~ cac st;( kil$n kinh te' cho nhung d6i tu'<;lng sii' d1,1ng thong tin khac
nhau, hi$ th6ng thong tin ke' toan phai dam bao du'Thong tin cung ca'p phai chinh xac,

kiP thai c6 hil$u qua va huu ich
7


Qua trinh phat tri€n cua h~ thO'ng phiii dam bao tinh hi~u qua v~ thoi
gian va chi phi
-

Phu h<;lp vdi nhu cffu hi~n t(;li va cac dinh hu'dng chu d(;lO cua tu'dng lai.

-

Nguoi sti' d1:mg hai long

Do v~y. h~ thO'ng thong tin ke' toan cua doanh nghi~p g6m c6 thong tin ke'

toan tai chinh va thong tin ke' toan quan tri.
~

Hf thong thong tin ke' toan tili chinh: La qua trinh thu th~p. ghi nh~n. xti' ly

va CUng cffp thong tin V~ cac S\f ki~n kinh te', phap ly va CaC giao dich kinh doanh
chu ye'u b~ng thu'dc do ti~n t~ nh~m cung c!p du li~u cho vi~c l~p cac bao cao tai
chinh. Cac thong tin tren bao cao tai chinh du'<;lc

l~p

tren co sd tuan thu cac dinh

che' Uti chinh, cac chu~n m\fc, cac nguyen t~c. cac thong 1~ ke' toan va hi chi phO'i
bdi h~ thO'ng phap lu~t cua qu6c gia . Ngoai vi~c n6 du'<;lc sti' dl,mg trong n()i b()
quan ly cua doanh nghi~p , bao cao tai ehinh con chu ye'u cung c!p thong tin cho
nhung ngu'oi sti' d\}ng thong tin la cac chu th€ ben ngoai c6 quan tam de'n doanh
nghi~p. Do d6, ke' toan tai chinh du'<;lc xay d\fng tren co sd nhung n()i dung chung

nhfft cua mQi hO(;lt d()ng kinh doanh cua mQi doanh nghi~p. B6 la S\f tich t\1 cac
ngu6n tai chinh tu nhung nguoi dffu tu', nguoi cho vay, l<;1i nhu~n lu'u giu d€ tai dffu
tu' ho~c c!p phat tu ngan sach, tie'p de'n la tlnh hlnh sti' d\}ng cac ngu6n nay trong
ho(;lt d()ng SXKD ...cuO'i cling la tieu th\1 nhung san ph~m. hang h6a ... doanh thu
du'<;lc th\fc hi~n. Doanh nghi~p c6 khoan thu nh~p l(;li chuy€n h6a thanh ngu6n tai
chinh d€ c6 th€ hoan l~i cho chu nhan dudi hlnh thuc ti~n Hii ho~c tra ti~n vay va
thue'. Vl v~y. thong tin ke' toan tai chinh c6 nhung d~c di€m:
-

Bam bao tinh thO'ng nh!t chung, b~t bu()c chung va hlnh thanh nguyen

uic thO'ng nh!t

8


Thong tin cua bao cao Uti chinh si't dl)ng ddn vi do luong ti~n t~, gi{n Ii€n
voi nguyen ti{c bao toan tai san cua doanh nghi~p tren phu'dng di~n gia
tri.
Cung ca'p thong tin theo djnh ky nh~m kiem tra, kiem soat va danh gia
ho~t

d()ng SXKD cua doanh

nghi~p.

Cac thong tin ke' toan tai chinh m~c du c6 y nghia quan trQng trong vi~c giai
quye't cac quan h~ pha p ly trong kinh doanh va h6 trq da'c llfc cho quan ly song
chung chi mang tinh t6ng quat va la nhung thong tin t6ng hqp, khong cl) the va chi
tie't. Vl v~y chua dude cac nha quan ly c6 the la'y d6 lam din cu nh~m c6 the dua
ra cac quye't djnh tO'i u'u trong quan ly va di€u hanh doanh nghi~p. H~ thO'ng thong
tin ke' toan cffn cung ca'p them cac thong tin cho vi~c l~p dlf toan ngan sach v€ chi
phi, doanh thu va ke't qua cua m9t thoi ky ho~t d()ng; kiem soat m9t each huu hi~u
tlnh hlnh

ho~t

d9ng cua cac b9

ph~n

trong doanh

nghi~p.

nhung thong tin nay do

h~ thO'ng thong tin ke' toan quan tri cung ca'p
~

Hf th6ng thong tin ke' todn qudn tr{: V oi chuc nang phan tich, dlf doan

ke' ho~ch, kiem tra va ra quye't djnh. H~ thO'ng thong tin ke' toan quan tri thu th~p,

xi't ly va cung ca'p thong tin quan ly kinh te' tai chinh de si't dl)ng trong n9i b9 doanh
nghi~p phu hqp voi yeu cffu cua nha quan ly. Ke' toan quan tri c6 dO'i tu'qng,

phu'dng phap rieng bi~t va c6 du cac thanh phffn cua m9t h~ thO'ng thong tin . cac
bao cao ke' toan quan tri cunng ca'p thong tin cho ml)c tieu quan tri. Do v~y, bieu
mtiu va n9i dung cua cac bao cao nay khong thO'ng nha't va tuan thu cac djnh che'
tai chinh, cac chuffn mlfc va nguyen ti{c ke' toan rna chung du'qc thie't ke' tuy thu9c
yeu cffu quan ly va nhu cffu thong tin cua cac nha quan tri d cac ca'p quan ly khac
nhau trong nQi b9 doanh nghi~p
H~ thO'ng thong tin ke' toan tai chinh va h~ thO'ng thong tin ke' toan quan trj

t6n t~i khach quan va d9c l~p voi nhau trong h~ thO'ng thong tin ke' toan nhu'ng giua

9


chung lc;ti c6 m()i quan h~ ch~t che tac d()ng qua l~i I§n nhau trong vi~c tht,tc hi~n

cac chuc nang cua thong tin ke" toan

u.g.2- Cau bu1c cua t~~ tt~611g H~o11g ti11 {Qe toa11:
~ Ddu vao:

Du li~u dfiu vao cua h~ th6ng thong tin ke" toan la nhung s61i~u. tai li~u
thong tin du'ti~n ghi nh~n va htu tru thong tin trong ke" toan thu cong du'
cac chung tu va

s6 ke" toan.

Trong h~ th6ng ke" toan thljc hi~n tren may vi tinh thl

ben c~nh cac phu'ong ti~n ghi nh~n. htu tru truyen th6ng, thong tin con du'nh~n

Va lu'u tru trong bQ nho CUa may tinh ho~C tren cac rna tU, bang tu ( cong C\1

luu tru thu ca"p) duoi hlnh thuc t~p tin co sCi du li~u ke" toan. Khi cfin xU' ly cac du
li~u ke" toan tu cac t~p tin nay thi n6 Se du'
thanh lu'u tru chfnh Va du'~

d~ng

van ban.

Qua trinh xzlly:

Qua trinh xU' ly thong tin CUa h~ th6ng thong tin ke" toan du'trong m6i ky ke" toan (thang, qui, nam), trong m6i chu trlnh ke" toan ( chu trlnh tai
chinh, chu trlnh mua hang va thanh toan, chu trlnh doanh thu, chu trlnh san xua"t...)
yeu cfiu. Qua trlnh nay sii' dvng nhung phu'ong phap ke" toan phu hnhung dinh che" tai chinh, nhung nguyen tAc, chuffn mljc ke" toan hay du'phu hnghi~p. Thong tin gAn voi cac slf ki~n kinh te" tai chinh cua doanh nghi~p sau khi

dutrong tai khmin ke" toan. M6i tai khoan se htu tru thong tin ve m()t d6i tu'toan cv th6. Qua d6 tht,1'c hi~n vi~c cung ca"p thong tin, thu'ong xuyen, kip thai va c6
h~ th6ng ve tlnh hlnh va slj bie"n d()ng cua cac d6i tu'
10


Trang h~ th6ng thong tin ke' tmin ali chinh, m6i ali khmln trong danh

ffil;IC

c6 m()t s6 hi~u du'la cac s6 cai du'khoan du'toan ( bao g6m tai khoan ke' toan tai chinh va ke' toan quan tri) du'nghi~p xay dlfng dlfa tren co sd h~ th6ng tai khoan ke' toan th6ng nha"t.

Vi~c ghi chep vao cac tai khoan ke' toan du'

kep, thong qua nguyen ti{c nay ke' toan th€ hi~n du'quan giua cac d6i tu'qng ke' toan. Khi d6i tu'de'n m()t ho~c m9t s6 d6i tu'te' phat sinh se duva s6 ti~n ghi ben C6 tren cac tai khoan c6 lien quan phai b~ng nhau, yeu c~u nay
giup tim ra slf nh~m l~n trong qua trinh ghi chep m()t each thuu~n ti~n. Tren co sd
nguyen ti{c ghi s6 kep ngu'oi ta thie't l~p cac bang dung d€ d6i chie'u ki€m tra s6
li~u tntoc khi l~p bao cao cu6i ky nhu' " bang can d6i tai khoan ", " bang d6i chie'u

s6 phat sinh theo ki€u ban co".... nh~m giup cho thong tin tren bao cao du'xac hon. Ke't thuc qua trinh ghi chep va xii' ly thong tin, cac thong tin d~ u ra du'cung ca"p duoi hinh thuc bao cao. Cac bao cao ke' toan c6 th€ duqc l~p thu cong hay
in tu rna y tinh.
~ Ddu ra:
B~u ra cua h~ th6ng thong tin ke' toan la cac bao cao ke' toan bao g6m:

Bao cao tai chinh va cac bao cao ke' toan quan tri. Sau d6, tuy theo

ffil;IC

tieu thong

tin rna cac bao cao nay duqc cung ca"p cho nhung ngu'oi stl' dvng thong tin. Thong
tin d~u ra c6 th~ du'
1.2- H~ tho'ng ke' tm1n doanh nghi~p :
H~ th6ng ke' toan cua m()t doanh nghi~p du'
11

Chung tu ke' tmin
T~d khmln ke' tmin

s6 ke' tmin
Bao cao ke' toan
Tu co ca'u nay, Nha nuoc h~ th6ng h6a thanh che' d() ke' toan bao g6m:
Che' d() chung tu ke' toan
Che' d() h~ th6ng tai khoan ke' toan
Che' d() s6 ke' toan
Che' d() bao cao ke' toan (tai chinh) dinh ky

1.2.1- Cht dl) chztng tz't kt toan:
Thong tin ke' toan dliphai dam bao tinh phap ly, nghia la s61i~u d6 c~n phili c6 sl,l' xac minh tinh hphap, hcha't ba:t bu()c ho~c c6 tinh cha't huong dfin. Cac hlnh thuc nay chinh la cac lo(;li
chung tu ke' toan dliQC cac doanh nghi~p sii' dvng trong ho(;lt d(}ng CUa mlnh.
Chung tu ke' toan la nhung gia'y to dliQC in san theo mfiu qui dinh dung d~
ghi chep cac nghi~p V\1 kinh te' phat sinh va da hoan thanh trong qua trlnh ho(;lt
d()ng cua don vi. L~p chung tu ke' toan Ia khau d~u tien trong toan b() cong tac ke'
toan nen CO anh hlidng tr\l'C tie'p de'n chfft llide'n tinh trung th\l'C, hLa m()t ye'u t6 ca'u thanh trong h~ th6ng ke' toan doanh nghi~p. chung tu ke'
toan duxua't va cac thanh ph~n kinh te' khac nhau da duche' d9 chung tu ke' toan voi n()i dung co ban:
Mc)t la: H~ th6ng ban chung tu (g6m cac chung tu c6 tinh chfft ba:t bu()c va
cac chung tu c6 tinh cha't hliong dfin) d~ chung minh tinh h

12


thftnh cac nghi~p Vl,l kinh te' tfd chinh phat sinh thUQC ddi tU'Qng hc;tch toan va lam
din ell' d~ ghi s6.
Hai la: Trlnh tl! luan chuy~n chung tu nh~m thong tin kip thoi tlnh hlnh va S\1'

bie'n d{)ng cua dO'i tu'qng hc;tch toan ke' toan.

1.2.2- Cht dl) h? tholzg tai khodn kt toan:
DO'i tu'qng chu ye'u cua ke' toan la tai san voi tinh da dc;tng, tinh hai m~t va
tinh v~n d{)ng. Vi~c l~p chung tu ke' tmin chi nh~m phan anh, ki~m tra va xac nh~n
slf v~n d{)ng cua ddi tu'qng ke' toan. Tuy nhien, trong hoc;tt d{)ng san xufi't kinh doanh
cua doanh nghi~p cac nghi~p vv kinh te' phat sinh ra't nhi~u, di~n ra lien tvc (J thoi
gian va dia di~m khac nhau ..... Do d6, sO'lu'qng chung tu du'qc l~p ra ra't Ion va khac
nhau ca v~ thoi gian, khong gian, ca v~ dO'i tu'qng, n{)i dung, tinh cha't cua nghi~p
vv va phc;tm vi trach nhi~m v~t cha't cua tung don vi, ca nhan v~ nghi~p Vl,l d6 .....
Trong khi d6 quan ly kinh te' c§n nhii'ng thong tin t6ng hqp v~ tai san, v~
ngu6n hlnh thanh tai san, v~ tlnh hlnh va ke't qua kinh doanh theo tung loc;ti hoc;tt
d{)ng, theo tung loc;ti hang h6a, san ph~m, theo tung don Vi. f)~ phan anh Slf V~n
d{)ng cua m{)t dO'i tu'qng ke' toan theo hai m~t dO'i l~p, ke' toan sit dl,lng tai khoan ke'
toan. Cac tai khoan sti' dl,lng trong ke' toan hlnh thanh m{)t h~ thO'ng tai khoan ke'
toan. M6i tai khoan phan anh m{)t dO'i tu'qng ke' toan khac nhau, nen phai c6 qui
dinh v~ n{)i dung va ke't ca'u cua tung tai khoan, nhii'ng n{)i dung nay du'qc Nha
nu'oc h~ thO'ng h6a thanh che' d{) h~ thO'ng tai khoan ke' toan.

1.2.3- Cht dl) sd kt toan:
s6 ke' toan hay con gQi Ia hlnh thuc ghi s6 ke' toan Ia cong Cl,l ghi chep c6 h~
thO'ng thong tin ke' toan tren co sd chung tu gO'c va cac phu'ong phap ke' toan. s6 ke'
toan c6 th~ dong thanh quy~n ho~c lu'u trfi' du'oi dc;tng to roi tuy theo dO'i tu'qng va

ph~m vi ella ke' toan a p dl,lng

13


s6 ke' tmin Ia

h~ th6ng thong tin ke' tmin da du'cjc h~ th6ng h6a, c6 xU' ly h;ta

ch9n cac thong tin huu ich d~ l~p bao cao, phan tich Uti chinh, la phu'ong ti~n cung
ca'p thong tin cho cac d6i tu'c;lng sil' dvng khac nhau.

S6

ke' toan du'cjc chia lam hai

lo~i

Sd theo lwj.t djnh: La s6 b~t bu()c d6i voi ta't ca cac doanh nghi~p
S6 khong bdt buqc: La s6 du'c;lc md tuy theo nhu c~u thong tin phvc vv
cho n()i b() tung doanh

nghi~p

1.2.4 Cht dQ bao cao kt toan:
Bao cao ke' toan la phu'ong phap t6ng hc;lp

s6 li~u tu cac s6 ke' toan khac

nhau d~ hinh thanh m()t h~ th6ng cac chi tieu phan anh thl;lc tr~ng tai chinh cua

doanh nghi~p trong m()t ky ke' toan. Bao cao ke' toan g6m 2 lo~i:
Bao cao ke' toan b~t bu()c
Bao cao ke' toan khong b~t bu()c
~

Bao cao ki toan bdt buqc: Lo~i bao cao nay con gQi la bao cao tai chinh,

day la nhung bao cao c6 tinh phap l~nh rna m&i doanh nghi~p d~u phai l~p theo
tung djnh ky b~t bu()c cua Nha nu'oc d~ trinh bay v~ tinh hinh tai chinh, cong ncJ,
ke't qua ho~t d()ng cua doanh nghi~p trong djnh ky d6 nhu': Bang can d6i ke' toan,
Ke't qua ho~t d()ng kinh doanh ....... .
~

Bao cao ki toan khong bdt buqc: La nhfi'ng bao cao trong lu~t phap khong

b~t bUQC, n6 du'cjC l~p tuy theo nhu C~U thong tin ph\}C V\1 ffi\IC dich quan ly CUa

doanh

nghi~p

.

1.3- H~ tho'ng titi khmin ke' toan:
1.3.1- Khai nifm tlli khoiin kt toan :
Trong ho~t d()ng cua doanh nghi~p, cac nghi~p V\1 kinh te' tai chinh khi phat
sinh d~u du'cJc ghi nh~n tren cac chung tu ke' toan. Ngu'oi ta khong th~ l~p bao cao
ke' toan sau m&i nghi~p vv kinh te' phat sinh va di~u d6 Ia khong c~n thie't. Thay

14

vao do d~ theo do1 S\1' bie'n d(}ng thu'ong xuyen, lien tl,lC CUa cac khmtn ffil,lC tren
bao cao tai chinh nguoi ta dung m()t phu'ong ti~n khac gQi Ia tai khmln ke' toan.
V~y, tai khoan ke' toan Ia phu'ong phap phan lo~i va h~ tho'ng h6a cac
nghi~p vv kinh te' phat sinh nh~m ghi chep, theo doi slf v~n d()ng thuong xuyen,

lien tl,lC CUa tung ddi tu'<;jng ke' toan Cl,l th~, lam din CU l~p bao cao ke' toan.
Tai khoan g6m c6:
•

Ten gQi cua tai khoan: La ten cua m()t khoan ffil,lC Cl,l th~ tren bao cao tai
chinh ( tai san, n<;1 phai trii, vo'n, doanh thu, chi phi...). Ten gQi cua tai
khoan thu'0ng phu h<;1p voi n()i dung rna n6 phan anh. D~ thu~n ti~n cho
vi~c ghi chep, m6i tai khoan thuong du'<;ic qui dinh b~ng m()t so' ky hi~u.

Ky hi~u cua tai khoan thu'ong ph1,1 thu()c vao s~p xe'p, phan lo~i cac
khoan ffil,lC tren bao cao tai chinh nhu' : Bang can do'i ke' toan, ke't qua
ho~t

•

d()ng kinh doanh...

Tai khoan thu'ong chia lam hai ben d~ phan anh S\1' v~n d()ng cua hai m~t
ddi l~p CUa m(}t ddi tu'<;jng ke' toan Cl,l th~, ten gQi CUa m6i ben du'<;jc qui
u·oc:
-Ben trai cua tai khoan gQi la ben N<;i
- Ben phai cua tai khoan gQi la ben C6

•

Hlnh thuc cua tai khoan du'<;ic bi~u hi~n m()t each don gian du'oi d~ng so
d6 chtl' T, con hlnh thuc phuc t~p cua tai khoan dtt<;ic bi~u hi~n du'oi d~ng
s6 ke' toan ( s6 cai).

1.3.2. M(lc dich xiiy d(tng hf thong tai khoan ke' tmin :
Tai khoan dung d~ phan anh tlnh hlnh va S\1' bie'n d()ng cua tung lo~i tai
san, tung lo~i ngu6n vo'n va tung qua trlnh kinh doanh. M6i tai khoan chi phan anh
m()t d6i tu'<;ing ke' toan Cl,l th{ Vi v~y trong ho~t d()ng san xufft kinh doanh cua m()t
doanh nghi~p c~n phai sii' dvng nhi~u tai khoan moi dam bao vi~c phan anh toan

15


di~n cac chi tieu cfin qmln ly.

S6 ht<:jng ad khmln du'QC su dl;lng ph\1 thu<)c vao s6

lu'<:jng cac d6i tu'<:jng ke' toan cfin phan anh.
Do c6 nhieu thanh phffn kinh te', nhieu loc;ti hinh doanh nghi~p kinh doanh
nhung nganh nghe khac nhau, qui mo ho(;lt d<)ng khong gi6ng nhau va do c6 nhieu
tieu chugn phan lo(;li nen h~ th6ng tai khoan ke' toan ciia cac doanh nghi~p se ra't
khac nhau, dieu nay gay ba't l<:Ji cho doanh nghi~p , cho nguoi thu ba va cho vi~c
quan ly ciia Nha nude tren tfim v1 mo. Vi v~y. d€ c6 th€ quan ly kinh te' theo m<)t
chuffn chung, d€ thu~n ti~n cho cong tac ke' toan trong thlfc te', cac qu6c gia thu'ong
xay dlfng m<)t bang qui djnh chi tie't ve s6lu'<:jng, ten gQi, ky hi~u. n<)i dung va ke't
ca'u cac tai khoan c6 th€ ap dl;lng cho ta't ca cac doanh nghi~p. cac t6 chile trong
nen kinh te', du'

1.3.3. Cd siJ xliy d(tng hf thong tlli khodn ke' toan :
~ Ca

sa kinh te' : Co sd kinh te' lien quan trlfc tie'p va nhieu nha't de'n vi~c

xay dlfng h~ th6ng tai khoan ke' toan n6i rieng va h~ th6ng ke' toan n6i chung. Bdi
vi, moi tru'ong kinh te' Ia noi phat sinh cac ho(;lt d<)ng kinh te', yeu cfiu quan ly, cung
ca'p choke' toan thu'oc do tien t~ d€ do luang tai san va ngu6n v6n. Vi v~y m6i bie'n
d6i cua nen kinh te' luon doi hoi ke' toan phai c6 nhung thay d6i tu'clng ling thich
h<:Jp dap ling yeu cfiu ghi nh~n, xu ly va cung ca'p thong tin.
Khi n6i de'n co sd kinh te' la n6i de'n nen kinh te' va co che' quan ly kinh te',
cac lo(;li hinh doanh nghi~p. d~c di€m san xua't kinh doanh, l(;lm phat, giai th€, pha
san, thue'...... Cd che' quan ly kinh te' theo xu huang nao thi vi~c xay dlfng h~ th6ng
ke' toan nha't la h~ th6ng tai khoan ke' toan doanh nghi~p phai theo xu huang d6.
Khi cd sd kinh te' la nen kinh te' ke' ho(;lch h6a t~p trung, nha nu'oc xay dlfng
va quan ly nen kinh te' theo m<)t ke' ho(;lch th6ng nha't tu trung u'dng de'n eel sd,
doanh nghi~p ho(;lt d<)ng dlfa tren cac chi tieu ke' ho(;lch ca'p tren de ra, ke't qua
ho(;lt d<)ng CUa doanh nghi~p du'QC danh gia theo muc d<) hoan thanh ke' hO')Ch va

16


ke't qua thl,l'c hit%n che' d() h~ch toan kinh te'. Vi v~y, ht% th6ng ati khoan ke' toan
dliQC xay dlfng dg ghi chep, phan lo~i Va t6ng hQp cac nghit%p Vl,l kinh te' phat sinh
d doanh nghit%p nh~m phvc vv cho vit%c Hinh d~p va quan ly n€n kinh te' qu6c dan
cua Nha nu'oc.
Khi co sd kinh te' Ia n€n kinh te' thi trliong c6 slf quan ly cua Nha nlioc , la
n€n kinh te' h6n h<;lp vua c6 co che' tl,l' di€u chinh cua thi truong thong qua gia ca thi
tntong, cung cciu hang h6a va c~nh tranh. Vua c6 co che' quan ly diSu tie't cua Nha
nuoc thong qua ht% th6ng phap Iu~t vs lao d()ng, tai san, kinh te', xa h()i; b~ng cong

Cl,l ke' ho~ch h6a d tcim Vl mo; b~ng don b~y tai chinh, ti€n tt%, tin dl,lng, gia ca va
thue'. Ht% th6ng tai khoan ke' toan dliQC xay dl,l'ng dg phl,lC Vl,l vit%c quan ly doanh
nghit%p theo yeu cciu tl,l' di€u chinnh cua thi truong, yeu cffu quan ly cua Nha nuoc
tren nguyen t~c: linh ho~t, d~ lam, d~ higu, minh b~ch, cong khai, d~ ki~m tra, d~
ki~m soat.

~ Ca siJ phap

ly : Moi truong phap ly

c6 tac d()ng de'n t6 chuc ke' toan, t~i

cac qu6c gia c6 lu~t ke' toan n~m trong lu~t qu6c gia thi ke' toan phai hoan toan
tuan thi1 cac di€u ghi trong b() lu~t va vit%c xay dl,l'ng ht% th6ng tai khoan ke' toan
cling khong n~m ngoai qui dinh chung d6.

1.3.4. Citu trzic cila hf thflng tai khoiin kt toan:
Ht% th6ng tai khoan ke' toan doanh nghit%p thuong:
•

Lit%t ke cac tai khoan du<;1c sii' dvng, s~ p xe'p thu tl,l' m()t each h<;Jp ly
theo each thuc phan lo~i nha't dinh

•

Qui dinh n()i dung, nguyen t~c ghi chep, cong dl,lng va ke't ca'u cac tai
khoan nay.

•

Qui dinh cac nguyen t~C tinh toan cac chi tieu, cac nghit%p V\1 kinh te'
ghi vao tai khoan.

BQ GIAO Dl)C VA DAO T~O
TRUONG DH KINH TE TP.HCM

TII"U VI:¢N

CJ6f1 I~/

17


Phgn Ion cac qu6c gia tren the' gioi d~u c6 qui djnh va sii' d\mg h~ th6ng
tai khmln ke' toan . Tuy nhien , tuy thu<)c vao yeu cgu qmln ly kinh te' va muc d9
can

thi~p

cua Nha nu'oc vao

ho~t

d<)ng kinh doanh cua doanh

nghi~p

rna c6 nhfi'ng

nu'oc h~ th6ng tai khoan ke' toan du'

nhu' d cac qu6c gia chau Au h;tc dja (Phap, Bi, Buc, Ha Lan..... ) ho~c h~ th6ng tai
khoan ke' toan nha nu'oc du'a ra chi mang tinh hu'ong diin nhu' d cac qu6c gia theo
tru'ong phai ke' toan cua kh6i Anglo- Sacxon (Hoa ky, Canada, Uc..... ).

1.3.5. Hf thtlng tid khoiin kt toan cua mQt stl quoc gia co nin kinh te' phat
triin:
f)~ hoan thi~n h~ th6ng tai khoan ke' toan ap dvng cho cac doanh nghi~p
Vi~t Nam phu h
tai khoan cua m9t s6 qu6c gia c6 n~n kinh te' phat tri€n tren the' giOi. Trong ph~m
vi d~ tai, xin d~ c~p de'n h~ th6ng tai khoan ke' toan cua hai qu6c gia d~i di~n cho
hai tntong phai ke' toan la Phap va Hoa Ky va h~ th6ng chuffn ml,l'c ke' toan qu6c te'
1.~t5J t}d~ tMitlg t(H /Q{1oaltl/Qe toaltl cphap:
H~ th6ng tai khoan ke' toan dgu tien cua Phap du'
1947. Sau d6, do con t6n t~i nhi~u nhu'slta d6i b6 sung vao nam 1957 va tu d6 du'1957.
H~ th6ng tai khoan ke' toan nam 1957 du'
nam 1982. T~i Phap h~ thO'ng tai khmln ke' toan nam 1982 do h9i d6ng qu6c gia v~
ke' toan so~n thao va du'te' Tai chinh nuoc C9ng hoa Phap thay the' h~ th6ng tai khoan ke' toan nam 1957.
H~ th6ng tai khoan nay du'
khoan ke' toan t6ng quat nam 1982.

18

He$ th6ng t~Li khmln ke' tmin Phap nam 1982 du'a ra danh m1,1c cac ati
khoan voi s6 hic$u du'Tai khoan lo(;li 1 de'n lo(;li 8 : thu<)c ke' toan t6ng quat
Tai khoan lo(;li 9 : thu<)c ke' toan phan tich
Trong ph(;lm vi ke' toan t6ng quat cac tai khoan du'nhu' sau:

* Tai khoan lo(;li 1 de'n lo(;li 5 : Cac tai khoan thu<)c bang t6ng ke't tai san
* Tai khoan lo(;li 6, lo(;li 7: Cac tai khoan quan ly
* Tai khoan lo(;li 8: Cac tai khoan d~c bic$t
Trong ph£:1m vi ke' toan phan tich du'nghic$p

Vl,l

kinh te' phat sinh du'
chu§n rieng.

Blmg tom tift cac lo{li tid khoiin chinh trong hf thtfng tid khoiin ke' toan Phap
niim 1982
TK lo(;li 1: Cac tai khoan v6n
TK lo(;li 2: Cac tai khoan ba"t d<)ng san
Cac tai khoan thu<)c bang
t6ng ke't tai san

TK lo(;li 3: Cac tai khoan hang t6n kho va san ph§m
dich

Vl,l

dd dang

TK lo(;li 4: Cac tai khoan thanh toan
TK lo(;li 5: Cac tai khoan tai chinh
TK lo(;li 6: Cac tai khoan chi phi khac
Cac tai khoan quan Iy
Cac tai khoan

d~c

bic$t

TK lo(;li 7: Cac tai khoan thu nh~p
TK lo(;li 8:

Cac tai khoan thu<)c ke' TK lo(;li 9
toan phan tich

19


H~ tho'ng ati khmln ke' tmin Phap nam 1982 c6 nhung d~c diem co ban

sau:

+ Cac ati khoan du'
vi~c nay cho phep

nh~n di~n tai khoan d€ dang, d6ng thai cfing giup tin hQC hoa cong tac ke' toan.

Cac tai khoan du'
+ H~ tho'ng tai khoan ke' toan du'doanh

nghi~p

thong qua

vi~c

cho phep cac doanh

nghi~p

lo~i hlnh

ll!a chQn mot trong 3

h~

tho'ng:
H~

ciin bdn: thu'ong phu h
H~ gidn luf/c:
H~

thu'ong phu h
miJ rqng: thu'ong phu h
nghi~p

c6 qui mo Ion

+ H~ tho'ng tai khoan ke' toan mang tinh tho'ng nha't ap d1;1ng chung cho
cac doanh nghi~p , tinh tho'ng nha't du'lu'qng, ten gQi, ky hi~u, noi dung, ke't ca'u tai khoan, di~u nay giup cho cong tac
quan ly' kiem tra ella co quan chuc nang du'
1.g.s.2- H~ tho'ng ke' toan

My

khong c6 mot h~ tho'ng tai khoan ke' toan tho'ng nha't

v~ ten gQi va so' hi~u bift buoc nhu' h~ tho'ng tai khoan ke' toan Phap. Hi~p hoi ngh~
nghi~p chl du'a ra khung hu'ong d~n v~ cac lo~i tai khoan sll' d1;1ng. Cac doanh
nghi~p can cu vao d~c diem kinh doanh, ·qui mo cua doanh nghi~p va yeu c§u quan

ly d~ l\fa chQn xay d\tng h~ tho'ng tai khoan ke' toan rieng cho doanh nghi~p mlnh.
Doanh nghi~p t\1' d~t ten cho tai khoan va so' hi~u cua chung, nhu'ng khi sll' d1;1ng thl
phai d6ng nha't ten gQi trong qua trlnh ghi chep. So' lu'h~ tho'ng ke' toan doanh nghi~p ph1;1 thuoc VaO d~c diem kinh doanh Va yeu c§u

quan ly thong tin. Yeu c§u co ban la m6i tai khoan phai cung ca'p d§y du cac
thong tin c6 ich cho quan ly.
20


v~ co ban, h~ th6ng tai khoan ke' tmin cua m()t doanh nghi~p theo h~

th6ng tai khoan ke' tmin My g6m nhung tai khoan chinh sau:
Tai khoan thuqc bang can ddi ki todn gbm:
Tai khoan tai san htu d()ng g6m: ti~n; dfiu tu' chung khmin ngi{n hc;m;
thuong phie'u phai thu; phai thu; hang t6n kho; chi phi tra truoc ngi{n h~n
Tai khoan tai san dai h~n g6m: tai san c6 dinh; dfiu tu' chung khmin dai
h~n;

chi phi tra truoc dai h~n
Tai khoan nq phai tra g6m: Nq ngi{n h~n (thu'ong phie'u phai tra; phai tra;

thue' phai tra; .... ); nq dai h~n (vay dai h~n; phai tra v~ cac khoan cfim c6, the'
chffp .... )
Tai khoan v6n chu so huu
Tai khoan thuqc bdo cdo kit qua kinh doanh:
Tai khoan doanh thu
Tai khoan gia phi hang ban
Tai khoan chi phi kinh doanh
Tai khoan lqi tuc khong kinh doanh
Tai khoan chi phi khong kinh doanh
Tai khoan chi phi thue' lqi tuc

21

A

"p

'

?

,..,

,

,

CHUdNG II: THVC TR~NG H~ THONG TAl KHOAN KE TOAN AP
DUNG CHO CAC DOANH NGHI}tP VI}tT NAM HI}tN HANH

2.1- Lfch sii' hinh thanh va phat tri~n cua h~ tho'ng tai khmin ke' toan doanh
nghi~p

qua cac giai

do~n:

2.1.1- Giai do{ln tlt niim 1954 den niim 1986:
Sau ngay thanh l~p nu'oc, ht$ th6ng tai khmln ke' tmin da ra doi nhu'ng chi su
dl;lng chii ye'u

(J

cac xi nghit$p phl;lc v1,1 qu6c phong.

Tu nam 1954, cong tac ke' toan

moi du'anh va giam d6c ho~t d()ng san xu!t kinh doanh va su d\mg v6n cua Nha nu'oc.
De'n nam 1957, ba:t d§u ap d1,1ng ht$ th6ng ke' toan kep. Ngoai ra d~ t~o dic3u ki~n
cho vit$c thlfc hit$n che' d() h~ch toan kinh te', Nha nu'oc da ban hanh che' d() ke' toan
cho cac nganh cong nghit$p va xay d\fng co ban. De'n nam 1961, d6ng thoi voi vi~c
ban h~mh di€u 1~ T6 chile ke' toan Nha nu'oc, h~ th6ng ke' toan cfing du'va cai tie'n. Be'n nam 1970, do yeu cl1u cai tie'n quan ly xi nghit$p, Nha nu'oc da tie'n
hanh xay dlfng h~ th6ng tai khoan ke' toan th6ng nha't theo khuon m~u etta Lien Xo
cu. Sau chie'n tha:ng 30/411975, d!t nu'oc th6ng nha't, ht$ th6ng tai khoan ke' toan
th6ng nha't ban hanh nam 1970 du'di€m nc3n kinh te' nu'oc ta trong giai do~n nay la n€n kinh te' ke' ho~ch h6a t~p trung,
do v~y ht$ th6ng tai khmln ke' toan du'n€n kinh te' th~ hit$n d ch6: ngoai cac tai khoan phan anh cac d6i tu'ye'u v€ tai san, ngu6n v6n, con c6 cac tai khoan : ngan sach c!p bu 16; vay ngan
hang trong dinh muc, vay ngan hang tren dinh muc, ti€n gui ngan hang du'cinh

anhi€u tai khoan nhu':

ti€n gui v€ v6n hru d()ng, ti€n gui ngan hang v€ qui xi

nghit$p, ti€n gui ngan hang v€ sua chua Ion ...

22