Tải Đề thi chọn học sinh giỏi môn Ngữ văn THPT tỉnh Hưng Yên năm 2015 - 2016 - Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 12 cấp tỉnh có đáp án
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (136.17 KB, 7 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO</b> <b>ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH THPT</b>
<b> HƯNG YÊN MÔN NGỮ VĂN - NĂM HỌC 2015 – 2016</b>
<b> ĐỀ CHÍNH THỨC</b> <i> Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian phát đề</i>
<b>Câu 1 (4,0 điểm)</b>:
<b> MÙA XUÂN XANH</b>
<b> Nguyễn Bính</b>
<i>Mùa xuân là cả một mùa xanh </i>
<i>Giời ở trên cao, lá ở cành</i>
<i>Lúa ở đồng tôi và lúa ở</i>
<i>Đồng nàng và lúa ở đồng anh.</i>
<i>Cỏ nằm trên mộ đợi thanh minh</i>
<i>Tôi đợi người u đến tự tình</i>
<i>Khỏi lũy tre làng tơi nhận thấy</i>
<i>Bắt đầu là cái thắt lưng xanh.</i>
<i><b> (Nguyễn Bính - Tác phẩm và lời bình, NXB Văn học. 2011, tr.20)</b></i>
<i><b>Đọc bài thơ trên và trả lời những câu hỏi sau:</b></i>
a. Màu xanh của mùa xuân được nhà thơ khơi gợi qua những hình ảnh nào? Trong những hình ảnh đó,
<i>hình ảnh nào được nhân vật tơi đón đợi nhất? </i>
b. <i>Lúa ở đồng tơi và lúa ở</i>
<i>Đồng nàng và lúa ở đồng anh.</i>
Cấu trúc của hai câu thơ trên có điểm gì đáng lưu ý? Kiểu cấu trúc ấy có tác dụng gì?
c. Chỉ ra và nêu hiệu quả của hai biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ dưới đây:
<i>Cỏ nằm trên mộ đợi thanh minh</i>
<i>Tơi đợi người u đến tự tình</i>
d. Trình bày ngắn gọn cảm nhận của anh/chị về bức tranh mùa xuân trong bài thơ.
<b>Câu 2 (6,0 điểm)</b>:
<b>VÌ SAO MÀ SỐNG?</b>
<i>Có ba người mặt mày buồn bã đến hỏi ý kiến của một nhà hiền triết, làm thế nào để bản thân</i>
<i>sống được vui vẻ. </i>
<i>- Trước tiên, các ơng hãy nói xem các ơng sống vì cái gì? - Nhà hiền triết hỏi.</i>
<i>Người đầu tiên nói:</i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
<i>Người thứ hai nói:</i>
<i>- Vì tơi muốn nhìn xem ngày mai có tốt hơn ngày hơm nay hay khơng, vì vậy mà tơi sống.</i>
<i>Người thứ ba nói:</i>
<i>- Vì tơi có một gia đình phải ni dưỡng. Tơi khơng thể chết, vì vậy mà tơi sống.</i>
<i>Nhà hiền triết lắc đầu nói:</i>
<i>Thế thì đương nhiên các ông không được vui vẻ rồi...</i>
(Theo />
Hãy lí giải ngắn gọn vì sao nhà hiền triết lại khẳng định: <i>Thế thì đương nhiên các ơng</i>
<i>khơng được vui vẻ rồi...? Từ đó, anh/chị hãy trình bày quan điểm của mình về cách sống để cuộc đời</i>
mỗi người trở nên thú vị và ý nghĩa.
Câu 3 (10,0 điểm):
<i><b>Qua nhân vật Hộ trong truyện ngắn Đời thừa, nhà văn Nam Cao quan niệm, một tác</b></i>
<i>phẩm thật giá trị ...phải chứa đựng được một cái gì lớn lao, mạnh mẽ, vừa đau đớn, lại vừa phấn</i>
<i><b>khởi. Nó ca tụng lịng thương, tình bác ái, sự cơng bình.... Có ý kiến cho rằng: Truyện ngắn Chí Phèo</b></i>
<i>là một minh chứng đầy thuyết phục cho quan niệm về một tác phẩm thật giá trị của Nam Cao. </i>
Anh/chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên.
<b></b>
<i>---HẾT---(Thí sinh khơng sử dụng tài liệu. Giám thị khơng giải thích gì thêm)</i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
<b>SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH THPT</b>
<b> HƯNG YÊN MÔN NGỮ VĂN - NĂM HỌC 2015 – 2016 </b>
<b> HƯỚNG DẪN CHẤM</b>
<i> (Gồm 04 trang)</i>
<b>Câu 1: (4,0 điểm) </b>
<b>1. Yêu cầu về kĩ năng: Biết đọc hiểu một văn bản thơ trữ tình với kỹ năng phát hiện những</b>
chi tiết, cách thức biểu đạt để nắm bắt tinh thần và vẻ đẹp của bài thơ.
<b>2. Yêu cầu về kiến thức và cách cho điểm</b>
<b>Nội dung</b> <b>Điểm</b>
a. - Màu xanh của mùa xuân được khơi gợi từ các hình ảnh: Bầu trời, cây lá, lúa
đồng, cỏ, lũy tre làng, cái thắt lưng.
<i>- Hình ảnh được nhân vật tơi đón đợi nhất là chiếc thắt lưng xanh của người</i>
yêu.
0,25 điểm
0,25 điểm
b. - Điểm đáng lưu ý trong cấu trúc của hai câu thơ là lối vắt dòng (bắc cầu/ câu
1 nối liền với câu 2/ không ngắt nhịp giữa hai câu thơ).
- Tác dụng: Khiến lúa đồng tôi, lúa đồng anh, lúa đồng nàng tràn ngập, miên
man, nối liền không dứt nhằm tô đậm màu xanh bát ngát và sức sống căng tràn
của mùa xuân.
0,25 điểm
0,25 điểm
<b>c. Chỉ ra và nêu hiệu quả của hai biện pháp tu từ: </b>
- Biện pháp nhân hóa:
<i>+ Cỏ có tư thế, tâm trạng như con người: nằm, đợi. </i>
+ Hiệu quả: Khiến thiên nhiên, cây cỏ có hồn, sinh động, náo nức đợi chờ.
- Nghệ thuật đối giữa hai câu thơ:
<i>+ Cỏ nằm trên mộ đợi thanh minh đối với Tơi đợi người u đến tự tình.</i>
+ Hiệu quả: Nhấn mạnh sự giao hòa giữa thiên nhiên với thiên nhiên, giữa con
người với con người, giữa thiên nhiên với con người lúc xuân sang. Tất cả như
ngập tràn trong hơi thở tình yêu.
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
<i><b>* Lưu ý: Nếu thí sinh chỉ ra và nêu hiệu quả của những biện pháp tu từ khác</b></i>
<i><b>mà hợp lý thì vẫn cho điểm.</b></i>
d. Cảm nhận được bức tranh xuân:
- Bức tranh xuân trong bài thơ tươi sáng, êm đềm, bình dị, tràn đầy màu xanh,
căng tràn nhựa sống, nồng nàn hơi thở của tình yêu. Sức xuân của thiên nhiên
và xn tình của tuổi trẻ hịa quyện.
- Bức tranh được mở ra với nhiều tầng bậc không gian, giàu chất hội họa.
- Bức tranh được cảm nhận bằng một tâm hồn tinh tế, tràn đầy khát vọng.
<i><b>* Lưu ý: Nếu thí sinh có cách cảm nhận khác mà hợp lý thì vẫn cho điểm.</b></i>
1,0 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm
<b>Câu 2: (6,0 điểm) </b>
<b>1. Yêu cầu về kĩ năng: Biết làm một bài nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lí được gửi gắm</b>
trong một mẩu chuyện với các thao tác giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận. Diễn đạt
tốt, ngơn ngữ chọn lọc, không mắc lỗi dùng từ, lỗi ngữ pháp và chính tả; dẫn chứng sinh động.
<b>2. Yêu cầu về kiến thức và cách cho điểm</b>
<i>- Có thể có nhiều cách trình bày nhưng bài viết cần đảm bảo những ý cơ bản trong Hướng </i>
<i>dẫn chấm.</i>
<i>- Những bài làm có hướng đi khác nhưng phù hợp, thuyết phục vẫn chấp nhận</i>
<b>Nội dung</b> <b>Điểm</b>
<b>* Giới thiệu về mẩu chuyện và nêu khái quát vấn đề cần nghị luận</b>
<b>Bàn về lẽ sống, thái độ, quan điểm sống. </b>
0,5 điểm
<i><b>* Lí giải lời khẳng định của nhà hiền triết: Thế thì đương nhiên các ơng</b></i>
<i>khơng được vui vẻ rồi...</i>
Ba người đến hỏi nhà hiền triết đều không cảm thấy cuộc sống của mình vui vẻ
vì:
- Người thứ nhất chỉ biết sống vì sự tồn tại về mặt sinh học; sợ hãi cái chết mà
phải sống; cuộc sống đầy lo âu, thắc thỏm.
- Người thứ hai sống chỉ chờ xem ngày mai có hơn hơm nay khơng; sống trong
chờ đợi, phấp phỏng; cuộc sống mòn mỏi, tẻ nhạt.
- Người thứ ba sống chỉ vì gánh nặng ni gia đình; sống chỉ vì bổn phận, trách
nhiệm; cuộc sống mỏi mệt, nặng nề.
0,5 điểm
0,5 điểm
0,5 điểm
<b>* Quan điểm về cách sống để cuộc đời mỗi người trở nên thú vị, ý nghĩa.</b>
- Đưa ra được quan niệm của bản thân về cách sống để cuộc đời mỗi người trở
nên thú vị và ý nghĩa.
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
- Lí giải được vì sao cách sống ấy lại khiến cuộc sống trở nên thú vị, ý nghĩa.
- Những minh chứng cụ thể của cách sống ấy trong cuộc đời.
- Bàn bạc cách thức, hành động để sống theo quan niệm ấy.
(Học sinh có thể triển khai bài viết theo một hay một số hướng sau:
Con người muốn sống một cuộc sống không vô vị tẻ nhạt, bên cạnh việc sống
để tồn tại, chờ đợi, vì bổn phận cần có: lí tưởng sống; ước mơ, hoài bão; niềm
đam mê sáng tạo, say mê làm việc; sở thích; niềm vui...)
<b>Lưu ý: Đây là đề văn mở nên khuyến khích những ý tưởng mới mẻ, sáng tạo và</b>
thuyết phục.
1,0 điểm
1,0 điểm
0,75 điểm
* Khẳng định ý nghĩa của câu chuyện và tầm quan trọng của quan điểm sống
đúng đắn trong cuộc đời của mỗi người.
0,5 điểm
<b>Câu 3 (10,0 điểm):</b>
<b>1. Yêu cầu về kĩ năng: </b>
Biết làm bài văn nghị luận về một ý kiến văn học. Có kiến thức vững chắc về tác phẩm
<i>Chí Phèo. Có phương pháp làm bài tốt với các kỹ năng giải thích, phân tích, chứng minh, bình</i>
luận. Văn viết có cảm xúc, hình ảnh; bố cục rõ ràng, kết cấu chặt chẽ; khơng mắc lỗi về dùng
từ, chính tả, diễn đạt, kiến thức và ngữ pháp.
<b>2. Yêu cầu về kiến thức và cách cho điểm</b>
<i>- Có thể có nhiều cách trình bày nhưng bài viết cần đảm bảo những ý cơ bản trong Hướng </i>
<i>dẫn chấm.</i>
<i> - Những bài làm có hướng đi khác nhưng phù hợp, thuyết phục vẫn cho điểm hợp lí.</i>
<b>Nội dung</b> <b>Điểm</b>
<b>* Giới thiệu tác giả, tác phẩm và ý kiến đánh giá về tác phẩm</b> 0,5 điểm
<b>* Giải thích được ngắn gọn quan niệm của Nam Cao qua nhân vật nhà văn Hộ: </b>
<i>...phải chứa đựng được một cái gì lớn lao, mạnh mẽ, vừa đau đớn, lại vừa phấn khởi.</i>
<i>Nó ca tụng lịng thương, tình bác ái, sự cơng bình....</i>
Tác phẩm thật giá trị phải chứa đựng được vấn đề lớn, vấn đề trọng đại, bức
thiết, có tác động mạnh mẽ với con người, với cuộc đời. Tác phẩm ấy vừa phản
ánh nỗi đau của con người nhưng cũng vừa đem đến cho con người niềm vui
sướng, hi vọng. Tác phẩm ấy còn là tiếng nói ca ngợi lịng thương u, nhân ái
của con người và sự cơng bằng trong cuộc đời.
* Giải thích ngắn gọn ý kiến đánh giá về tác phẩm Chí Phèo
<i><b>Truyện ngắn Chí Phèo là một minh chứng đầy thuyết phục cho quan niệm về một tác</b></i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>
<i>phẩm thật giá trị của Nam Cao.</i>
Truyện ngắn Chí Phèo là một tác phẩm chứa đựng những đặc điểm của một tác phẩm
thật giá trị mà Nam Cao đã quan niệm trên đây.
0,5 điểm
<b>* Bình luận:</b>
Ý kiến đánh giá là đúng đắn, chính xác bởi tác phẩm Chí Phèo chứa đựng những điều
mà Nam Cao quan niệm về một tác phẩm thật giá trị.
Tác phẩm chứa đựng được vấn đề lớn, vấn đề trọng đại, bức thiết, có tác động
mạnh mẽ với con người, với cuộc đời.
- Tác phẩm đã phản ánh tình trạng một bộ phận người nơng dân bị tha hóa, biến chất
mà điển hình là Chí Phèo.
- Nhà văn đã tố cáo, vạch trần bản chất, thủ đoạn nham hiểm, thâm độc của giai cấp
thống trị ở nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám mà điển hình là Bá Kiến.
- Tác phẩm đã phản ánh mâu thuẫn, xung đột khơng thể dung hịa giữa người nông dân
và giai cấp thống trị ở nông thôn Việt Nam lúc đương thời.
(Đó là những vấn đề lớn của thời đại mà khi được Nam Cao phản ánh trong tác phẩm
như những hồi chng cảnh báo, có tác động mạnh mẽ với con người và xã hội.
Tác phẩm mang nỗi đau của con người và đem đến cho con người niềm phấn
khởi.
- Tác phẩm đã phản ánh thấm thía những nỗi đau lớn, chồng chéo trong cuộc đời
bi thảm của con người.
+ Từ một người nông dân hiền lành, lương thiện, có những phẩm chất tốt đẹp,
Chí đã bị những thế lực đen tối đầy đọa, tước đoạt để trở thành một kẻ lưu manh
tha hóa cả về linh hồn và thể xác, là nỗi khiếp sợ của người hiền lương, bị dân
làng xa lánh.
+ Khi thức tỉnh, khao khát hồn lương, Chí Phèo đã bị cuộc đời cự tuyệt phũ
phàng. Chí Phèo phải chết đau đớn trên ngưỡng cửa trở lại làm người.
(Sinh ra là người mà không được sống như một con người đúng nghĩa là nỗi đau
đớn tột cùng của một thân phận.
- Tác phẩm đem đến sự phấn khởi, tin tưởng cho con người.
+ Đó là sức sống của bản chất lương thiện trong tâm hồn người lao động. Có thể
có lúc, bản chất ấy bị hồn cảnh che mờ nhưng khơng dễ gì bị hủy hoại.
+ Đó là sự tồn tại của tình người, tình đời. Trong tận cùng bi kịch bị tha hóa,
trong tận cùng sự cơ độc, Chí Phèo vẫn được đón nhận tình người, tuy muộn
màng, ít ỏi nhưng ấm áp, nồng hậu.
+ Đó cịn là tinh thần phản kháng, tiêu diệt những kẻ đã đày đọa con người để
đòi lại quyền sống, quyền làm người của những con người dưới đáy.
0,5 điểm
1,5 điểm
</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>
(Những điều đó đem đến cho người đọc niềm phấn khởi, tin tưởng vào con
người và cuộc đời.
- Tác phẩm ca ngợi lòng thương yêu, lịng nhân ái của con người và sự cơng
bằng trong cuộc đời.
+ Tác phẩm đã ca ngợi vẻ đẹp và sức mạnh của tình người, tình u. Tấm lịng
đơn hậu, tình yêu mộc mạc của Thị Nở đã làm hồi sinh bản chất lương thiện,
khơi gợi lại khát vọng hạnh phúc tưởng như đã ngủ quên trong Chí để Chí khát
khao trở lại làm người.
+ Qua cuộc đời bi thảm của Chí Phèo, tác phẩm đã tố cáo các thế lực đã đầy đọa, hủy
hoại con người, lên án và đòi thay đổi xã hội để con người được sống đúng nghĩa là
người. Đó chính là tiếng nói địi cơng bằng xã hội mạnh mẽ, sâu sắc.
<b>Đánh giá quan niệm của Nam Cao, giá trị của tác phẩm Chí Phèo, tài năng và</b>
<b>thái độ trong nghề văn của Nam Cao.</b>
- Quan điểm về một tác phẩm thật giá trị của Nam Cao là đúng đắn, phù hợp với chức
năng, sứ mệnh của văn chương và chứa đựng tư tưởng nhân đạo sâu sắc.
<i><b>- Chí Phèo là một tác phẩm thực sự có giá trị.</b></i>
- Quan điểm sáng tác thống nhất với tác phẩm. Điều đó chứng tỏ Nam Cao là nhà văn
có trách nhiệm, tài năng và tấm lịng u thương, trân trọng, tin tưởng vô bờ bến với
con người.
2,0 điểm
</div>
<!--links-->
