Tải Anh chị hãy làm sáng tỏ nhận định sau: Sự nghiệp và tác phẩm của Nguyễn Trãi là lời ca yêu nước và tự hào dân tộc - Bài văn mẫu lớp 10

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Anh chị hãy làm sáng tỏ nhận định sau: Sự nghiệp và tác phẩm</b>
<b>của Nguyễn Trãi là lời ca yêu nước và tự hào dân tộc</b>

<b>Bài làm</b>

Trong lịch sử giữ nước và dựng nước của dân tộc Việt Nam, Nguyễn Trãi là
một nhân vật kiệt xuất. Ơng khơng những là một nhà chính trị, nhà quân sự,
nhà ngoại giao thiên tài đã giúp Lê Lợi đưa cuộc kháng chiến chống giặc Minh
kéo dài suốt 10 năm đến thắng lợi huy hồng mà cịn là một cây bút xuất sắc
với nhiều tác phẩm sống mãi với thời gian. Bàn về cuộc đời và sự nghiệp sáng
tác của Nguyễn Trãi, nhân kỉ niệm 520 năm ngày mất của ông, nguyên Thủ
tướng Phạm Văn Đồng đã trân trọng khẳng định: Sự nghiệp và tác phẩm
Nguyễn Trãi là bài ca yêu nước và tự hào dân tộc.

Ý kiến trên thể hiện sự cảm nhận sâu sắc về cuộc đời và về thơ văn của người
anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Như mọi người đều biết, Nguyễn Trãi sớm có
mối căm thù giặc sâu sắc. Ngồi nỗi đau xót của người dân mất nước, chứng
kiến cảnh giặc Minh tàn phá quê hương mình, đày đoạ đồng bào mình, Nguyễn
Trãi cịn có mối thù nhà sâu sắc. Nói đến Nguyễn Trãi người ta thường nhấc
đến chuyện cha ông là Nguyễn Phi Khanh, bề tôi của nhà Hồ, bị giặc Minh bắt
đưa sang Trung Quốc. Theo cha tới ải Nam Quan, Nguyễn Trãi đã nghe lời cha
trở về ni chí cứu nước, phục thù.

Về đến Đông Quan, Nguyễn Trãi bị giặc quản thúc một thời gian dài, sống
trong tình cảnh vơ cùng thiếu thốn, ăn khơng đủ no, ốm khơng có thuốc. Tuy
vậy, ơng vẫn giữ vững khí tiết, ra sức học hỏi, nung nấu phương kế giết giặc
cứu nước.

Thế rồi, khoảng năm 1916, ơng tìm đến đại bản doanh của nghĩa quân Lam
Sơn, và trao cho Lê Lợi bản Bình ngô sách, vạch phương hướng chiến lược
đánh quân Minh, trong đó chủ yếu nói đến việc đánh vào lịng người. Trong

những năm đi theo Lê Lợi tham gia kháng chiến, Nguyễn Trãi đã kiên trì chịu
đựng gian khổ, nếm mật nằm gai cùng nghĩa quân chiến đấu, khi thì bày mưu
tính kế, khi thì thảo thư từ, khi thì vào tận hang ổ địch dụ tướng giặc ra hàng.
Trong bài Cáo bình Ngơ nổi tiếng, người đọc ít nhiều có thể hình dung ra hình
ảnh cao đẹp của Nguyễn Trãi – như chiến lược tài giỏi, nhìn xa trơng rộng, xót
thương cho dân đen, con đỏ bị đoạ đày và luôn nung nấu quyết tâm trừ giặc.
Đến những năm sau này, khi tuổi già, lại gặp lúc lắm sự rối ren trong triều,
Nguyễn Trãi đành phải xin về ở ẩn tại Côn Sơn. Thời gian này, tuy ôm một nỗi
buồn cô đơn, chỉ biết chia sẻ với cây cỏ chốn lâm huyền, ông vẫn canh cánh
một nỗi niềm lo cho dân, cho nước. Khi được Lê Thái Tông vời ra giúp nước,
Nguyễn Trãi lại hăm hở đem hết tài đức ra phục vụ. Như vậy rõ ràng, cuộc đời
Nguyễn Trãi đúng là cuộc đời của một con người yêu nước thiết tha, phấn đấu
không mệt mỏi cho sự nghiệp cứu nước và dựng nước.

Người ta thường nói, văn tức là người. Thật vậy, thơ văn Nguyễn Trãi giúp ta
hiểu rõ hơn tấm lịng u nước nồng cháy của ơng. Trong những ngày đất nước
bị xâm lược, tinh thần yêu nước của Nguyễn Trãi thể hiện trước hết ở lòng căm
thù giặc sâu sắc, Trong Bình Ngơ đạị cáo, ơng vạch trần những tội ác dã man
của giặc Minh đối với nhân dân ta:

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>Dối trời, lừa dân, đủ mn nghìn kế,</i>
<i>Tây binh, kết ốn, trải hai mươi năm</i>

Đau xót trước cảnh nước mất, nhà tan ơng ngày đêm trăn trở lo chuẩn bị cho
công cuộc cứu nước. Những dịng sau đây ơng viết về Lê Lợi nhưng cũng là
diễn tả tâm trạng của mình:

<i>Đau lịng, nhức óc chốc đà mười mấy năm trời</i>
<i>Nếm mật, nằm gai, há phải một hai sớm tối.</i>
<i>Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh</i>

<i>Ngẫm trước đến nay, lẽ hưng phế đắn đo càng kĩ.</i>

Ở Nguyễn Trãi, tư tưởng cơ bản nhất, lớn nhất là tư tưởng nhân nghĩa, là tinh
thần vì dân, việc nhân nghĩa cốt ở yên dân, yêu nước tức là thương dân. Dù là
quan lại triều hay là người ở ẩn, lúc nào Nguyễn Trãi cũng mang nặng tấm lịng
ưu ái đối với nhân dân. Ơng mượn hình ảnh cây tùng để tỏ bày ý nguyện giúp
dân giúp nước dành còn để trợ dân này (Tùng). Trước cảnh mùa hè, Nguyễn
Trãi ước mong có được tiếng đàn của vua Thuấn để dân giàu đủ khắp đòi
phương (Bảo kính cảnh giới). Đối với Nguyễn Trãi, người đọc sách phải hiểu
được nghĩa lý của sách, cũng như người quản lí đất nước phải hiểu được lịng
dân:

<i>Đọc sách thời thơng địi nghĩa sách</i>
<i>Chăn dân mạ nữa mất lịng dân.</i>

(Bảo kính cảnh giới)
Yêu nước, thương dân, Nguyễn Trãi cũng rất tự hào về đất nước mình, dân tộc
mình. Mở đầu Bình Ngô đại cáo, tác giả trịnh trọng tuyên bố sự tồn tại song
song, bình đẳng của các triều đại của Đại Việt với các triều đại của Đại Hán:

<i>Như nước Đại Việt ta từ trước</i>
<i>Vốn xưng nền văn hiến đã lâu</i>

<i>Núi sông bờ cõi đã chia</i>
<i>Phong tục Bắc Nam cũng khác</i>

<i>Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập,</i>

<i>Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một phương.</i>
<i>Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau</i>

<i>Song hào kiệt đời nào cũng có.</i>

Và với giọng văn đầy hào hứng, ơng đã nêu cao sức mạnh quật cường của dân
tộc. ông đã miêu tả sức mạnh ấy bằng những câu văn đầy hình tượng, cuồn
cuộn khí thế chiến thắng:

<i>Trận Bồ Đằng sấm vang, chớp giật</i>
<i>Miền Trà Lân trúc chẻ, tro bay …</i>

<i>Gươm mài đá, đá núi cũng mòn.</i>
<i>Voi uống nước, nước sơng phải cạn.</i>
<i>Đánh một trận, sạch khơng kình ngạc</i>

<i>Đánh hai trận, tan tác chim mng</i>
<i>Cơn gió to trút sạch lá khô</i>
<i>Tổ kiến hỏng sụt toang đê vỡ.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

bằng sáng tác văn chương Nôm vào loại nhất trong lịch sử văn học nước nhà.
Tập thơ Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi đến nay vẫn có giá trị lớn, được coi
là hịn đá tảng đặt nền móng cho thơ ca tiếng Việt. Điều này vừa chứng tỏ tài
năng văn chương lỗi lạc, vừa biểu hiện ý thức tự tôn dân tộc của người anh
hùng tài hoa Nguyễn Trãi.

</div>

<!--links-->