Báo đảng địa phương đồng bằng sông cửu long với công tác xây dựng đảng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

BÙI THANH TÂM

BÁO ĐẢNG ĐỊA PHƢƠNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
VỚI CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC

Vĩnh Long - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

BÙI THANH TÂM

BÁO ĐẢNG ĐỊA PHƢƠNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
VỚI CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG
Chuyên ngành: Báo chí học định hƣớng ứng dụng
Mã số: 8320101.01 (UD)

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS ĐẶNG THỊ THU HƢƠNG

Vĩnh Long - 2020


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tơi
dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS Đặng Thị Thu Hƣơng. Các khảo
sát, nghiên cứu trong luận văn chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ cơng trình
nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính
xác, tin cậy và trung thực.
Tôi xin chân thành cảm ơn
Tác giả luận văn

Bùi Thanh Tâm


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đƣợc luận văn „Báo Đảng địa phƣơng Đồng bằng Sông
Cửu Long với công tác xây dựng Đảng”, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến các
thầy, cô là giảng viên Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thơng Trƣờng Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân Văn hà Nội, đặc biệt là PGS.TS Đặng Thị Thu
Hƣơng- Viện trƣởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông Trƣờng Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội đã hƣớng dẫn nhiệt tình cho tơi trong q
trình nghiên cứu.
Tơi cũng xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo báo báo Vĩnh Long, báo Trà
Vinh, báo Đồng Khởi và các anh chị đồng nghiệp đã giúp tôi hoàn thành luận
văn này.
Luận văn là sản phẩm nghiên cứu khoa học đầu tiên của tác giả. Trong
quá trình thực hiện dù rất cố gắng nhƣng chắc chắn không tránh khỏi những hạn
chế nhất định. Tác giả rất mong nhận đƣợc sự đóng góp chân thành của Hội
đồng khoa học, q thầy cơ nhằm hồn thiện luận văn đƣợc tốt hơn.

Vĩnh Long, tháng 10 năm 2020

BÙI THANH TÂM

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài ................................................................ 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 4
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 11
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................... 11
5. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................. 12
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .................................................. 12
7. Kết cấu luận văn .......................................................................................... 13
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA BÁO ĐẢNG ĐỊA
PHƢƠNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG VỚI CÔNG TÁC XÂY DỰNG
ĐẢNG ................................................................................................................. 14
1.1 Khái niệm, thuật ngữ cơ bản ..................................................................... 14
1.2 Quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc về công tác xây dựng Đảng .............. 18
1.3. Đặc điểm của báo in và vai trị của báo Đảng địa phƣơng ĐBSCL trong
cơng tác xây dựng Đảng .................................................................................. 24
1.4 Những yêu cầu và tiêu chí đánh giá công tác truyền thông về công tác xây
dựng Đảng ....................................................................................................... 30
Tiểu kết chƣơng 1................................................................................................ 33
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TRUYỀN THÔNG VỀ CÔNG TÁC XÂY
DỰNG ĐẢNG TRÊN BÁO ĐẢNG ĐỊA PHƢƠNG ĐỒNG BẰNG SÔNG
CỬU LONG ........................................................................................................ 34
2.1 Giới thiệu về 3 tờ báo khảo sát.................................................................. 34
+ Báo Vĩnh Long ......................................................................................... 34
+ Báo Trà Vinh............................................................................................ 36
+ Báo Đồng Khởi ........................................................................................ 36
2.2 Tần suất, mức độ thông tin về xây dựng Đảng trên 3 tờ báo .................... 38
2.3. Những nội dung chính đƣợc thể hiện ....................................................... 42

2.3.1. Các chỉ thị, nghị quyết, chủ trƣơng, chính sách của Đảng ............... 42


2.3.2. Vấn đề xây dựng Đảng về công tác tổ chức, cán bộ ......................... 45
2.3.3. Thông tin cuộc vận động Học tập và làm theo tƣ tƣởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh ............................................................................ 48
2.3.4. Gƣơng cơ sở đảng, gƣơng đảng viên tiêu biểu ................................. 54
2.4. Hình thức chuyển tải nội dung thơng điệp ............................................... 58
2.4.1 Hình thức chuyển tải .......................................................................... 58
2.4.2. Kết cấu và hình thức các chuyên trang, chuyên mục ........................ 70
2.5 Đánh giá thành công và hạn chế trong công tác xây dựng Đảng trên báo in
Đồng bằng sông Cửu Long ............................................................................. 73
2.5.1 Ƣu điểm .............................................................................................. 73
2.5.2 Hạn chế ............................................................................................... 77
2.5.3 Nguyên nhân hạn chế ......................................................................... 81
Tiểu kết chƣơng 2................................................................................................ 82
CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TRUYỀN
THÔNG CỦA BÁO ĐẢNG ĐỊA PHƢƠNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU
LONG VỚI CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG ................................................. 84
3.1. Một số vấn đề đặt ra ................................................................................. 84
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả truyền thông về xây dựng Đảng trên báo
Đảng địa phƣơng Đồng bằng sông Cửu Long ................................................ 86
3.2.1 Giải pháp về tăng cƣờng sự lãnh đạo và quản lý đối với cơ quan báo
chí ................................................................................................................ 86
3.2.2 Giải pháp về nội dung ........................................................................ 91
3.2.3. Giải pháp về hình thức thể hiện ........................................................ 95
3.2.4. Giải pháp về phẩm chất, năng lực ngƣời làm báo............................. 97
Tiểu kết chƣơng 3................................................................................................ 99
KẾT LUẬN ....................................................................................................... 100

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài
Báo đảng địa phƣơng là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và
nhân dân các tỉnh, thành trực thuộc Trung ƣơng. Báo có nhiệm vụ thơng tin, tuyên
truyền về đƣờng lối, chủ trƣơng, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nƣớc, các nghị quyết, chỉ thị, quyết định của Đảng bộ, chính quyền địa
phƣơng; tham gia phát động và tổ chức các phong trào thi đua yêu nƣớc, phát hiện,
nêu gƣơng các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến; tham gia tổng kết thực tiễn, đúc
rút và phổ biến kinh nghiệm, góp phần bổ sung, hồn thiện và hiện thực hóa đƣờng
lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc và quy định của địa
phƣơng; là diễn đàn của nhân dân; đấu tranh với những âm mƣu, hoạt động phá
hoại của các thế lực thù địch, bảo vệ nền tảng tƣ tƣởng, đƣờng lối, chủ trƣơng của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc...
Trong những năm qua, báo chí cả nƣớc nói chung và báo Đảng địa phƣơng
Đồng bằng sơng Cửu Long đã tích cực truyền thơng, cổ vũ, động viên nhân dân
tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị một cách sâu rộng, nhanh chóng,
thƣờng xuyên, thiết thực. Thơng qua báo chí, các nghị quyết về xây dựng Đảng đã
đƣợc triển khai kịp thời đến tận cơ sở, cho cán bộ đảng viên và quần chúng nhân
dân, thông qua đó Đảng đã tìm thấy lời giải từ nhân dân cho các câu hỏi về chủ
trƣơng, biện pháp và cách thức xử lý các tình huống trong cơng tác xây dựng Đảng.
Tại Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định, tập trung xây dựng Đảng
trong sạch, vững mạnh về chính trị, tƣ tƣởng, tổ chức và đạo đức, tích cực đổi mới
phƣơng thức lãnh đạo là những vấn đề cơ bản, là cơ sở để xây dựng Đảng ngang
tầm, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Trong 6 nhiệm vụ trọng tâm
trong cả nhiệm kỳ 2016- 2020, thì 2 nhiệm vụ đầu tiên là về cơng tác xây dựng
Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, đó là: Tăng cƣờng xây dựng, chỉnh đốn Đảng;
ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thối về tƣ tƣởng chính trị, đạo đức lối sống, biểu hiện
1

“tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ,
nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lƣợc, đủ năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm
nhiệm vụ. Xây dựng tổ chức bộ máy của tồn hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt
động hiệu lực, hiệu quả; đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí,
quan liêu. Có thể nói, nội dung về công tác xây dựng Đảng đƣợc nhấn mạnh và đặt
đúng tầm quan trọng, vị trí then chốt của nhiệm vụ xây dựng Đảng trong sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên, công tác xây dựng Đảng hiện nay vẫn còn những hạn chế nhất
định, đòi hỏi Đảng phải thƣờng xuyên tự chấn chỉnh. Cụ thể, về cơng tác cán bộ,
vẫn cịn một số cán bộ thối hoá biến chất về đạo đức lối sống, số này có nguy cơ
tăng lên. Mơ hồ, giao động về lý tƣởng cách mạng, khơng chịu khó học tập, kiến
thức và năng lực hạn chế, tham nhũng tiêu cực. Về phƣơng thức lãnh đạo của Đảng
đối với Nhà nƣớc, các đoàn thể còn lúng túng, bất cập trên nhiều mặt, chƣa theo kịp
cơng cuộc đổi mới tồn diện, trong đó cơng tác lãnh đạo chỉ đạo tổ chức thực hiện.
Chƣa thực sự đổi mới phong cách, lề lối làm việc, thực hiện nói đi đơi với việc làm.
Tình trạng nói nhiều làm ít, né tránh đùn đẩy trách nhiệm cịn diễn ra ở nhiều nơi.
Hệ thống tổ chức bộ máy của Đảng, Nhà nƣớc còn cồng kềnh kém hiệu quả, chức
năng còn chồng chéo…Từ những yếu tố trên, đòi hỏi và đặt ra cho Đảng phải tiếp
tục xây dựng chỉnh đốn Đảng, đây là nhiệm vụ then chốt đảm bảo cho Đảng ta
vững mạnh về chính trị, tƣ tƣởng và tổ chức đủ sức lãnh đạo đất nƣớc, đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại đƣa nƣớc ta đi lên chủ nghĩa, xứng đáng với vai trị mà
nhân dân giao phó.
Nghị quyết Trung ƣơng 4 (khố XI) khẳng định "Cơng tác xây dựng Đảng
vẫn cịn khơng ít hạn chế, yếu kém, thậm chí có những yếu kém, khuyết điểm kéo
dài qua nhiều nhiệm kỳ chậm đƣợc khắc phục, làm giảm sút lòng tin của nhân dân
đối với Đảng; nếu không đƣợc sửa chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo
của Đảng và sự tồn vong của chế độ". Nghị quyết Trung ƣơng 4 (khoá XII) tiếp tục
2

khẳng định tính: "Kiên định những vấn đề có tính nguyên tắc trong công tác xây
dựng Đảng. Nâng cao năng lực cầm quyền của Đảng và bảo đảm sự lãnh đạo của
Đảng có hiệu lực, hiệu quả; giữ vững bản lĩnh chính trị của Đảng, của các tổ Đảng,
của cán bộ đảng viên… ". Do vậy, để Đảng ln hồn thành nhiệm vụ chính trị
ngang tầm với thời đại, xứng đáng với vị trí, vai trị lãnh đạo giai cấp, dân tộc thì
Đảng phải ln tự đổi mới, "xây dựng và chỉnh đốn". Đó là quy luật tồn tại và phát
triển của một Đảng Mác xit chân chính.
Trong bối cảnh nhƣ vậy, hiện nay báo Đảng địa phƣơng các tỉnh, thành
ĐBSCL đã, đang và sẽ tham gia truyền thông về công tác xây dựng Đảng nhƣ thế
nào? Theo quan sát thực tế của bản thân, báo Đảng địa phƣơng các tỉnh, thành
ĐBSCL sẽ có nhiều lợi thế để truyền thơng về tình hình xây dựng Đảng ở địa
phƣơng. Vì theo quy định mỗi Chi, Đảng bộ và cán bộ, đảng viên phải mua và đọc
báo Đảng, do đó báo chí là kênh thông tin vô cùng quan trọng và hữu hiệu. Khơng
chỉ đơn thuần là thơng tin, báo chí ĐBSCL còn là diễn đàn, tƣ vấn, phản ánh những
mặt đƣợc và chƣa đƣợc và là kênh thông tin phản biện từ thực tiễn trong xây dựng
Đảng cho chính quyền địa phƣơng trong quá trình thực thi nhiệm vụ.
Các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ kịp thời đƣợc
phát hiện, phản ánh, qua đó giúp cho cấp ủy, chính quyền địa phƣơng có những điều
chỉnh kịp thời hoặc kiến nghị lên cấp trên để tháo gỡ những khó khăn, bất cập. Có thể
nói, báo in ĐBSCL nói chung đã góp phần quan trọng trong việc ghi nhận những cách
làm hay, phản ánh những bất cập trong quá trình xây dựng Đảng tại địa phƣơng. Tuy
nhiên, vai trị, tác động đó, đến nay vẫn chƣa đƣợc nghiên cứu, đánh giá và phân tích
một cách sâu sắc, căn cơ. Chính vì thế, cần có những cơng trình nghiên cứu về báo in
với công tác xây dựng Đảng. Từ đó nhận dạng báo in ĐBSCL trong xu hƣớng vận
động và phát triển của báo chí Việt Nam. Ƣu thế, triển vọng, cũng nhƣ những hạn chế,
khó khăn cần khắc phục của báo in ĐBSCL để công tác truyền thông ngày càng mang
lại hiệu quả cao hơn, đặc biệt trong tình hình hiện nay.
3

Xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn trên, tác giả luận văn chọn nghiên cứu vấn đề
“Báo Đảng địa phƣơng Đồng bằng sông Cửu Long với công tác xây dựng Đảng”
(Khảo sát tại Báo Vĩnh Long, Báo Trà Vinh, Báo Đồng Khởi).
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Từ khi Đảng cộng sản Việt Nam đƣợc thành lập (3-2-1930), Đảng ta đã
nhiều lần nhấn mạnh: Xây dựng kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt.
Xây dựng Đảng luôn là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách, có ý nghĩa quyết
định đối với tồn bộ sự nghiệp cách mạng nƣớc ta và Đảng. Xây dựng Đảng là vấn
đề rất rộng, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng, chính vì vậy, đã có rất cơng
trình nghiên cứu về vấn đề này.
Các cơng trình nghiên cứu về vấn đề xây dựng đảng
Trong toàn bộ di sản tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quan điểm về
Đảng và XDĐ chiếm vị trí quan trọng, có nội dung phong phú, đặc sắc, toàn diện
và hoàn chỉnh. Qua các cuốn sách “Tìm hiểu tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng
Đảng” nêu những quan điểm cơ bản từ việc phân tích sự cần thiết phải có Đảng
lãnh đạo đến nguyên tắc chung về XDĐ; những yêu cầu đối với cán bộ, đảng viên
trong rèn luyện tƣ tƣởng chính trị, đạo đức cách mạng. Tác giả Nguyễn Phú Trọng
trong cuốn sách “Xây dựng chỉnh đốn Đảng - một số vấn đề lý luận và thực tiễn”
đã đánh giá khách quan những thành tựu đạt đƣợc và chỉ rõ hạn chế, yếu kém về
suy thối về tƣ tƣởng chính trị, tình trạng tham nhũng, quan liêu, lãng phí của một
bộ phận cán bộ, đảng vien… Sách “Kỷ yếu tổng kết công tác xây dựng Đảng thời
kỳ 1975-1995” đã đánh giá mặt đƣợc, chƣa đƣợc của công tác xây dựng Đảng 20
năm qua và những bài học kinh nghiệm về lĩnh vực xây dựng đảng. Cuốn sách
“Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác tổ chức xây dựng đảng” đã tập hợp những bài
viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác tổ chức, cán bộ, về phẩm chất, đạo đức
của ngƣời cán bộ, đảng viên, ngƣời làm công tác tổ chức - cán bộ… Cuốn sách “Tƣ
tƣởng, tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch,
4

vững mạnh, là đạo đức, là văn minh”; năm 2011, Nhà xuất bản Lao động - xã hội
xuất bản cuốn sách của PGS,TS. Nguyễn Thế Thắng về “Vận dụng tƣ tƣởng Hồ
Chí Minh vào xây dựng phong cách làm việc của cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nƣớc
ta hiện nay”... Những cuốn sách này là tƣ tƣởng của Ngƣời thể hiện từ những
nguyên tắc chung về xây dựng đảng đến yêu cầu và nhiệm vụ cụ thể ở mỗi giai
đoạn cách mạng, những đòi hỏi cụ thể đối với ngƣời cán bộ, đảng viên.
Các nghiên cứu về vai trò của báo chí trong xã hội
Nghề báo là một nghề đặc biệt, bởi lẽ, thông tin mà nhà báo đƣa ra có ảnh
hƣởng đến đơng đảo cơng chúng và góp phần quan trọng tạo nên dƣ luận xã hội.
Báo chí ra đời là để đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu thông tin giao tiếp của con ngƣời
và xã hội. Chức năng cơ bản, khởi nguồn của báo chí là thơng tin nhƣng báo chí
thơng tin để thực hiện chức năng tƣ tƣởng, giáo dục, văn hóa, giải trí và thực hiện
vai trò quản lý, giám sát, phản biện xã hội… Vì vậy, đã có nhiều cơng trình nghiên
cứu về vai trị của báo chí.
Cho đến nay, đã có nhiều cuốn sách nghiên cứu về vai trò, chức năng,
nguyên tắc hoạt động và hiệu quả của báo chí. Các tác giả Tạ Ngọc Tấn, Trình
Đình Thắng, Đinh Thế Huynh, Lê Mạnh Bỉnh, Dƣơng Xuân Sơn, Đinh Văn
Hƣờng, Trần Quang, Nguyễn Văn Dững, Hồng Đình Cúc… trong các cuốn sách
“Cơ sở lý luận báo chí”, “Cơ sở lý luận báo chí truyền thông”, “Truyền thông đại
chúng và phát triển xã hội”, “Báo chí - Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, “Báo
chí và dƣ luận xã hội”, “Những vấn đề của báo chí hiện đại”… đã cung cấp kiến
thức cơ bản về vai trị của báo chí trong đời sống xã hội và trong các lĩnh vực chính
trị, kinh tế, văn hóa. Đây là lý luận cơ bản nhằm nghiên cứu toàn diện các vấn đề
trong sự vận hành của hệ thống báo chí. Đồng thời, làm rõ các khái niệm cơ bản,
chức năng, nguyên tắc cơ bản của báo chí. Từ đó, tìm ra mối quan hệ vận động qua
lại giữa báo chí với các tiến trình xã hội khác. Qua đây phát hiện ra tính quy luật,
phƣơng pháp, nguyên tắc, con đƣờng nhằm tăng cƣờng chất lƣợng hoạt động của
5

mỗi nhà báo, mỗi cơ quan báo chí và hệ thống các phƣơng tiện truyền thông đại
chúng với các lĩnh vực trong đời sống xã hội.
Kỷ niệm 80 Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, cuốn sách “80 năm báo
chí cách mạng Việt Nam” với 44 bài viết của các chuyên gia, nhà báo lão thành và
các nhà lãnh đạo, quản lý báo chí đã đánh giá, phân tích những thành tựu đạt đƣợc
và những mặt còn hạn chế của báo chí Việt Nam suốt chiều dài lịch sử, trong đó
nhấn mạnh đến vai trị quan trọng của báo chí với XDĐ. Trong tác phẩm “Những
việc cần là ngay với sự nghiệp đổi mới và cuộc đấu tranh chống tiêu cực” của nhà
báo Hữu Thọ đăng trên đặc san, 55 năm ngày truyền thống báo Nhân Dân 11-32006 đã khẳng định “Những việc cần làm ngay” tính hấp dẫn của báo Đảng rất cao,
thu hút nhiều công chúng bạn đọc. Tác phẩm “80 năm báo chí cách mạng phát triển
- một thành tựu quan trọng của cách mạng Việt Nam” của nhà báo Phạm Khắc Hải,
đăng báo Nhân Dân số 21-6-2005 nêu rõ vai trị của báo chí nói chung và báo chí
truyền thơng về cơng tác xây dựng Đảng nói riêng trong giai đoạn hiện nay. Tác
phẩm “Nghề báo thời nay” của tác giả Yến Chi, đặc san 55 năm ngày truyền thống
báo Nhân dân 11-3-2006, tác giả nêu sự ảnh hƣởng rất lớn của những tờ báo Ngƣời
cùng khổ, Thanh niên, Việt Nam độc lập... thu hút nhiều độc giả. Tác giả nêu rõ:
Muốn thu hút bạn đọc nhà báo phải là một ngƣời có lƣơng tâm, có ý thức, trách
nhiệm. Sách “Báo chí những vấn đề lý luận và thực tiễn” do GS. Hà Minh Đức
(chủ biên) giới thiệu những bài viết chuyên sâu về báo chí truyền thống và các vấn
đề cơ bản nhƣ Đảng lãnh đạo báo chí, tự do của báo chí… Trong đó vấn đề Đảng
lãnh đạo báo chí đƣợc xem là điểm nhấn. Báo chí có trách nhiệm vào q trình phát
triển của dân tộc, vào quá trình lãnh đạo của Đảng, góp phần vào xây dựng Đảng.
Cuốn sách “Báo in Việt Nam trong thời kỳ đổi mới” của tác giả Dƣơng Xn Sơn
cho biết báo chí ln có vai trị quan trọng trong suốt tiến trình phát triển của lịch
sử Việt Nam. Đặc biệt, trong những năm tháng chuẩn bị và tiến tới thành lập Đảng

6

Cộng sản Việt Nam, báo chí là một trong những lực lƣợng có ảnh hƣởng tích cực,
mạnh mẽ tới sự phát triển của Đảng và đất nƣớc Việt Nam.
Bƣớc vào thời kỳ đổi mới của đất nƣớc, báo chí đã thực sự đổi mới trên
nhiều mặt cơ bản. Trƣớc hết là mặt đổi mới thông tin. Tin tức mới mẻ, có sức
thuyết phục, có định hƣớng và hàm lƣợng kiến thức cao. Báo chí ngày càng làm tốt
chức năng “diễn đàn của nhân dân” và góp phần phê phán đắc lực cái xấu tồn tại ở
những cơ quan, đơn vị, xí nghiệp, tổ chức đảng, trong mỗi cán bộ, đảng viên. Báo
chí trong thời kỳ đổi mới đã biết dựa vào dân và đƣợc nhân dân quan tâm theo dõi,
ủng hộ… Có thể khẳng định, báo chí trong thời kỳ đổi mới khởi sắc nhất, cả về số
lƣợng cũng nhƣ chất lƣợng. Những thông tin, đánh giá của tác giả trong cuốn sách
này đã gợi mở, giúp phần quan trọng cho việc xây dựng, nhìn rõ quá trình phát
triển của báo chí trong từng giai đoạn lịch sử, nhất là những quan niệm, định hƣớng
của các cơ quan báo chí trong việc phản ánh thông tin, tiếp cận thông tin, bày tỏ
quan điểm khi tuyên tuyền về xây dựng Đảng nói chung. Sách “Truyền thơng đại
chúng trong cơng tác lãnh đạo, quản lý” do Vũ Đình Hịe chủ biên đã phân tích vai
trị của báo chí trong đời sống xã hội. Báo chí có vai trị, là lực lƣợng quan trọng
giúp Đảng lãnh đạo và Nhà nƣớc quản lý tốt nhiệm vụ của mình, đƣa xã hội phát
triển. Cuốn sách “Vai trị của báo chí trong định hƣớng dƣ luận xã hội” của Đỗ Chí
Nghĩa đã chỉ ra báo chí có vai trị khơng thể thay thế trong định hƣớng dƣ luận xã
hội, góp phần thúc đẩy giải quyết những vấn đề mới nảy sinh trong đời sống.
95 năm qua, đặc biệt thời kỳ đổi mới đất nƣớc, báo chí đóng vai trị quan
trọng vào việc củng cố niềm tin trong nhân dân. Báo chí là lực lƣợng chủ chốt
trong nắm bắt định hƣớng dƣ luận xã hội và làm tốt cơng tác tƣ tƣởng cho nhân
dân; góp phần làm sáng tỏ vai trị xã hội của báo chí trong công cuộc đổi mới dƣới
sự lãnh đạo của Đảng… Nhƣ vậy, suốt gần một thế kỷ qua, báo chí đã làm tốt chức
năng truyền thông thực hiện đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà
nƣớc; phát hiện nhân tố mới, cái hay, cái đẹp trong xã hội; phê phán các hiện tƣợng
7

tiêu cực, uốn nắn nhận thức lệch lạc, đấu tranh với quan điểm sai trái… báo chí đã
làm tốt tính chân thật, tính giáo dục và tính chiến đấu của thơng tin.
Các nghiên cứu về vao trị của báo chí đối với công tác xây dựng Đảng
Trong các luận án tiến sĩ, thạc sĩ đã có một số cơng trình nghiên cứu về vai
trị của báo chí đối với Xây dựng Đảng nhƣ: Luận án tiến sĩ của Nguyễn Bá Sinh về
“Tính hấp dẫn của báo đảng ở nƣớc ta trong giai đoạn hiện nay”, năm 2012 đã nêu
rõ vai trò của các tờ báo đảng trong thực tiễn cách mạng Việt Nam thời gian qua.
Đồng thời đánh giá ƣu điểm, hạn chế của các tờ báo đảng địa phƣơng - cơ quan
ngôn luận của các đảng bộ tỉnh, thành phố trên cả nƣớc truyền thông về các lĩnh
vực của đời sống xã hội, trong đó có cơng tác xây dựng đảng. Luận án tiến sĩ
“Nâng cao năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng trong thời kỳ đổi mới và
hội nhập quốc tế” năm 2014 của Phạm Thị Thu Huyền, chỉ rõ vị trí, vai trị, tác
động truyền thông về xây dựng Đảng của các tờ tạp chí chuyên ngành của các ban
đảng ở Trung ƣơng - các cơ quan tham mƣu của Đảng. Luận án đã đề cập tới một
phần thế mạnh và hạn chế của nội dung truyền thông về xây dựng Đảng; đề xuất
một số giải pháp nâng cao vai trị, vị trí, chất lƣợng truyền thông . Luận án “Nâng
cao năng lực quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật trong lĩnh vực báo in ở Việt Nam”
của Chử Kim Hoa, năm 2009 đã làm rõ vai trị, vị trí, đặc điểm, thực trạng quản lý
nhà nƣớc bằng pháp luật trong lĩnh vực báo in Việt Nam.
Trong một số luận văn thạc sĩ đã nghiên cứu đến vai trị của báo chí với một
khía cạnh của xây dựng Đảng: “Báo chí Bạc Liêu với vấn đề truyên truyền về xây
dựng đảng giai đoạn hiện nay” của Nguyễn Thị Lâm Anh, 2015; “Báo chí truyền
thơng về xây dựng tổ chức cơ sở Đảng ở tỉnh Bến Tre” (Luận văn Thạc sĩ báo chí Vƣơng Thị Đỗ Quyên). “Nâng cao chất lƣợng truyền thông trên Báo chí về xây
dựng cơ sở đảng ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ” (Luận văn Thạc sĩ Báo chí - Lê Thị
Thu Thủy, 2006); “Báo chí với vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở
cơ sở” (Luận văn Thạc sĩ Báo chí - Trần Thị Thu Thủy, 2008); “Báo đảng các tỉnh
8


đồng bằng sông Cửu Long” (Luận văn Thạc sĩ truyền thơng đại chúng - Đồn Nam

Phƣơng, 2008); “Thơng tin thời sự trên báo đảng các tỉnh miền núi phía Bắc” (Luận
văn thạc sĩ truyền thông đại chúng, 2009); “Nâng cao hiệu quả truyền thơng xây
dựng đảng trên sóng Đài truyền hình Việt nam” (Luận văn thạc sĩ truyền thơng đại
chúng, 2005); “Truyền thông xây dựng đảng trên báo Vĩnh Phúc” (Luận văn thạc
sĩ báo chí học, 2012)... đều phân tích vai trị, vị trí, chức năng của báo chí trong
truyền thông về công tác xây dựng đảng… Các luận văn trên đã đề cập đến thực
trạng của các tờ báo (chủ yếu báo in) truyền thơng về một góc độ của xây dựng
Đảng. Các luận văn đã nêu mặt đƣợc và hạn chế của các tờ báo khi truyền thông về
xây dựng Đảng.
Thời gian qua, có nhiều cuộc hội thảo xoay quanh chủ đề vai trị của báo chí
với Xây dựng Đảng. Nhiều cuộc hội thảo cấp quốc gia, khu vực và từng địa
phƣơng, nhƣ Hội thảo báo đảng các tỉnh, thành phố phía Bắc tại Hà Nội với chủ đề
“Báo đảng địa phƣơng với việc truyền thông đƣa nghị quyết của Đảng vào cuộc
sống” (7-2006); Hội thảo “Báo đảng địa phƣơng truyền thông đƣa nghị quyết của
Đảng vào cuộc sống” (3-2010); Hội thảo báo Đảng các tỉnh, thành phố phía Bắc tại
Thái Ngun có chủ đề “Làm gì để nâng cao tính hấp dẫn của báo Đảng địa
phƣơng” (11-2010); Hội thảo báo đảng khu vực miền Trung - Tây Ngun có chủ
đề “Truyền thơng về xây dựng đảng trong tình hình mới” (3-2014). Hội thảo “Báo
chí cách mạng với công tác xây dựng đảng trong thời kỳ đổi mới” (6-2015) của Hội
Nhà báo Việt Nam và Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ƣơng; Hội thảo “Báo chí
với cơng tác xây dựng đảng” (3-2016) của Hội Nhà báo Việt Nam và Tạp chí Cộng
sản một lần nữa khẳng định vai trị, vị trí, chức năng, nhiệm vụ của báo chí cách
mạng Việt Nam trong suốt bề dày lịch sử.… Những cuộc hội thảo tại đã tập trung
làm rõ nhiệm vụ, chức năng của các cơ quan báo chí địa phƣơng, trung ƣơng. Đặc
biệt phân tích tình hình hoạt động thực tiễn, những thuận lợi khó khăn trong q
trình sản xuất ra tác phẩm báo chí. Các cuộc hội thảo đều rút ra những kinh nghiệm
9


và bài học thiết thực, giải pháp khả thi để nâng cao hiệu quả truyền thông về xây

dựng Đảng. Qua đây, gợi mở cho tác giả luận văn suy nghĩ sâu sắc hơn và đề xuất
những giải pháp, kiến nghị trong các chƣơng của luận văn.
Qua kênh báo chí, Đảng và Nhà nƣớc kịp thời điều chỉnh các chủ trƣơng,
đƣờng lối, chính sách trong q trình lãnh đạo, điều hành. Vì vậy, trong Nghị quyết
Trung ƣơng 6 (lần 2, khóa VIII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã xác định báo chí,
cơng luận là một trong bốn hệ thống giám sát CB, ĐV. Nghị quyết Trung ƣơng IV
(khóa XI) “một số vấn đề cấp bách trong CTXDĐ trong tình hình hiện nay” đề cao
vai trị của báo chí.
Trong q trình khảo sát, tìm hiểu, chúng tơi có tiếp cận luận văn về “Vấn
đề xây dựng Đảng trên báo Hà nội mới hiện nay” của tác giả Nguyễn Thị Huyền.
Theo đó, tác giả đã khái quát sơ bộ hệ về tầm quan trọng của báo chí trong truyền
thơng về xây dựng Đảng, trong đó có khảo sát và phân tích thực trạng công tác
truyền thông về xây dựng Đảng trên báo in Hànộimới, chỉ ra những yếu tố tác động
lên hoạt động này nhƣ đặc thù của hoạt động tòa soạn báo, những quan điểm chỉ
đạo về Xây dựng Đảng của báo để phân tích, đánh giá hiệu quả truyền thơng trong
lĩnh vực Xây dựng Đảng của báo. Luận văn đánh giá chung về hiệu quả truyền
thông về Xây dựng Đảng của báo Hà nội mới, đƣa ra những vấn đề cịn tồn tại,
những hạn chế của ánh báo chí trên báo Hà nội mới hàng ngày, Hànộimới hàng
tuần và tháng, từ đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị để nâng cao chất lƣợng
truyền thông về Xây dựng Đảng trên báo Hà nội mới nói chung và báo chí Việt
Nam nói riêng.
Tuy nhiên ở luận văn này, chƣa đánh giá đƣợc sự tác động của báo chí
truyền thơng trong cơng tác xây dựng Đảng, bởi đó là kênh thơng tin hiệu quả để
giải quyết những tồn tại trong quá trình thực hiện.
Có thể nói, đề tài nghiên cứu về báo chí hiện nay rất ít đề cập vai trị, tác
động của báo in với công tác xây dựng Đảng khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
10


Vì thế, tơi mong muốn đây sẽ là một trong những đề tài nghiên cứu khai phá “vùng

báo in” ĐBSCL trên phƣơng diện báo chí học.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến đề tài,
luận văn khảo sát, đánh giá thực trạng thông tin về xây dựng Đảng trên báo Đảng
địa phƣơng Đồng bằng sông Cửu Long, chỉ ra thành cơng, hạn chế, từ đó đề xuất
giải pháp nhằm giúp cho các tờ báo Đảng địa phƣơng Đồng bằng sông Cửu Long
thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt đƣợc mục đích, tác giả xác định những nhiệm vụ nghiên cứu sau:
- Làm rõ khái niệm về vai trò báo in, các cơ sở lý thuyết, phƣơng pháp luận và
cơ sở thực tiễn về vai trị của báo chí đối với cơng tác xây dựng Đảng.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá, làm rõ thực trạng, vấn đề xây dựng Đảng trên
báo Đảng địa phƣơng Đồng bằng sông Cửu Long.
- Đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lƣợng, hiệu quả truyền thông về xây
dựng Đảng ngày càng tốt hơn.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng: báo Đảng địa phƣơng với công tác xây dựng Đảng khu vực Đồng
bằng sông Cửu Long ĐBSCL.
Phạm vi nghiên cứu là khảo sát các tờ báo in địa phƣơng (khảo sát tại Báo
Vĩnh Long, Báo Trà Vinh, Báo Đồng Khởi), từ năm 2018-2019.
Lý do chọn 3 cơ quan báo in: Báo Vĩnh Long, Báo Trà Vinh, Báo Đồng Khởi
vì các tờ báo trên đã có thành lập chuyên trang, chuyên mục về xây dựng Đảng
định kỳ, có chú ý đối tƣợng phát hành đến tận ấp thông qua các chi bộ.

11


5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở vận dụng những kiến thức lý luận của

chủ nghĩa Mác – Lê Nin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, cùng với hệ thống, quan điểm,
đƣờng lối phƣơng hƣớng của Đảng, Nhà nƣớc về công tác xây dựng Đảng và báo
chí. Trong q trình tiến hành thực hiện luận văn, chúng tôi sử dụng tổng hợp các
phƣơng pháp nghiên cứu sau đây:
- Phƣơng pháp khảo sát tài liệu: Đƣợc sử dụng để tiếp cận các giáo trình,
các tài liệu và các cơng trình nghiên cứu của những ngƣời đi trƣớc rút ra những vấn
đề lý luận cần thiết.
- Kết hợp và vận dụng các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể: Sƣu tầm tài liệu,
thống kê, phân loại, hệ thống hóa các sự kiện để đánh giá thơng tin và đƣa ra nhận
xét. Xử lý tƣ liệu kết hợp phân tích kết quả khảo sát.
- Phƣơng pháp phỏng vấn sâu: Chúng tôi sẽ thực hiện khảo sát bằng phỏng
vấn trực tiếp các lãnh đạo địa phƣơng, tổng biên tập (hoặc phó tổng biên tập), các
phóng viên chuyên trách mãng đề tài xây dựng Đảng các địa phƣơng, khảo sát để
tìm hiểu thông tin, thu thập các số liệu, ghi nhận đánh giá về vai trò, tác động của
báo Đảng địa phƣơng với công tác xây dựng Đảng. Đồng thời, đề ra giải pháp
truyền thông cho các bài viết, chuyên trang, chuyên mục theo hƣớng gần gũi, sát
thực và dễ hiểu nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông .
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Về lý luận, luận văn mong muốn làm rõ vai trò của truyền thông trong mối
tƣơng quan với công tác xây dựng Đảng. Sự vận động của báo Đảng địa phƣơng
ĐBSCL thể hiện rất rõ trong những năm qua chính là khơng ngừng nâng cao vai
trò, tác động trên mọi lĩnh vực đời sống, nhất là trong quá trình xây dựng Đảng
trong sạch, vững mạnh. Vai trò của báo in trong giai đoạn “bùng nổ” truyền thông
tƣơng tác, truyền thông đa phƣơng tiện.

12


Về thực tiễn, những đúc kết từ thực tế của luận văn hy vọng phác thảo đƣợc
rõ nét tác động của báo in ĐBSCL để có thể đƣa ra những mơ hình truyền thơng

trong cơng tác xây dựng Đảng các địa phƣơng nhằm phát huy hiệu quả tốt nhất.
Mục đích cuối cùng là nâng cao hiệu quả truyền thông để phục vụ nhu cầu cấp ủy,
chính quyền về tiếp tục đổi mới phƣơng thức lãnh đạo của Đảng, gắn với xây dựng
tổ chức bộ máy của tồn hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả;
xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lƣợc, đủ năng lực, phẩm
chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội
dung chính của luận văn gồm 3 chƣơng nhƣ sau:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trị của báo đảng địa phƣơng
đồng bằng sơng Cửu Long với công tác xây dựng Đảng
Chƣơng 2: Thực trạng vấn đề xây dựng đảng trên báo Đảng địa phƣơng
đồng bằng sông Cửu Long
Chƣơng 3: Một số vấn đề đặt ra và giải pháp, kiến nghị nâng cao hiệu quả
truyền thông của báo đảng địa phƣơng đồng bằng sông Cửu Long với công tác xây
dựng Đảng

13


CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA BÁO ĐẢNG
ĐỊA PHƢƠNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG VỚI CÔNG
TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG
1.1 Khái niệm, thuật ngữ cơ bản
1.1.1. Báo chí
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Dững, báo chí là hiện tƣợng xã hội phổ biến,
phát triển từng ngày và tác động, chi phối đến mọi lĩnh vực đời sống xã hội.
Báo chí trong trƣờng hợp này đƣợc dùng, đƣợc hiểu theo nghĩa rộng, bao
gồm báo in, báo chí phát thanh, báo chí truyền hình, báo mạng điện tử và hãng
thơng tấn. Báo chí theo nghĩa hẹp, là bao gồm báo, tạp chí và bản tin thời sự.

Báo chí là hiện tƣợng xã hội đa nghĩa, phức tạp và có nhiều cách tiếp cận
khơng giống nhau trong các xã hội có thể chế chính trị khác nhau.
Khái niệm báo chí tiếp cận từ quan điểm hệ thống. Khi nhìn nhận xã hội
nhƣ một hệ thống trong tổng thể đang vận hành, báo chí cũng cần đƣợc tiếp cận từ
quan điểm hệ thống; nhìn nhận báo chí nhƣ một tiểu hệ thống cấu thành hệ thống
xã hội nói chung; trong đó, báo chí là một bộ phận cấu thành và chịu sự chi phối
của hệ thống lớn cũng nhƣ sự tác động của các tiểu hệ thống.
Từ góc độ lãnh đạo quản lý, tiếp cận từ quan điểm hệ thống, có thể nêu ra khái
niệm báo chí bao gồm các thành tố và mối quan hê giữa các thành tố ấy nhƣ sau:
Mô hình khái niệm báo chí nhìn từ quan điểm hệ thống có ý nghĩa khoa học
và thực tiễn rất quan trọng, cần đƣợc nhận thức đúng, vận dụng hiệu quả.
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Dững, báo chí có chức năng, vai trị ngày càng
quan trọng trong đời sống xã hội. Đó là các chức năng thông tin, chức năng tƣ
tƣởng, chức năng khái sáng - giải trí, chức năng tổ chức - quản lý, giám sát và phản
biện xã hội, chức năng kinh tế - dịch vụ.

14


Có thể nói rằng, báo chí là hiện tƣợng xã hội tác động và chi phối ngày
càng sâu sắc đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong họat động lãnh đạo và
quản lí kinh tế - xã hội, báo chí cũng là phƣơng tiện và phƣơng thức lợi hại. Nếu
biết sử dụng thì cơng năng sẽ đặc biệt hữu dụng; nếu khơng sẽ gây ra những hậu
quả khó lƣờng, thậm chí là nguy cơ trực tiếp của các bùng nổ xã hội.
Ở nƣớc ta, báo chí là cơng cụ chính trị của Đảng, nhà nƣớc, của các tổ chức,
đàon thể xã hội và là diễn đàn của nhân dân. Báo chí khơng chỉ là vũ khí tƣ tƣởng
s8a1c bén mà cịn là ngƣời truyền thơng tập thể, cổ động tập thể, tổ chức tập thể.
“Nói báo chí đóng vai trò quan trọng trong xã hội, bởi lẽ: báo chí là kênh tạo lập,
định hƣớng và hƣớng dẫn dƣ luận; là kênh chủ yếu cung cấp kiến thức thông tin về
tình hình thời sự trong nƣớc và quốc tế cho nhân dân; là công cụ hữu hiệu để quản

lý, điều hành và cải cách xã hội; là một định chế với những quy tắc, chuẩn mực
riêng của mình và có những quan hệ mật thiết với các định chế khác trong xã hội”theo tác phẩm “Cơ sở lý luận báo chí truyền thơng của nhóm tác giả Dƣơng Xn
Sơn, Đinh Văn Hƣờng, Trần Qung.
Báo chí ra đời và phát triển dƣới sự tác động, chi phối của nhiều yếu tố,
điều kiện: nhu cầu thông tin giao tiếp; sự phát triển của khoa học cơng nghệ; trình
độ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; chế độ chính trị- xã hội của mỗi nƣớc và mối
quan hệ giao lƣu quốc tế. tất cả gắn bó chặt chẽ với nhau tạo thành tiền đề cho sự
nảy sinh, sự vận động của các bộ phận trong hệ thống các phƣơng tiện thông tin đại
chúng, đồng thời quy định tính chất, quy mơ, vai trị của báo chí đối với mỗi thời
kỳ lịch sử, mỗi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Do đó, quản lý nhà nƣớc về báo chí là địi hỏi tất yếu khách quan, là nguyên
tắc và phƣơng thức bắt buộc để huy động tối đa năng lực tác động của báo chí,
truyền thơng vào mục đích phát triển đất nƣớc, hạn chế đến mức thấp nhất những
hiệu ứng ngoài mong đợi.

15


1.1.2. Tuyên truyền
Tuyên là nói, truyền là loang ra. Theo từ điển Tiếng Việt- 2009, NXB Đà
Nẵng, truyền thông là “phổ biến, giải thích rộng rãi để thuyết phục mọi ngƣời tán
thành, ủng hộ, làm theo”
“Tuyên truyền” theo nghĩa rộng là hoạt động có mục đích của chủ thể nhằm
truyền bá những tri thức, giá trị tinh thần, tƣ tƣởng đến đối tƣợng, biến những kiến
thức, giá trị tinh thần đó thành nhận thức, niềm tin, tình cảm của đối tƣợng, thôi
thúc đối tƣợng hành động theo những định hƣớng, những mục tiêu do chủ thể
truyền thông đặt ra.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà tuyên truyền lớn của Đảng ta, là tấm gƣơng
mẫu mực về công tác tuyên truyền. Ngƣời định nghĩa và xác định rõ mục đích của
tuyên truyền: “Tun truyền là đem một việc gì nói cho dân hiểu, dân nhớ, dân

theo, dân làm. Nếu không đạt đƣợc mục đích đó, là truyền thơng thất bại” (Hồ Chí
Minh tồn tập, T5, NXB Chính trị quốc gia, HN, 1995, T162)
Cơng tác tun truyền có vai trị to lớn trong sự nghiệp cách mạng cũng nhƣ
trong tiến trình phát triển của xã hội loài ngƣời. Từ khi ra đời đến nay cơng tác tun
truyền của Đảng đã góp phần xứng đáng vào mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam,
cả trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa. Dƣới
ánh sáng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, cơng tác tuyên truyền của
Đảng có nhiều đổi mới về cả nội dung lẫn hình thức và phƣơng thức hoạt động, tiếp
tục góp phần thành cơng vào cơng cuộc đổi mới đất nƣớc hiện nay.
1.1.3. Truyền thông
Truyền thông là một hoạt động gắn liền với lịch sử phát triển của lồi ngƣời.
Đó lá điều kiện để tạo nên những mối quan hệ xã hội giữa ngƣời với ngƣời. Thiếu
truyền thông, con ngƣời và xã hội lồi ngƣời khó hình thành và phát triển.
Hiện nay, trên thế giới tùy theo góc độ tìm hiểu và nghiên cứu ngƣời ta đã
đƣa ra rất nhiều định nghĩa khác nhau về truyền thơng: góc độ ký hiệu lời; góc độ
16


sự hiểu biết của con ngƣời; góc độ tƣơng tác; góc độ q trình truyền tải; góc độ
chuyển giao, truyền tải, trao đổi; góc độ ghép nối, kết nối… Nhƣ vậy, khái niệm về
truyền thông bao hàm một ý nghĩa hết sức rộng lớn. Danh từ truyền thơng có nghĩa
là làm thành cái chung, liên lạc, giao tiếp. Truyền thông là sự cố gắng tạo lập ra sự
hiểu biết chung của con ngƣời, với mục đích làm thay đổi nhận thức và hành vi.
Qua nghiên cứu tác phẩm “Cơ sở lý luận báo chí truyền thơng” của nhóm tác
giả Dƣơng Xuân Sơn, Đinh Văn Hƣờng, Trần Qung đã đƣa ra khái niệm truyền
thơng: “Truyền thơng là một q trình liên tục trao đổi hoặc chia sẻ thơng tin, tình
cảm, kĩ năng nhằm tạo sự liên kiết lẫn nhau để dẫn tới sự thay đổi trong hành vi và
nhận thức”.
Theo định nghĩa này, truyền thơng là một q trình- có nghĩ là nó khơng phải
là một việc làm nhất thời hay xảy ra trong một khuôn khổ thơi gian hạn hẹp mà là

một việc diễn ra trong một khoảng thời gian lớn. Thứ hai, truyền thông phải dẫn
đến sự hiểu biết lẫn nhau, yếu tố này cực kỳ quan trọng đối với mục đích và hiệu
quả của truyền thơng.
Để tiến hành truyền thông gồm 4 yếu tố: nguồn; thông điệp; mạch truyền,
kênh và ngƣời tiếp nhận, nơi tiếp nhận. Đã có rất nhiều giải thuyết nghiên cứu về
truyền thông đã đƣa ra nhiều mơ hình truyền thơng. Nhƣng mơ hình của Harold
Laswell, nhà chính trị học nổi tiếng ngƣời Mỹ đƣa ra đã đƣợc mọi ngƣời chấp nhận
vì nó đơn giản, dễ hiểu và thơng dụng.
Theo đó, mơ hình này gồm các yếu tố: S – M – C – R – E, trong đó:
S- Ai (nguồn, ngƣời cung cấp)
M- Nói, đọc, viết gì (thơng điệp, nội dung thơng báo)
C- Kênh (bằng kênh nào, mạch truyền nào)
R- Cho ai (ngƣời tiếp nhận, nơi tiếp nhận)
E- Hiệu quả (hiệu quả, kết quả của q trình truyền thơng).

17


Theo lý thuyến thông tin và điều khiển học, Claude Shannon và nhiều ngƣời
nghiên cứu khác, q trình truyền thơng còn đƣợc bổ sung thêm hai yếu tố: hiện
tƣợng nhiễu và phản hồi.
Nhiễu ln tồn tại trong q trình truyền thơng. Đó là hiện tƣợng thơng tin
truyền đi bị ảnh hƣởng bởi các điều kiện tự nhiên và xã hội, phƣơng tiện kỹ thuật…
gây ra sự sai lệch hay kém chất lƣợng về nội dung thông tin cũng nhƣ tốc độ truyền
tin.
Phản hồi đƣợc hiểu là sự tác động ngƣợc trở lại của thơng tin từ phía ngƣời
tiếp nhận đối với ngƣời truyền tin. Phản hồi là phần tử cần thiết để điều khiển q
trình truyền thơng, làm cho q trình truyền thơng đƣợc liên tục từ nguồn đến đối
tƣợng tiếp nhận và ngƣợc lại.
Và từ nghiên cứu này, mô hình của Harold Laswell đƣợc bổ sung thêm hiện

tƣợng nhiễu và phản hồi.
1.2 Quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc về cơng tác xây dựng Đảng
Trong q trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan
tâm chăm lo xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh. Từ khi giành đƣợc
chính quyền, Đảng vừa là một bộ phận cấu thành của hệ thống chính trị, vừa là hạt
nhân lãnh đạo hệ thống ấy. Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh chi phối tính
chất, mục tiêu, nhiệm vụ, hiệu quả xây dựng hệ thống chính trị. Hiệu lực, hiệu quả
hoạt động các tổ chức của hệ thống chính trị chính là thƣớc đo năng lực lãnh đạo,
uy tín, vị thế, địa vị cầm quyền của Đảng.
Bƣớc vào thời kỳ đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam xác định xây dựng
Đảng là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa quyết định bảo đảm sự thành công của
công cuộc đổi mới. Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị là nhằm nâng cao năng
lực lãnh đạo và cầm quyền của Đảng, tăng cƣờng hiệu lực và hiệu quả hoạt động
của hệ thống chính trị, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tính đồng bộ,
phù hợp giữa đổi mới kinh tế với đổi mới chính trị.
18


Trên cơ sở kiên trì các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng Cộng sản,
công tác xây dựng Đảng đƣợc tiến hành trên tất cả các mặt chính trị, tƣ tƣởng, tổ
chức, đạo đức và đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ. Xây dựng Đảng về chính trị đã
giúp giữ vững, kiên định mục tiêu, lý tƣởng cách mạng; kiên định các nguyên tắc
nền tảng; tăng cƣờng bản lĩnh chính trị; nâng cao chất lƣợng đƣờng lối, chính sách.
Công tác tƣ tƣởng, lý luận đƣợc tăng cƣờng đã tạo sự thống nhất trong Đảng và
đồng thuận xã hội trƣớc những vấn đề lớn của đất nƣớc, của công cuộc đổi mới;
đấu tranh làm thất bại mọi âm mƣu “diễn biến hịa bình” của các thế lực thù địch;
tìm tòi, bổ sung và phát triển lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đƣờng đi lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Từ khi thực hiện đƣờng lối đổi mới, Đảng đã có nhiều chủ trƣơng, nghị
quyết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đại hội VI của Đảng khẳng định: “Phải xây

dựng Đảng ngang tầm nhiệm vụ chính trị của một Đảng cầm quyền lãnh đạo nhân
dân tiến hành cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa”. Đại hội IX đề ra nhiệm vụ “xây
dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng”.
Đại hội IX coi trọng xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh là nhiệm vụ then chốt,
là yếu tố quyết định đến sự tồn tại và phát triển của Đảng, là nhân tố bảo đảm thắng
lợi sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập khu vực và thế giới, xây
dựng và bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng của Đảng, của Tổ quốc. Tại Đại
hội X, Đảng ta tiếp tục xác định: “Phải tập trung làm tốt công tác xây dựng, chỉnh
đốn đảng, tạo bƣớc chuyển mới, làm cho Đảng ta ngày càng vững mạnh về chính
trị, tƣ tƣởng, tổ chức; có đạo đức; có phƣơng thức lãnh đạo khoa học”. Đại hội XI
của Đảng đã khẳng định: “Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền, lãnh đạo
Nhà nƣớc và xã hội; Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị đồng thời là bộ phận của hệ
thống ấy; Đảng gắn bó mật thiết với nhân, chịu sự giám sát của nhân dân, hoạt
động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.

19