tu lieu lich su tran hai

Giáo viên :Trần Mạnh Hải – THPT Yên Lập
VƯỜN TREO BABILON Ở LƯỠNG HÀ.
Toàn bộ vườn treo là ngọn núi nhân tạo cao 25m, được chia thành 4
tầng, nối mỗi tầng là những cầu thang to, rộng. Mỗi tầng được xây dựng
theo lối kiến trúc truyền thống – kiến trúc vòm cuộn bằng gạch trên những
cột cao, có trang trí. Người ta dung những tảng đá to, phẳng xây khít để tạo
nên mặt bằng của thành, kế đó người ta trải một lớp cói mỏng, nhựa đường
tiếp đó xây một lớp với hai hàng gạch ấy là những tấm kim loại và trên
cùng, người ta đổ đất để trồng cây. Để tưới nước cho cây, trong vườn có hệ
thống ống dẫn nước xây dựng. Một guồng nước từ sông Ơ phơ rát được dẫn
lên bể chứa ở mỗi tầng và hàng trăm nô lệ, hàng ngày vác gầu múc nước ở
các bể chứa để tưới cho cây cỏ. Vườn treo bốn mùa xanh tươi. Đứng trên
“vườn hoa không trung” có thể bao quát toàn cảnh Babilon lộng lẫy.
Tư liệu này phục vụ cho dạy học bài BÀI 3 : CÁC QUỐC GIA CỔ
ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG. Tư liệu lấy từ nguồn : Lương Ninh ( chủ biên )
Lịch sử thế giới cổ đại, NXB GD, 2003, tr 82.
KIM TỰ THÁP Ở AI CẬP
Các pharaông xậy dựng Kim tự tháp những lặng mộ cực kì kiên cố và đồ
sộ với ước vọng lưu lại cho đời sau tiếng tăm lừng lẫy và uy quyền bất diệt
của mình.
Ngày nay ở vùng Memphit, àng chục ngọn Kim tự tháp hung vĩ vẫn đứng
sừng sững, uy nghiêm vươn lên đỉnh cao chót vót lên bầu trời cao xanh cua
vùng xa mạc như thử thách với thời gian và mọi biến đổi của cuộc đời.
Giữa các kim tự tháp là tượng Xphanh khổng lồ cao tới 20m, đầu người,
mình sư tử, đước tạc từ một khối đá nguyên. Chỉ riêng một bức tượng này
thôi cụng đã đủ nói lên bàn tay tài hoa của các nhà điêu khắc Ai Cập cổ đại.
Những bức tượng Người thư lại, tượng Rahotep…đã làm kinh ngạc các nhà
nghiên cứu và nghệ thuật điêu khắc hiện đại…
Trong số các bước tượng đó thì bức chân dung nữ hoàng Neephectiti – vợ
Pharaong Iknaton là tuyệt mĩ hơn cả. Neephectiti đội mũ cao màu xanh da
trời, có nẹp vàng và cổ đeo chuỗi hạt đủ màu, long mày và môi đều tô màu,

da màu rám nắng thẫm, cái làm cho chúng ta phải mê say tác phẩm này là sự
mềm mại đặc biệt của cách tạc, sự uyển chuyển của đường nét và sự dịu
dàng của màu sắc làm cho nữ hoàng chở nên hết sức tế nhị, duyên dáng.
Tư liệu này phục vụ cho dạy học bài BÀI 3 : CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI
PHƯƠNG ĐÔNG. Tư liệu lấy từ nguồn : Lương Ninh ( chủ biên ) Lịch
sử thế giới cổ đại, NXB GD, 2003, tr 56.

BỐN PHÁT MINH ĐẦU TIÊN CỦA TRUNG QUỐC CỔ ĐẠI
NGHỀ GIẤY VÀ NGHỀ IN
Thời cổ đại, trước khi phát hiện ra giấy và nghề in, tổ tiên chúng ta đã phải
dùng những thanh tre, thanh gỗ để ghi chép lại và truyền bá văn hoá tri thức
cho mọi người.
Vào thời Tây Hán, Trung Quốc đã bắt đầu phát minh ra giấy. Vì phương
pháp sản xuất còn thô sơ, giấy hồi đó vẫn chưa được dùng để viết sách.
Đến thời Đông Hán, nhà phát minh Sái Luân, trên cơ sở của giấy Tây Hán,
vào năm 105 TCN, đã cải tiến nghề làm giấy. Ông dùng vỏ cây, dây đay, vải
rách… để làm nguyên liệu sản xuất giấy. Loại giấy này trong các sách cổ gọi
là “Giấy Sài hầu”.
Sau khi giấy được phát minh và sử dụng rộng rãi, dần dần thay thế cho các
thanh tre, thanh gỗ và các tấm vải để dùng viết sách. Nhưng thời đó, vẫn
chưa phát minh ra nghề in. Một cuốn sách muốn trở thành nhiều cuốn khác
phải tốn rất nhiều công sức, thời gian, ảnh hưởng đến việc phổ cập và truyền
bá văn hoá. Tổ tiên ta đã tích cực tìm cách, mày mò sáng tạo, cuối cùng đã
hoàn thành công trình truyền bá văn hoá - nghề in đã được phát minh.
Khởi nguồn của nghề in, trước hết phải nói đến là các con dấu và bia khắc.
Con dấu là các hình và chữ khắc trên ngọc, gỗ hoặc đá. Chúng xuất hiện
sớm nhất vào thời Xuân thu Chiến quốc. Theo “Sử Ký”, sau khi Tần Thuỷ
Hoàng thống nhất Trung Quốc, muốn chiến công của mình được lưu lại
muôn đời, ông đã cho khắc vào bia đá ở nhiều nơi. Năm 175, theo đề nghị
của nhà học giả Sái Ung, Hoàng đế đã sai khắc “Ngũ kinh” của đạo Nho vào

bia đá, để các học sinh viết theo. Hai trăm năm sau, có người đã phát minh
ra phương pháp “vỗ” vào bia đá, tạo ra ấn phẩm đầu tiên trên thế giới.
Việc sử dụng con dấu và đá khắc lâu dài đã tạo điều kiện cho nghề in ra đời.
Tổ tiên ta khi sử dụng con dấu, vẫn phải bôi lên mặt con dấu một lớp bùn in
mỏng, gọi là “phong nê” (phủ bùn). Từ sự gợi ý của con dấu, người ta khắc
những trang sách lên tấm gỗ giống như khắc những con dấu, rồi đem in. Bản
in cổ nhất theo cách này còn lưu lại đến bây giờ là cuốn “Kinh Kim Cương”
vào năm Hàm Thông thứ 9 đời nhà Đường, tức năm 868.
Phát minh in bằng bản khắc đã đưa nghề in tiến bộ thêm một bước lớn,
nhưng việc in một cuốn sách vẫn mất quá nhiều thời gian, và cần phải cải
tiến. Trải qua rất nhiều cố gắng của nhiều người, đến đời Tống, Tất Thăng
đã phát minh ra lối in chữ rời. Ông đã lấy keo đất làm thành các phôi theo
cùng một quy cách. Mỗi đầu khắc chữ ngược, bỏ vào lò nung cho cứng lại,
thế là thành các chữ rời (bằng sứ). Chữ rời được xếp thành bảng, dùng một
khung ván bằng sắt, trước hết quét lên ván sắt một lớp sáp và nhựa thông,
sau đó nhặt một chữ rời xếp vào trong khung. Xếp đầy một khung làm thành
một bản. Sau đó hơ lên lửa, sáp và nhựa thông sẽ chảy ra, người ta lại lấy
mặt ván phẳng ép lên, sáp và nhựa thông đông cứng lại, chữ rời sẽ bám chặt
vào ván sắt, lúc này chúng ta có thể quét mực đặt giấy, lăn ép để in. Phát
minh này sau đó đã được cải tiến lên với các chữ rời bằng đồng, bằng chì…
Nghề in của Trung Quốc phát minh đã góp phần đẩy mạnh sự phát triển văn
hoá trên toàn thế giới. Ngày nay, nghề in càng hoàn thiện cùng với trình độ
khoa học hiện đại
CHẾ TẠO THUỐC SÚNG
Theo truyền thuyết, thuốc súng là sáng chế tình cờ của 1 nhà giả kim khi tìm
phương thuốc trường sinh cho con người. Nhưng oái ăm thay, cái mà ông ta
thu được lại là 1 trong những phương thức lấy đi sinh mạng con người
nhanh nhất.
Thành phần ban đầu của thuốc súng gồm nitrat kali, than chì và lưu huỳnh.
Nó được "ra mắt" vào năm 1044 trong "Tuyển tập những kỹ thuật quân sự

quan trọng nhất" (Zeng Goliang). Theo sách này, có 3 hỗn hợp thuốc súng
khác nhau được sử dụng làm pháo hiệu và pháo hoa trước khi được ứng
dụng trong lĩnh vực quân sự.
Qua thời gian sử dụng, người ta biết rằng, thêm các kim loại khác nhau vào
hỗn hợp thuốc súng sẽ tạo ra nhiều màu sắc đẹp rực rỡ. Đó chính là nguồn
gốc của pháo hoa ngày nay.
LA BÀN
Chiếc la bàn đầu tiên được thiết kế chỉ về hướng Nam, bởi lúc bấy giờ,
người Trung Hoa cói đó là phương chính, họ muốn mở rộng bờ cõi về
hướng Nam. Chúng được chế tạo từ đá nam châm, vào khoảng thế kỷ thứ 4
trước CN.
Hiện tại, người ta chưa biết cụ thể chủ nhân của ý tưởng thông minh đó.
Theo các bằng chứng khảo cổ, người Trung Hoa là tác giả của phát hiện này.
Các nhà khảo cổ đã tìm thấy những chiếc muôi làm từ đá nam châm, có thể
cân bằng trên 1 bảng dò, giúp các thầy bói Trung Hoa xưa tìm phương
hướng.
Tư liệu lấy từ : Lịch sử văn minh thế giới, NXB Giáo Dục. Tư liệu này
phục vụ cho giảng dạy bài Trung Quốc thời phong kiến.
CON ĐƯỜNG TƠ LỤA
Trung quốc là nước nuôi tằm ươm tơ sớm nhất thế giới ngay từ thời kì Chiến
Quốc tơ lụa và mặt hàng bằng tơ lụa đã truyền sang phương tây và rất được
hâm mộ, trong sách cổ La Mã, từ thế kỷ trước công nguyên đã mệnh danh
Trung Quốc là “ ceres ” ( trại lí tư) có nghĩa là nước tơ lụa. Trong mộ cổ
vùng An Thai ngày nay, cũng phát hiện tơ lụa và gấm vóc thời Xuân Thu
Chiến Quốc, điều đó chứng tỏ khi Trương Khiên khai thong Tây Vực, giữa
Trung Quốc với Trung Á và châu Âu đã mở thong “ con đường tơ lụa ” từ
lâu. Chẳng qua là con đường này khi thong khi tắc mà thôi.
Trung Quốc và các nước Tây Vực đã thiết lập mối quan hệ chính thức, năm
115 TCN, Trương Khiên đi sang sứ Tây Vực lần thứ hai phó sứ của ông ta là
Cam Anh đi thăm Ba Tư, các nước Tây vực cũng lần lượt cử sứ sang đáp lễ

Tây Hán, Tây Hán thiết lập sứ đô hộ ở Tây Vực đảm bảo cho việc giao lưu
Trung _Tây được thong suốt không gián đoạn.
Lúc bấy giờ, nhìn Tấy Vực là thấy ngay sứ giả “ nhìn ra đường là thấy ngay
sứ giả nước ngoài từng đoàn đống có đến hàng mấy trăm, ít củng phải hơn
trăm…” phía Hán, trong một năm đi sứ, nhiều là hơn 10 đoàn ít cũng phải 5