Tải Phân tích cảnh phố huyện ngày tàn trong phần đầu truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam - Văn mẫu lớp 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Phân tích cảnh phố huyện ngày tàn trong phần đầu truyện ngắn Hai đứa trẻ</b>
<b>của Thạch Lam</b>

Trong giai đoạn văn học trước Cách mạng tháng Tám, Thạch Lam là một cây bút
xuất sắc, đa tài. Truyện ngắn Hai đứa trẻ rút trong tập Nắng trong vườn (1938) là một
tác phẩm tiêu biểu của ông. Với cách viết giàu chất lãng mạn, truyện như một bài thơ
trữ tình đượm buồn nhưng đầy cá tính nhân văn.

Trong mỗi tác phẩm truyện kể, ngồi yếu tố nhân vật cịn phải kể đến một yếu tố
khác, đó là hồn cảnh. Xây dựng hoàn cảnh, tác giả nhằm xác lập mối quan hệ giữa
nhân vật và môi trường xã hội mà nhân vật đó đang sống. Sự kết hợp giữa hồn cảnh
và nhân vật sẽ tạo nên chất keo kết dính các chi tiết và nhờ vậy nội dung tác phẩm trở
nên liền mạch, nghệ thuật của tác phẩm đó sẽ hồn chỉnh hơn. Đó là một trong những
yêu cầu bắt buộc khơng chỉ của văn học hiện thực (Hồn cảnh sinh tính cách).

Nhà văn Thạch Lam mở đầu truyện ngắn Hai đứa trẻ bằng những hình ảnh vào
thời khắc của một ngày sắp tàn. Vào thời điểm đó cảnh vật của phố huyện nghèo hiện
ra xơ xác, tiêu điều, với những con người mỏi mệt quẩn quanh nơi phố chợ. Cùng xuất
hiện với những gì tàn tạ nhất ở phố huyện đó là nhân vật Liên và An. Qua cái cảm
nhận của hai tâm hồn ngây thơ ấy, mọi cảnh vật được hiện lên một cách chi tiết và
chân thực nhất.

Nhưng trước hết, cái cảnh chiều tàn nhưng vẫn được nhà văn miêu tả đậm chất
thơ.

<i>“Phương tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp</i>
<i>tàn. Dãy tre làng trước mặt đen lại và cất hình rõ rệt trên nền trời... Một chiều êm ả</i>
<i>như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào...”.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

lấy những con người sống chung trong phố huyện, ở đây gọi là phố huyện nhưng thực
<i>chất mới chỉ là cái chợ xép nhỏ. “Chợ họp giữa phố vãn từ lâu. Người về hết và tiếng</i>

<i>ồn ào cùng mất. Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía. Một mùi</i>
<i>âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày lẫn với mùi cát bụi quen thuộc quá, khiến chị</i>
<i>em Liên tưởng là mùi riêng của đất của quê hương này...”.</i>

Chỉ cần nhìn vào cái chợ tiêu điều này cũng có thể thấy cuộc sống của người dân
khổ cực thế nào? Những người bán hàng về muộn đứng nói chuyện với nhau ít câu
như thể trao lại cho nhau những nỗi buồn tẻ cuộc sống, ống kính tác giả khơng qn
ghi lấy hình ảnh những đứa trẻ con nhà nghèo, đang mưu kế sinh nhai bằng những phế
<i>phẩm của phiên chợ. Những số phận ấy “cúi lom khom trên mặt đất đi lại tìm tịi.</i>
<i>Chúng nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre hay hất cứ cái gì có thể dùng được của các</i>
<i>người bán hàng để lại”. Liên trơng thấy động lịng thương nhưng chính chị cũng</i>
khơng có tiền để mà cho chúng nó. Đây là hiện thân đầy đủ nhất của sự khốn khổ. Tất
cả như đang cố sức để tống hi vọng. Sự cố gắng thì đã q sức, cịn hi vọng thì vẫn mơ
màng.

Ở truyện ngắn này, các nhân vật đều đang tìm cách cầm cự trong cuộc sơng hiện
tại. Chị Tí với hàng nước bên cái móc gạch nhưng khơng biết bán cho ai. Khá hơn đơi
chút là hàng bác phở Siêu, nhưng đó cũng chỉ hé lên một mảng ánh sáng đèn dầu leo
lét. Thế mà với cuộc sống ở phố huyện nghèo này thì hàng của bác vẫn là một thứ “xa
xỉ”.

Cảnh của phố huyện thật là tiêu điều xơ xác. Cuộc sống của những con người ở đó
thì mịn mỏi, nặng nề. Mọi hoạt động như để chống chọi lại với sự nghèo nàn khốn
khó nhưng tất cả chỉ lâm vào bế tắc. Hồn cảnh đó thường sản sinh ra những con
người quái đản, đó là bà cụ Thi “hơi điên”, với tiếng cười khanh khách đi vào bóng
đêm. Cụ Thi điên là chứng tích của sự sa sút về cuộc sống, một biểu hiện tiêu biểu cho
q trình tìm tịi lối thoát trong tuyệt vọng. Sự xuất hiện của nhân vật cụ Thi “hơi
<i>điên” càng làm cho nhân vật truyện ngắn Hai đứa trẻ thêm cụ thể, sinh động, tạo cho</i>
bức tranh cuộc sống trở nên ngột ngạt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Thông qua phần đầu của truyện, nhà văn Thạch Lam đã tái hiện lại bối cảnh cuộc
sống của những năm trước Cách mạng tháng Tám. Bằng việc phác họa cảnh phố
huyện ngày tàn, truyện ngắn Hai đứa trẻ đã chứng tỏ nhà văn am hiểu sâu sắc cuộc
sống tù túng của người nông dân lao động đồng thời lên tiếng bảo vệ quyền sống và sự
công bằng cho xã hội thời bấy giờ.

Với bút pháp tả cảnh đạt đến chuẩn mực, truyện mang âm hưởng của một bài thơ
trữ trình nhưng gợi cảm xúc buồn man mác. Nghệ thuật miêu tả cộng với niềm cảm
hứng lãng mạn được tác giả sử dụng đã đưa truyện ngắn này xứng đáng với những tác
phẩm xuất sắc cùng thời.

Đáng quý là trong cái cảnh chiều tàn ấy, tình cảm con người vẫn cịn chưa tàn tạ.
Dù không khấm khá hơn, nhưng Liên vẫn mong có tiền để đưa cho những đứa trẻ lam
lũ đang tìm kiếm những vật rơi rớt lại sau phiên chợ tiêu điều. Liên khơng chỉ thương
mình và An mà còn hướng đến cả bao số phận cơ cực khác. Tất cả những con người
trong phố huyện này, từ mẹ con chị Tí, ngày nào cũng như ngày nào quẩn quanh với
những cơng việc chẳng có gì khác là ban ngày đi bắt tép, tối về dọn quán bán nước cho
mấy chú lính tuần, cho đến hàng phở Siêu leo lét ngọn đèn dầu, bà cụ Thi “hai điên”
với tiếng cười khanh khách... Tất cả chỉ nói lên cái mịn mỏi của cuộc sống nơi phố
huyện mà chưa phải là những gì tha hóa, khiến con người phải độc ác.

</div>

<!--links-->