Đồ án tính toán thiết kế hệ thống lái trên xe ô tô con

MỤC LỤC
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN................................................................1
MỤC LỤC......................................................................................................................... 2
LỜI NÓI ĐẦU................................................................................................................. 3
PHẦN I : MỞ ĐẦU .........................................................................................................4
PHẦN II: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI.............................................................................7
2.1 .KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HỆ THỐNG LÁI......................................................7
2.2 . SƠ ĐỒ CẤU TẠO HỆ THỐNG LÁI ...............................................................9
2.3. CÁC BỘ PHẬN CHÍNH TRONG HỆ THỐNG LÁI ...................................12
2.3.1. Cơ cấu lái ......................................................................................................12
2.3.2. Cơ cấu dẫn động lái ......................................................................................15
PHẦN III: NHỮNG HƯ HỎNG CHÍNH CỦA HỆ THỐNG LÁI...............................24
3. 1 CÁC HƯ HỎNG THƯỜNG MẮC PHẢI.........................................................24
3.2 SỬA CHỮA CÁC BỘ PHẬN TRONG HỆ THỐNG LÁI...............................27
3.2.1. Sửa chữa vành tay lái và trục lái....................................................................27
3.2.1.1.Quy trình tháo lắp vành tay lái và trục lái..........................................................27
3.2.2.3.Quy trình lắp bơm dầu trợ lực lái.......................................................................36
3.3 Sửa chữa hộp lái trợ lực......................................................................................39
3.3.2.Quy trình tháo cơ cấu lái...................................................................................41
3.3.3.Kiểm tra sửa chữa cơ cấu lái (hộp lái)..............................................................45
3.3.4.Quy trình lắp cơ cấu lái (hộp lái)......................................................................46
3. 5. Kiểm tra và điều chỉnh.......................................................................................50
3.5.1. Kiểm tra và điều chỉnh góc dỗng của bánh xe ( góc camber) ..................51
3.5.2. Kiểm tra và điều chỉnh góc nghiêng dọc trụ đứng ( góc caster).................52
3.5.3.Kiểm tra góc nghiêng ngang trụ đứng.(Góc King pin)................................53
3.5.4. Kiểm tra và điều chỉnh độ chụm...................................................................54
IV. KIỂM NGHIỆM HỆ THỐNG SAU KHI SỬA CHỮA........................................57
4.1. Kiểm tra lại độ dơ của vành lái.......................................................................57
4.2. Kiểm tra độ dơ dọc và dơ ngang của trục lái ...............................................58
4.3. Kiểm tra lực tác động vào vành tay lái..........................................................58

4.4. Kiểm tra bằng kinh nghiệm sự nặng tay lái .....................................................59
4.5. Kiểm tra bơm dầu ..............................................................................................59
4.6. Chạy thử xe trên đường .....................................................................................59
PHẦN III. KẾT LUẬN...................................................................................................60
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................61


LỜI NĨI ĐẦU
Ngày nay ơ tơ được sử dụng rộng rãi như một phương tiện đi lại thông dụng , các
trang thiết bị ,bộ phận trên ô tô ngày càng hồn thiện hơn và hiện đại đóng vai trị quan
trọng đốivới việc đảm bảo độ tin cậy , an toàn cho người vận hành và chuyển động của ô
tô.
Là những sinh viên được đào tạo tại trường ĐHSPKT Hưng Yên chúng em được các
thầy cô trang bị cho những kiến thức cơ bản về chuyên môn. Để tổng kết và đánh giá quá
trình học tập và rèn luyện tại trường chúng em được giao đề tài :”Lập các bước kiểm
tra,hư hỏng sửa chữa và điều chỉnh hệ thống lái trên ô tô”.
Em rất mong rằng khi đề tài của chúng em được hồn thành sẽ đóng góp một phần
nhỏ vào công tác giảng dạy và học tập của môn này . Đồng thời có thể là tài liệu tham
khảo cho các bạn học sinh – sinh viên chuyên ngành ô tô và các bạn sinh viên học tại các
chuyên ngành khác thích tìm hiểu về kỹ thuật ơ tơ.
Trong q trình thực hiện đồ án, do trình độ và sự hiểu biết còn hạn chế. Nhưng
được sự chỉ bảo của các thầy (cô) trong khoa đặc biệt là thầy hướng dẫn :Lê Anh Vũ, nay
đề tài của chúng em đãđược hồn thành đúng thời hạn .Tuy vậy đề tài cịn nhiều thiếu
sót , kính mong các thầy (cơ ) đóng góp ý kiến để đề tài của chúng em được hoàn thiện
hơn.
Chúng em xin chân thành cảm ơn !


I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI VÀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU.

1.Tính cấp thiết của đề tài .

Bước sang thế kỷ 21,sự tiến bộ về khoa học kỹ thuật của nhân loại đã bước lên một
tầm cao mới .Rất nhiều thành tựu khoa học kỹ thuật , các phát minh , sáng chế mang đậm
chất hiện đại và có tính ứng dụng cao .Là một quốc gia có nền kinh tế đang phát triển ,
nước ta đã và đang có những cải cách mới dể thúc đẩy kinh tế . Việc tiếp nhận , áp dụng
các thành tựu khoa học tiên tiến của thế giới đựơc nhà nước quan tâm cải tạo , đẩy mạnh
sự phát triển những ngành công nghiệp mới , với mục đích đưa nước ta từ một nước nông
nghiệp kém phát triển thành một nước công nghiệp phát triển . Trải qua rất ngiều năm
phấn đấu và phát triển .Hiện nay nước ta đã là thành viên của khối kinh tế quốc tế WTO .
Với việc tiếp cận các quốc gia có nền kinh tế phát triển , chúng ta có thể giao lưu , học
hỏi kinh nghiệm , tiếp thu và áp dụng các thành tựu khoa học tiên tiến để phát triển hơn
nữa nền kinh tế trong nước , bước những bước đi vững chắc trên con đường quá độ lên
CNXH.
Trong các ngành công nghiệp mới đang đựoc nhà nước chú trọng , đầu tư phát triển
thì cơng nghiệp ơ tơ là một trong những ngành tiềm năng . Do sự tiến bộ về khoa học
cơng nghệ nên q trình cơng nghiệp hố , hiện đại hoá phát triển một cách ồ ạt, tỉ lệ ô
nhiễm các nguồn nước và không khí do chất thải công nghiệp ngày càng tăng .các nguồn
tài nguyên thiên nhiên như :Than đá, dầu mỏ … Bị khai thác bừa bãi nên ngày càng cạn
kiệt.Điều này đặt ra bài toán khó cho ngành động cơ đốt trong nói chung và ô tô nói
riêng, đó là phải đảm bảo chất lượng khí thải và tiết kiệm nhiên liệu .Các hang sản xuất ô
tô như FORD , TOYOTA , MESCEDES … đã có rất nhiều cải tiến về mẫu mã ,kiểu dáng
cơng nghệ cũng như chất lượng phục vụ của xe , nhằm đảm bảo an toàn cho người sử
dụng , tiết kiệm nhiên liệu và giảm nguy cơ ô nhiễm môi trường . Để đáp ứng được
những u cầu đó thì các hệ thống điều khiển trên ơ tơ nói chung và “Hệ thống lái” nói
riêng phải có sự hoạt động an tồn , chính xác ,độ bền cao…
Trên thực tế trong các trường kỹ thuật của nước ta hiện nay thì trang thiết bị cho sin
viên , học sinh thực hành còn thiếu rất nhiều , đặc biệt là thiết bị , mơ hình thực tập tiên
tiến hiện đại .Tài liệu về các hệ thống điều khiển hiện đại trên ơ tơ cịn thiếu chưa được
hệ thống hóa một cách khoa học . Các bài tập hướng dẫn thực tập , thực hành cịn thiếu

thốn . Vì vậy người kỹ thuật viên ra trường gặp khó khăn , khó tiếp xúc với những kiến
thức thiết bị tiên tiến trong thực tế .


2 . Ý nghĩa của đề tài.

-Đề tài giúp sinh viên năm cuối khi sắp tốt nghiệp có thể củng cố kiến, tổng hợp và
nâng cao kiến thức chuyên ngành cũng như những kiến thức ngoài thực tế , xã hội.Đề
tài cịn thiết kế chế tạo thiết bị , mơ hình để các sinh viên trong trường và khoa cơ khí
động lực tham khảo .
-Đề tài nghiên cứu về “Hệ thống lái” không chỉ giúp cho chúng em tiếp cận với thực
tế mà còn trở nên quen thuộc với học sinh- sinh viên . Tạo tiền đề nguồn tài liệu cho các
bạn học sinh – sinh viên các khóa sau có them nguồn tài liệu để nghiên cứu, học tập .
-Những kết quả thu thập được sau khi hoàn thành đề tài này trước tiên sẽ giúp cho
chúng em, những sinh viên lớp ĐLK7 có thể hiểu sâu hơn về “Hệ thống lái” , biết được
kết cấu , điều kiện làm việc và một số hư hỏng cũng như phương pháp kiểm tra chẩn
đốn các hư hỏng thường gặp đó .
-Tổng hợp tài liệu trong và ngoài nước để hoàn thành đề tài của mình xây dựng hệ
thống bài tập thực hành về “Hệ thống lái”.
II.MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI.
- Kiểm tra đánh giá được tình trạng kỹ thuật các thơng số chính bên trong, các thơng
số kết cấu của “Hệ thống lái”.
- Đề xuất giải pháp , phương án để kết nối kiểm tra,chẩn đoán , khắc phục hư hỏng
của “Hệ thống lái”.
- Xây dựng hệ thống bài tập thực hành về “Hệ thống lái ”
III.ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU.
- Đói tượng nghiên cứu : xây dựng hệ thống bài tập thực hành bảo dưỡng , sửa chữa
các bộ phận của “Hệ thống lái ”
- Khách thể nghiên cứu :các hệ thống lái đã được thực hành trong xưởng ơ tơ khoa cơ
khí động lực

IV .GIẢ THUYẾT KHOA HỌC.
-“Hệ thống lái” ngày nay vẫn còn là một nội dung mới đối với học sinh - sinh
viên. Những hệ thống mới ngày nay chưa được đưa vào nhiều làm nội dung giảng dạy,
nghiên cứu, học tập.


-Hệ thống bài tập, tài liệu nghiên cứu, tài liệu tham khảo về “ Hệ thống lái” phục
vụ cho học tập và nghiên cứu cũng như ứng dụng trong thực tế chưa nhiều .
V .NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Phân tích đặc điểm, kết cấu, nguyên lý làm việc của “Hệ thống lái”.
-

Tổng hợp các phương án kết nối, kiểm tra, chẩn đoán, sửa chữa và phục hồi của “Hệ
thống lái”.

-

Nghiên cứu và khảo sát các thông số ảnh hưởng tới “Hệ thống lái”.

-

Các bước thực hiện : Từ thực tiễn thực hành trên xưởng ô tô và từ các nguồn tài liệu lý
thuyết đưa ra hệ thống bài tập thực hành bảo dưỡng sửa chữa khắc phục hư hỏng của
“Hệ thống lái”.

PHẦN II:
TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI

2.1 .KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HỆ THỐNG LÁI.
2.1.1. Ch ức năng:

Hệ thống lái dung để thay đổi hướng và giữ cho ô tô chuyển động thẳng hoặc
chuyển động quay vòng theo ý muốn của người điều khiển .
Hệ thống lái bao gồm các bộ phận sau :
 Vô lăng : Điều khiển hoạt động lái
 Trục lái : Kết nối vô lăng và cơ cấu lái .
 Bộ trợ lực : Hỗ trợ về lực và momen cho người lái không phải tốn nhiều sứa
để quay vô lăng.
 Cơ cấu lái : Chuyển đổi mơ men lái và góc quay từ vơ lăng và các tay đòn
truyền chuyển động của cơ cấu lái tới các bánh trước trái và phải .
2.1.2 Phân lo ại:

Có nhiều cách để phân loại hệ thống lái .
2.1.2.1 .Theo vị trí bố trí vành tay lái.


- Hệ thống lái bố trí vành tay lái bên trái ( theo luật đi đường bên phải).
- Hệ thống lái bố trí vành tay lái bên phải ( theo luật đi đường bên trái).
2.1.2.2 .Theo đặc điểm truyền lực.
- Hệ thống lái cơ khí .
- Hệ thống lái có trợ lực.
1.1.2.3. Theo kết cấu lái .
* Theo nhóm cơ cấu lái dùng trục vít lõm.
- Trục vít – bánh vít.
- Trục vít – cung răng.
- Trục vít – con lăn.
- Loại trục vít – thanh răng.
- Loại bi tuần hồn.
* Theo cơ cấu lái dung trục vít vơ tận.
- Trục vít – chốt khớp – địn quay.

- Trục vít –êcubi-thanh răng- bánh răng.
- Cơ cấu lái kiểu bánh răng thanh răng.
2.1.2.4. Theo phương pháp chuyển hướng .
- Chuyển hướng hai bánh xe cầu trước.
- Chuyển hướng cả bốn bánh xe.
2.1.3 . Yêu c ầu.

- Hệ thống lái phải đảm bảo điều khiển dễ dàng , nhanh chóng , an tồn , chính
xác , các cơ cấu điều khiển bánh xe dẫn hướng và quan hệ hình học của hệ
thống lái phải đảm bảo không gây nên các dao động , va đập trong hệ thống
lái .
- Đảm bảo tốt động học của bánh xe khi xe quay vịng khơng bị trượt lết.
- Tránh được những va đập truyền từ bánh xe lên vành tay lái .
- Đảm bảo ổn định của ô tô khi chuyển động thẳng .
- Lực lái thích hợp , khi xe ở tốc độ thấp thì lái nhẹ hơn và nặng hơn khi xe ở
tốc độ cao .


- Hệ thống lái khơng có độ rơ lớn.
- Hệ thống lái có trợ lực , khi trợ lực hỏng vẫn điều khiển được xe .
- Đảm bảo ô tô quay vịng ở đường vịng với bán kính nhỏ nhất .
- Phục hồi vị trí êm và nhẹ nhàng.
- Đảm bảo khả năng an toàn bị động của xe . Không gây tổn thương cho người
lái khi xe gặp sự cố.
2.1.4. Đi ều ki ện làm vi ệc.

- Bánh xe đàn hồi chịu lực bên ( lực ly tâm , lực cản gió bên , đường
nghiêng…) , vận tốc lớn , góc quay vịng thường xun thay đổi dẫn đến quan
hệ hình học thay đổi gây nên trạng thái quay vòng thừa hoặc thiếu.
- Cơ cấu lái làm việc trong điều kiện không đảm bảo , chịu các lực rung động

do tải trọng của xe và do điều kiện mặt đường tác động lên cơ cấu.
- Làm việc ở nhiêt độ cao do điều kiện bôi trơn không đảm bảo giữa các chi tiết
như ổ bi , bạc tựa … làm tăng độ rơ vành tay lái , tăng lực điều khiển vành
lái, xuất hiện tiếng ồn khi quay vành lái .
-

Liên hệ fb: www.facebook.com/lamthuedoanoto/ để nhận được hỗ trợ đầy đủ về đồ
án này nhé.