Phương pháp đường chéo_môn hóa 12

Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
PHNG PHÁP NG CHÉO
(Trích t cun “Phng pháp mi gii nhanh các bài toán Hóa hc THPT”)
I. PHNG PHÁP GII
1. Ni dung phng pháp: Trn ln 2 dung dch

Khi lng Th tích Nng đ
(C% hoc C
M
)
Dung dch 1 m
1
V
1
C
1
Dung dch 2 m
2
V
2
C
2

Dung dch
Cn pha ch
m = m
1

+m
2
V = V
1
+V
2
C
S đ đng chéo ng vi mi trng hp:
a. i vi nng đ % v khi lng:

b. i vi nng đ mol:

2. Các dng toán thng gp
Dng 1. Pha ch dung dch
• Pha dung dch vi dung dch: xác đnh C
1
, C
2
, C và áp dng các công thc (1) và (2).
• Pha ch dung dch vi dung môi (H
2
O): dung môi nguyên cht có C = 0%.
• Pha ch cht rn có tng tác vi H
2
O to cht tan vào dung dch: lúc này, do có s
tng tác vi H
2
O to cht tan nên ta phi chuyn cht rn sang dung dch có nng đ
tng ng C > 100%.
• Pha ch tinh th mui ngm nc vào dung dch: tinh th đc coi nh dung dch có

C < 100%,  đây giá tr ca C chính là hàm lng % ca cht tan trong tinh th mui ngm
ngc.
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
Chú ý:

- Khi lng riêng ca H
2
O là 1g/ml.
- Phng pháp này không áp dng đc khi trn ln 2 dung dch có xy ra phn ng
gia các cht tan vi nhau (tr phn ng vi H
2
O) nên không áp dng đc vi trng hp
tính toán pH.
Dng 2: Tính t l mol các cht trong hn hp
i vi hn hp gm 2 cht, khi bit khi lng phân t các cht và khi lng phân t trung
bình ca hn hp, ta d dàng tính đc t l mol ca các cht theo công thc s (2) và ngc li.
Chú ý:

-  đây các giá tr ca C đc thay bng các giá tr KLPT tng ng.
- T phng pháp đng chéo ta rút ra công thc tính nhanh thành phn % s mol ca
hn hp 2 cht có khi lng phân t M
1
, M
2
và khi lng trung bình là:

Dng 3. Bài toán hn hp các cht có tính cht hóa hc tng t nhau.
Vi hn hp gm 2 cht mà v bn cht hóa hc là tng t nhau (VD: CaCO
3
và BaCO
3
) ta
chuyn chúng v mt cht chung và áp dng đng chéo nh các bài toán t l mol hn hp.
Dng 4. Bài toán trn ln hai cht rn.
Khi ch quan tâm đn hàm lng % ca các cht, phng pháp đng chéo áp dung đc cho
c trng hp trn ln 2 hn hp không ging nhau. Lúc này các giá tr C trong công thc tính
chính là hàm lng % ca các cht trong tng hn hp cng nh tng hàm lng % trong hn
hp m
i to thành.
im mu cht là phi xác đnh đc chúng các giá tr hàm lng % cn thit.
3. ánh giá phng pháp đng chéo
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
- ây là phng pháp có nhiu u đim, giúp tng tc đ tính toán, và là 1 công c b tr
rt đc lc cho phng pháp trung bình.
- Phng pháp đng chéo có th áp dng tt cho nhiu trng hp, nhiu dng bài tp,
đc bit là dng bài pha ch dung dch và tính thành phn hn hp.
- Thng s dng kt hp gia đng chéo vi phng pháp trung bình và phng pháp
bo toàn nguyên t. Vi hn hp phc tp có th s dng kt hp nhiu đng chéo.
- Trong đa s trng hp không cn thit phi vit s đ dng chéo nhm rút ngn thi
gian làm bài.
- Nhc đim ca phng pháp này là không áp dng đc cho nhng bài toán trong đó
có xy ra phn ng gia các cht tan vi nhau, không áp dng đc vi trng hp tính toán

pH.
II. CÁC BC GII

- Xác đnh tr s cn tìm t đ bài
- Chuyn các s liu sang dng đi lng % khi lng
- Xây dng đng chéo => Kt qu bài toán
III. CÁC TRNG HP ÁP DNG VÀ THÍ D MINH HO
Dng 1. Pha ch dung dch
Thí d 1.  thu đc dung dch HNO
3
20% cn ly a gam dung dch HNO
3
40% pha vi b
gam dung dch HNO
3
15%. T l a/b là:
A. 1/4. B.1/3. C.3/1. D.4/1.
Hng dn gii:

Áp dng công thc (1): a / b = (15 - 20) / (40 - 20) = 1 /4 => áp án A
Thí d 2. Hoà tan hoàn toàn m gam Na
2
O nguyên cht vào 75,0 gam dung dch NaOH 12,0%
thu đc dung dch NaOH 58,8%. Giá tr ca m là
A. 66,0. B.50,0. C.112,5. D.85,2.
Phn ng hoà tan: Na
2
O + H
2
O -> 2NaOH

62 gam 80 gam
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
Coi Na
2
O nguyên cht nh dung dch NaOH có nng đ C = (80 / 62)100 = 129,0%
Theo (1): m / 75 = ( | 12,0 - 58,8| ) / ( |129,0 - 58,8| ) = 46,8 / 70,2 = 50 gam
áp án B
Thí d 3.  thu đc 42 gam dung dch CuSO
4
16% cn hoà tan x gam tinh th CuSO
4
.5H
2
O
vào y gam dung dch CuSO
4
8%. Giá tr ca y là:
A. 35. B.6. C.36. D.7.
Hng dn gii:

Coi tinh th CuSO
4
.5H
2
O là dung dch CuSO
4

có nng đ:
C = (160.100) / 250 = 64%
Theo (1): y / x = ( |116 - 64| ) / ( |16 - 8| )
=> y = 36 gam => áp án C
Dng 2. Tính t l mol các cht trong hn hp
Thí d 4. Mt hn hp khí gm NO
2
và N
2
O
4
 điu kin tiêu chun có t khi đi vi oxi là
2,25. Thành phn % v th tích ca NO
2
trong hn hp là:
A. 47,8%. B.43,5% C.56,5%. D.52,2%
Hng dn gii:

Cách 1. S đ đng chéo:

áp án B.
Sao bng lnh giá – V Khc Ngc 0985052510


Dch v ôn thi cht lng cao – GSA Education:
Liên h: 04.39152590 - 0989768553 (Linh)
Thí d 5. Cn trn 2 th tích etilen vi 1 th tích hiđrocacbon mch h X đ thu đc hn hp
khí có t khi hi so vi H
2
bng 55/3. Tên ca X là:

A. vinylaxetilen. B. buten. C.đivinyl D.butan
Hng dn gii:

S đ đng chéo:

=> X là CH
2
= CH - CH=CH
2

-> áp án C.
Thí d 6. t cháy hoàn toàn 12,0 lít hn hp hai hp cht hu c k tip nhau trong dãy đng
đng thu đc 41,4 lít CO
2
. Thành phn % th tích ca hp cht có khi lng phân t nh hn
là (các th tích khí đo  cùng điu kin).
A.55,0%. B.51,7%. C.48,3%. D.45,0%.
Hng dn gii:


Dng 3. Bài toán hn hp các cht có tính cht hoá hc tng t nhau.