Tải Phân tích đoạn thơ "Lần thứ ba thức dậy... Bác là Hồ Chí Minh" trong bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ - Bài văn mẫu lớp 6

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Phân tích đoạn thơ "Lần thứ ba thức dậy... Bác là Hồ Chí Minh"</b>
<b>trong bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ</b>

<b> Bài Làm</b>

Thơ ca kháng chiến chống Pháp có một số bài thơ rất hay viết về lãnh tụ Hồ
Chí Minh như "Sáng tháng năm" (Tố Hữu), "Đêm nay Bác không ngủ"
(1951-Minh Huệ). (1951-Minh Huệ viết bài thơ Đêm nay Bác không ngủ giữa lúc cuộc
kháng chiến của nhân dân ta chống thực dân Pháp đang diễn ra vô cùng ác liệt.
Bằng những vần thơ sâu lắng thiết tha, Minh Huệ đã khắc họa hình ảnh lãnh tụ
qua cách nhìn cách cảm của người chiến sĩ giữa rừng sâu Việt Bắc trong một
đêm mưa rét. Bác Hồ cùng chiến sĩ ra trận, cùng trú quân dưới tán lá rừng già
Việt Bắc mưa rét.

Phần cuối bài thơ đã miêu tả một cách cảm động và sâu sắc tình u thương
mênh mơng của Bác Hồ. m điệu dân ca "Hát giặm Nghệ Tĩnh" được Minh Huệ
vận dụng sáng tạo để viết nên những vần thơ trữ tình thiết tha

<i>"Lần thứ ba thức dậy...</i>
<i>... Vì một lẽ thường tình</i>

<i>Bác là Hồ Chí Minh".</i>

Phần đầu bài thơ, tác giả ghi lại một vài cử chỉ của lãnh tụ. Giữa đêm khuya
lạnh, Bác nhóm lửa, dém chăn cho từng chiến sĩ một. Bác nhón chân đi lại giữa
lán rừng canh giấc ngủ cho các cháu ngủ ngon. Anh đội viên chợt tỉnh giấc,
nhìn thấy Bác, anh xúc động và mơ màng "như chìm trong giấc mộng.

Bảy khổ thơ cuối ghi lại cảnh anh đội viên nhìn thấy Bác "lần thứ ba thức dậy".
Đêm đã sang canh... trời sắp sáng, thế mà Bác vẫn không ngủ. Anh đội viên
"hốt hoảng giật mình", vừa lo âu, vừa thương Bác:

<i>"Bác vẫn ngồi đinh ninh,</i>
<i>Chòm râu im phăng phắc".</i>

"Ngồi đinh ninh" là ngồi bất động trong trạng thái suy tư, nhiều băn khoăn lo
lắng. Cả tâm hồn Bác như chìm sâu vào những dịng suy nghĩ triền miên. Hình
ảnh "chịm râu im phăng phắc" là một nét vẽ thân tình diễn tả nội tâm của Bác
giữa đêm khuya làm nổi bật cảnh rừng đêm vắng lặng, trang nghiêm.

Đoạn thơ tiếp theo ghi lại cuộc đối thoại giữa anh đội viên với lãnh tụ. Anh lên
tiếng mời Bác:

<i>"Mời Bác ngủ Bác ơi</i>
<i>Trời sắp sáng mất rồi</i>

<i>Bác ơi mời Bác ngủ".</i>

Hai tiếng "Bác ơi..." được nhắc lại hai lần thể hiện một tình thương, một tấm
lịng. Nhờ những từ ngữ ấy mà giọng thơ đằm thắm, gợi cảm. "Nằng nặc"
nghĩa là kêu van, đòi bằng được, mời bằng được. Những từ láy: "hốt hoảng",
"vội vàng", "nằng nặc" liên kết với chữ "mời" và từ cảm "ơi" đã làm nổi bật
tấm lòng yêu kính, lo lắng của anh chiến sĩ đối với Bác. Ngơn ngữ thơ bình dị
như tiếng nói của quần chúng nhưng chứa đựng bao tình cảm đẹp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

sinh. Trời mưa rét. Thiếu chăn chiếu. Mn vàn khó khăn, thiếu thốn giữa thời
kháng chiến:

<i>"Bác thương đồn dân cơng</i>
<i>Đêm nay ngủ ngoài rừng</i>

<i>Rải lá cây làm chiếu</i>
<i>Manh áo phủ làm chăn</i>

<i>Trời thì mưa lâm thâm</i>
<i>Làm sao cho khỏi ướt..."</i>

Đoạn thơ làm sống lại một thời gian khổ trong máu lửa. Trời mưa rét dân công
bộ đội đi đánh giặc trú quân giữa rừng, lấy lá cây làm chiếu, lấy manh áo (áo
mỏng) làm chăn. Câu thơ hay vì có nhiều chi tiết điển hình, cụ thể, hiện thực.
Chữ "thương" đi cùng câu thơ "Làm sao cho khỏi ướt" biểu hiện tình nhân ái
của Bác: thương lắm nên lo nhiều. Tình thương của Bác sâu sắc như tình người
cha, sâu nặng như tình người mẹ hiền, cao cả rộng lớn như nước non. Trong bài
thơ, nhiều lần Minh Huệ nói đến chữ "thương" bằng thủ pháp nhân ý tăng cấp:

<i>"Bác thương đồn dân cơng...</i>
<i>Càng thương càng nóng ruột</i>
<i>Mong trời sáng mau nhau..."</i>

Sau đối thoại ngắn, tâm hồn lãnh tụ và chiến sĩ sống chan hịa trong tình u
thương. Hai câu thơ đăng đối hài hịa đẹp:

<i>"Anh đội viên nhìn Bác</i>
<i>Bác nhìn ngọn lửa hồng".</i>

Hai cái "nhìn" nói lên hai tâm trạng. Anh đội viên nhìn Bác với lịng kính u,
anh sung sướng phát hiện ra bao phẩm chất cao quý trong tâm hồn lãnh tụ. Lần
thứ ba hình ảnh "ngọn lửa hồng" tái hiện. Lần thứ nhất: "Bóng Bác cao lồng
lộng - Ấm hơn ngọn lửa hồng". Lần thứ hai: "Bác nhìn ngọn lửa hồng". Cái
nhìn của Bác chứa chất bao tình thương mến. Ngọn lửa hồng soi sáng tâm hồn
cao đẹp của lãnh tụ.

Khổ thơ cuối, Minh Huệ nói rõ vì sao "Đêm nay Bác khơng ngủ". Tác giả
khơng lí luận dài dịng mà viết:

<i>"Đêm nay Bác ngồi đó</i>
<i>Đêm nay Bác khơng ngủ</i>

<i>Vì một lẽ thường tình</i>
<i>Bác là Hồ Chí Minh".</i>

"Lẽ thường tình" đơn giản, dễ hiểu mà sâu sắc. Vì tên Người là Nguyễn Ái
Quốc. Vì Bác là lãnh tụ "yêu nước, yêu người, yêu cỏ hoa". Bác cùng với chiến
sĩ và dân công ra trận, đồng cam cộng khổ với nhau... Ba chữ "lẽ thường tình"
gợi ra trong lòng người đọc nhiều liên tưởng đẹp về lãnh tụ. .

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3></div>

<!--links-->