Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (224.75 KB, 11 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<i><b>^ </b></i>
<b>Toe do tang truong ciia nen kinh te Nga </b>
trong nhiing nam dau the ki 21 la rat an
tuong: nam 2001 tang 5,1%, cac nam tiep
theo la 4,7%; 7,3%, 6,9% GDP, nam 2005
-6,4% va nam 2006 - 6,7% GDP, nam 2007
len tai 8,1%. Nam 2008, nira dau nam tang
truang GDP dat tai 8%, nhung tu thang
9/2008 suy giam manh do tac dong ctia
khung hoang tai chinh, tuy nhien ca nam
2008 tang truang GDP van dat muc 5,6%.
Du trii ngoai te nam 2000 mai chi co 7 ty
USD, den nam 2008 da len tai gan 600 ty
USD, dung hang thu ba tren the giai. Ngoai
nhOng thuan lgi khach quan do gia ca
nguyen nhien lieu tang nhanh trong nhirng
nam vua qua, de dat dugc toe do tang truang
nhanh va on dinh nhu vay la co su dong gop
Clia cac chinh sach xay dung va phat trien
nen kinh te thi truang.
Tom lai, Nga da dat dugc nhung thanh
tuu to Ion trong qua trinh phat trien kinh te
thi truang nhijng nam dau the ki 21. Tuy
nhien, vin con hang loat van de dat ra doi
vai nen kinh te thi truang Nga, nhu: kinh te
thi truang da thuc su dugc xac lap; moi quan
he giua nha nuac va thi trucmg theo nguyen
<i>tac "nha nuoc a muc do cdn thiet, tic do o </i>
<i>muc do cdn thiet" da thiJC su dugc van hanh </i>
hieu qua; cac nguon luc cho phat trien da
thuc su phat huy; qua trinh hoi nhap vao nen
kinh te the giai da thuc su hieu qua; kha
nang canh tranh ciia nen kinh te thijc su dap
ung dugc thach thiic cua toan cau hoa v.v...
Day cung la nhung thach thuc chung cho cac
nen kinh te chuyen doi trong do co Viet
Nam.
Truac khi phan tich sau hon nhiing vin
de nay, bai viet se phan tich nhiing tac dgng
Clia khiing hoang kinh te hien nay toi n§n
kinh te Nga, vai ham y trong con bao khiing
hoang nay, nhiing khiem khuyet ciia kinh tl
thi truang Nga cang dugc bgc 16 ro hon.
<b>I. Tac dong cua khung hoang kinh tg </b>
<b>toan cau toi nen kinh te Nga </b>
Mac du dat dugc nhieu thanh tuu to Ian,
<b>NGHIEN CCfU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°7 (n8).2O10 </b>
' Chi trong thang 9/2008, thi truong chung khoan Nga
mat tai 54% gia tri, trd thanh thj trudng toi te nhdt the
vao thdi di6m cang thang trong thang 9 va thang 10
nam 2008 de tranh sup dd. Theo hang Reuter du bao,
thi truong chiing khoan Nga thiet hai khoan" 1 000 tv
USD. - • ^
<i>^ieu tJiuth el liet I lu'o'ti. </i>
2008, ty le lao dgng trong khu vuc nha nuac
con kha cao, tai 31,4%, khu vuc tu nhan la
57,3%, con khu vuc so hiin hon hgp la
11,3%. Ty le cac ITnh vuc phi thi truang cao
bao gom cac co quan, doanh nghiep nha
nuac thuang nhan dugc su uu dai cong khai
hay bl mat, gay nen su bien dang trong hoat
dong cua cac chu the kinh te. Mat khac, viec
Nha nuac nam giii ty le cao cac lmh vuc
kinh te huyet mach tren va van thuc hien ca
che bao hg, trg gia doi vai cac linh vuc doc
quyen co tac dgng tieu cue tai su hinh thanh
va phat trien ciia cac doanh nghiep vua va
nho. Ciing chinh vi co che phi thi truang
trong cac ITnh vuc doc quyen lam cho nhiing
ITnh vuc nay tra nen kem hap dan, khong thu
hiit dugc dau tu, dan tai viec phat trien ha
tang giao thong van tai, buu chinh vien
thong, nang lugng khong dap iing dugc nhu
cau phat trien. Ha tang kem phat trien lam
cho chi phi san xuat tang, lam giam kha nang
canh tranh ciia cac doanh nghiep Nga. Hon
niia, vai lanh tho rong Ion, han 17 trieu km2,
giao thong van tai va buu chinh vien thong
lac hau lam gian doan su lien ket kinh te giiia
cac vung, triet tieu hieu qua hoat dgng ciia he
thong kinh te viing, lam mat su phat trien can
doi giira cac vung, de doa chu quyen toan
ven lanh tho ciia Lien bang Nga.
<i>Cff c&u kinh te lac hau, nguyen nhien </i>
<i>lieu hod nen kinh te </i>
Nha gia nang lugng tang cao, xuat khau
diu va khi dit ciia Nga dang mang lai nhirng
nguon luc quan trgng cho nen kinh te. Trong
giai doan 10 nam tir 1998 den 2008, gia dau
tang tir han 10 USD/thung len 140
USD/thiing va chi trong 8 nam Tong thong
Putin nam quyen tir nam 2000 den 2008,
nuac Nga da thu tir xuat khau dau mo nhieu
hon 650 ty USD so vai 8 nam thai Tong
thong Boris Ensin. Tuy nhien, ban than
nganh khai thac che bien dau khi van mang
cac dac trung: cong nghe lac hau va thiet bi
tieu hao nhieu nang lugng doi hoi nhung chi
phi cao trong khai thac va bao duong;
khoang each xa giiia nai tieu thu va noi san
xuat doi hoi phai xay dung nhirng he thong
du trir, van chuyen nhien lieu rat dai trong
dieu kien khi hau khac nghiet lam cho chi
phi vao gia thanh cao. Trong cac nganh khai
thac, luyen kim, tinh trang ciing tuong tu. Do
thiet bi cong nghe lac hau nen a Nga, miic
tieu hao nhien lieu cho san xuat thep va
nhom cao hon 20 - 30% so vai My, EU va
Nhat Ban; lugng phe thai tir san xuat thep
tam cao hon 2 lan, nang suat lao dong thap
hon tir 2,5-3 lan; tac dgng tieu cue tai moi
truang cao hon 2 lan. Ca ciu xuit nhap khiu
ciing the hien su lac hau cua nin kinh tl:
xuat khau ehti yeu la nguyen nhien lieu tho,
miic do gia cong thap, hieu qua kem, nhap
khau hang hoa tieu dung la chinh. Viec keo
dai khai thac, xuat khau nguyen nhien lieu
trong dieu kien nhu vay se lam can kiet tai
<b>NGHIEN COU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°7 (118).2010 </b>
<i>Chien luac phdt trien khoa hoc cong nghe ciia LB </i>
<i>Nga den 2010, www. most.ru </i>
<i>^ieu (Juiili eJiiejL Itto'e. </i>
Giai doan phat trien hien nay cua nen
kinh te the giai dugc dac trung bai su gia
tang ciia toan eau hoa. Tham gia vao qua
trinh nay la mot yeu cau cap thiet doi vai
moi nuac, dac biet la vai Lien bang Nga,
dang muon cai thien vi the kinh te va chinh
tri ciia minh. Vai tro quan trgng a day khong
chi la cac con so ve doanh so ngoai thuong
ma con la chat lugng tham gia vao qua trinh
kinh te quoc te, vi the ciia nen kinh te trong
day truyen quoc te tao ra gia tri gia tang.
Hien nay Nga tham gia vao phan cong lao
dong the giai nhu nguon cung cap nguyen
nhien lieu tho, ma truac het la dau lira va khi
dot. Su lien ket ciia nuac Nga vao nen kinh
te the giai hien nay dac trung bai mirc do gia
cong thap ciia nen san xuat, miic do sir dung
lgi the canh tranh trong cac hoat dgng xuat
khau con rat kem, truac tien la trong giao
thong van tai. Doi vai nhiing san pham thuoc
ITnh vuc khoa hge, cong nghe cao, kha nang
hgp tac da quoc gia thap, lam suy giam kha
nang trao doi cong nghe va sir phat trien
nang dgng cua tirng nganh san xuat. Miic do
gia cong kem gay nen sir phu thuoc vao tinh
hinh gia ca quoc te vai cac mat hang xuat
khau chil yeu. Xu huong tang cuong ITnh vuc
dich vu va gia cong che bien trong nhirng
nam gan day chua dan tai nhirng thay doi to
Ion trong co cau kinh te cua Lien bang Nga.
Mac dii da co nhirng tien bg nhung nen kinh
te Nga vin phu thuge rat lan vao xuat khau
nang lugng nhien lieu va duong nhien vao
tinh hinh gia ca quoc te. Day la mot nguyen
nhan quan trgng lam cho do on dinh cua nen
kinh te Nga khong cao, chi can nhirng bien
dong nho tren thi trudng nang lugng ciing cd
the gay nen nhiing tac ddng ldn tdi tang
trudng GDP, tdi ngan sach qudc gia, lam mat
dn dinh kinh te vT md, lam tram trong cac
van de an ninh va dn dinh xa hdi. Tac ddng
nang ne ciia khung hoang tai chinh toan cau
2008 la mdt minh chirng.
Van de phat trien kinh te thi trudng va
mirc do lien ket kinh te qudc te kem hieu qua
cdn the hien rat rd trong qua trinh gia nhap
WTO ciia Lien bang Nga.
Quan diem ciia Nga la tham gia vao
WTO khdng chi de dugc ddi xir binh dang
trong thucmg mai the gidi ma cdn phai dugc
tham gia vao xay dung cac qui tac cua cudc
choi. Nga cho rang, neu cd nhirng van de
thua thiet tren thi trudng toan cau, dilu dd se
tac ddng tdi tdc do tang trucmg cua nen kinh
te va se lam nay sinh nhirng van de xa hdi va
Nga tham gia vao WTO de tranh chinh dilu
nay. Nga ciing coi viec gia nhap WTO la mdt
budc tien quan trgng trong qua trinh cimg cd
cac mdi quan he thi trudng va thu hut diu tu
nudc ngoai, hien dai hoa, nang cao kha nang
canh tranh ciia nen kinh te Nga, giup hoan
thien he thdng luat phap theo hudng gin vdi
thdng le qudc te, dua nudc Nga lien kit chat
che vao he thdng kinh te the gidi.
Tuy nhien, da budc sang nam thii 15 kl
tir khi Nga de don gia nhap GATT nay la
<i>'T)lui tJuiili cliieiL lu'o'c... </i>
nang cao kha nang canh tranh va hieu qua
nen kinh te Nga va can phai ket hgp hai hoa
cac ngi dung:
- Chinh sach xa hdi, xoa bd ddi ngheo,
nang cao miic sdng va phuc lgi xa hdi;
- Chien luge thuc hien phat trien cac
ITnh vuc kinh te then chdt, nang cao chat
lugng ngudn lire con ngudi, miic dp phat
trien khoa hge cdng nghe, cai thien hien
trang eiia co sd ha tang san xuat;
- Day manh eai each hien phap, song
song vdi nang cao kha nang canh tranh cua
cac cdng ty Nga va phat trien doanh nghiep
vira va nhd;
- Phat trien chinh sach khu vuc, hudng
tdi tinh co ddng cua hang hoa va san xuat,
ket hgp su phat trien kha nang canh tranh
theo khu vuc va nha san xuat;
- Dap ling su lien ket hgp ly giiia Nga
va the gidi, dua cac nha san xuat Nga trd
thanh nhiing mat xich bd sung vao chudi gia
tri gia tang cua the gidi;
- Cai td bd may hanh chinh nha nudc,
nang cao sir minh bach va hieu qua ciia cac
td chiic chinh quyen thuc thi quyen lire nha
nudc ddi vdi nhan dan;
- Phat trien ca che ddi tac hgp tac nha
nudc - tu nhan.
Trong Thdng diep Lien bang thang 11
nam 2008, Tdng thdng Medvedev khang
dinh Nga da thuc hien nhiing giai phap linh
hoat nham han che tdi da tac ddng tieu cue
ciia khiing hoang tai chinh tdi he thdng tai
ehinh ciing nhu nen kinh te Nga. Tdng thdng
cho rang "khung hoang kinh te - khdng nen
ao tudng cdn lau mdi ket thuc". Lien bang
Nga se hudng tdi "thiet lap mdt he thdng tai
chinh hien dai ed kha nang chdng lai bat cii
thach thirc ben ngoai nao va cd the dam bao
viec giai quyet dn dinh cac nlriem vu" cua
minh. Nga se thanh lap cac doanh nghiep
mdi, ap dung cdng nghe tien tien, dua tren
dudng ldi 5 chii I - the che, dau tu, ha tang,
ddi mdi va tri thirc (Institutes, Investisia,
Infrastruetura, Inovatsia va Intellekt) de cai
thien kha nang canh tranh ciia nen kinh te
Nga, chiem ITnh nhirng khoang trdng trong
nen kinh te the gidi^
Dau thang 6/2009, Chinh phii da dua ra
gdi giai phap chdng khiing hoang gdm cac
ndi dung uu tien bao gdm ca cac muc tieu
ngan han va dai han:
- Hd trg ddi sdng nhan dan, cai thien thu
nhap va viec lam trong dieu kien khiing
hoang;
- Ket hgp giiia nha nudc va doanh
nghiep, hd trg cac doanh nghiep hoat ddng
hieu qua, nang cao nang suat lao ddng, tao
dieu kien phat trien doanh nghiep vira va nhd
trong giai doan hau khiing hoang;
<b>10 NGHIEN COU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°7 {n8).2010 </b>
<i>* Nguyen An Ha, Lien bang Nga vai khiing hodng </i>
<i>kinh te the giai, Tap chi Nhung van de Kinh te va </i>
<i>^lAu elujili (Jlien lu'o'e. </i>
cua cac doanh nghiep nha nude tiep tuc dugc
dieu chinh giam di khdng chi ve sd lugng ma
ca ty le cd phan eiia Nha nudc trong cac
doanh nghiep nay. Theo dd, giam sd doanh
nghiep chien luge ciia Nha nudc xudng nam
lan, tir 208 cdn 41, ciia cac chu the tir 230
cdn 159. Danh muc doanh nghiep chien luge
hien nay chi bao gdm nhiing doanh nghiep
het sire uu tien ddi vdi nha nudc thudc td
hgp cdng nghiep qudc phdng, xay dung ha
tang va cac cdng ty nguyen nhien lieu cd tinh
he thdng. Theo Bd trudng Phat trien kinh te.
trong nam 2010, sd tien thu dugc tir viec tu
nhan hda se khoang 72 ty rup, vugt xa so vdi
ke hoach trudc day la 18 ty riip.
(
egicheskiejredprivatia/)
Tang trudng cua nen kinh te Nga tdi day
van tiep tuc phu thudc vao tinh hinh thi
trudng nguyen nhien lieu tren the gidi, vao
kich cau dau tu va tieu diing trong nudc. Du
bao tang trudng nam 2010 la 3,1% GDP,
2011-2012 tir 2,6-3,4%, cdn nam 2013 la
3,1-4,2%.
<i>Bdng: Bien dong cua cau trong nuoc va quoc te (% so vai ndm truac) </i>
N h a p khau
San xuat trong nudc
Xuat khau
N h a p khau
San xuat trong nudc
<b>2008 </b>
15,2
39,7
60,3
<b>2009 </b>
<b>-7,9 </b>
-14,1
-30,4
<b>-8,9 </b>
<b>-4,8 </b>
51,9
48,1
<b>2010 </b>
18,8
60,5
39,5
<b>Du' bao </b>
<b>2011 </b>
11,7
43,8
56,2
<b>2012 </b>
36,6
63,4
<b>2013 </b>
30,0
*) Theo gia ca cua nam trudc.
ngudi, coi con ngudi vira la muc tieu vira la
ddng luc cua phat trien. Nhieu chuong trinh
nham nang cao ddi sdng eiia nhan dan, cai
thien ve nha d, giao due, y te cho ngudi dan
vdi nhiing muc tieu het siic cu the dang dugc
thuc hien.
Nhiing van de ma nudc Nga dang phai
ddi mat nhu phan tich trong bai viet nay
Cling la nhiing thach thiic ldn ma Viet Nam
dang phai vugt qua trong qua trinh phat trien
nen kinh te dinh hudng xa hdi chu nghia, hdi
nhap hieu qua vdi khu vuc va the gidi, tien
hanh sir nghiep cdng nghiep hda, hien dai
hda, thuc hien muc tieu dan giau, nudc
manh, xa hdi dan chu, cdng bang va van
minh. Chung ta cung dang phai giai quyet
hang loat van de ve sir khdng hieu qua ciia
cac tdng cdng ty, doanh nghiep nha nudc, sir
yeu kem ciia he thdng ngan hang tai chinh,
bat cap ciia chinh sach thue, ty gia...Hdi nhap
kinh tl qudc te hieu qua thap, chu yeu la xuat
khau nguyen nhien lieu, luong thuc; Thu hut
dau tu nudc ngoai FDI chu yeu trong ITnh
vuc gia cdng, che bien, tan pha mdi trudng,
khdng dua lai hieu img lan tda ve cdng nghe,
lam cang thang can can xuat nhap khau, hieu
qua dat dugc trong chudi gia tri gia tang toan
cau rat thap. Ngudn nhan lire mac dii cd co
cau vang ve do tudi nhung lai rat thap ve
trinh do chuyen mdn va tay nghe; them vao
dd la mot he thong giao due dao tao rat nhieu
bit cap, "lim thiy, it thg", chit lugng thap
khdng dap ung dugc yeu cau cho phat trien
kinh tl thi trudng hien dai; Nen kinh te Viet
Nam dang diing trudc nguy ca phat trien
khdng ben viing, phat trien theo chieu rdng,
nang suat thap, chi sd ICOR d mirc bao ddng
8% va dang cd kha nang rai vao bay nhan
cdng gia re, bay thu nhap thap va trung binh.
Rd rang, vai trd cua Nha nudc va thi
trudng d "mirc do can thiet" nham phat huy
dugc nhirng uu the ciing nhu khac phuc dugc
nhirng "that bai" cua ca nha nudc va thi
trudng de xay dung mdt thi trudng hien dai
la thach thirc ldn nhat cho moi nen kinh te,
ke ca cac nen kinh te phat trien.
Nhirng bai hoc tir kinh nghiem cua Lien
bang Nga va thuc tien cua Viet Nam cho
thay md hinh thi trudng hdn hgp, dieu chinh
tir quan he Nha nudc va thi trudng trong dieu
kien dn dinh he thdng ehinh tri la phu hgp
hon ddi vdi cac nen kinh te chuyen ddi, nai
ma chinh Nha nudc phai chu ddng dan dat
cudc chai, chu ddng dieu tiet chinh minh.
Nha nudc can phai ddng vai trd lanh dao
trong viec td chiic va dinh hudng nhirng ca
sd cho viec phan bd cac ngudn lire bdi thi
<i>trudng, dd la: Thic nhdt, thiet lap he thdng </i>
<i>phap luat; Thic hai, tao nen nhiing chinh sach </i>
<i>dn dinh ve kinh te vT md; Thic ba, thuc day </i>
hieu qua kinh te thdng qua tac ddng tdi viec
<i>phan bd ngudn lire; va Thic tu, dua ra nhiing </i>
CO che phii hgp ve phan bd thu nhap. Nha
nudc nen tranh can thiep tdi thi trudng va
doanh nghiep, nhung khdng bao gid dugc la
la trach nhiem cung cap hang hoa cdng va