Vào phủ chúa Trịnh (Trích Thượng kinh kí sự) | Lớp 11, Ngữ văn - Ôn Luyện

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (17.38 MB, 21 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngữ văn 10

(Trích Thượng kinh ký sự)

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

• Năm 1533, một võ quan triều Nguyễn là Nguyễn Kim chạy vào
Thanh Hoá, lập một người thuộc dòng dõi nhà Lê lên làm vua
lấy danh n ghĩa “ Phù Lê diệt Mạc”.

• Năm 1545, Nguyễn Kim chết, con rể là Trịnh Kiểm được cử
lên thay nắm toàn bộ binh quyền, con thứ của Nguyễn Kim là
Nguyễn Hoàng được cử vào trấn thủ Thuận Hố, Quảng Nam.
• Đầu thế kỷ XVII, cuộc chiến tranh giữa hai thế lực Trịnh

Nguyễn bùng nổ. Sau gần nửa thế kỷ chiến tranh, hai bên lấy
sông Gianh ( Quảng Bình) làm ranh giới. Ngồi Bắc, Trịnh

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

HẢI THƯỢNG 
LÃN ÔNG

Lê Hữu Trác

(

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I/ TÌM HIỂU CHUNG
1.Tiểu dẫn
Hãy nêu
những nét
chính về
tác giả
Lê Hữu
Trác?

Lê Hữu Trác( 1724-1791)

Quê: Liêu Xá, Đường Hào, phủ Thượng Hồng, trấn hải 
Dương.

Hiệu: Hải Thượng Lãn Ơng( ơng già lười ở đất Thượng 
Hồng).

Gia đình có truyền thống khoa bảng.

Ơng vừa là một danh y, vừa là một nhà văn tài hoa.
Tác phẩm chính: Hải Thượng y tơng tâm lĩnh gồm 66 
quyển. Quyển cuối là Thượng Kinh ký sự.

Chữ Lãn

trong tên hiệu 
của Lê Hữu 
Trác có ý 
nghĩa gì?

Lãn: Lười

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5></div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

-Ký: Là thể loại văn xuôi tự sự, dùng để ghi chép những sự 
việc có thật và bộc lộ những khuynh hướng tư tưởng, những 
cảm xúc của người viết.

-Ký của Việt Nam thực sự ra đời vào thế kỷ XVIII.

-Thượng kinh ký sự đánh dấu sự phát triển mới của thể ký

Việt Nam thời Trung đại. Tác phẩm có sự kết hợp nhiều bút 
pháp nghệ thuật: du ký, nhật ký, hồi ký, ký phong cảnh, ký 
ghi người, ghi việc...

-Trong Thượng kinh ký sự, hình tượng nhân vật tác giả hiện 
lên rất rõ ràng, sinh động.

Em đã biết những gì về thể ký , ký Trung 
đại Việt Nam và vị trí của Thượng kinh 
ký sự trong thể loại này?

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Tác phẩm mở đầu bằng cảnh sống thanh nhàn ở 
Hương Sơn của Lê Hữu Trác. Bỗng có lệnh triệu 
vào kinh chữa bệnh cho Thế tử Cán, Lê Hữu Trác 
phải lên đường.

Tác phẩm ghi lại những điều mắt thấy tai nghe của 
Lê Hữu Trác từ khi nhận được lệnh vào kinh chữa 
bệnh cho Thế tử Cán ( ngày 12 tháng giêng năm 
Nhâm Dần 1782 cho đến lúc xong việc về tới nhà ở 
Hương Sơn ngày 2 tháng 11, tổng cộng 9 tháng 20 
ngày).

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

II/ ĐỌC – HIỂU

1. Vị trí đoạn trích:

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

2. Bức tranh hiện thực:
a. Quang cảnh phủ Chúa

Quang cảnh 
phủ chúa Trịnh 
được miêu tả 
như thế nào?

- Đó là một nơi thâm nghiêm, vô cùng xa
hoa, tráng lệ.

-Màu sắc chủ đạo: đỏ, vàng rực rỡ

-Khơng khí: ngào ngạt mùi hương nhưng tù
đọng, ngột ngạt.

-=> Quang cảnh vương giả nhưng khơng
trong lành.

Em có nhận 
xét gì về 
cách viết

của tác giả? Miêu tả một cách chi tiết, cụ thể,

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

b. Cuộc sống, cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa

Các từ Thánh chỉ, 
Thánh thượng, 
Thánh thể trong 
đoạn trích chỉ 
ai? dụng ý của 
tác giả?

-Thánh : dùng để chỉ nhà vua
- Trong đoạn trích: các từ trên
dùng để chỉ nhà chúa.

=> Sự lộng quyền của chúa Trịnh

Cuộc sống trong phủ
chúa được miêu tả
như thế nào?

-Là nơi quyền uy tối thượng, nhiều
phép tắc, luật lệ.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11></div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Quang cảnh và cuộc sống
đó cho thấy uy thế

nghiêng trời, lấn lướt cả
cung vua của phủ chúa
Trịnh.

Từ quang cảnh và
cuộc sống nơi phủ
chúa Trịnh, em thấy
được điều gì?

“... Vào dịp Tết Trung thu, chúa phát gấm làm hàng trăm, hàng
ngàn cái đèn lồng tinh xảo tuyệt vời, mỗi cái giá đến mấy chục
lạng...”

( Thượng kinh ký sự)

“... Trong phủ chúa có đến bốn, năm trăm hoạn quan, ngạo
mạn, hách dịch...; cả nước căm ghét, ghê tởm chúng...”

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

3. Thái độ và nhân cách của Lê Hữu Trác
khi vào phủ chúa Trịnh

Thái độ: - Khơng đồng tình với cảnh sống xa hoa
nhưng ốm yếu và thiếu sinh khí nơi phủ chúa .

- Dửng dưng, thờ ơ với những quyến rũ của
danh lợi ở phủ chúa.

Cuộc đấu tranh nội tâm của tác giả khi bắt mạch
kê đơn cho Thế tử Cán.

Cách miêu tả
của tác giả
cho thấy thái
độ của ông về
cuộc sống nơi
phủ chúa như
thế nào?

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Từ việc phân
tích đoạn trích,
hãy nhận xét về
con người Lê
Hữu Trác?

- Một thầy thuốc có kiến thức y học

uyên thâm, dày giặn kinh nghiệm chữa
bệnh, một thầy thuốc có y đức cao đẹp.

-Một con người khinh thường danh lợi,
hiểu thấu lẽ đời nên chỉ muốn sống cuộc
sống thanh đạm, trong sạch.

- Một cây bút ký sự tài hoa, sắc sảo.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

4. Nghệ thuật viết ký của Lê Hữu Trác

Hãy khái quát lại những nét nổi bật về
nghệ thuật viết ký của Lê Hữu Trác?

- Sự quan sát tỉ mỉ, nhạy bén, ghi chép trung thực, miêu tả sinh
động.

- Lựa chọn các chi tiết đặc sắc làm nổi bật cái thần của sự việc.

- Nhân vật tác giả bộc lộ rõ, sinh động dấu ấn cá nhân. Sự đan xen
các suy nghĩ, tâm trạng tạo ra màu sắc trữ tình và khuynh hướng tư
tưởng rõ nét cho tác phẩm.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

1. Nội dung: Đoạn trích đã dựng lên một bức tranh sinh
động, chân thực về cuộc sống xa hoa, quyền quý
ở phủ chúa Trịnh đồng thời bộc lộ rõ nét thái độ,
tâm trạng, nhân cách Lê Hữu Trác

2. Nghệ thuật:

Tác phẩm bám chặt vào người thật, việc thật nên
có giá trị như những tư liệu lịch sử quý giá, có ý
nghĩa và tác dụng rất lớn đối với sự sáng tạo nghệ
thuật về sau.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Hãy so sánh đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh với một
tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) ký của văn học Trung
đại Việt Nam mà em đã học và nêu nhận xét về nét
đặc sắc của đoạn trích này?

IV/ LUYỆN TẬP

Hãy dựng lại hình tượng nhân vật Lê Hữu

Trác qua đoạn trích “ Vào phủ chúa Trịnh”

?

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18></div>
(19)<div class='page_container' data-page=19></div>
(20)<div class='page_container' data-page=20></div>
(21)<div class='page_container' data-page=21></div>