BÀI TÁN SẮC VÀ GIAO THOA ÁNH SÁNG

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG </b>

 <i><b>Sự tán sắc ánh sáng: là sự phân tách một chùm ánh sáng </b></i>
phức tạp thành các chùm sáng đơn sắc.

+ Chùm sáng trắng qua lăng kính bị lệch về phía
đáy lăng kính đồng thời bị tách ra thành dải màu từ đỏ
đến tím

+ Chùm sáng màu đỏ lệch ít nhất, chùm sáng
màu tím lệch nhiều nhất

+ 7 màu quan sát được: đỏ, da cam, vàng, lục, làm, chàm, tím.

 <i><b>Nguyên nhân của hiện tượng tán sắc là: Chiết suất của thuỷ tinh (môi trường trong suốt) đối với </b></i>
các ánh sáng đơn sắc có màu khác nhau thì khác nhau.

+ Chiết suất tăng dần từ màu đỏ đến màu tím: nđ <nC < ...< nT

+ Góc lệch của tia sáng khúc xạ qua lăng kính tăng theo chiết suất [D= A(n – 1)]  Các tia ló
ra lăng kính theo các phương khác nhau.

 <i><b>Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có một màu nhất định </b></i>
<b>và không bị tán sắc khi truyền qua lăng kính. </b>

 <i><b>Ánh sáng trắng là hỗn hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc </b></i>
có màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.

 <i><b>Ứng dụng: Giải thích các hiện tượng như: cầu vồng bảy sắc. Ứng dụng trong máy quang phổ lăng </b></i>
kính...

-- o --

<b>HIỆN TƯỢNG NHIỄU XẠ ÁNH SÁNG </b>

 <i><b>Sự nhiểu xạ ánh sáng: Là hiện tượng ánh sáng không </b></i>
truyền theo đường thẳng, quan sát được khi ánh sáng truyền
qua lỗ nhỏ, hoặc gần mép vật cản.

 <i><b>Giải thích: Dựa trên tính chất sóng của ánh sáng. </b></i>

 <i><b>Mỗi ánh sáng đơn sắc coi như một sóng có có tần số và </b></i>
bước sóng xác định.

+ <b>Trong chân không: </b> ₀ c

f

  với c 3.108 m/s.

+ <b>Trong mơi trường trong suốt có chiết suất n (n > 1) n= </b>c

v

0

n 0

n


   

Mặt Trời

G F P

F’

Đỏ

Tím

P’
M M’

Vàng

V
Mặt Trời

G
F

A

B P C
M

F’

Đỏ
Da cam
Vàng
Lục
Lam
Chàm
Tím

S O

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>HIỆN TƯỢNG GIAO THOA ÁNH SÁNG </b>
<b>1) Thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng </b>

 Hai sóng kết hợp phát từ F1, F2 gặp nhau trên M đã giao thoa

với nhau:

+ Hai sóng gặp nhau tăng cường lẫn nhau  vân sáng.

+ Hai sóng gặp nhau triệt tiêu lẫn nhau  vân tối.

 Điều kiện xảy ra hiện tượng giao thoa ánh sáng là hai chùm
ánh sáng giao nhau phải là hai chùm ánh sáng kết hợp.

 Hiện tượng giao thoa ánh sáng là một bằng chứng khẳng định
ánh sáng có tính chất sóng

<b>2) Vị trí vân sáng </b>
 Gọi :

+ a = F1F2: khoảng cách giữa hai nguồn kết hợp.

+ D = IO: khoảng cách từ hai nguồn tới màn M.
+ x = OA: khoảng cách từ O đến A.

 Hiệu đường đi :  <i>d</i>₂ <i>d</i>₁ <i>ax</i>
<i>D</i>

 Vị trí các vân sáng: d2 – d1 = k <i>k</i> 

<i>D</i>

<i>x</i> <i>k</i>

<i>a</i>


với k = 0,  1, 2, …; k: bậc giao thoa.

+ k= 0 x= 0 ( với  ) vân sáng trung tâm.

+ k= ± 1 x= ± D/a vân sáng bậc 1.

 Vị trí các vân tối: d2 – d1 = (k + ½ ) _'  ( 1)

2

<i>k</i>

<i>D</i>

<i>x</i> <i>k</i>

<i>a</i> với k = 0,  1, 2, …

+ k= 0 vân tối số 1, k= 1 vân tối số 2
<b>3) Khoảng vân </b>

<i><b>1) Định nghĩa: Khoảng vân i là khoảng cách giữa 2 vân sáng, hoặc 2 vân tối liên tiếp. </b></i>
<b>2) Cơng thức tính khoảng vân: </b> <i>i</i>  <i>D</i>

<i>a</i>



+ <b>Vị trí vân sáng: </b> xS<b>= ki </b>

+ Vị trí vân tối: xT<b>= (k + 1/2 ) i </b>

<b>4) Bước sóng ánh sáng và màu sắc </b>

 Mỗi bức xạ đơn sắc ứng với một bước sóng (trong chân khơng) xác định.

 Các ánh sáng đơn sắc nhìn thấy có bước sóng trong khoảng từ 380nm (ứng với màu tím) đến
760nm (ứng với màu đỏ)

 Ánh sáng trắng của Mặt Trời là hỗn hợp của vô số ánh sáng đơn sắc có bước sóng biến thiên liên
tục từ 0 đến .

 Giao thoa với ánh sáng trắng:

+ Vân sáng trung tâm có màu trắng, vân sáng 2 bên là dải màu liên tục: Tím trong, đỏ ngoài.

+ Bề rộng vân bậc k: x_k kD( _D _T)

a

    

+ Giải thích: Xuất hiện các vân có màu trong váng dầu, màng xà phòng...
Vân sáng

Vân tối

A

B
O

M
F1

F2
H

x

D
d1

d2
I

a

A

B
O

L
M
F1

F2
F

</div>

<!--links-->