Tiet 10 photpho

Bài 14 : Photpho
Bạn đã biết bao
nhiêu về nguyên
tố photpho ?


Hải sản là
nguồn
photpho dồi
dào .


Nguồn
cung
cấp
photpho
khác .


Rau , củ
, lương
khô _
cung
cấp
nhiều
photpho.
.


Nội dung bài học :
I/ Tính chất vật lí :

II/ Tính chất hóa học :
1. Tính oxi hóa.
2. Tính khử.
III/ Ứng dụng :
IV/ Trạng thái tự nhiên . Điều chế:




Ngun tố photpho :
• Kí hiệu hóa học : P .
• Ngun tử khối : 30,97.
• Vị trí phân tử : Ở ơ số 15 , nhóm VA ,
chu kì 3.
• Cơng thức phân tử : P2


Lịch sử tìm ra nguyên tố
photpho:
Do một giả kim thuật tìm ra tên là
Henning Brand phát hiện năm 1669 thơng
qua việc điều chế nước tiểu . Ông cho bay
hơi nước tiểu vào thu được một chất
khoàng màu trắng , phát sáng trong bóng
đêm .


Henning
Brand _ nhà
giả kim thuật

(1630 – 1770)
sinh ở Đức .


I / Tính chất vật lí :
Đơn chất photpho tồn tại ở một số dạng thù hình
phổ biến là photpho trắng và photpho đỏ .
Một số khác như Photpho đen , Photpho vàng
…
Cấu trúc phân tử
photpho vàng


1- Photpho trắng :
-Là chất rắn trong suốt màu trắng hay vàng
nhạt , trông giống như sáp .
-Photpho trắng mền , dễ cháy ( t0 = 44,10 c) .
-Phopho trắng không tan trong nước , tan nhiều
trong dung môi hữu cơ . Rất độc , gây bỏng
nặng khi rơi vào da .
-Phát quan màu lục nhạt trong bóng tối . Khi
đun đến 250 0 c khơng có khơng khí , photpho
trắng chuyển thành photpho đỏ .


Photpho
trắng .


-Photpho trắng có

cấu trúc mạng tinh
thể phân tử .
-Các nút mạng là
các phân tử hình
tứ diện P . Các
phân tử này có lực
4
tương tác yếu .
Mơ hình photpho trắng .


Tại nạn cháy xe do vận
chuyển photpho trắng .
Photpho trắng phát quan
trong bóng tối .


2- Photpho đỏ :
-Photpho đỏ là chất bột màu đỏ , có cấu trúc
polime nên khó nóng chảy , khó bay hơi hơn
photpho trắng .
- Photpho đỏ không tan trong dung môi và
nước , dễ hút ẩm , không phát quan trong bóng
tối và bền trong khơng khí , chỉ bốc cháy ở
nhiệt độ 250 0 C.
- Khi đun nóng khơng có khơng khí photpho
đỏ chuyển thành hơi , khi làm lạnh thì chuyển
thành photpho trắng .
- Photpho đỏ ít độc , được sử dụng trong
phịng thí nghiệm .

Photpho đỏ .


Cấu trúc polime của photpho đỏ .


II/ Tính chất hóa học :
-Ở điều kiện thường photpho hoạt động hóa
học mạnh hơn nito .
- Photpho trắng hoạt động hơn photpho đỏ .

-3

P
Tính oxh

0

P

+3

P
Tính khử

+5

P

1/ Tính oxi hóa .
Photpho thể hiện tính oxi hóa khi tác dụng
với một số kim loại .
PTPU:
0

P

+

0

P

+

t

Ca
Na

0

-3
Ca 3 P2

(Canxi photphua)
t

0

-3

Na 3 P
(Natri photphua)

Lưu ý : các photphua kim loại rất độc .


Hiện tượng
ma trơi .

Zn 3 P2 +
PH2

+

H2 O
O2

Zn(OH) 2

+

PH3

Photphin

P2O 5

+

H2 O


Giải tích về hiện tượng ma trơi :

- Ma trơi thật chất là một phản ứng hóa học .
Chất photpho có trong protein _ cơ thể người .
Khi cơ thể người bị phân hủy _ protien trong cơ
thể người bị phân hủy tạo ra photphin ( dạng
khí ) khi thốt ra từ lòng đất , chúng tác dụng
với oxi trong khơng khí , tạo ra những ngọn lửa
lập lịe _ ma trơi .
- Photphin rất độc có thể gây chết khi hít phải .
- Photphin thường có trong các nghĩa địa , nhiều
nhất vào buổi chiều tối .


2/ Tính khử
Khi tác dụng với các phi kim mạnh như oxi ,
halogen ,… photpho thể hiện tính khử .
a)Tác dụng với oxi
Thiếu oxi :
t0

0

P+

O2

P2O3

Dư oxi :
0

P+

O2

+3

to

Điphotpho
trioxit
+3

P2O5
Điphotpho
pentaoxit



b) Tác dụng với clo
Thiếu clo :
0

P

+

Cl 2

+3

PCl 3

Dư clo :
0

P

+

Cl2

+5

PCl 5