Lich su 6 hk2 chu de thoi bac thuoc va dau tranh gianh doc lap

Giáo án Lịch sử 6

Ngày soạn: 31/3/2020
Ngày dạy: / /2020
Tuần 20; Tiết 20

CHƯƠNG III
THỜI BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP
Chủ đề
THỜI BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP
TIẾT 19,20,21,22,23,24,25- Bài 17,18,19,20,21,22,23
I.MỤC TIÊU:

1. Kiến thức:
- Sau thất bại của An Dương Vương, đất nước ta bị phong kiến phương Bắc
thống trị, sử cũ gọi là thời Bắc thuộc, ách thống trị tàn bạo của các thế lực phong kiến
phương Bắc đối với nước ta
- Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Bí, Triệu Quang Phục được tồn
thể nhân dân ủng hộ nên đã nhanh chóng thành cơng.
2.Tư tưởng:
- Giáo dục ý chí căm thù qn xâm lược, bước đầu xây dựng ý thức tự hào, tự tơn
dân tộc
- Lịng biết ơn Hai Bà Trưng và tự hào về truyền thống phụ nữ Việt Nam.
3Kỹ năng:
- Biết tìm ngun nhân và mục đích của một sự kiện lịch sử.
- Bước đấu biết sử dụng kỹ năng cơ bản để vẽ và đọc bản đồ lịch sử.
II CHUẨN BỊ:
-GV: + Bản đồ treo tường cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
+ Tranh ảnh về cuộc khởi nghĩa.
III.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1.Ôn định lớp: 1p

2.Kiểm tra bài cũ: 4p
- Xã hội nguyên thuỷ Việt Nam trải qua những giai đoạn nào ?
- Những điều kiện dẫn tới sự ra đời của nhà nước Văn Lang và nhà nước âu Lạc ?
- Những cơng trình văn hố tiêu biểu của thời Văn Lang – âu Lạc ?
3.Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1: 16p

Kiến thức cơ bản
1.Nước Âu Lạc từ thế kỉ II TCN
đến thế kỉ I có gì đổi thay?

?Tình hình nước ta từ sau thất bại của An
Dương Vương năm 179 TCN?
-Triệu Đà sáp nhập âu Lạc vào Nam
-1-


Giáo án Lịch sử 6

Triệu Đà sáp nhập âu Lạc vào Nam Việt, chia Việt và chia thành 2 quận: Giao Chỉ
thành hai quận là Giao Chỉ và Cửu Chân.
và Cửu Chân.
?Đến năm 111 TrCN tình hình âu Lạc như thế
nào?
Nhà Hán đô hộ
?Nhà Hán đã tổ chức việc cai trị Âu Lạc như
thế nào?
Chia Âu Lạc thành 3 quận: Giao Chỉ,
Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6 quận của

Trung Quốc thành Châu Giao
? Nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung
Quốc, lập thành Châu Giao nhằm mục đích gì
?
Nhà Hán muốn chiếm đóng lâu dài và xoá
tên nước ta, biến nước ta thành một bộ phận
của lãnh thổ Trung Quốc.
?Em có nhận xét gì về cách đặt quan lại của
nhà Hán ?
GV: giới thiệu tiểu sử Hai Bà Trưng.Trưng
Trắc và Trưng Nhị là con gái lạc tướng thuộc
dòng dõi Hùng Vương. Chồng là Thi Sách
con trai của lạc tướng chu Diên( vùng ngoại
thành Hà Nội)
? Nguyên nhân nào dẫn tới cuộc khởi nghĩa
Hai Bà Trưng?
-Do chính sách bóc lột tàn bạo của nhà Hán.
-Thi Sách bị Tô Định giết.

-Năm 111 TCN, nhà Hán chiếm âu
Lạc và chia thành 3 quận: Giao Chỉ,
Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6
quận của Trung Quốc thành Châu
Giao.

-Bóc lột nhân dân ta bằng hình thức:
nộp thuế và cống nạp.
-Bắt nhân dân theo phong tục Hán.

2.Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng

bùng nổ.

a.Ngun nhân:
-Do chính sách bóc lột tàn bạo của
nhà nước.
? Cuộc khởi nghĩa nổ ra vào năm nào? ở đâu? -Thi Sách bị Tô Định giết.
Năm 40 tại Hát Môn (Hà Tây)
? Với 4 câu thơ trong SGK, em hãy cho biết
mục tiêu của cuộc khởi nghĩa ?
b.Diễn biến:
Mục tiêu chủ yếu của cuộc khởi nghĩa là -Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng
giành lại độc lập cho dân tộc, sau đó là khơi dựng cờ khởi nghĩa ở Hát Môn (Hà
phục lại sự nghiệp họ Hùng
Tây)
? Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng diễn ra như -Nghĩa quân nhanh chóng làm chủ
thế nào?
Mê Linh, tiến đánh Cổ Loa, Luy
=>Dùng lược đồ k/n để các em theo dõi. Lâu. Tô Định hoảng sợ trốn về
Sau đó yêu cầu hs điền tên các danh tướng
nước.
Hát Môn Mê Linh Cổ Loa Luy Lâu
? Hãy nêu tên một số lực lượng của nhân dân
ta lúc đó tham gia cuộc khởi nghĩa?
-2-


Giáo án Lịch sử 6

Nhân dân các quận: Giao Chỉ, Cửu Chân,
Nhật Nam và cả Hợp Phố

? Việc khắp nơi kéo về Mê Linh đã nói lên
điều gì ?
->Kết quả của cuộc k/n như thế nào?
-Tô Định hốt hoảng…
-Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hồn tồn.

c.Kết quả:
-Tơ Định hốt hoảng hớt tóc, cạo râu
trốn về Nam Hải.
? Nguyên nhân thắng lợi của cuộc khởi nghĩa -Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn
Hai Bà Trưng ?
toàn.
Sự ủng hộ của nhân dân
?Ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa ?
d.Ý nghĩa:
Khôi phục độc lập dân tộc sau hơn hai thế Thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí
kỷ bị đơ hộ.
bất khuất quật cường của dân tộc ta
-Thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất
quật cường của dân tộc ta.
Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại
được độc lập?
Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại * Trưng Trắc được suy tơn làm vua
được độc lập ?
(Trưng Vương), đóng đơ ở Mê Linh.
Lên làm vua lấy hiệu là Trưng Vương,
đóng đô ở Mê Linh.
?Việc Trưng Trắc được suy tôn làm vua đã
nói lên được điều gì?
Chứng tỏ ý thức muốn khẳng định quyền độc

lập và sự đồng lịng nhất trí của các Lạc
tướng  Trao vinh dự và quyền điều khiển
-Những việc làm của chính quyền
đất nước cho người phụ nữ có cơng đầu cùng Trưng Vương:
tồn dân đánh đuổi qn đơ hộ.
+Phong tước cho những người có
cơng, lập lại chính quyền.
+ Trao quyền cai quản cho các Lạc
tướng.
+ Xá thuế cho dân.
+Bãi bỏ các thứ lao dịch nặng nề.
? Tác dụng và ý nghĩa từng việc làm đó ?
Ổn định trật tự xã hội, bồi dưỡng sức dân,
củng cố lực lượng, gìn giữ độc lập.
Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược
-3-


Giáo án Lịch sử 6

Hán (42 – 43) đã diễn ra như thế nào?

Năm 42, quân Nam Hán xâm lược.
Hai Bà Trưng cho quân nghênh
Khi nghe tin quân Hán kéo đến Lãng Bạc, chiến ở Lãng Bạc. Cuộc chiến đấu
Hai Bà Trưng đã kéo quân đến để nghênh diễn ra quyết liệt.
chiến, việc này chứng tỏ điều gì?
-Cho HS đọc SGK giới thiệu về vùng đất
-Thế giặc mạnh, quân ta lui về giữ
Lãng Bạc.

Cổ Loa và Mê Linh.
? Hai Bà Trưng đã hi sinh ra sao?
Lực lượng suy giảm không thể chống nổi
quân giặc, Hai Bà Trưng đã nhảy xuống sông
tự vẫn.
*GV: Theo sử sách ghi lại.
“Cấm khê đến lúc hiểm nghèo.
Chị em thất thế phải liều một phen”
? Vì sao ở khắp nơi trên đất nước ta, nhân dân
đều lập đền thờ Hai Bà Trưng ?
Để tỏ lòng biết ơn Hai Bà Trưng  tỏ rõ ý
chí quyết tâm bảo vệ độc lập.
? Ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
Tiêu biểu cho ý chí quật cường bất khuất của
dân tộc ta, nêu cao gương yêu nước quyết
giành độc lập.
? Quan sát vào sơ đồ, em có nhận xét gì về sự
chuyển biến xã hội ở nước ta?
Thời kỳ Văn Lang – âu Lạc, xã hội bị phân
hoá thành 3 tầng lớp: quý tộc, nông dân công
xã và nô tì.
? Bộ phận giàu có gồm những người nào
trong xã hội? Họ có địa vị như thế nào?
Gồm Vua, Lạc tướng, Bồ chính (Q tộc)
chiếm địa vị thơng trị và bóc lột.
Thấp hèn nhất là tầng lớp nào? Thân phận của
họ?
Là nơ tì, thân phận khổ cực, họ phải hầu hạ,
phụ thuộc chủ.
? Chính quyền đơ hộ đã thực hiện chính

sách văn hố thâm độc như thế nào để cai trị
dân ta?
Mở trường dạy chữ Hán, Nho Giáo, Đạo
giáo, Phật giáo, phong tục, luật lệ Hán…
được truyền vào nước ta.
-4-

-Mã Viện đuổi theo, Hai Bà Trưng
chiến đấu oanh liệt và hi sinh ở Cấm
Khê.
Cuối 3-43

3,Những chuyển biến về xã hội,
văn hoá nước ta ở các thế kỷ I VI
* Xã hội

* Văn hóa
Chính quyền đơ hộ mở trường học
dạy chữ Hán tại các quận.


Giáo án Lịch sử 6

? Những việc làm trên của nhà Hán nhằm
mục đích gì ?
Nhằm ý đồ đồng hố nhân dân ta.
? Vì sao người Việt vẫn giữ được phong tục
tập quán và tiếng nói của tổ tiên
Nhân dân lao động nghèo khổ, khơng có
điều kiện theo học. Tiếng nói đã trở thành bản

sắc riêng của dân tộc Việt có sức sống bất
diệt.
Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa Bà
Triệu ?
Diễn biến ra sao ?

Kết quả như thế nào ?
Hoạt động 2 (19’)
Chính sách cai trị như thế nào ?

Những luật lệ, phong tục Hán của
người Hán vào nước ta.
Nhằm ý đồ đồng hoá nhân dân ta.
4. Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu (năm
248)
* Nguyên nhân:
-Do chính sách thống trị tàn bạo của
nhà Ngô.
-Nhân dân không cam chịu bị áp
bức, bóc lột nặng nề.
* Diễn biến
Năm 248 cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở
Phú Điền (Hậu Lộc – Thanh Hoá).
Cuộc khởi nghĩa lan rộng khắp Giao
Châu.
Bà Triệu hi sinh trên núi Tùng
(Thanh Hố)
5. Nhà Lương siết chặt ách đơ hộ
như thế nào ?
Chia lại đất nước thành các quận

huyện và đặt tên mới.
Phân biệt đối xử rất gay gắt: Người
Việt không được giữ chức vụ quan
trọng. Chỉ có tơn thất nhà Lương và
một số dòng họ lớn.
Đặt ra hàng trăm thứ thuế.
6.Khởi nghĩa Lý Bí – Nước Vạn
Xuân thành lập

GV: Giới thiệu vài nét về tiểu sử Lý Bí.
Cuộc khởi nghĩa Lý Bí có nét đặc sắc gì ?
Mùa xn năm 542, Lý Bí phất cờ
Đồn kết được qn dân đấu tranh vì độc lập khởi nghĩa .
dân
Tháng 4 năm 542 và đầu năm 543,
nhà Lương hai lần kéo quân sang
đàn áp  bị thất bại.
Mùa xuân năm 544, Lý Bí lên ngơi
hồng đế (Lý Nam Đế), Đặt tên
nước là Vạn Xn, đóng đơ ở vùng
cửa sơng Tơ Lịch (Hà Nội).Lập
triều đình với hai ban văn võ.
*. Chống quân Lương xâm lược.
-5-


Giáo án Lịch sử 6

Quân Lương sang xâm lược, Vua Lý Nam Đế
đã chống trả ra sao ?

Lý Nam Đế đem quân chặn đánh địch ở nhiều
nơi, sau đó rút về Tơ Lịch (Hà Nội), Gia Ninh
(Việt Trì-Phú Thọ) và núi rừng Phú Thọ.
Sau khi khôi phục lực lượng, Lý Nam Đế
đem quân ra đóng ở hồ Điển Triệt.
Bị quân Lương đánh úp, ông lui quân về động
Khuất Lão

Tháng 5 năm 545, nhà Lương cử
Trần Bá Tiên và Dương Phiêu chỉ
huy 1 đạo quân lớn tiến vào nước ta.
Giặc mạnh, đánh úp quân ta.
Năm 548, Lý Nam Đế mất.

*Triệu Quang Phục đánh bại
quân Lương như thế nào ?
Giới thiệu sơ lược về tiểu sử Triệu Quang Triệu Quang Phục cho lui quân về
Phục.
Dạ Trạch (Hưng Yên)
Mưu trí đánh giặc của Triệu Quang Phục ra
Ơng dùng chiến thuật du kích để
sao ?
đánh quân Lương.
GV giải thích “chiến thuật du kích”
Cuộc kháng chiến kết thúc thắng
lợi.
Kết quả ra sao ?
* Nước Vạn Xuân độc lập đã kết
thúc như thế nào?
Lên ngôi vua, xưng là Triệu Việt

? Sau khi đánh bại quân Lương, Triệu Quang Vương, tổ chức lại chính quyền.
Phục đã làm gì ?
20 năm sau, Lý Phật Tử cướp ngơi,
Lên ngơi vua, xưng là Triệu Việt Vương, tổ xưng là hậu Lý Nam Đế.
chức lại chính quyền.
Năm 603, quân Tuỳ tấn công Vạn
Xuân, Lý Phật Tử bị bắt.  Đất
?Quân Tuỳ lấy cớ gì để xâm lược nước ta ?
nước ta bị nhà Tuỳ đơ hộ.
?Vì sao Lý Phật Tử thất bại nhanh chóng ?
* Đặt ách cai trị của nhà Tùy lên
Lực lượng cịn yếu, lại cố thủ và khơng được nước ta.
sự ủng hộ của nhân dân.
Tổng kết : Bảng thống kê
Các triều đại phong kiến đã xâm lược nước ta
và các lực lượng quân ta đã đánh trả quân thù.
- Triệu Đà năm 111TCN- Âu Lạc
- Năm 34, nhà Hán.- Hai Bà Trưng
- Thế kỉ III, Nhà Ngô – Bà Triệu
- Năm IV, Nhà Lương _ Lý Bí.
- Năm 603, Nhà Tùy – Lý Phật Tử
Bị quân Tùy đơ hộ.
Chính sách cai trị:
- Nộp hàng trăm thứ thuế nặng nề;
- Đồng hóa dân tộc.
-6-


Giáo án Lịch sử 6

4.Củng cố:
-Đất nước và nhân dân đánh kẻ thù nào và chiến thắng nào ?
-Nguyên nhân, diễn biến và kết quả thắng lợi của dân ta ?
-Ý nghĩa thắng lợi của các cuộc chiến đó ?
5.Dặn dò:
Học bài
Soạn bài 24

-7-