Kế hoạch bài dạy bàn về đọc sách

TIẾT 91-92
VĂN BẢN

BÀN VỀ ĐỌC SÁCH
( Chu Quang Tiềm )
I. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức, kĩ năng: Sau khi học xong bài này, HS:
a. Kiến thức.
- Biết được: Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đọc sách và phương pháp đọc sách.
- Hiểu được: Phương pháp đọc sách cho có hiệu quả.
- Vận dụng được: Thao tác nghị luận vào việc học một văn bản nghị luận.
b. Kĩ năng: Rèn luyện được kĩ năng:
- Biết cách đọc – hiểu một văn bản dịch (khơng sa đà vào phân tích ngơn từ)
- Nhận ra bố cục chặt chẽ, hệ thống luận điểm rõ ràng trong một văn bản nghị luận.
- Rèn luyện thêm cách viết một bài văn nghị luận.
- Rèn cho HS kĩ năng tự học.
2. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh.
a. Các phẩm chất.
- Giáo dục cho học sinh lòng biết ơn, trân trọng yêu quý đối với những giá trị tri thức của
nhân loại và khơi dậy sự ham hiểu biết ...
- Chăm chỉ, có trách nhiệm trong học tập.
b. Các năng lực chung.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: đọc hiểu một văn bản nghị luận.
- Tự chủ và tự học.
- Giao tiếp và hợp tác.
c. Các năng lực chuyên biệt.
- Năng lực ngôn ngữ: giao tiếp tiếng Việt, sử dụng ngơn ngữ: trình bày một vấn đề trước
tập thể, nâng cao khả năng giao tiếp…
- Năng lực thẩm mĩ: thưởng thức, cảm thụ văn học.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên.

- Bài giảng điện tử
2. Học sinh.
- Vở soạn Ngữ văn.
- Trả lời các câu hỏi trong bài.


III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG.
- Thời gian: 2 phút
- Phương pháp và kỹ thuật áp dụng: Nêu vấn đề.
- Năng lực cần phát triển: Tự chủ và tự học
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

CHUẨN KT-KN CẦN
ĐẠT

* Chuyển giao nhiệm vụ * Thực hiện nhiệm vụ học
học tập.
tập
- Chiếu một số hình ảnh về - Trình bày hiểu biết về
ngày hội đọc sách.
hình ảnh.
- Dẫn vào bài học.
Đọc sách vốn là một - Lắng nghe
việc làm hữu ích nhất là đối
với các bạn học sinh. Song
đọc sách như thế nào cho có
hiệu quả? Để giúp các em

hiểu hơn về vấn đề này,
chúng ta sẽ tìm hiểu văn bản
Bàn về đọc sách của học giả
Chu Quang Tiềm B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC.
- Thời gian: 70 phút
- Phương pháp và kỹ thuật áp dụng: Thuyết trình, đọc diễn cảm, thảo luận...
- Năng lực cần phát triển: Tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, ngôn ngữ,
thẩm mĩ.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ

Hoạt động 1: Đọc, chú thích.
* Chuyển giao nhiệm vụ * Thực hiện nhiệm vụ học
học tập.
tập
- Yêu cầu HS đọc và giới - HS đọc (2-3 em )
thiệu về tác giả.
- HS giới thiệu trước lớp.
- HS cả lớp nghe và nhận
xét
- HS cả lớp nghe và tự ghi

CHUẨN KT-KN CẦN
ĐẠT

I . Đọc – chú thích.
1.Đọc.
2.Chú thích.
* Tác giả:

- Chu Quang Tiềm (1897 –
1986 )
- Nhà Mĩ học và lí luận
Văn học nổi tiếng người


* Đánh giá kết quả thực nhớ
Trung Quốc.
hiện nhiệm vụ
* Đánh giá kết quả thực * Văn bản:
hiện nhiệm vụ
- Trích trong Danh nhân
Trung Quốc bàn về niềm
vui, nỗi buồn của việc
đọc sách. Do dịch giả Trần
Đình Sử dịch.
Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản.
* Chuyển giao nhiệm vụ * Thc hin nhim v hc II. Tìm hiểu văn
hc tp bằng hệ thống câu tập
b¶n.
hỏi/ yêu cầu thảo luận - HS lần lợt trình bày
nhúm.
các ý kiến
H. Vn bn c trình bày - HS kh¸c nhËn xÐt,
theo phương thức biểu đạt bỉ sung ý kiÕn
chính nào?
* Lệnh: Xác định những
vấn đề sau:
+ Nội dung cơ bản được bàn
bạc trong bài viết.

+ Bố cục của văn bản gồm
mấy phần?
+ Những luận điểm cơ bản
được trình bày trong bài viết?
Câu văn nêu luận điểm?
- GV thống nhất ý kiến
* Lưu ý: Đây là văn bản
dịch, phần I nêu vấn đề,
phần II, III giải quyết vấn đề,
khơng có phần kết thúc vấn * Báo cáo kết quả và thảo
đề.
luận
THẢO LUẬN NHĨM.
- GV ph¸t phiÕu HT cho - Nhóm trưởng chỉ đạo các
HS (phụ lc).

thnh viờn nờu ý kin, th
- Yêu cầu HS trao ®ỉi kí nhóm ghi chép vào PHT.
trong nhãm trong 5 -7 - Các nhóm trình bày, nhận
phót.
xét và bổ sung kết quả cho 1. TÇm quan träng


-

GV

chốt

kết

quả nhau.

và ý nghĩa của việc

chuẩn.

đọc sách.

* Dựa trên kết quả

- Đọc sách là một con

chuẩn, GV hớng dẫn HS

đờng quan trọng của

phân tích kĩ vấn đề - HS la chn v lý gii s học vấn.
nghị luận, phơng la chn ca mỡnh.
=> Luận cứ phong
pháp lập luận của tác

phú,

giả và rút ra những

luận

chặt

bài học liên hệ với bản

thuyết

phục.

thân.

viết

H. phần I tác giả trình bày
luận điểm theo cách nào?
H: Ban đầu tác giả nhận định
như thế nào về việc đọc
sách? Em hiểu gì về nhận
định đó?
=> Đọc sách là con đường
quan trọng của học vấn...
H: Nhận xét của em về hệ
thống luận cứ và cách lập
luận của tác giả?
H: Tại sao ơng nói rằng “
Đọc sách là muốn trả món
nợ đối với thành quả nhân
loại trong quá khứ...thế giới
mới”?
H. Tác dụng của việc đọc
sách?
=> Đọc sách là tiếp thu tinh
hoa nhân loại, làm như thế

ccó nghĩa là ta đã không phụ
công bao thế hệ đi trước.
Đọc sách là để chuẩn bị tri
thức, đi phát hiện thế giới
mới, đi tiếp con đường mà

cn.
- HS nªu ý kiÕn.
- NhËn xÐt, bỉ sung
và thống nhất ý kiến
- HS suy nghĩ, trả lời.

- HS nêu suy nghĩ
của cá nhân.

rõ

ràng,

dễ

lập
chẽ,
Cách

hiểu,

lôi

nhân loại đang đi chính là
cách những con người được
hưởng thụ di sản của nhân
loại, của dân tộc, đền đáp ơn
nghĩa người đi trước.
Một vấn đề vốn trừu tượng
dưới ngòi bút của tác giả trở
nên dễ hiểu, hấp dẫn và lôi
cuốn biết bao!
CHUYỂN TIẾT 92
H: Trong phần II, Chu Quang
Tiềm đã chỉ ra việc đọc sách
là rất khó. Tại sao việc đọc
sách lại rất khó?
H. Phương pháp lập luận của
tác giả ở phần II có gì khác
so với phần I?

- HS căn cứ vào kết

H: Em hiu th no v hai
thiên hướng sai lạc thường
gặp mà Chu Quang Tiềm xác
định?
+ sách nhiều khiến người ta
không chuyên sâu...
+ sách nhiều khiến người ta
khó lựa chọn.
H: Nhà văn đã cảnh báo
chúng ta điều gì? Em có

nhận thức như thế nào qua
việc tìm hiểu văn bản ở phần
đầu?
H: Từ luận điểm trên, tác giả
đã nêu ý kiến của mình như
thế nào về việc c sỏch v
chn sỏch?

- HS trình bày suy

quả

thảo

luận

để

phát biểu ý kiÕn.
- HS suy nghÜ, tr¶ lêi.
=> NghƯ tht lËp
ln ph¶n biện, lối
viết so sánh ví von,
giàu hình ảnh nhng
rất thuyết phục.

nghĩ của mình
2.

Thực

trạng

của

việc đọc sách.
- Sách nhiều, đọc
sách không dễ.
- HS suy nghĩ, trình => Nhận thức rõ
ràng về việc đọc
bày theo ý hiểu.
sách.
=> Nghệ thuật lập
luận phản biện, lối
viết so sánh ví von,
giàu hình ảnh nhng
rất thuyết phục.


H: Với các em, loại sách nào
là chuyên sâu, loại sách nào
là thường thức?
H: Tại sao cần đọc kĩ loại
chuyên sâu, không nên coi
nhẹ sách thường thức?
H: Em hiểu thế nào về ý kiến
“ Đọc ít mà đọc kĩ... thấp
kém”, đọc nhiều ... không thể
coi là xấu hổ”?
H: Từ những ý kiến trên cho

em hiểu gì về tác giả?
=> Có kinh nghiệm, từng trải
và có trách nhiệm với đời,..
H: Tại sao lại phải chia sách
để đọc?
H: Em có nhận xét như thế
nào về cách lập luận của tác
giả ở phần này?
=> Lí lẽ chặt chẽ, dẫn chứng
cụ thể, phân tích hợp lí.
H: Từ đó, em nhận thấy bản
thân đã thực sự có phương
pháp đọc sách hiệu quả
chưa?
H: Em hãy chỉ ra mối quan
hệ giữa các luận điểm trong
bài?
* Đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ tìm hiểu và
trình bày của HS.
Hoạt động 3: Tổng kết.
* Chuyển giao nhiệm vụ
học tập.
H: Vn bn hp dn ngi
c vỡ nhng lớ do gỡ?

3.

Bàn

về

phơng

pháp ®äc s¸ch.
- Lựa chọn sách để đọc.
- Đọc sách phải suy ngẫm.
* Đánh giá kết quả thực - Đọc sách có hệ thống, có
hiện nhiệm vụ tìm hiểu và kế hoạch.
trình bày của các bạn.
- Đọc sách là chuyện học
làm Ngưịi.
=> Đưa ra những lời
khun hợp lí, đúng đắn
cho mọi người.

* Thực hiện nhiệm vụ học III. Tổng kết.
tập
1. Nghệ thuật.
- HS khái quát các giá trị 2. Nội dung.
nghệ thuật và nội dung của


=> Nội dung của lời bàn và văn bản.
cách trình bày thấu lí, đạt
tình, ý kiến nhận xét đưa ra
xác đáng có lí lẽ.
- Cách phân tích cụ thể, bằng
giọng chuyện trị, tâm tình
thân ái để chia sẻ kinh

nghiệm.
- Cách viết ví von so sánh
giàu hình ảnh.
- Bố cục chặt chẽ, hợp lí, các
ý kiến có dẫn dắt tự nhiên.
* Liên hệ phân môn TLV.
H: Em hãy khái quát lại nội
dung và nghệ thuật của văn
bản?
* Đánh giá kết quả thực * Đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ.
hiện nhiệm vụ
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP.
- Thời gian: 6 phút
- Phương pháp và kỹ thuật áp dụng: Thuyết trình...
- Năng lực cần phát triển: Tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, ngôn ngữ,
thẩm mĩ.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

* Chuyển giao nhiệm vụ * Thực hiện nhiệm vụ học
học tập.
tập
* Báo cáo kết quả và thảo
luận
- GV cho học sinh chuẩn bị - HS trình bày miệng.
cá nhân trong 2’ và trình bày - Nhận xét, chữa bài.
- GV chấm điểm cho HS
H. Đọc sách ngữ văn, em

- Nêu ý kiến cá nhân
thấy có ích lợi gì?
* Đánh giá kết quả thực
* Liên hệ phân môn TLV: hiện nhiệm vụ
em học tập được gì trong

CHUẨN KT-KN CẦN
ĐẠT

III. Luyện tập.
* Điều em cảm thấy thấm
thía nhất sau khi tìm hiểu
văn bản?


cách viết văn nghị luận từ tác
giả?
* Đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG.
- Thời gian: 10 phút
- Phương pháp và kỹ thuật áp dụng: Viết sáng tạo...
- Năng lực cần phát triển: Giao tiếp và hợp tác, ngôn ngữ, thẩm mĩ.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

CHUẨN KT- KN CẦN
ĐẠT

* Chuyển giao nhiệm vụ
học tập.
H. Viết đoạn văn suy nghĩ về
tác dụng của việc đọc sách
đối với bản thân.
* Đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ chung.
Chấm điểm cho HS.

* Thực hiện nhiệm vụ học
tập
- Nêu suy nghĩ thông qua
việc viết đoạn văn ngắn.
- Nhận xét, chữa bài cho
bạn.
* Đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ viết doạn
về:
+ Hình thức đoạn văn
+ Nội dung
+ Khả năng diễn đạt, dùng
từ
+ Chữ viết...
E. HOẠT ĐỘNG TÌM TỊI VÀ MỞ RỘNG.
- Thời gian: 2 phút
- Phương pháp và kỹ thuật áp dụng: Động não, sưu tầm...
- Năng lực cần phát triển: Tự chủ và tự học.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

* Chuyển giao nhiệm vụ
học tập: Tìm thêm những bài
viết về nghĩa của việc đọc
sách và phương pháp đọc
sách hiệu quả.

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

* Thực hiện nhiệm vụ học
tập
- Tham khảo ý kiến bạn bè,
thầy cơ.
- Tìm kiếm thơng tin mạng
In-ter-net.
* Hướng dẫn về nhà: TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ

CHUẨN KT-KN CẦN
ĐẠT


+ Đọc văn bản.
+ Tìm hiểu về nhà văn Nguyễn Đình Thi.
+ Trả lời các câu hỏi Đọc – hiểu văn bản.
+ Chú trọng xác định hệ thống Luận điểm, luận cứ và phương pháp lập luận trong bài
viết.