GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI
DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI NHÁNH NHNN VÀ PTNT HÀ
ĐÔNG
3.1 Định hướng và phát triển của chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông trong
thời gian tới
3.1.1 Mục tiêu tổng quát
“NHNo&PTNT phải thực sự trở thành lực lượng chủ đạo và chủ lực trong
vai trò cung cấp tín dụng cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá phát triển nông nghiệp
nông thôn phù hợp với chính sách, mục tiêu của Đảng, Nhà nước, mở rộng hoạt
động một cách vững chắc, an toàn, bền vững về tài chính; áp dụng công nghệ
thông tin hiện đại, cung cấp các dịch vụ tiện ích, thuận lợi, thông thoáng đến mọi
loại hình doanh nghiệp...”
3.1.2 Mục tiêu cụ thể
“Phát triển thương hiệu và văn hoá doanh nghiệp của NHNo&PTNT; từng
bước đưa NHNo&PTNT thành “Lựa chọn số một” đối với khách hàng hộ sản xuất,
DNNVV, trang trại, hợp tác xã tại các địa bàn nông nghiệp, nông thôn và là “Ngân
hàng chấp nhận được” đối với khách hàng lớn, DNNVV, dân cư có thu nhập cao
tại khu vực đô thị, khu công nghiệp”.
Về khách hàng: “Ưu tiên khách hàng DNNVV có đủ điều kiện quan hệ tín
dụng. Phát triển các sản phẩm có khả năng sinh lời, các sản phẩm tiện ích cao;
Phân biệt các sản phẩm cho khách hàng lớn, khách hàng DNNVV, khách hàng cá
nhân. Đẩy mạnh cho thuê tài chính”.
3.1.3 Một số chỉ tiêu cụ thể
Tình hình phát triển kinh tế của thành phố tiếp tục tăng, cơ cấu kinh tế
chuyển dịch tích cực, nhiều khu cụm công nghiệp của tỉnh, thành phố đưa vào hoạt
động tạo thêm nhiều việc làm cho người lao dộng, chính trị - xã hội ổn định cùng
với việc NHNo&PTNT Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản về cơ chế chính sách
tiền tệ - tín dụng đã tạo điều kiện thuận lợi cho chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông
mở rộng hoạt động kinh doanh.
Từ những bài học kinh nghiệm được rút ra kết hợp với những nhiệm vụ do
NHNo&PTNT của tỉnh Hà Tây giao, chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông đã đề ra
một số mục tiêu, nhiệm vụ năm 2008 như sau:
* Mục tiêu chung:
- Tổng nguồn vốn huy động: 190 tỷ, tăng 12 tỷ so với năm 2007.
- Tổng dư nợ cho vay: 230 tỷ, tăng 77 tỷ so với năm 2007.
( trong đó cho vay qua tổ nhóm: 10 tổ với dư nợ là 3 tỷ.)
- Nợ quá hạn: đạt mức nhỏ hơn 3% tổng dư nợ.
- Về tài chính: Phấn đấu có đủ quỹ lương.
- Giữ vững và phát huy hơn nữa các phong trào thi đua, đảm bảo an toàn tài
sản và con người.
Để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đạt mục tiêu kế hoạch đặt ra, Ban lãnh
đạo chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông đã đề ra một số biện pháp cụ thể sau:
Thứ nhất: Trên cơ sở kế hoạch năm giao các phòng giao dịch, đến từng cán
bộ nhận khoán, thường xuyên đôn đốc cán bộ thực hiện, gắn với phân phối tiền
lương, đồng thời phát động phong trào thi đua nhằm thực hiện vượt mức kế hoạch
của ngân hàng tỉnh giao.
Thứ hai: Tiếp tục tổ chức, sắp xếp lại cán bộ, đề nghị bổ sung và kiện toàn
lãnh đạo các phòng giao dịch - phòng chuyên môn nghiệp vụ để đảm bảo cho hoạt
động kinh doanh ổn định và phát triển.
Thứ ba: Công tác huy động vốn cần phải tập trung, tiếp tục làm tốt hơn nữa
công tác tuyên truyền quảng bá các sản phẩm nội, ngoại tệ hiện hành. Đồng thời
tiếp tục duy trì làm việc ca 2, thực hiện luôn đổi mới phong cách giao dịch, tạo mọi
điều kiện để thu hút khách và khuyến khích khách hàng mở tài khoản tiền gửi,
thường xuyên nắm bắt thông tin các khu dân cư có chi trả tiền đền bù đất thu hồi
để chủ động trong hoạt động lưu động.
Thứ tư: Công tác đầu tư tín dụng tiếp tục tập trung, chủ động tiếp cận tìm
kiếm khách hàng, lựa chọn khách hàng có tín nhiệm cao, nâng cao chất lượng thẩm
định, lấy chất lượng thẩm định làm thước đo để đánh giá năng lực trình độ, hiệu
quả đối với cán bộ tín dụng nhằm hạn chế đến mức thấp nhất nợ xấu phát sinh.
Thứ năm: Công tác kế toán, tài chính được hạch toán đúng tiến độ, kịp thời
chính xác, tham mưu cho Ban Giám đốc các giải pháp tăng thu, giảm chi, tăng các
họat động dịch vụ.
Thứ sáu: Duy trì và thực hiện nghiêm túc công tác tự kiểm tra, kiểm soát,
lấy tự kiểm tra là chính, tăng cường nâng cao chất lượng công tác kiểm tra trước,
trong và sau khi vay.
Thứ bảy: Tiến hành tập huấn các cơ chế, nhiệm vụ mới ban hành trong năm
2007, kỹ năng phương pháp thẩm định, trích lập rủi ro, các biện pháp đảm bảo tiền
vay... dến 100% cán bộ tín dụng, nâng cao trình độ nhận thức và áp dụng thực tế để
nâng cao chât lượng năng suất và hiệu quả công tác được giao. Tăng cường sự lãnh
đạo của Đảng, chính quyền đoàn thể, phát động phong trào thi đua hàng quý, sơ
kết khen thưởng kịp thời động viên khuyến khích đơn vị, cá nhân hoàn thành xuất
sắc nhiệm vụ được giao.
* Mục tiêu đầu tư cho DNNVV:
Phát triển DNNVV đang là vấn đề được Đảng và Nhà Nước rất coi trọng, là
một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội
của nước ta. Các DNNVV đang ngày càng có vai trò quan trọng và trở thành động
lực tăng trưởng kinh tế của nền kinh tế. Đặc biệt là Việt Nam bước vào hội nhập từ
một nền kinh tế chưa phát triển. Chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông đã đưa ra
những định hướng hoạt động nhằm mở rộng và nâng cao chất lượng cho vay đối
với các DNNVV trong năm 2008 là:
- Dư nợ cho vay DNNVV: 120.256 triệu đồng
Trong đó:
Dư nợ ngắn hạn là: 94.882 triệu đồng
Dư nợ trung dài hạn là: 25.374 triệu đồng
- Tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ ở mức thấp (dưới 0.5%)
- Đẩy mạnh công tác cho vay đối với các DNNVV, Chi nhánh cần chủ động
tìm kiếm khách hàng, lựa chọn khách hàng tốt để cho vay, dự án kinh doanh có
hiệu quả... Đối với các DNNVV đang vay vốn tại ngân hàng cần kiểm tra, giám sát
việc sử dụng vốn vay và đôn đốc khách hàng trả nợ đúng hạn.
- Giám sát các khoản vay và tìm ra các biện pháp để thu hồi các khoản nợ
khó đòi, nợ xấu, đảm bảo tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ ở mức cho phép.
3.2 Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ
và vừa tại chi nhánh NHNo& PTNT Hà Đông
Hiện nay, các DNNVV được đánh giá là bộ phận năng động, hoạt động có
hiệu quả của nền kinh tế. Mức độ đóng góp của DNNVV vào nền kinh tế ngày
càng lớn. Các DNNVV đang trở thành bộ phận quan trọng đóng góp đáng kể vào
nền kinh tế. Vì thế phát triển DNNVV đang là vấn đề được Đảng và Nhà nước rất
coi trọng, được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát
triển kinh tế-xã hội ở nước ta. Việc phát triển DNNVV góp phần đa dạng hoá các
thành phần kinh tế. Mặt khác, DNNVV cũng góp phần đáng kể vào sự tăng trưởng
GDP của đất nước. DNNVV cũng giúp đẩy nhanh tốc độ phát triển của nền kinh
tế, tạo ra nhiều sản phẩm hàng hoá, dịch vụ cho nền kinh tế. DNNVV còn góp
phần giải quyết công ăn việc làm và ổn định đời sống xã hội cho hàng triệu lao
động. Nhận thức được tầm quan trọng to lớn của các DNNVV, chi nhánh
NHNo&PTNT Hà Đông đã và đang mở rộng và nâng cao chất lượng cho vay đối
với loại đối tượng khách hàng này. Sau đây là một số giải pháp mà chi nhánh cần
thực hiện:
3.2.1 Đảm bảo quy trình tín dụng, đặc biệt là nâng cao chất lượng công tác
thẩm định đối với khách hàng là DNNVV
Thẩm định khách hàng là doanh nghiệp là việc ngân hàng nghiên cứu, phân
tích một cách khách quan mọi mặt của doanh nghiệp như thẩm định năng lực pháp
lý của khách hàng, uy tín của người vay vốn, tình hình tài chính của doanh nghiệp,
tính khả thi của phương án kinh doanh...
Ngân hàng cần nâng cao chất lượng thẩm định khách hàng, thẩm định dự án
của cán bộ tín dụng để tìm kiếm được những doanh nghiệp có tiềm lực phát triển,
lựa chọn những dự án khả thi. Không những cần phân tích tốt chỉ tiêu tài chính mà
còn phải biết phân tích tốt chỉ tiêu phi tài chính. Đặc biệt là về trình độ, năng lực
đạo đức của người quản lý, chủ doanh nghiệp - đây là yếu tố tối quan trọng mang
tính chất quyết định trong việc thành bại của một doanh nghiệp. Việc thẩm định
tập trung vào những vấn đề chủ yếu sau:
- Hồ sơ xin vay vốn phải đầy đủ, hợp lệ, hợp pháp theo quy định, nếu xảy ra
tình trạng tranh chấp tố tụng thì đảm bảo an toàn về pháp lý cho ngân hàng.
- Dự án vay vốn phải đầy đủ các điều kiện cho vay, Ngân hàng áp dụng
nguyên tắc cho vay theo theo thể lệ, chế độ quy định cụ thế với loại cho vay đó.
Đồng thời, dự án phải khả thi để đảm bảo sau khi cho vay ngân hàng sẽ thu hồi
được gốc và lãi đúng hạn. Đây là yếu tố quyết định trực tiếp dẫn đến việc lựa chọn
các dự án để cho vay.
Tuy nhiên, hiện nay chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông vẫn chưa có
phòng công tác thẩm định riêng mà công tác thẩm định vẫn do các cán bộ tín
dụng đảm nhiệm. Đây là hạn chế ảnh hưởng đến chất lượng công tác thẩm định
của Chi nhánh. Cán bộ tín dụng đảm nhận nhiều công việc cùng một lúc từ hướng
dẫn khách hàng lập hồ sơ vay vốn, đi đến cơ sở của doanh nghiệp thẩm định tài sản
đảm bảo, phỏng vấn khách hàng vay vốn và tìm hiểu thông tin, phân tich tình hình
doanh nghiệp...thực trạng này ảnh hưởng lớn đến chất lượng cho vay DNNVV của
chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông. Do vậy trong thời gian tới để nâng cao chất
lượng công tác thẩm định và quản lý thẩm định Chi nhánh cần thành lập phòng
chuyên trách thẩm định riêng. Đồng thời có chiến lược tuyển chọn và đào tạo đội
ngũ cán bộ thẩm định đáp ứng yêu cầu của tình hình thực tế.
3.2.2 Tăng cường biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng
Nâng cao chất lượng tín dụng là biện pháp tốt để hạn chế rủi ro. Ngân hàng
cần đẩy mạnh công tác quản lý rủi ro và quản lý nợ. Trong những năm qua, chi
nhánh NHNo&PTNT Hà Đông đã quan tâm và thực hiện các biện pháp nhằm
phòng ngừa rủi ro. Trong thời gian tới để phát huy hiệu quả của công tác phòng
ngừa và hạn chế rủi ro, Chi nhánh cần thực hiện một số biện pháp sau:
* Chuẩn hoá về cơ chế, chính sách, quy trình thủ tục cho vay.
Chính sách khách hàng dựa trên các mục tiêu chiến lược phải nhất quán, rõ
ràng, thể hiện trong quan điển đầu tư, chính sách lãi suất, phí, phân cấp, phân
quyền bảo đảm tài sản, xử lý rủi ro với từng phân khúc thị trường: Khách hàng lớn,
khách hàng nhỏ và vừa, cá nhân, hộ sản xuất.
Xử lý mối quan hệ phân cấp và tập trung quản lý theo hướng: Ràng buộc
chặt chẽ trong quy trình phân cấp phê duyệt khoản vay, bảo đảm rõ trách nhiệm về
thời gian, xử lý thông tin và trách nhiệm phê duyệt. Mở rộng, tăng cường phân
quyền có điều kiện, thay thế phân quyền hiện tại( chỉ quan tâm tới mức phán quyết
theo chi nhánh, không quan tâm tới hạn mức đối với một khách hàng vay tại nhiều
chi nhánh, nhóm ngành quan hệ...), tiến tới phân quyền cho Trưởng ban tại Trụ sở
chính. Việc phân cấp phải đi kèm với kiểm soát trực tiếp của Trụ sở chính thông
qua hệ thống IPCAS (hệ thống thanh toán nội bộ ngân hàng và kế toán khách
hàng).
* Nâng cao khả năng phòng ngừa và kiểm soát các rủi ro trong hoạt động
kinh doanh của chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông
- Lập quỹ dự phòng rủi ro: Để có thêm nguồn đảm bảo an toàn cho hoạt
động của mình, thì chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông đều trích dự phòng chung
tính theo tổng dư nợ và dự phòng riêng theo quyết định 493. Quỹ này sẽ giúp Chi
nhánh đối phó với những rủi ro xảy ra trong quá trình kinh doanh.
- Chủ động giải quyết các khoản nợ vay có vấn đề: Trong công tác thu hồi
nợ cần chú ý phát hiện các khoản nợ vay có vấn đề để có biện pháp xử lý kịp thời,
giảm thiểu rủi ro xuống mức thấp nhất có thể. Các dấu hiệu nhận biết một khoản
vay có vấn đề:
+ Các dấu hiệu từ môi trường khách quan như: Các thảm hoạ thiên nhiên,
các biến động xấu về môi trường kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, cạnh tranh có
ảnh hưởng xấu tới khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
+ Các dấu hiệu liên quan đến nghĩa vụ trả nợ của khách hàng với ngân hàng
như: khách hàng không trả nợ vay đúng thời hạn; khách hàng gặp khó khăn trong
việc chứng minh mục đích sử dụng vốn vay; khách hàng trì hoãn nộp các báo cáo
tài chính cần thiết; hoặc khách hàng chậm trễ trong việc bố trí cho cán bộ ngân
hàng đến kiểm tra cơ sở sản xuất kinh doanh.
+ Các dấu hiệu rủi ro xuất phát từ khách hàng như: phương thức quản lý của
khách hàng, doanh nghiệp gặp khó khăn trong phát triển sản phẩm mới, doanh
nghiệp kinh doanh thua lỗ, tỷ lệ hoặc các khoản phải thu tăng với tỷ lệ không hợp
lý, khả năng tiền mặt của doanh nghiệp giảm, hoặc doanh nghiệp có dấu hiệu làm
đẹp báo cáo tài chính thông qua việc bổ sung giá trị tài sản vô hình hay thông qua
việc đánh giá lại tài sản hay doanh nghiệp thay đổi phương thức hạch toán.
Đồng thời Chi nhánh có thể xử lý các khoản nợ có vấn đề bằng các biện
pháp sau:
+ Khai thác nợ: là biện pháp mà ngân hàng thực hiện bằng cách chủ động
làm việc với doanh nghiệp để doanh nghiệp trả nợ mà không cần dùng tới các công
cụ pháp lý để ép buộc.
+ Thanh lý nợ: là biện pháp ngân hàng yêu cầu doanh nghiệp vay vốn thực
hiện các điều khoản về xử lý nợ đã thoả thuận trong hợp đồng tín dụng. Khi áp
dụng biện pháp này ngân hàng thường sử dụng các công cụ pháp lý để thu hồi nợ.
- Tăng cường công tác kiểm tra và kiểm soát nội bộ của ngân hàng.
Thực tế hiện nay công tác này đã được chi nhánh NHNo&PTNT Hà Đông triển
khai thực hiện và phát huy hiệu quả tích cực, tuy nhiên Ngân hàng cần chú trọng
hơn nữa vấn đề này vì nó là công cụ để Ngân hàng ngăn chặn rủi ro trong kinh
doanh. Với những hạn chế về nhiều mặt của DNNVV, Ngân hàng càng cần phải
nâng cao khả năng quản lý vốn vay, xác định các dòng tiền vào, ra của doanh
nghiệp để lên phương án cho vay, tiến độ thu nợ phù hợp. Thường xuyên giám sát
chặt chẽ từng lần giải ngân, theo dõi quá trình chu chuyển vốn của doanh nghiệp
để thu nợ đúng hạn và để phát hiện sớm những dấu hiệu rủi ro để có giải pháp ứng
phó kịp thời.
3.2.3 Củng cố và hoàn thiện mạng lưới thu thập xử lý thông tin về các
DNNVV
Thực tế cho thấy phân bổ tín dụng kém hiệu quả một phần do các tổ chức tín
dụng thiếu thông tin về người đi vay. Thế chấp thường được sử dụng làm công cụ
để bảo đảm cho khoản vay. Tuy nhiên việc đòi hỏi thế chấp lại là một cản trở lớn
đối với nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các DNNVV vì họ thường không có tài sản
cố định hoặc không có đủ giấy tờ hợp pháp của tài sản để thế chấp. Thay vì đòi hỏi
thế chấp, một giải pháp khác hiệu quả hơn đang được tổ chức cho vay ở nhiều
nước sử dụng là chỉ phục vụ những khách hàng có khả năng trả nợ thông qua việc