010205 song dung

SÓNG
DỪNG

NGUYỄN THÀNH NAM, PhD
Giảng viên Học viện Kỹ thuật
Quân sự - MTA
Chuyên gia Giáo dục tại HOCMAI
Giáo viên Vật lý trên kênh VTV7
Dạy trực tuyến trên Hocmai.vn
www.facebook.com/littlezerooos


BỘ BÀI GIẢNG SLIDE MƠN VẬT LÍ
LỚP 10 + 11 + 12 + LUYỆN THI THPT QUỐC GIA

DO THẦY NGUYỄN THÀNH NAM BIÊN SOẠN
Mời thầy cô tải bộ Slide quà tặng tại: />
Để nhận BỘ SLIDE HOÀN CHỈNH, mời xem
hướng dẫn tại
/>Hoặc liên hệ qua ZALO với thầy Nam theo số: 0987 141
257

Phiên bản mới của bộ Slide sẽ được cập nhật liên
tục vào nhóm Tài Liệu Vật Lý Thầy Nam


SÓNG DỪNG VỚI VẬT CẢN CỐ ĐỊNH
Phản xạ trên vật cản cố định


SĨNG DỪNG VỚI VẬT CẢN CỐ ĐỊNH

Phương trình sóng phản xạ
uP = Acos(ωt)

uPM

2
�
�
 A cos �t  (l x) �

�
�

uPQ = Acos(ωt - 2πl/λ)
uQpx = -Acos(ωt - 2πl/λ)

uPM

u
P
x

2
�
�
  Acos �t  (l x) �

�
�

Hai sóng KẾT HỢP

Q
O

M(x)
l-x

x


SĨNG DỪNG VỚI VẬT CẢN CỐ ĐỊNH
Sự tạo thành sóng dừng


SĨNG DỪNG VỚI VẬT CẢN CỐ ĐỊNH
Bụng và Nút sóng

Q
O

x
λ/2


xN  n
2

λ/2


x B  (m  1 / 2).
2


SÓNG DỪNG VỚI VẬT CẢN TỰ DO
Phản xạ trên vật cản tự do


SĨNG DỪNG VỚI VẬT CẢN TỰ DO
Phương trình sóng phản xạ
uP = Acos(ωt)

uPM

2
�
�
 A cos �t  (l x) �

�
�

uPQ = Acos(ωt - 2πl/λ)
uQpx = Acos(ωt - 2πl/λ)

uPM

P
x

2
�
�
 A cos �t  (l x) �

�
�

Hai sóng KẾT HỢP

u

Q
O

M(x)
l-x

x


SĨNG DỪNG VỚI VẬT CẢN TỰ DO
Sự tạo thành sóng dừng


SĨNG DỪNG VỚI VẬT CẢN TỰ DO
Bụng và Nút sóng

Q

O

x
λ/2


xB  n
2

λ/2


x N  (m  1 / 2).
2


DAO ĐỘNG CỦA PHẦN TỬ MÔI TRƯỜNG
Đặc điểm dao động

Cùng một bụng → Cùng pha
Hai bụng kề nhau → Ngược pha
Sau mỗi T/2 → Mặt nước phẳng
Đối xứng qua một bụng → Cùng pha, cùng biên độ
Đối xứng qua một nút → Ngược pha, cùng biên độ


DAO ĐỘNG CỦA PHẦN TỬ MƠI TRƯỜNG
Trong một bụng sóng
Ao 3
2 Ao 2

2

u
+Ao

Ao
2

x

O
B

P I Q

N

λ/8

-Ao
λ/12

λ/12

λ/12


DAO ĐỘNG CỦA PHẦN TỬ MÔI TRƯỜNG
Các điểm dao động cùng biên độ cách đều nhau
Có 2 họ điểm:

u

λ/2

+AB

AB 2
2

x

0
- AB
λ/4

λ/4


VÍ DỤ
Dây PQ dài 7,2 m, Q cố định, P dao động ngang với tần số
bằng 3 Hz. Tốc độ sóng là 6 m/s. Sóng khơng phản xạ tại P.
Tìm số Nút và số Bụng sóng trên đoạn PQ.
Q
O

x
λ/2

λ/2

v
  2m
f

0 �k �7,2

� 1�
0 �XB  �
k �
.1 �7,2
� 2�
0,5 �k �6,7

8 Nút

7 Bụng

0 �XN  k.1 �7,2


ĐIỀU KIỆN HÌNH THÀNH SĨNG DỪNG
Điều kiện
Hai đầu buộc chặt:

lk
2
Hai đầu tự do:


lk

2

Một đầu tự do, một đầu
buộc chặt:

l  (k  1 / 2)
2


VÍ DỤ
Trên sợi dây đàn hồi dài 100 cm với hai đầu A và
B cố định đang có sóng dừng tần số 25 Hz.
Khơng kể hai đầu, trên dây có 4 nút sóng. Tính v.


l  5.
2
2l

 0,4 m
5
v  f
v  0,4.25  10 m / s


VÍ DỤ
Trên dây đàn hồi dài 150 cm, một đầu cố định, một đầu
tự do đang có sóng dừng với tần số xác định. Để trên
dây tiếp tục hình thành sóng dừng thì phải thay đổi tần
số kích thích một lượng nhỏ nhất bằng 15 Hz. Tìm v.

� 1 �
l �
k �
.
� 2 �2

� 1 �v
l �
k �
.
� 2 �2f

v f

v
� f   2k  1  .
4l
v
� v  2fmin l
fmin  2.
4l
� v  15.2.1,5  45 m / s


VÍ DỤ
Trên thanh AB đàn hồi với hai đầu cố định đang có
một sóng dừng tần số 40 Hz. Bng đầu B cho tự do
thì để trên thanh vẫn có sóng dừng cần phải rút ngắn
độ dài thanh đi một đoạn nhỏ nhất bằng 15 cm. Tính v.


 15 cm
4

  0,6 m

v  f

λ/4

v  0,6.40  24 m / s


SĨNG ÂM DỪNG
Cột khơng khí


l  (k  1 / 2)
2


lk
2


VÍ DỤ
Một ống hình trụ thẳng đứng chứa nước. Đưa âm thoa lại gần
miệng ống và kích thích phát ra âm với tần số bằng 1200 Hz thì
ống phát ra âm thanh to nhất. Nâng mực nước lên cao dần thì

thấy âm thanh ống phát ra nhỏ dần đến cực tiểu, rồi lại to dần
lên đến mức cực đại, khi đó mực nước dâng cao thêm 15 cm
so với lúc trước. Tính tốc độ truyền âm trong khơng khí.


 15 cm �   30 cm
2

λ/2

v

� v  f
f
v  0,3.1200  360 m / s


Tài Liệu Vật Lí Thầy Nam
www.facebook.com/groups/tailieuvatlit
haynam
Nhóm Facebook dành riêng cho Giáo viên Vật lí do thầy
Nguyễn Thành Nam lập ra để ra chia sẻ: Bộ Slide bài giảng
mơn Vật lí; Tài liệu giảng dạy; và Kinh nghiệm dạy học.


Quyền Lợi Giáo Viên Tham Gia Nhóm

TÀI LIỆU VẬT LÍ THẦY NAM
1 - Được CHIA SẺ ngay lập tức bộ Slide bài giảng
mơn Vật lí THPT Lớp 10 + 11 + 12 và Ôn thi

THPT QG.
2 - Được CẬP NHẬT thường xuyên các Slide bài
giảng mới soạn cùng Video tham khảo và các tài
liệu mới vào trong nhóm trong tương lai.
3 - Được thầy GIẢI ĐÁP thắc mắc và hỗ trợ về
chun mơn khi cần. Nếu gặp khó khăn về
chun mơn, thầy cơ chỉ cần đăng vào nhóm sẽ
được hỗ trợ.
Mời quý thầy cô tải bộ Slide dùng thử tại:
/>