Ngữ văn 9 Mùa xuân nho nhỏ

TRƯỜNG THCS HÀ HUY TẬP
Tổ Ngữ văn

Tiết : 113-114
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
Ngữ văn 9


Tiết : 113-114

MÙA XN NHO NHỎ

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH : (Thanh Hải)
1. Tác giả: (*SGK/56-57)

Nêu những hiểu biết của em
về tác giả.
2. Tác phẩm:

Nêu xuất xứ, hoàn cảnh
ra đời của bài thơ.




Tiết : 113-114

MÙA XN NHO NHỎ

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH : (Thanh Hải)

1. Tác giả: (*SGK/56-57)

-Thanh Hải (1930-1980), tên khai sinh là Phạm Bá
Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, Thừa Thiên- Huế.
- Ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền
văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu.

2. Tác phẩm:

- Xuất xứ: Bài thơ được viết tháng 11-1980, khi nhà
thơ đang nằm trên giường bệnh- không bao lâu trước
khi nhà thơ qua đời.
- Thể thơ: 5 chữ


Văn bản:

MÙA XUÂN NHO NHỎ

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả

Tất cả như xôn xao…
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

- Thanh Hải –

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Mùa xuân - ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
11 - 1980

Em hãy tìm
mạch cảm xúc
của bài thơ, từ
đó chỉ ra bố
cục tồn bài ?

Tiết : 113-114

MÙA XN NHO NHỎ

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả:

(Thanh Hải)

-Thanh Hải (1930-1980), tên khai sinh là Phạm Bá
Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, Thừa Thiên- Huế.
- Ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền
văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu.

2. Tác phẩm:

- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được viết tháng 111980, khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh, không
bao lâu trước khi nhà thơ qua đời.
- Thể thơ: 5 chữ
- Mạch cảm xúc của bài thơ : Từ xúc cảm trước vẻ
đẹp của mùa xuân thiên nhiên đến mùa xuân đất
nước, tác giả thể hiện khát vọng được dâng hiến
“ mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn
của cuộc đời chung và lời ca ngợi quê hương.

- Bố cục: 4 phần


BỐ CỤC

Cảm xúc trước mùa xuân
của thiên nhiên, đất trời
Cảm xúc về mùa xuân đất nước.
Tâm niệm của nhà thơ
Lời ngợi ca quê
hương, đất nước

Khổ 2 và 3
Khổ 4 và 5
Khổ thơ cuối


Tiết : 113-114

MÙA XN NHO NHỎ

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:

(Thanh Hải)

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

1. Mùa xuân của đất trời, thiên nhiên (khổ1) :

1. Mùa xuân của thiên nhiên, đất
trời được thể hiện qua các chi tiết,
hình ảnh, màu sắc nào ?
3. Biện pháp

đảo ngữ (mọc)
có tác dụng gì ?

4 .Qua đó em thấy mùa xuân
thiên nhiên được thể hiện như
thế nào trong khổ thơ ?

xanh
biếc
vang

2. Em có nhận xét gì về
trật tự của hai câu đầu?

5. Cả m xú c củ a nhà thơ khi
đấ t trờ i và o xuân như thế
nào ?


Tiết : 113-114

MÙA XN NHO NHỎ

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

1. Mùa xuân của đất trời, thiên nhiên (khổ1) :

- Sông xanh

- hoa tím biếc

}

- chim hót vang

tính từ chỉ mức độ,
đảo ngữ (mọc)

 Thiên nhiên đầy sức sống và tươi vui rộn rã trong

không gian cao rộng, bao la.
- “Từng giọt … rơi … hứng”: Ẩn dụ chuyển đổi
cảm giác.
 Cảm xúc say sưa, ngất ngây của nhà thơ trước cảnh
đất trời vào xuân.

2. Mùa xuân của đất nước (khổ 2-3) :

(Thanh Hải)

Qua khổ 2 và 3, cảm nhận
về đất nước của nhà thơ
được thể hiện ra sao và qua
biện pháp tu từ nào ?
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng

Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.


Tiết : 113-114

MÙA XN NHO NHỎ

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH

(Thanh Hải)

1. Tác giả:
2. Tác phẩm:

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

1. Mùa xuân của đất trời, thiên nhiên (khổ1) :
2. Mùa xuân của đất nước (khổ 2-3) :



}Lộc (sức sống)

- Người cầm súng  Chiến đấu.

- Người ra đồng

 Lao động.

- Tất cả … hối hả … xôn xao.
 Điệp ngữ, ẩn dụ, từ láy gợi cảm: Sức sống trong
chiến đấu và lao động để bảo vệ và xây dựng đất nước
với khí thế khẩn trương, náo nức.
- “ Đất nước như vì sao ”: So sánh đẹp.
 Niềm tự hào và niềm tin vào sự đi lên của đất nước.

3. Tâm nguyện của nhà thơ (khổ 4-5) :

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đờøi
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Từ láy “lặng lẽ” và điệp
ngữ “ Dù là” còn cho ta
thấy điều gì nơi nhà thơ?
Qua những hình ảnh chiếu ứng
với khổ thơ 1, hình ảnh “Một
mùa xuân nho nhỏ” mang ý
nghóa gì? Nó thể hiện tâm
nguyện gì của nhà thơ ?

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

1. Mùa xuân của đất trời, thiên nhiên (khổ1) :
2. Mùa xuân của đất nước (khổ 2-3) :
3. Tâm nguyện của nhà thơ (khổ 4-5) :



- Ta làm con chim hót

}

- Ta làm một cành hoa
- Ta … một nốt trầm

Điệp ngữ, liệt kê, hình
ảnh biểu tượng chiếu
ứng với khổ 1.

 “Một mùa xuân nho nhỏ”: Hình ảnh ẩn dụ
 Khát vọng khiêm tốn, chân thành với mong ước
được sống đẹp có ý nghóa, được cống hiến cho đất nước,
cho cuộc đời của nhà thơ.

Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đờøi
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.


Nhân vật trữ tình

Tôi

Ta

Mùa xuân nho nhỏ

Cảm xúc
của cá nhân
trước mùa
xuân thiên
nhiên

Vừa là số ít,
vừa là số nhiều.
Ước nguyện
của tác giả
cũng là ước
nguyện chung
của mọi người.

Mùa xuân bé nhỏ của
cá nhân góp phần làm
nên mùa xuân rộng
lớn của cuộc đơøi. Đó
là quan niệm: sống là
để cống hiến, để hiến
dâng Khát vọng của
cả một thời đại


Tiết : 113-114

MÙA XN NHO NHỎ

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:

(Thanh Hải)

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

1. Mùa xuân của đất trời, thiên nhiên (khổ1) :
2. Mùa xuân của đất nước (khổ 2-3) :
3. Tâm nguyện của nhà thơ (khổ 4-5) :
4. Lời ngợi ca quê hương, đất nước (khổ 6) :
- Ta xin hát

Mùa xuân - ta xin hát

Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.

Nam ai
Nam bình

- Lặp cấu trúc, vần bằng (bình, mình, tình).
 Tình cảm thiết tha, trìu mến

III. TỔNG KẾT: (Ghi nhớ SGK/58)

Nêu các biện pháp nghệ thuật
được dùng trong khổ thơ cuối và
cho biết tác dụng của chúng.
Tình cảm của nhà thơ và hình
ảnh quê hương xứ Huế được thể
hiện qua các chi tiết nào ?


SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 116: MUÀ XUÂN NHO NHỎ ( Thanh Hải )

Thanh Hải (1930-1980), quê ở Thưà Thiên- Huế.
Hoạt động văn nghệ từ cuôi k/c chống Pháp.Thời
chống Mỹ ơng ở lai q hương hoạt động. Ơng là
ngươi có cơng xây dưng nền VHCM ở Miền Nam.
Bài « MXNN» đươc viết tháng 11/1980, khi
nhà thơ nằm trên giường bệnh, và sau đó
khơng bao lâu nhà thơ qua đời.

TÁC PHẨM

Vẻ đẹp cuả muà xuân thiên nhiên đất trời:
vẻ đẹp tinh khôi, trong trẻo, đầy sức sống.
Tác giả say sưa, ngây ngất.

TÁC GIẢ

NỘI DUNG
Vẻ đẹp và sức sống cuả đất nước: đất
nước gian lao, vất vả nhưng tương lai tươi
sáng. Tác giả vưà trân trọng, vưà tư hào,
tin tưởng.
Lời tâm niệm cuả nhà thơ: tư nguyện
hóa thân ( con chim, cành hoa, nốt nhạc:
hình ảnh ẩn du tương trưng dâng hiến
cho cuộc đời ), khát vọng mong ước
đươc sống có ý nghiã, đươc cống hiến
cho đất nước, cho cuộc đời.

Thể thơ năm chữ nhẹ nhàng, tha thiết.
Giọng kể- tâm tinh sâu lắng.
Hình ảnh thơ tư nhiên, gần
gũi nhưng giàu ý nghiã biểu
trưng khai quát.

NGHỆ THUẬT

Ngôn ngữ trong sáng, giàu cảm xúc với các

ẩn du, điệp từ ngữ, từ xưng hô...

Ý NGHIÃ VĂN BẢN
Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn
bó với cuộc đời ; thể hiện ước nguyện chân
thành cuả nhà thơ đươc cống hiến cho đất
nước, cho cuộc đời.


1. Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ này là gì ?
A. Giàu nhạc điệu, gần gũi với dân ca.
B. Hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm.
C. Biện pháp so sánh, ẩn dụ sáng tạo.
D. Gồm cả A, B và C.

2. Qua phần phân tích, em hiểu như thế nào về nhan đề
“Mùa xuân nho nhỏ” ? Từ đó nêu ra ý nghóa của văn bản.
3. Qua cảnh vật thiên nhiên tươi đẹp được nhà thơ vẽ ra, em có suy
nghó gì về môi trường hiện nay ?


HƯỚNG DẪN HỌC BÀI VÀ CHUẨN BỊ BÀI MỚI
- Về nhà học thuộc lòng bài thơ.
- Tìm hiểu giá trị của các phép nghệ thuật trong bài thơ.
- Viết đoạn văn phân tích, cảm thụ khổ 4,5 của bài thơ.
- Chuẩn bị bài “Viếng lăng Bác”.
+ Đọc nhiều lần bài thơ và nêu ra bố cục của bài thơ.
+ Đọc các chú thích và phần ghi nhớ trước để trả lời các câu hỏi.
+ Phân tích các hình ảnh ẩn dụ trong bài thơ.

-Khuyến khích các em học sinh ghi chép và làm bài tập vào
vở bài soạn.
-Khi đi học lại, các bạn nộp vở cho gíao viên bộ mơn sẽ
được điểm cộng.