HỌC THUYẾT về CNTB độc QUYỀN và CNTB độc QUYỀN NHÀ nước _ TRIẾT HỌC MAC LÊNIN

HỌC THUYẾT KINH TẾ VỀ CNTB ĐỘC QUYỀN VÀ CNTB ĐỘC QUYỀN NHÀ
NƯỚC

Bài giảng pptx các môn ngành Y dược hay nhất có tại “tài liệu ngành dược hay
nhất”; />

HỌC THUYẾT KINH TẾ VỀ CNTB ĐỘC QUYỀN VÀ CNTB ĐỘC QUYỀN NHÀ
NƯỚC

A

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN

B

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC

C

NHỮNG BIỂU HIỆN MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB HIỆN ĐẠI


CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN

A

Bước chuyển từ CNTB tự do cạnh tranh sang CNTBĐQ

1

Những đặc điểm kinh tế cơ bản CNTBĐQ

2
2
3

Sự hoạt động của quy luật giá trị và quy luật giá trị thặng dư trong giai đoạn
CNTBĐQ


11

Bước chuyển từ CNTB tự do cạnh tranh sang CNTBĐQ

Theo V.I.Lênin “Tự do cạnh tranh đẻ ra tập trung sản xuất và sự tập trung sản xuất
này, khi phát triển tới một mức độ nhất định, lại dẫn tới độc quyền”


Bước chuyển từ CNTB tự do cạnh tranh sang CNTBĐQ

11

Nguyên nhân hình thành



Sự phát triển của LLSX đẩy nhanh quá trình tích tụ và tập trung sản xuất, hình thành các xí nghiệp có quy mơ lớn.



Cạnh tranh tự do tác động mạnh đến tích tụ và tập trung tư bản -> ra đời một số xí nghiệp tư bản lớn nắm địa vị thống trị một ngành

hay một số ngành.



Cuộc khủng hoảng kinh tế 1873 làm phá sản hàng loạt xí nghiệp vừa và nhỏ, thúc đẩy q trình tích tụ và tập trung tư bản.



Tác động của các quy luật: giá trị thặng dư, quy luật tích luỹ…ngày càng mạnh mẽ, làm biến đổi cơ cấu kinh tế XHTB theo hướng tập
trung SX quy mơ lớn.



Tín dụng TBCN mở rộng, hình thành các CTCP lớn.



Những Cơng ty lớn cạnh tranh với nhau ngày càng khốc liệt, nảy sinh xu hướng thoả hiệp, dẫn đến hình thành các tổ chức độc quyền.


Những đặc điểm kinh tế cơ bản CNTBĐQ

2

Tập trung sản xuất và các tổ chức độc quyền

2.1
1

2.2

1

Tư bản tài chính và bọn đầu sỏ tài chính
2.3 Xuất khẩu tư bản
1

2.4 Sự phân chia thế giới về kinh tế
1

2.5
1

Sự phân chia thế giới về lãnh thổ


Tập trung sản xuất và các tổ chức độc quyền

2.1
1

Tổ chức độc quyền là tổ chức liên minh giữa các nhà tư bản lớn để tập trung vào trong tay phần lớn
(thậm chí tồn bộ) sản phẩm của một ngành, cho phép liên minh này phát huy ảnh huởng, quyết
định đến q trình sản xuất và lưu thơng của ngành đó nhằm mục đích thu được lợi nhuận độc
quyền cao.

Sự tích tụ và tập trung sản xuất
đến mức cao

Các Tổ chức Độc quyền

Khai thác đất hiếm ở Trung Quốc

Tỷ phú Carlos Slim tại Mêhicô


2.1
1

Tập trung sản xuất và các tổ chức độc quyền


Cácteen
Cácten là hình thức tổ chức độc quyền giữa các nhà tư bản ký hiệp nghị thoả thuận với nhau về giá
cả, quy mô sản lượng, thị trường tiêu thụ, kỳ hạn thanh toán....

OPEC - Tổ chức các nhà xuất khẩu
dầu

DE BEERS - Tổ chức các nhà xuất khẩu kim
cương


XANHĐICA
Xanhđica là hình thức tổ chức độc quyền cao hơn, ổn định hơn Cácten. Các xí nghiệp tham gia Xanhđica vẫn
giữ độc lập về sản xuất, chỉ mất độc lập về lưu thông: mọi việc mua - bán do một ban quản trị chung của
Xanhđica đảm nhận.

SNEP  - Pháp

TỜRỚT
Tờrớt là một hình thức độc quyền cao hơn Cácten và Xanhđica. Việc sản xuất và lưu thơng hàng hóa do ban
quản trị và giám đốc điều hành nhằm thống nhất cả việc sản xuất, tiêu thụ, tài vụ.

Tập đoàn Standard Oil – Mỹ


Cơngxcxiom
Cơngxcxiom là hình thức tổ chức độc quyền có trình độ và quy mơ lớn hơn các hình thức độc quyền trên.
Tham gia Cơngxcxiom khơng chỉ có các nhà tư bản lớn mà cịn có cả các Xanhđica, Tờrớt, thuộc các ngành
khác nhau nhưng liên quan với nhau về kinh tế, kỹ thuật.

Ngân hàng Moócgan


Cơngxcxiom

Các nghiệp vụ tài chính lớn như:

Phát hành chứng khốn có giá.
Phân phối cơng trái.
Đầu cơ chứng khốn có giá ở sở giao dịch.
Hợp tác để thực hiện các dự án lớn.


Cơnggơlơmêrát
Cơnggơlơmêrát: là hình thức tổ chức độc quyền rất phổ biến hiện nay, Cơnggơlơmêrát chính là các tập đồn tư
bản tài chính quốc tế.

Tập đồn FPT


2.2
1

Tư bản tài chính và bọn đầu sỏ tài chính

Tích tụ, tập trung tư bản trong
ngân hàng dẫn đến sự hình
thành các tổ chức độc quyền
trong ngân hàng


2.2
1

Tư bản tài chính và bọn đầu sỏ tài chính

Tư bản tài chính là kết quả của sự hợp nhất giữa một số tổ
chức độc quyền ngân hàng với một số tổ chức độc quyền
trong công nghiệp; là sự thâm nhập và dung hợp vào nhau
giữa tư bản độc quyền ngân hàng và tư bản độc quyền trong
công nghiệp.


2.3
1

Xuất khẩu tư bản

Xuất khẩu tư bản: xuất khẩu giá trị ra nước ngồi nhằm mục đích chiếm đoạt giá trị thặng dư và các nguồn lợi khác ở các
nước nhập khẩu tư bản.

XKTB trực tiếp: đưa tư bản ra nước ngoài để trực tiếp đầu tư, kinh doanh thu

XKTB gián tiếp: cho vay, hoặc mua cổ phiếu để thu lợi tức

lợi nhuận

Xuất khẩu tư bản nhà nước là nhà nước tư bản độc quyền dùng nguồn

Xuất khẩu tư bản tư nhân là hình thức xuất khẩu do tư bản tư nhân

vốn từ ngân quỹ của mình để đầu tư vào nước nhập khẩu tư bản, hoặc

thực hiện. Đặc điểm cơ bản là thường được đầu tư vào những ngành

viện trợ có hồn lại hay khơng hồn lại để thực hiện những mục tiêu về

kinh tế có vịng quay tư bản ngắn và thu được lợi nhuận độc quyền

kinh tế, chính trị và qn sự.

cao, dưới hình thức chi nhánh của các công ty xuyên quốc gia.


2.3
1

Xuất khẩu tư bản

Việc xuất khẩu tư bản là sự mở rộng quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra nước ngồi, là cơng cụ chủ yếu để bành
trướng sự thống trị, bóc lột, nơ dịch của tư bản tài chính trên phạm vi tồn thế giới

* Tác dụng của XKTB:
► Giúp các nước kém phát triển giảm được áp lực những
thành tự trên thế giới để phát triển, có thể thu hút vốn và
học hỏi những kinh nghiệm.
► Các nước hòa nhập vào nền kinh tế thế giới và thực
hiện cơ cấu kinh tế mở.

* Hậu quả của XKTB:
► Đối với nước nhập khẩu TB: sức lao động bị bóc lột
nặng nề, nền kinh tế bị lệ thuộc.
► Mâu thuẫn giữa TB với người lao động ngày càng sâu
sắc.
► Sự phân hóa giàu nghèo và bất cơng tăng lên, bản chất
bóc lột giá trị thặng dư cịn tồn tại.


2.4
1

Sự phân chia thế giới về kinh tế

Việc xuất khẩu về tư bản tăng lên về qui mô và mở rộng phạm vi tất
yếu dẫn đến việc phân chia thế giới về mặt kinh tế.

Sự đụng độ trên thị trường quốc tế của các tổ chức TBĐQ có sức

mạnh hùng hậu dẫn đến các cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa chúng, từ
đó hình thành các liên minh tư bản độc quyền quốc tế,các tập đoàn
tư bản xuyên quốc gia.


2.5
1

Sự phân chia thế giới về lãnh thổ

Lê Nin: “CNTB phát triển càng cao, nguyên liệu càng thiếu thốn, sự cạnh
tranh càng gay gắt và việc tìm kiếm các nguồn ngun liệu trên tồn thế giới
càng ráo riết, thì cuộc đấu tranh chiếm thuộc địa càng quyết liệt hơn”.

Sự phân chia lãnh thổ và phát triển không đều của
chủ nghĩa tư bản dẫn đến cuộc đấu tranh đòi chia
lại thế giới, các cuộc chiến tranh thế giới lần thứ
nhất (1914-1918), cuộc chiến tranh thế giới lần
thứ hai (1939-1945) và những xung đột nóng ở
nhiều khu vực trên thế giới hiện nay

Company Logo


2.5
1

Sự phân chia thế giới về lãnh thổ

Sự phân chia lãnh thổ và phát triển không đều của chủ nghĩa tư bản dẫn đến cuộc đấu tranh đòi chia

lại thế giới, cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai (1939-1945) và những xung đột nóng ở nhiều khu
vực trên thế giới hiện nay

các cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất 19141918

cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai 1939-1945


2.5
1

Sự phân chia thế giới về lãnh thổ

Hiện trường vụ đánh bom nhằm vào một nghị sỹ
quốc hội tại ở Mogadishu thủ đô Thổ Nhĩ Kỳ

Từ năm đặc điểm trên đây có thể rút ra rằng: Chủ nghĩa đề quốc về mặt kinh tế là sự thống trị của chủ nghĩa tư bản
độc quyền, vê mặt chình trị là sự xâm lược nước ngoài, là hệ thống thuộc địa nảy sinh từ yêu cầu kinh tế của chủ
nghĩa tư bản độc quyền


A.

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN

1
2.1

Tập trung sản xuất và các tổ chức độc quyền

12.2

Tư bản tài chính và bọn đầu sỏ tài chính

12.3 Xuất khẩu tư bản

12.4 Sự phân chia thế giới về kinh tế

12.5Sự phân chia thế giới về lãnh thổ

 Chủ nghĩa đế quốc về mặt kinh tế là sự thống trị của CNTB độc quyền, về mặt chính trị là sự xâm lược nước ngồi,
là hệ thống thuộc địa nảy sinh từ yêu cầu kinh tế của CBTB độc quyền.


Sự hoạt động của quy luật giá trị và quy luật giá trị thặng dư trong giai đoạn CNTBĐQ
3.

3.1. Cạnh tranh trong giai đoạn CNTBĐQ



Cạnh tranh giữa các tổ chức độc quyền với các xí nghiệp ngồi độc quyền



Cạnh tranh giữa các tổ chức độc quyền với nhau



Cạnh tranh trong nội bộ các tổ chức độc quyền