Bài giảng tập huấn kỹ năng sống

GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
CHO HS PHỔ THÔNG
Tp. HCM, 24 - 27/8/2010

MỤC TIÊU KHÓA TẬP HUẤN
Học xong khóa tập huấn này, HV có khả năng:

Hiểu được những vấn đề cơ bản, cần thiết về
KNS và GD KNS cho HS phổ thông.

Hiểu được ND, PP GD KNS cho HS qua HĐGD
NGLL.

Có kĩ năng thiết kế hoạt động và thực hiện các
hoạt động GD KNS cho HS trong HĐGD NGLL.

Nghiêm túc, tự tin trong quá trình thực hiện GD
KNS cho HS

NỘI DUNG TẬP HUẤN
- Giới thiệu mục tiêu, nội dung, phương pháp tập
huấn
- Quan niệm về KNS
- Mục tiêu, nguyên tắc, ND GD KNS cho HS
trong trường phổ thông
- Phương pháp GD KNS cho HS trong nhà
trường phổ thông
- GD KNS cho HS qua HĐGD NGLL
- Thực hành GD KNS cho HS qua HĐGD NGLL

PHƯƠNG PHÁP TẬP HUẤN

Lớp tập huấn sẽ được tiến hành theo PP
cùng tham gia. Có nghĩa là trong quá trình
tập huấn, HV sẽ được tạo cơ hội tham gia
tích cực vào các HĐ tập huấn, cùng chia sẻ
những suy nghĩ, ý kiến, kinh nghiệm về KNS
và GD KNS của bản thân,…để thông qua đó,
với sự hướng dẫn, giúp đỡ của GV, HV sẽ
cùng nhau xây dựng và chiếm lĩnh được các
ND tập huấn.

Lợi ích của PP tập huấn cùng
tham gia :

HV sẽ tích cực, tự giác, hứng thú học tập
hơn

Tăng cường sự tương tác giữa HV-HV, HV-
GV

HV sẽ dễ tiếp thu, nhớ lâu và vận dụng được
những điều đã học
Một số PP tập huấn cụ thể : Động não, nghiên
cứu tài liệu, thảo luận nhóm/lớp, thuyết trình,
thực hành, trò chơi, ….

QUAN NIỆM VỀ KNS
I. Quan niệm về KNS
II. Vì sao phải GD KNS cho HS PT?

Quan niệm về KNS
Nhiệm vụ

Mỗi người hãy nêu tên một KNS mà mình
biết.

Cho một ví dụ cụ thể về KNS

Có rất nhiều KNS:
- KN giao tiếp
- KN tự nhận thức
- KN xác định giá trị
- KN tự tin
- KN kiềm chế cảm xúc
- KN thương lượng
- KN từ chối
- KN ra quyết định và giải quyết v/đ
- KN ứng phó với căng thẳng
- KN tìm kiếm sự giúp đỡ
- KN kiên định
- KN đặt mục tiêu
- KN tìm kiếm và xử lí thông tin
- KN tư duy phê phán
- KN tư duy sáng tạo
- …

Động não


Theo anh/chị, KNS là gì?
Yêu cầu
-
Cá nhân suy nghĩ, ghi vào giấy A4
-
Thời gian 5 phút

Quan niệm về KNS
Có nhiều quan niệm khác nhau về KNS:

WHO: KNS là khả năng để có hành vi
thích ứng và tích cực, giúp các cá nhân
có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu
và thách thức của cuộc sống hàng ngày.

UNICEF: KNS là cách tiếp cận giúp thay
đổi hoặc hình thành HV mới. Cách tiếp
cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu
kiến thức, hình thành thái độ và KN.

I. QUAN NIỆM VỀ KNS (tiếp)

UNESCO:
KNS là năng lực cá nhân để thực hiện đầy
đủ các chức năng và tham gia vào cuộc
sống hàng ngày

Quan niệm về Kỹ năng sống
(Life skills)
UNESCO: Kỹ năng sống gắn với 4 trụ cột của giáo dục


Học để biết (Learning to know): bao gồm các KN tư duy
như: giải quyết vấn đề, tư duy phê phán, ra quyết định,
nhận thức được hậu quả

Học làm người (Learning to be): bao gồm các KN cá
nhân như ứng phó với căng thẳng, cảm xúc, tự nhận
thức, tự tin

Học để sống với người khác (learning to live together):
bao gồm các KN xã hội như: giao tiếp, thương lượng,
tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện
sự cảm thông

Học để làm: (Learning to do): KN thực hiện công việc và
các nhiệm vụ như: kỹ năng đặt mục tiêu, đảm nhận
trách nhiệm

Kỹ năng sống

KNS bao gồm một loạt các kỹ năng cụ thể cần
thiết cho cuộc sống hàng ngày của con người.

Bản chất của KNS là KN làm chủ bản thân và
KN XH cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc
sống, học tập và làm việc hiệu quả.
Nói cách khác, KNS là khả năng làm chủ bản
thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù
hợp với những người khác và với XH, khả
năng ứng phó tích cực trước các tình

huống của cuộc sống.

KNS thúc đẩy sự phát triển cá nhân và XH, giúp
nâng cao chất lượng cuộc sống và xây dựng các mối
quan hệ tốt đẹp

Lưu ý:

Một KNS có thể có những tên gọi khác
nhau, ví dụ:
- KN hợp tác còn gọi là KN làm việc nhóm;..
- KN kiểm soát cảm xúc còn gọi là KN xử lí
cảm xúc, KN làm chủ cảm xúc, KN quản lí
cảm xúc…
- KN thương lượng còn gọi là KN đàm phán,
KN thương thuyết,…

Lưu ý (tiếp):

Các KNS thường ko tách rời mà có mối
liên quan chặt chẽ với nhau

KNS không phải tự nhiên có được mà
phải được hình thành trong quá trình học
tập, lĩnh hội và rèn luyện trong cuộc sống.
Quá trình hình thành KNS diễn ra cả trong
và ngoài hệ thống giáo dục.

Lưu ý (tiếp):


KNS vừa mang tính cá nhân, vừa mang
tính xã hội. KNS mang tính cá nhân vì đó
là khả năng của cá nhân. KNS mang tính
XH vì KNS phụ thuộc vào các giai đoạn
phát triển lịch sử xã hội, chịu ảnh hưởng
của truyền thống và văn hóa của gia đình,
cộng đồng, dân tộc.

Trong giáo dục ở nước ta những năm qua, KNS
thường được phân loại theo các mối quan hệ:

Nhóm các KN nhận biết và sống với chính mình: tự
nhận thức, xác định giá trị, kiểm soát cảm xúc, ứng
phó với căng thẳng,…

Nhóm các KN nhận biết và sống với người khác:
giao tiếp có hiệu quả, giải quyết mâu thuẫn, thương
lượng, từ chối, bày tỏ sự cảm thông, hợp tác,…

Nhóm các KN ra quyết định một cách có hiệu quả:
tìm kiếm và xử lí thông tin, tư duy phê phán, tư duy
sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề

CÁC KNS CỐT LÕI

Theo UNESCO, WHO và UNICEF, có thể xem KNS gồm
các kỹ năng cốt lõi sau:

Giải quyết vấn đề


Suy nghĩ/tư duy phân tích có phê phán

Kỹ năng giao tiếp hiệu quả

Ra quyết định

Tư duy sáng tạo

Kỹ năng giao tiếp ứng xử cá nhân

Kỹ năng tự nhận thức/ tự trọng và tự tin của bản thân,
xác định giá trị

Thể hiện sự cảm thông

Ứng phó với căng thẳng và cảm xúc

Thảo luận nhóm
Vì sao cần GD KNS cho HS PT?
Yêu cầu
- Ghi kết quả thảo luận vào giấy A0
- Thời gian 10 phút

II. Vì sao cần GD KNS cho HS
PT?

KNS góp phần thúc đẩy sự phát triển cá
nhân

KNS góp phần thúc đẩy sự phát triển xã hội.


Đặc điểm lứa tuổi HS phổ thông

Bối cảnh hội nhập quốc tế và nền kinh tế thị
trường

Yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông

Giáo dục KNS cho HS trong các nhà trường
phổ thông là xu thế chung của nhiều nước
trên thế giới

MỤC TIÊU, NGUYÊN TẮC, NỘI DUNG
GD KNS CHO HS PHỔ THÔNG

MỤC TIÊU GD KNS
- Trang bị cho HS những kiến thức, giá trị, thái
độ và kĩ năng phù hợp. Trên cơ sở đó hình
thành cho HS những hành vi, thói quen lành
mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói
quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các
tình huống và hoạt động hàng ngày
- Tạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt
quyền, bổn phận của mình và phát triển toàn
diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức

NGUYÊN TẮC GD KNS
(Nguyên tắc 5 chữ T)

Tương tác


Trải nghiệm

Tiến trình

Thay đổi hành vi

Thời gian

NGUYÊN TẮC GD KNS

Tương tác: KNS không thể được hình thành
qua việc nghe giảng & tự đọc tài liệu. Cần t/c
cho HS tham gia các HĐ, tương tác với GV
và với nhau trong quá trình GD

Trải nghiệm: Người học cần được đặt vào
các tình huống để trải nghiệm & thực hành

Tiến trình: GD KNS không thể hình thành
trong “ngày một, ngày hai” mà đòi hỏi phải
có cả quá trình:
nhận thứchình thành thái độ thay đổi HV

NGUYÊN TẮC GD KNS

Thay đổi hành vi: MĐ cao nhất của GD
KNS là giúp người học thay đổi hành vi
theo hướng tích cực.


Thời gian: GD KNS cần thực hiện ở mọi
nơi, mọi lúc và thực hiện càng sớm càng
tốt đ/v trẻ em.