101 tro choi hay cho thieu nhi

Tröôøng THCS Löông Theá Vinh - Quy Nhon
100 TRÒ CHƠI DÂN GIAN
1. Trò chơi: CƯỚP CỜ
* Dụng cụ:
+ Một cái khăn bất kì tượng trưng cho cờ
+ Một vòng tròn
+ Vạch xuất phát củng là đích của 2 đội
* Cách chơi:
+ Quản trò chia tập thể chơi thành hai đội, có số lượng bằng nhau mỗi đội có từ 5-6
bạn, đứng hàng ngang ở vạp xuất phát của đội mình. Đếm theo số thứ tự 1,2,3,4,5… các
bạn phải nhớ số của mình.
+ Khi quản trò gọi tới số nào thì số đó của hai đội nhanh chóng chạy đến vòng và cướp
cờ.
+ Khi quản trò gọi số nào về thì số đó phải về
+ Một lúc quản trò có thể gọi hai ba bốn số
* Luật chơi:
+ Khi đang cằm cờ nếu bị bạn vỗ vào người, thua cuộc
+ Khi lấy được cờ chạy về vạch xuất phát của đội mình không bị đội bạn vỗ vào người,
thắng cuộc
+ Khi có nguy cơ bị vỗ vào người thì được phép bỏ cờ xuống đất để chánh bị thua
+ Số nào vỗ số đó không được vỗ vào số khác. Nếu bị số khác vỗ vào không thua
+ Số nào bị thua rồi (“bị chết”) quản trò không gọi số đó chơi nữa
+ Người chơi không được ôm, giữ nhau cho bạn cướp cờ
+ Người chơi tìm cách lừa đối phương để nhang cờ về, lựa chọn sân bải phù hợp để
chánh nguy cơ, cờ ra khỏi vòng tròn, để cờ lại vòng tròn chỉ được cướp cờ trong vòng
tròn
+ Khoảng cách cờ đến hai đội bằng nhau
2. Trò chơi: THẢ CHÓ
* Cách chơi:
+ Một bạn đóng vai “chú chó”
+ một bạn đóng vai “ ông chủ”

+ các bạn còn lại đống vai “thỏ con”
+ các bạn cùng hát: “ve ve chùm chùm, cá bóng nổi lửa, ba con lửa chếp chôi, ba con
voi thượng đế, ba con dế đi tìm, ù a ù ịch”
+ một bạn làm ông chủ xoè ngữa bàn tay phải, các bạn tập trung thành một vòng tròn
bên xung quanh ông chủ và lấy ngón tay trái của mình đặt vào lòng bàn tay của ông chủ
khi nghe có có câu “ù a ù ịch” thì các bạn sẽ rút tay ra ông chủ sẽ bốp tay lại
Gv :Leâ Vaên Bình
1
Trường THCS Lương Thế Vinh - Quy Nhon
* Luật chơi:
+ khi bạn nào bị ơng chủ nắm ngón tay, sẽ đóng vai chú chó, các bạn còn lại sẽ làm thỏ
+ khi ơng chủ tả một vật nào đó thì lập tức các chú thỏ sẽ chạy tới chạm vào trong một
khoản thời gian nào đó và ơng chủ sẽ thả chó
+ khi thấy chú chó xuất hiện thì ngay lập tức thỏ phải chại nhanh đến chổ vật ơng chũ tả
chạm vào. và quay về chạm ơng chủ. khi thấy chú chó thì các chú thỏ phải đi về ở tư thế
khum, 2 tay chéo nhau đặc lên lổ tay.nêu đi về ở tư thế khum mà khơng chéo tay thì bị
chú chó bắt hoặc đứng lên để chạy về mà bị chú chó đụng sẽ bị đóng vai chú chó thay
cho bạn làm chú chó
3. Trò chơi: DUNG DĂNG DUNG DẼ
* Cách chơi:
+ Địa điểm :trong nhà ngồi sân
+ Số lượng:từ 5-10 em chơi 1 nhớm
+ Hướng dẫn:quản trò vẽ sẳn các vòng tròn nhỏ trên đất,số lượng vòng tròn ích hơn số
người chơi,chơi1.
Khi chơi các bạn nắm áo tạo thành một hàng đi quanh các vùng tròn và cùng độc”dung
dăng dung dè dắc trẽ đi chơi,đi đến cổng trời gặp cậu gặp mợ,cho cháu về q, cho dê
đi học,cho cóc ở nhà cho gà bới bếp,ngồi xệp xuống đây” khi đọc hết chử đây các bạn
chơi nhanh chóng tìm một vòng tròn và ngồi xệp xuống.sẽ có một bạn khơng có vòng
tròn để ngồi tiếp tục xố vòng tròn và chơi như trên,lại sẽ có 1 bạn khơng có,trò chơi
tiếp tục khi chỉ còn 2 người

* Luật chơi
+ Trong 1 khoản thời gian bạn nào khống có vòng thì bị thua
+ Hai bạn ngồi cùng 1 vòng bạn nào ngồi xng dưới là thắng
4. Trò chơi: CHI CHI CHÀNH CHÀNH
* Cách chơi và luật chơi:
Người chơi có thể từ 3 người trở lên. Chọn một người đứng ra trước xòe bàn tay ra các
người khác giơ ngón trỏ ra đặt vào long bàn tay vào. Người xòe bàn tay đọc thật nhanh:
Chi chi chành chành.
Cái đanh thổi lửa.
Con ngựa chết chương.
Ba vương ngũ đế.
Chấp chế đi tìm
Ù à ù ập.
Gv :Lê Văn Bình
2
Tröôøng THCS Löông Theá Vinh - Quy Nhon
Đọc đến chữ “ập” người xòe tay nắm lại, những người khác cố gắng rút tay ra thật
nhanh, ai rút không kịp bị nắm trúng thì vào thế chỗ người xòe tay và vừa làm vừa đọc
bài đồng dao cho các bạn khác chơi.
5. Trò chơi: CHÙM NỤM
* Cách chơi và luật chơi:
Tất cả các bạn chơi phải nắm tay lại và xếp chồng lên nhau. Tay người này xen kẽ tay
người kia không được để hai tay của mình gần nhau.
Người nào để tay đầu tiên chỉ đặt một tay và cũng được xem là người bị đầu tiên , tay
còn lại dùng để chỉ mỗi từ trong bài đồng dao tương ứng với một nắm tay. Tất cả cùng
hát :
Chùm nụm chùm nẹo
Tay tí tay tiên
Đồng tiền chiếc đũa
Hạt lúa ba bông

An trộm ăn cắp
Trứng gà trứng vịt
Bù xe bù xít
Con rắn con rít
Nó rít tay này
Đến từ cuối cùng “này” trúng tay ai thì người đó phải rút nắm tay ra hoặc người chỉ
chặt ngang nắm tay của người đó. Lúc này người bị phải chỉ thay cho người đầu tiên
vừa hát vừa chỉ các nắm tay các bạn chơi. Cuộc chơi cứ thế tiếp tục đến hết các nắm tay
thì trì chơi kết thúc.
6. Trò chơi:NHẢY BAO BỐ
* Cách chơi:
Người chơi chia làm hai đội trở lên thông thường thì từ hai đến ba đội, mỗi đội phải có
số người bằng nhau.Mỗi đội có một ô hàng dọc để nhảy và có hai lằn mức một xuất
phát và một mức đích. Mỗi đội sếp thành một hàng dọc.
Người đứng đầu bước vào trong bao bố hai tay giữ lấy miệng bao. Sau khi nghe lệnh
xuất phát người đứng đầu mỗi đội mới nhảy đến đích rồi lại quay trở lại mức xuất phát
đưa bao cho người thứ 2. Khi nào ngườithứ nhất nhảy về đến đích thì người thứ 2 tiếp
theo mới bắt đầu nhảy. Cứ như vậy lần lượt đến người cuối cùng. Đội nào về trước đội
đó thắng
* Luật chơi:
Ngừơi chơi nào nhảy trước hiệu lệnh xuất phát là phạm luật, người nhảy chưa đến mức
quy định mà quay lại cũng phạm luật. Nhảy chưa đến đích mà bỏ bao ra cũng phạm luật
Gv :Leâ Vaên Bình
3
Tröôøng THCS Löông Theá Vinh - Quy Nhon
và có thể bị loại khỏi cuộc chơi.
7. Trò chơi: ĐÚC CÂY DỪA, CHỪA CÂY MỎNG
Bây giờ tôi nhớ và ôn lại những kỷ niệm hồi còn nhỏ, tất cả trẽ em xóm tôi có những trò
chơi dân gian, không biết phát xuất từ lúc nào ở Ninh Hòa.
Trò chơi sau đây rất vui, khi tụm năm tụm bảy được rồi thì chơi quên ăn, quên làm,

chơi say mê như trò chơi "Đúc cây dừa, chừa cây mỏng".
Bắt đầu trò chơi này không cần bao nhiêu người, có bao nhiêu người chơi cũng được.
Tất cả người chơi ngồi xếp hàng xuống thềm nhà, hai chân duỗi thằng ra phía trước,
người ở đầu hàng đếm chuyền xuống đến người ở cuối hàng và tiếp tục người ở cuối
hàng đếm chuyền đến người ở đầu hàng. Vừa đếm vừa đọc bài ca dân gian như vầy:
Đúc cây dừa
chừa cây mỏng
cây bình đỏng (đóng)
cây bí đao
cây nào cao
cây nào thấp
chầp chùng mùng tơi chín đỏ
con thỏ nhảy qua
bà già ứ ự
chùm rụm chùm rịu (rạ)
mà ra chân này
Khi đọc hết bài ca "mà ra chân này", ở cuối câu tới chân người nào đó, thì thụt chân
vào, người nào thụt hết hai chân thì thắng, còn lại người sau cùng người nào chưa thụt
cân vào thì thua. Khi đó những người thắng cuộc chuẩn bị chạy để người thua cuộc rượt
bắt, bắt được bất cứ người nào xả bàn làm lại.
8. Trò chơi: Tả CÁY
Nhiều người làng Sán Dìu ở vùng Thanh Lanh (Bình Xuyên) xưa có trò chơi "Tả cáy"
(có nghĩa là "Đánh gà").
Con gà làm bằng gỗ tiện tròn bằng quả bóng bàn. Có thể có từ 5 đến 10 người cùng
chơi, mỗi người cầm một cái gậy dài hơn một mét bằng tre hoặc bằng gỗ. Đào một cái
lỗ bằng cái bát con ở giữa bãi chơi để "Con gà" dưới lỗ. Người đứng cái cầm gậy đẩy
con gà ra khỏi lỗ. Những người khác dùng gậy hối gà vào lỗ. Người đứng cái vừa dùng
gậy hối và đi vừa phải để ý đỡ đòn kẽo gậy của người khác đập trượt vào chân mình.
Người nào đứng cái giỏi giữ cái lâu nhất không có gà lọt xuống được coi là thắng cuộc.
Khi để "gà" lọt xuống lỗ thì người "cái" phải làm "con" để người vừa hối gà xuống lỗ

được đứng cái
9. Trò chơi: THI THỔI CƠM
Gv :Leâ Vaên Bình
4
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
Trong dp l hi, mt s lng min Bc v min Trung Vit Nam cú t chc thi cm
thi. Cuc thi thi cm tng ni cú nhng lut l, nột c trng riờng nh nu cm trờn
thuyn, nu cm trụng tr, va i va nu cm...
Thi nu cm hi Th Cm (T Liờm - H Ni)
Cuc thi nhm din li tớch ca Phan Tõy Nhc, v tng thi vua Hựng th 18, ó rốn
luyn cho quõn s thc hnh mt cỏch thnh tho, c bit l nu c cm n trong
iu kin khú khn.
* Th l cuc thi: nguyờn liu l thúc, sn ci, cha cú la, cha cú nc. Cỏc i phi
lm go, to ra la, i ly nc v nu cm. Cuc thi cú ba bc: thi lm go; to la,
ly nc v thi cm.
Mi nhúm 10 ngi (c nam v n), h t xay thúc, gió go, dn sng, ly la, ly nc
v nu cm.
Bc 1, thi lm go: sau hi trng lnh, cỏc i thúc vo xay, gió, dn sng. Giỏp
no cú c go trng trc nht l thng cuc.
Bc 2, thi kộo la v ly nc: Ly la t hai thanh na gi c vo nhau (khú nht l
khõu ny), ỏp bựi nhựi rm khụ vo cho bộn la. Ngi ly nc cỏch ú khong 1km,
nc cha sn vo 4 cỏi be bng ng, i ngi n ly mang v. Giỏp no ly c
la trc v ly nc v ớch trc thỡ giỏp ú thng cuc.
Bc 3, nu cm: giỏp no thi c cm chớn do, ngon v xong trc thỡ thng cuc.
Cm ca giỏp ú c dựng cỳng thn.
Thi nu cm hi lng Chuụng (H Tõy)
Cuc thi ca n: Ngi d thi thc hin trong mt vũng trũn ng kớnh 1,5m. Quy
c l va thi cm va phi gi mt a tr chng 7 - 8 thỏng tui (khụng phi l con
ca ngi d thi) v canh chng mt con cúc khụng nú nhy ra khi vũng trũn.
La ly t bựi nhựi rm, nhúm ci, t bp, trụng a tr khụng c khúc v con cúc.

Thi gian l chỏy ht mt nộn hng. Cm chớn trc, do ngon hn l ngi thng
cuc.
Cuc thi ca nam: Bp t sn bờn b mt cỏi ao hay b m. Mi ngi d thi mt
bp. Sau hi trng lnh, cỏc chng trai bc xung mt cỏi thuyn nan, bi bng tay
sang b bờn kia, ỏp thuyn vo b v thc hin ht thy cỏc vic trờn thuyn bng bnh.
Tay t vn phi ỏnh la, thi nu v gi thuyn n nh. Ai thi c ni cm thm
do ngon, xong trc l ngi thng cuc.
Thi nu cm hi T Trng (Hong Húa - Thanh Húa)
Ngi d thi ngi trờn thuyn thỳng ti mt m rng, lng giú. Mi ngi mt thuyn,
king, rm m, bó mớa ti v trang b khỏc ging nhau. Sau hiu lnh, cỏc thớ sinh a
thuyn ri b ra gia m. Thuyn bng bnh, giú lng, ci la li khú chỏy, thm trớ
cú ln b ma phựn giú bc. Kt thỳc cuc thi ai cú ni cm hoc chừ xụi chớn do,
ngon l ngi thng cuc.
Thi nu cm hi Hnh Thin (Nam nh)
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
5
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
Cuc thi dnh cho nam. Mi nhúm hai ngi, xp thnh hng ngang. Mt ngui buc
cnh tre di, do dc theo sng lng ngn cao hn u, niờu t cú sn go v nc
nu cm treo trờn ngn cn v phớa trc, ngi kia lo ci la v un nu.
Sau hiu lnh, ngi nu phi to la t hai thanh na gi, sau ú chõm la vo cõy
uc h di ỏy niờu cm. C hai ngi u cựng phi bc i quanh sõn ỡnh. Ht
tun hng l lỳc kt thỳc cuc thi. Nhúm no cú cm chớn do, ngon l ngi thng
cuc.
10. Trũ chi: NH QUAY
ỏnh quay l trũ chi dnh cho con trai. Chi thnh nhúm t 2 ngi tr lờn, nu ụng
cú th chia thnh nhiu nhúm. Mt ngi cng cú th chi quay, nhng nu chi nhiu
ngi v cú nhiu ngi ngoi c v thỡ s sụi ni v hp dn hn nhiu.
chi l con quay bng g hay sng hỡnh nún ct, cú chõn bng st. Dựng mt si
dõy, qun t di lờn trờn ri cm mt u dõy th tht mnh cho quay tớt. Con quay

ca ai quay lõu nht, ngi ú c. Cú th dựng mt con quay khỏc b vo con quay
ang quay m nú vn quay thỡ ngi ch ca con quay ú c nht.
11. Trũ chi: CHI CHUYN
Trũ chi dnh cho con gỏi. S ngi chi 2-5 ngi. chi gm cú 10 que nh v
mt qu trũn nng (qu c, qu bũng nh...), ngy nay cỏc em thng chi bng qu
búng tennis.
Cm qu tay phi tung lờn khụng trung v nht tng que. Lp li cho n khi qu ri
xung t l mt lt. Chi t bn 1 (ly mt que mt ln tung) bn 2 (ly hai que mt
ln) cho n 10, va nht qu chuyn va hỏt nhng cõu th phự hp vi tng bn. Mt
mt, mt mai, con trai, con hn, ụi tụi, ụi ch Ba lỏ a, ba lỏ v.v. Ht bn
mi thỡ chuyn bng hai tay: chuyn mt vũng, hai vũng hoc ba vũng... v hỏt: u
qu, quỏ giang, sang sụng, trng cõy, n qu, nh ht khong 10 ln l ht mt bn
chuyn, i lin my vỏn sau v tớnh im c thua theo vỏn.
Khi ngi chi khụng nhanh tay hay nhanh mt bt c búng v que cựng mt lỳc
s b mt lt, lt chi s chuyn sang ngi bờn cnh.
Chi chuyn lm ngi m lờn v rt vui. Thng trong sut mựa hố hoc mựa thu, cỏc
cụ gỏi nh chi chuyn khp mi ni, di búng cõy hay sõn nh...
12. Trũ chi: THI DIU SO
Diu sỏo l mt trũ chi ph bin Vit Nam. Hng nm mt s vựng cú t chc
cuc thi diu sỏo nh trong hi n Hựng thụn C Tớch, Lõm Thao, Phỳ Th. õy l
nhng chic diu tht ln, b ngang cú khi n mt si ri tay v cú mang mt hoc
nhiu chic sỏo.
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
6
Trường THCS Lương Thế Vinh - Quy Nhon
Khung diều làm bằng cật tre, giấy phất vào diều bằng gậy. Diều thả bằng dây mây hay
dây thép nhỏ. Sáo diều có 3 loại chính phân theo tiếng kêu: sáo cồng, tiếng kêu vang
như tiếng cồng thu qn; sáo đẩu, tiếng kêu than như tiếng lời than; sáo còi, tiếng kêu
the thé như tiếng còi.
Thi diều sáo, Ban giám khảo có thể chấm theo tiếng sáo, nhưng trước tiên bao giờ cũng

phải xem diều có lên bổng, dây diều căng hay võng, nhất là lúc ở trên khơng diều có lắc
lư đảo ngang đảo dọc hay khơng.
13. Trò chơi: Ơ ĂN QUAN
Vẽ một hình chữ nhật được chia đơi theo chiều dài và ngăn thành 5 hàng dọc cách
khoảng đều nhau, ta có được 10 ơ vng nhỏ. Hai đầu hình chữ nhật được vẽ thành 2
hình vòng cung, đó là 2 ơ quan lớn đặc trưng cho mỗi bên, đặt vào đó một viên sỏi lớn
có hình thể và màu sắc khác nhau để dễ phân biệt hai bên, mỗi ơ vng được đặt 5 viên
sỏi nhỏ, mỗi bên có 5 ơ.
Hai người hai bên, người thứ nhất đi quan với nắm sỏi trong ơ vng nhỏ tùy vào người
chơi chọn ơ, sỏi được rãi đều chung quanh từng viên một trong những ơ vng cả phần
của ơ quan lớn, khi đến hòn sỏi cuối cùng ta vẫn bắt lấy ơ bên cạnh và cứ thế tiếp tục đi
quan (bỏ những viên sỏi nhỏ vào từng ơ liên tục). Cho đến lúc nào viên sỏi cuối cùng
được dừng cách khoảng là một ơ trống, như thế là ta chặp ơ trống bắt lấy phần sỏi trong
ơ bên cạnh để nhặt ra ngồi. Vậy là những viên sỏi đó đã thuộc về người chơi, và người
đối diện mới được bắt đầu.
Đến lượt đối phương đi quan cũng như người đầu tiên, cả hai thay phiên nhau đi quan
cho đến khi nào nhặt được phần ơ quan lớn và lấy được hết phần của đối phương. Như
thế người đối diện đã thua hết quan.
Hết quan tàn dân, thu qn kéo về. Hết ván, bày lại như cũ, ai thiếu phải vay của bên
kia. Tính thắng thua theo nợ các viên sỏi.
Quan ăn 10 viên sỏi.Cách chơi ơ ăn quan được nói lên rất đơn giản nhưng người chơi ơ
ăn quan đã giỏi thì việc tính tốn rất tài tình mà người đối diện phải thua cuộc vì khơng
còn quan (sỏi) bên phần mình để tiếp tục cuộc chơi...
14. Trò chơi: MÈO ĐUỔI CHUỘT
Trò chơi gồm từ 7 đến 10 người. Tất cả đứng thành vòng tròn, tay nắm tay, giơ cao lên
qua đầu. Rồi bắt đầu hát.
Mèo đuổi chuột
Mời bạn ra đây
Tay nắm chặt tay
Đứng thành vòng rộng

Chuột luồn lỗ hổng
Mèo chạy đằng sau
Gv :Lê Văn Bình
7
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
Th ri chỳ chut li úng vai mốo
Co cng chy theo, bỏc mốo húa chut
Mt ngi c chn lm mốo v mt ngi c chn lm chut. Hai ngi ny ng
vo gia vũng trũn, quay lng vo nhau. Khi mi ngi hỏt n cõu cui thỡ chut bt
u chy, mốo phi chy ng sau. Tuy nhiờn mốo phi chy ỳng ch chut ó chy.
Mốo thng khi mốo bt c chut. Ri hai ngi i vai trũ mốo chut cho nhau. Trũ
chi li c tip tc.
15. Trũ chi: RNG RN LấN MY
Mt ngi ng ra lm thy thuc, nhng ngi cũn li sp hng mt, tay ngi sau
nm vt ỏo ngi trc hoc t trờn vai ca ngi phớa trc. Sau ú tt c bt u i
ln qua ln li nh con rn, va i va hỏt:
Rng rn lờn mõy
Cú cõy lỳc lc
Hi thm thy thuc
Cú nh hay khụng?
Ngi úng vai thy thuc tr li:
- Thy thuc i chi ! (hay i ch, i cõu cỏ , i vng nh... tựy ý m ch ra).
on ngi li i v hỏt tip cho n khi thy thuc tr li:
- Cú !
V bt u i thoi nh sau : Thy thuc hi:
- Rng rn i õu?
Ngi ng lm u ca rng rn tr li:
- Rng rn i ly thuc cha bnh cho con.
- Con lờn my ?
- Con lờn mt

- Thuc chng hay
-Con lờn hai.
- Thuc chng hay.
.................................................. ....
C th cho n khi:
- Con lờn mi.
- Thuc hay vy.
K ú, thỡ thy thuc ũi hi:
+ Xin khỳc u.
- Nhng xng cựng xu.
+ Xin khỳc gia.
- Nhng mỏu cựng me.
+ Xin khỳc uụi.
- Tha h m ui.
Lỳc ú thy thuc phi tỡm cỏch lm sao m bt cho c ngi cui cựng trong hng.
Ngc li thỡ ngi ng u phi dang tay chy, c ngn cn khụng cho ngi thy
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
8
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
thuc bt c cỏi uụi ca mỡnh, trong lỳc ú cỏi uụi phi chy v tỡm cỏch nộ trỏnh
thy thuc. Nu thy thuc bt c ngi cui cựng thỡ ngi ú phi ra thay lm thy
thuc.
Nu ang chi dng co gia chng, m rng rn b t ngang thỡ tm ngng ni li
v tip tc trũ chi.
16. Trũ chi: NẫM CềN
Vi ngi Vit c xa, trũ chi ny thng dnh cho gii n, con nh quý phỏi, xa kia
l cỏc m nng, con gỏi Lc hu, Lc tng. i vi cỏc dõn tc Mng, Ty,
Hmụng, Thỏi... nộm cũn l trũ tớn ngng hp dn nht ca trai gỏi trong dp hi xuõn.
Qu "cũn" hỡnh cu to bng nm tay tr nh, c khõu bng nhiu mỳi vi mu, bờn
trong nhi thúc v ht bụng (thúc nuụi sng con ngi, bụng cho si dt vi). Qu cũn

cú cỏc tua vi nhiu mu trang trớ v cú tỏc dng nh hng trong khi bay. Sõn nộm
cũn l bói t rng, gia chụn mt cõy tre (hoc vu) cao, trờn nh cú vũng cũn
hỡnh trũn (khung cũn), khung cũn mt mt dỏn giy (biu tng cho mt tri), mt
kia dỏn giy vng (biu tng cho mt trng). C mt giy l biu tng cho s trinh
trng ca ngi con gỏi. Ngi chi ng i mt vi nhau qua cõy cũn, nộm qu cũn
lt qua vũng cũn trờn nh ct l thng cuc.
M u cuc chi l phn nghi l, thy mo dõng hai qu cũn lm l gia tri t, cu
cho bn lng yờn vui, mựa mng ti tt, nh nh no m. Sau phn nghi l, thy mo
cm hai qu cũn ó c ban phộp tung lờn cho mi ngi tranh cp, khai cuc chi
nộm cũn nm ú. Cỏc qu cũn khỏc ca cỏc gia ỡnh lỳc ny mi c tung lờn nh
nhng con chim ộn.
Trc khi khộp hi, thy mo rch qu cũn thiờng (ó c ban phộp) ly ht bờn trong,
tung lờn mi ngi cựng hng ly vn may. Ngi Ty quan nim ht ging ny s
mang li mựa mng bi thu v may mn, vỡ nú ó c truyn hi m ca nhng bn
tay nam n (õm - dng).
Nộm cũn lm cho ngi trong cuc ho hng, ngi ng ngoi hũ reo c v khin
khụng khớ cuc chi rt sụi ni, hp dn. Nộm cũn l trũ chi khụng nhng thu hỳt nam
n thanh niờn m nhiu ngi ln tui cng rt thớch. Trũ vui ny mang ý ngha phn
thc, cu mong giao ho õm - dng, mựa mng ti tt.
17. Trũ chi: THI TH
Hng nm, mt s vựng cú t chc hi thi th nh Hoa L (Ninh Bỡnh) v Yờn
(H Nam).
Vựng Hoa L, Ninh Bỡnh, cú phong cnh nờn th, hựng v. Hng nm nhõn ngy hi
n vua inh, gi gỡn np xa v khuyn khớch dõn chỳng trờn ng vn hc, dõn
lng m hi thi th, khụng nhng riờng cho dõn s ti m cũn cho tt c nhng ai vn
hay ch tt, mun c gii v mun c ting tm vi mi ngi.
th tu ban t chc la chn. Gii thng thng ch c my vuụng nhiu iu,
gúi chố, mi qu cau. Nhng ngi c gii hónh din v th hn vỡ gii. Hng nm
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
9

Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
cú 3 gii thng cho cuc thi ny, vỡ ban giỏm kho gm cỏc tay vn hc ni ting
trong vựng. Cú khi Ban t chc mi c nhng bc i khoa cú danh chm gii. Ngy
xa, thng v tun ph ch tnh lm Ch tch Hi ng chm th.
Hng nm lng Yờn (H Nam) t chc cuc thi th vo 24 thỏng Chp, nhõn phiờn
ch ng.
Bui sỏng hụm ú, cuục thi vn th ó c cỏc bụ lóo trong lng t chc ti ngụi ỡnh
cnh ch. Vn s khp ni n t tp Tng n d cuc thi th. Cỏc v khoa mc
lng Yờn v cỏc lng gn ú lm giỏm kho. Thớ sinh no trỳng gii thng s c
hoan hụ v c ban thng phn thng rt hu. Tht l cuc thi tao nhó v ho hng
vi mc ớch khuyn khớch thớ sinh dựi mi kinh s, tranh ngụi ot giỏp sau ny.
Sau cuc thi, nhng ngi trỳng gii c nm ru Tng n vi cỏc bụ lóo trong
lng.
18. Trũ chi: THI DA HU
Lng Th Tang, Vnh Tng, Phỳ Th, cú tc thi da hu. Vo khong thng tun
thỏng ba õm lch hng nm, hi ng k mc hp vi cỏc bụ lóo quyt nh ngy hỏi
da, gi l ngy xung ng, thng l ngy 25 thỏng ba.
T 5 gi sỏng ngy xung ng, trng mừ v tự v bỏo hiu khp lng. Nghe tin bỏo
hiu, cỏc gia ỡnh mi ra rung hỏi da. Nu ai t hỏi trc s b pht rt nng, nu l
ch rung, lng pht tin, cũn nu l k trm, lng s cựm ngay trc sõn ỡnh. Da hỏi
xong cỏc ch in ớch thõn chn nhng qu da gi, to en ra trỡnh lng. Ti õy hi
ng giỏm kho s xột da theo cỏc tiờu chun: ging tt, p mó, gi, y n, b ra
ti vng li nhiu cỏt. Cú hai t chm thi da: t mt, chn nhng qu da p, da
gi, y n, t hai a lờn cõn. Da c xp thnh hng nht v hng hai.
Da hng nht c ra sch cỳng thn ỡnh, tờn ch da c loan truyn cho dõn
lng rừ. Dõn lng tin rng, ch in no cú da c chn cỳng thn, ngoi vinh d ra,
c nm ú s lm n phỏt t.
19. Trũ chi: THI TH CHIM
Chim B cõu c l biu tng cho ho bỡnh - t do nờn thng c gi l chim Ho
bỡnh. Da vo nhng c tớnh y ca chim. T lõu, ụng cha ta ó sỏng to mt li chi

dõn gian tao nhó: thi th chim b cõu. Tng truyn, thỳ chi ny xut hin t thi Lý.
B cõu l loi chim cú kh nng inh hng tt, dự xa nh cng tỡm c v t m tr
khi gp giú bóo, chỳng cú tớnh hp qun cao, sng theo n, chung thu v ngha tỡnh.
Hng nm cú n hng chc hi thi th chim cõu thng c t chc vo hai mựa:
mựa h (thỏng 3-4 õm lch) v mựa thu (thỏng 7-8 õm lch). Khu vc trung tõm hi thi
thuc Chõu th sụng Hng kộo di t 2 bờn b sụng ung n mt phn tnh Vnh
Phỳc, Bc Ninh (a Phỳc, Súc Sn, ụng Anh, Gia Lõm, Tiờn Sn, Yờn Phong). Hi
thi cũn din ra mt s ni phớa Tõy H Ni nh Tõy Tu, an Phng, Hoi c.
T xa cỏc c ó nh ra tiờu chun thi th chim cõu bay rt nghiờm ngt. C n bay
cht ch, c ly u, khụng tỏch ri n, vũng ln hp v trũn, bay cao, tr hng thng
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
10
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
ng lờn. Khi mt thng nhỡn lờn thy c n thy c n chm thnh mụt vũng trũn
nh khụng thy v cỏnh ri tỡm hng bay v t. Lỳc ú n chim c vo "trụng
thng" xột gii.
Vy m cỏi thỳ chi chim lnh mnh thanh nhó lỳc nụng nhn, hi hố ỡnh ỏm, biu
tng khỏt vng ca t do, ca ngi c tớnh ca on kt, chung thu vn cun hỳt
nhiu ngi, nhiu ni mi la tui.
20. Trũ chi: NH ROI MA MC
Roi bng tre vút nhn v do, u bt vi , cũn mc an bng tre sn . Cỏc u th
u tay ụi vi nhau: va dựng roi ỏnh, dựng mc , ai ỏnh trỳng ch th vo
ch him v ỏnh trỳng nhiu thỡ thng, thng ỏnh trỳng vo vai v sn mi c
nhiu im.
Cỏc hi l min Bc thng c t chc thi u vo nhng ngy u thỏng giờng.
21. Trũ chi: NHN U
Trong cỏc ngy hi, cỏc lng thụn thng trng mt vi cõy u gia tha rung gn
ỡnh trai gỏi lờn u vi nhau.
Cõy u c trng bi bn, sỏu hay tỏm cõy tre di vng chc chu ng c sc
nng ca hai ngi cựng vi lc y quỏn tớnh. Hai cõy tre lm cn u nh va tay cm.

Lờn u cú th l mt hay hai ngi. Cng nhỳn mnh, u cng lờn cao, cn u a lờn
vun vỳt, bờn n sang bờn kia. Cn u lờn ngang vi ngn u l hay nht, nhiu khi u
bay ngang ngn u mt vũng.
Nhiu ni treo gii thng ngang ngn u ngi u git gii. Nhỳn u cng l mt
sinh hot giao ói tỡnh cm ca trai gỏi.
22. Trũ chi: KẫO CO
Tc kộo co mi ni cú nhng li chi khỏc nhau, nhng bao gi s ngi chi cng
chia lm hai phe, mi phe cựng dựng sc mnh kộo cho c bờn kia ngó v phớa
mỡnh.
Cú khi c hai bờn u l nam, cú khi bờn nam, bờn n. Trong trng hp bờn nam bờn
n, dõn lng thng chn nhng trai gỏi cha v cha chng.
Mt ct tr gia sõn chi, cú dõy thng buc di hay dõy song, dõy tre hoc cõy
tre, thng di khong 20m cng u ra hai phớa, hai bờn xỳm nhau nm ly dõy thng
kộo. Mt v chc sc hay bụ lóo cm trch ra hiu lnh. Hai bờn ra sc kộo, sao cho
ct tr kộo v bờn mỡnh l thng. Bờn ngoi dõn lng c v hai bờn bng ting "dụ ta",
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
11
Tröôøng THCS Löông Theá Vinh - Quy Nhon
"cố lên".
Có nơi người ta lấy tay người, sức người trực tiếp kéo co. Hai người đứng đầu hai bên
nắm lấy tay nhau, còn các người sau ôm bụng người trước mà kéo. Đang giữa cuộc, một
người bên nào bị đứt dây là thua bên kia. Kéo co cũng kéo ba keo, bên nào thắng liền ba
keo là bên ấy được.
23. Trò chơi: ĐẤU VẬT
Đấu vật rất phổ biến ở nhiều hội xuân miền Bắc và miền Trung. Trong hội làng Mai
Động (Hà Nội) có thi vật ở ngay trước bãi đình làng. Các đô vật ở các nơi kéo về dự
giải rất đông. Làng treo giải vật gồm nhất, nhì, ba và nhiều giải khác.
Trong lúc vật, các đô vật cởi trần và chỉ đóng một cái khố cho kín hạ bộ. Cởi trần cốt để
đôi bên không thể nắm áo, nắm quần nhau gây lợi thế cho mình được. Khố các đô vật
phần nhiều bằng lụa, nhiều màu. Trước khi vào vật, hai đô vật lễ vọng vào trong đình.

Cuộc thi bắt đầu, các đô vật lên lễ đài. Sau một hồi khua chân múa tay để rình miếng
nhau, họ mới xông vào ôm lấy nhau. Họ lừa nhau, dùng những miếng để vật ngửa địch
thủ. Với miếng võ nằm bò, có tay đô vật nằm lì mặc cho địch thủ đẩy mình, rồi bất thần
họ nhỏm đứng dậy để phản công.
Thường thì giải ba được vật trước, rồi đến giải nhì và sau cùng là giải nhất. Mỗi một
giải vật xong, người chúng giải được làng đốt mựng một bánh pháo.
24. Trò chơi: VẬT CÙ
Trò vật cù: trên một khoảng sân, thường có khoảng 14 thanh niên trai tráng chia hai bên
cởi trần, đóng khố, tìm cách lừa nhau để ôm cho được quả bóng bằng củ chuối gọt nhẵn
chạy về bỏ vào chuồng (lỗ nhỏ được đào theo hình vuông hoặc tròn, gần như là vừa khít
với quả cù) đối phương thì là thắng cuộc.
Quả cù được làm từ gốc chuối, đặc biệt thích hợp là gốc chuối hột loại lớn, đào lên lấy
củ. Dùng dao sắc đẽo củ chuối thành hình tròn có đường kính cữ 30cm, trọng lượng 5 -
7kg là có quả cù đảm bảo yêu cầu. Quả cù phải sạch nhựa và có độ dẽo cần thiết, bởi nó
thường xuyên bị giành giật, quăng ném mạnh dễ vỡ trong khi chơi. Vì vậy, quả cù sau
khi lược đẽo xong, được luộc qua nước sôi, vớt ra phơi nắng khá kỹ. Lúc này quả cù có
màu sẫm và rất dẽo, không bị nứt vỡ khi chơi. Sân chơi cù thường là những sân cát bên
bờ sông hay trong làng, chiều dài độ 50m, ngang độ 25m. Có ba hình thức chơi cù: cù
gôn, cù đẩy và củ nước. Cả ba lối chơi này đều có chung hình thức tính điểm và bố trí
giống nhau, ở hai đầu sân của mỗi bên là hai chiếc sọt đan bằng nan tre, nứa cao 1,5m,
đường kính 50cm (cù gôn, cù nước), hay đào một hố sâu rộng 50 x 50cm (cù đẩy). Bên
Gv :Leâ Vaên Bình
12
Trường THCS Lương Thế Vinh - Quy Nhon
nào giành và đưa được cù vào sọt (hay vào hố) của đối phương được một điểm. Để đưa
được quả cù vào đích cũng khơng phải dễ dàng gì bởi phải giành giật, tranh cướp quyết
liệt, bên nào cũng tìm mọi cách nhằm cản phá đối phương đưa cù vào sọt (hố) của
mình. Hội vật cù vì thế rất sơi nổi, hào hứng, cuốn hút mọi người.
Mỗi cuộc chơi khơng qui định cụ thể, số người tham gia mỗi bên cũng khơng hạn chế.
Có khi hội vật cù lên đến đỉnh điểm, đàn ơng trai tráng trong làng đều hăng hái vào

cuộc khơng kể tuổi tác, lúc ấy thường là vào dịp Tết Ngun đán. Người tham gia vật
cù đều cởi trần đóng khố. Đề phân biệt người của hai đội, ban tổ chức qui định rnàu sắc
của khố hay dải khăn màu vấn trên đầu. Tuy từ xưa khơng có một điều luật cụ thể,
nhưng trong hội vật cù khơng hề có lối chơi thơ bạo, ác ý. Rất quyết liệt nhưng cũng rất
trong sáng. Kết thúc cuộc chơi, đội nào có số lần đưa cù vào đích của đối phương nhiều
hơn là đội thắng. Giải thưởng chỉ mang tính tượng trưng, danh dự. Ở hội cù, người các
làng xem và cổ vũ rất đơng, hò reo, đánh trống chiêng cuồng nhiệt cổ vũ cho đội nhà và
tán thưởng những đường chạy cù ngoạn mục...
25. Trò chơi: BỊT MẮT BẮT DÊ
Trẽ con từ 6 đến 15 tuổi hay chơi trò bịt mắt bắt dê. Một người xung phong để mọi
người bịt mắt lại bằng một chiếc khăn để khơng nhìn thấy, những người còn lại đứng
thành vòng tròn quanh người bị bịt mắt.
Mọi người chạy xung quanh người bị bịt mắt đến khi nào người đó hơ “bắt đầu” hoặc
“đứng lại” thì tất cả mọi người phải đứng lại, khơng được di chuyển nữa. Lúc này người
bị bịt mắt bắt đầu lần đi xung quanh để bắt được ai đó, mọi người thì cố tránh để khơng
bị bắt và tạo ra nhiều tiếng động để đánh lạc hướng. Đến khi ai đó bị bắt và người bị bịt
mắt đốn đúng tên thì người đó sẽ phải ra “bắt dê”, nếu đốn sai lại bị bịt mắt lại và làm
tiếp.
Có ai đó muốn ra chơi cùng thì phải vào làm ln, người đang bị bịt mắt lúc này được
ra ngồi hoặc là phải oẳn tù tì xem ai thắng.
26. Trò chơi: KÉO CƯA LỪA XẼ
Hai người ngồi đối diện nhau, cầm chặt tay nhau. Vừa hát vừa kéo tay và đẩy qua đẩy
trơng như đang cưa một khúc gỗ ở giữa hai người.
Mỗi lần hát một từ thì lại đẩy hoặc kéo về một lần. Bài hát có thể là:
Kéo cưa lừa xẽ
Ơng thợ nào khỏe
Về ăn cơm vua
Gv :Lê Văn Bình
13
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon

ễng th no thua
V bỳ tớ m
Hoc:
Kộo ca la x
Lm ớt n nhiu
Nm õu ng y
Nú ly mt ca
Ly gỡ m kộo
27. Trũ chi: CP CU
Trũ tung cu, cp cu l mt trũ chi mang tớnh nghi l (hoc phong tc) mang tớnh
bt buc nhiu l hi. Tu tng a phng cú quy nh, cỏch chi hay tờn gi khỏc
nhau.
õy cng l mt hot ng tớn ngng trong nghi thc cu mựa ca c dõn nụng
nghip, tớn ngng sựng bỏi gii t nhiờn.
Qu cu bng g trũn, cú khi l qu bi hay qu da (i vi nhng a phng cú tc
cp cu nc). Tu a phng cú cu to hay nh. Trc khi a cu ra cp phi qua
nghi l trỡnh Thỏnh.
Sau khi thc hin xong cỏc nghi thc t l, qu cu c tung ra sõn ỡnh. Hai nhúm
thanh niờn i din cho hai nhúm cng ng, tt c u mỡnh trn úng kh khỏc mu.
Cuc tranh cp din ra rt quyt lit. Bờn ngoi trng thỳc liờn hi, ting hũ reo c v
nỏo nhit c sõn ỡnh. Nhiu ngi b trt chõn ngó, ngi thỡ nhanh nhn bt lờn ún
bt ri chuyn ngay cho ngi khỏc... cuc chi rt sụi ng.
Mt bờn cup cu nộm vo mt cỏi h o sn bờn hng ụng, nhúm bờn kia cp
cu nộm vo h hng tõy. Bờn no cp c cu v nộm vo h ca bờn kia nhiu
ln l bờn thng cuc. Cng cú ni cu c nộm vo mt h gia sõn ỡnh hay nộm
vo mt cỏi gi khụng ỏy treo trờn cõy, bờn no nộm vo gi ca bờn kia trc thỡ bờn
ú thng cuc. Cú ni quy c bờn no nộm vo gi ca bờn mỡnh trc thỡ bờn ú
thng cuc.
28. Trũ chi: KẫO CH
Trũ chi kộo ch phỏt trin vựng Hoa L, Tam ip (Ninh Bỡnh). Mt i kộo ch cú

32 con trai di 15 tui mc qun xanh, ỏo trng cú np , chõn qun x cp, tay cm
gy di 1,2m cun giy mu v trờn u gy cú gự sc s.
Tt c c chia lm hai dy, mi dy cú mt ngi cm u (tng c tin) v mt
ngi ng cui (tng c hu). Tng c phi chn nhng ngi cú mt mi khụi ngụ,
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
14
Trường THCS Lương Thế Vinh - Quy Nhon
mặc quần trắng, áo the đầu đội khăn xếp, thắt lưng ba múi, tay cầm cờ thần vng.
Vào cuộc kéo chữ, theo tiếng trống của người tiểu cảnh, hai cánh qn dàn ra dưới sự
hướng dẫn của các tổng cờ để xếp thành các chữ khác nhau. Các tổng cờ vừa dẫn qn
vừa múa hát, làm cho khơng khí rất sơi nổi và náo nhiệt. Đội qn theo tổng cờ chạy
theo hình xốy ốc với những động tác phức tạp, lần lượt các chữ được hiện ra (chữ Hán
hoặc Nơm) "Thái bình", "Thiên phúc", "Xn hồ khả lạc", "Quốc thái dân an"...
29. Trò chơi: ĐUA THUYỀN
Từ xa xưa ở Việt Nam đã có đua thuyền. Đua thuyền ở nhiều nơi khơng phải là trò thi
tài mà là hành vi thực hiện một nghi lễ với thuỷ thần, xuất phát từ tục cầu nước của cư
dân nơng nghiệp - tín ngưỡng phồn thực.
Có nơi cuộc thi chỉ có hai thuyền (Đào Xá - Phú Thọ), một chải “đực” mang hình chim
ở mũi thuyền, chải kia là “cái” mang hình cá. Hai biểu tượng đối ứng giao hồ âm -
dương (chim trên cao, dương - cá dưới nước, âm); khơ - ướt (thuyền và nước); thuyền
trơi, mái chèo khuấy nước nhằm “đánh thức thuỷ thần” và cuộc đua ấy chỉ thực hiện
vào ban đêm, đến dạng sáng thì kết thúc. Cuộc đua thuyền của cư dân miền biển thì lại
mang ý nghĩa cầu ngư. Có địa phương tổ chức đua thuyền để tưởng niệm các anh hùng
giỏi về thủy chiến...
Ngày nay, đua thuyền là một nội dung quan trọng trong chương trình của rất nhiều lễ
hội từ Bắc chí Nam, nhất là các địa phương có sơng hồ hoặc gần biển. Cuộc đua thuyền
hiện nay ở nhiều địa phương khơng đơn thuần là một hoạt động tín ngưỡng như bưổi
ban đầu mà đã trở thành sự kiện thể thao hấp dẫn có quy mơ lớn, thu hút nhiều đối
tượng tham gia. Đua thuyền đã có thêm sứ mệnh của cuộc thi tài và biểu dương sức
mạnh tập thể.

30. Trò chơi: CHƠI HĨP
Chơi hóp là một trong những trò chơi trong dân gian Ninh Hòa mà tơi xin ghi lại để
cống hiến q bạn đồng hương ít nhiều đã có một thời trải qua trong thời niên thiếu tại
q hương mến u.
Để bắt đầu trò chơi, tùy theo cách chia bắt cặp hoặc chơi lẽ từng người, bao nhiêu người
chơi cũng được, ăn thua hoặc bằng tiền, hoặc hình, hoặc bịch thuốc lá…v..v…, tùy theo
điều kiện và giao kèo sẵn có.
Cách chơi:
Vẽ một hình chữ nhật, dài rộng tùy thích khơng cần kích thước. Chúng ta cần một cục
gạch thẽ ngun và nửa cục gạch thẽ khác được kê sát và nằm giữa lằn mức của cạnh
Gv :Lê Văn Bình
15
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
(hay mt u) ca hỡnh ch nht. Hai cc gch ny c cu trỳc sao cho na cc gch
dng ng (im ta) v cc gch nguyờn vn c gỏt lờn u ta ca na cc gch
kia. Nh vy, chỳng ta cú uụi ca cc gch nguyờn chm mt t, u a lờn tri,
chớnh gia ta trờn u ca na cc gch kia to thnh mt mt dc khi ng vn
chuyn trũn ca ng tin cc (hũn chỡ). n õy, chỳng ta cú mỏi xuụi (mt dc) ging
hỡnh ca mt ũn by.
Tip tc thit b, chỳng ta gch mt ng thng k t ng giao tuyn ca mt dc
(ca cc gch nguyờn) v mt t (mỏi xuụi) di khong 5 tc v c cỏch 1 tc gch 1
ln mc ngang dnh cho nhng ngi b húp mang ng tin cc (hũn chỡ) lờn t
mc ngang ú: cú th b húp 1,2,3 ..v..v..
Trc khi chi, ngi chi thi tranh ua i sau cựng bng cỏch dựng ng bc cc
hoc viờn ngúi b c p v mi trũn n khi cú din tớch (kớch thc) bng (hay
va) ng tin m ngi chi gi l hũn chỡ dựng thi ua tranh ginh phn thng.
Ngi chi cm hũn chỡ thng ng khy (khi ng chy trũn) mnh nh tựy ý xung
dc xuụi ca cc gch, sao cho hũn chỡ chy v ngó dng gn mc cng tt, cỏn mc thỡ
cng tt hn. Nh vy, ngi chi cú th tranh ginh i sau cựng nhng ng hũn
chỡ ln ra khi mc thỡ thua.

Thi xong ngi chi i theo th t, ngha l ngi no khy hũn chỡ chy ra ngoi mc
i trc, xa mc i k v gn mc i sau cựng... Ngi thua cuc thỡ c i u tiờn,
khy hũn chỡ xung viờn gch (mt xuụi) cho nú ln xung mc di; phiờn ngi
k tip c gng khy hũn chỡ, chy xa hn ngi i trc thỡ tt, c nh th chỳng ta
thay phiờn ln lt i, c gng i xa hn my ngi trc, ng hũn chỡ chy ra khi
mc phớa trc gi l húp, cú khi b húp 2,3,4 ..vv
Khi chi ngi chi bt b v tỡm cỏch cu b. Khi hũn chỡ ca bn khy thua phe
khỏc, ta cú quyn xờ dch viờn gch xộo qua gúc ny hoc gúc khỏc vi mc ớch l
khy hũn chỡ khụng theo ng thng chớnh din (trc ch song song vi hai cnh bờn
ca hỡnh ch nht) m chy xộo gúc hn bn mỡnh, thua ngi bt bn mỡnh, nh vy
gi l "xa tin".
Ngi thng cuc thi i sau cựng, xem xột k cỏch bt nhng hũn chỡ ca ngi i
trc, nu khy xa hn bt c thỡ tt v c i sau cựng bn k tip, bng khụng
thỡ khy nh hũn chỡ bt nhng ngi b húp, xong c th t ngi no gn mc u
di thỡ ch ngi thua mỡnh phớa trờn.
* Lut chi:
Ngi thng cuc cm hũn chỡ lờn trờn tay ri gch ln mc ngay tõm hũn chỡ nm (tc
l v trớ ca hũn chỡ nm trc khi c lm lờn tay). Ngi thng cuc cú hai chõn
ng ngay ln mc gch lm im vi tay cm hũn chỡ c gng ch sao cho hũn chỡ ca
mỡnh trỳng hũn chỡ ca ngi thua. Nu trỳng ch tip ngi k, nu ch trt khụng
c quyn ch na m nhng ngi chi k tip ch nhng ngi thua. Nu trỳng
khỏ nhiu, nhng ngi thua chung tin, hoc chung hỡnh, hoc chung bch thuc lỏ...,
tựy theo giao kốo trc khi chi.
Xong bn ny chỳng ta tip tc chi bn khỏc v i theo th t khi cn thi li, ngi
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
16
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
thng cuc i sau cựng.
31. Trũ chi: NH TRNG
ỏnh trng l mt mụn chi rt l dõn gian Ninh Hũa ca la tui tr th dnh riờng

cho cỏc cụ cu cú gan bm.
Trũ chi khụng l thuc vo s ngi, chia thnh hai nhúm, cõy trng ỏnh thng
thng chỳng tụi chn mt trong hai loi cõy quờ nh ch no cng cú "cõy dong
hoc cõy gũn", vỡ hai loi cõy ny khi khụ rt nh, cht lm hai khỳc, cõy cm ỏnh di
khong 5 hoc 6 tc gi l cõy p u mo, cõy ngn 2 tc gi l cõy u mo.
Khi cú sn hai dng c trờn, chỳng tụi o mt l di hn 2 tc, chiu sõu khụng tớnh
min sao u mo nm gn vo l l c ri, gch phớa trc l mt ng mc
khong cỏch 6 hoc 7 thc. Sỏp vo trn hai nhúm bt u khc tớnh im, bờn no
khc im nhiu thỡ i trc. Cỏch chi bt u, nhúm thua ra ng phớa trc ln mc,
nhúm n trong v bt u chi. Trc khi chi hai bờn giao kốo ỏnh c bao nhiờu
im thỡ thng . Thng thỡ chi ỏnh trờn 100 im mi thng.
1/ Phn dớch u trng: t u trng ngn nm ngang trờn ming l v ly cõy di dớch
sao cho u trng ngn bay ra khi mc, ng cho bờn i phng chn li hay bt
c u trng l ngi ú cht, dớch u trng bay cng l mt ngh thut, mt nhỡn
lic i phng ng ch no trng hoc phi dớch xa hay cao u trng bay cao, khi
bờn i phng bt khụng c thỡ ngi dớch t cõy trng di nm ngang trờn l,
cho i phng lm u trng ngn nm õu thỡ t ch ú ch vo, nu trỳng cõy
trng di thỡ ngi ú cht " c nh vy nu cht tip tc thỡ thay th ngi khỏc i".
2/ Phn ne u trng nh: n phn ne u trng, ngi n thng ng sỏt mc, tay
cm trng di u trng ngn nm ngang da vo cựm tay, bt u ht u trng
ngn tng lờn ri khc, lic mt nhỡn nhng ngi thua ng hng mc bờn ngoi ỏnh
u trng ngn tht mnh ra ngoi bờn thua ng bt c. Khi u trng rt xung
t, bờn thua lm v ch vo ng cho ngi bờn trỳng ún ỏnh c u trng ngn
bay ra ngoi, thỡ bt u tớnh c im ri . Phn tớnh im õy tớnh vo phn khc
trờn, khc bao nhiu cỏi tớnh bao nhiờu im.
3/ Cht u mo: t u mo nm xuụi xung l sao mt u chng lờn, khi cht
u mo u trng ngn bay lờn, ún u trng ngn ri xung ri khc bao nhiờu cỏi
thỡ tớnh bao nhiờu im, nờn ỏnh ra ngoi mc sao cho i phng ỏnh bt khụng
c thỡ mi tớnh im.
4/ Phn m u: Bờn no ỏnh thng trc im ó giao kốo thỡ õm u bờn thua, tựy theo

chi bt cp ngi n, ngi thua õm u, bờn n bt u khc bao nhiờu cỏi thỡ nhy
bao nhiờu bc khi õm u, ngi n mt tay cm cõy trng di da vo cựm tay tng lờn
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
17
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
ri ne tht mnh cho u trng ngn bay i tht xa, ri ri xung t ngi thua lm
u trng ngn cm trờn tay, ngi n bt u nhy bt u t v trớ u trng ngn rt
xung, nhy bao nhiờu bc, t im khc bao nhiờu cỏi trờn. Khi nhy xong ri t
cõy trng di xung cho ngi thua ch, nu ch trỳng cõy trng di, thỡ ngi thua
u mt hi di v l, ngi n chy theo sau cm cõy trng di i khi ngi thua tt hi
ỏnh ngi thua, ri tip tc cp khỏc õm u. Xong ht ri hai nhúm chi khc li,
tip tc chi tip.
32. Trũ chi: NHY CHNG CAO
Nhiu hay ớt ngi chi cng c, chia lm hai phe.
Ngi cm u trong toỏn chi gi l m, ngi lm m chi hay v cao ln nht trong
toỏn, ngi m i trc hoc nhy u tiờn.
Bt u chi, hai bờn bao ting xựm bờn no thng i trc.
Cỏch chi nh sau:
Bờn thua hai ngi ngi i din nhau, mt ngi ngay mt cng ra phớa trc, bn
chõn thng ng gút chõn chm t l canh mt
Bờn n nhy qua canh mt, ngi lm m nhy qua trc v c i canh mt, tt c
ti con nhy theo v lp li cõu i canh mt v vũng nhy v cng vy, ngi cm
u cng nhy trc v c "v canh mt" ti con cng nhy qua sau v lm theo c
ht ri c nh th bờn thua chng cng lờn canh 2, ngi i din gỏc cng lờn hng tip
tc lờn canh 3 v canh 4, c nh th m nhy qua nhy li trong lỳc ming c i ht
canh ny n canh kia. Nhng canh cao nh canh t, tựy theo lut l chi giao kốo
trc, nhng a nh khụng nhy c cao, thỡ nhy qua ch thp thỡ sng, cũn nu
khụng cho nhy qua ch thp nhy ng chõn thỡ cht ngi ú ch ht bn chi tip.
Mt lt nhy qua nhy li xong ri canh bn, thỡ ti canh bỳp.
Khi lm canh t, hai a ngi lm chng nhng bn chõn lờn nhau gút chõn chm u

ngún chõn thnh mt thỏp cao thng ng ti lt canh bỳp, canh n, canh tn, sau
cựng l ti canh gm, nhng canh trờn chng lờn cao ca ngún chõn trờn ht, giao kốo
chi ch c c tay chm ngún chõn cỏi lm bn tay bỳp, n, tn, gm (nhiu bn
cng ma giỏo khi nhy qua khụng ý lỳ tay lờn cho ng ngi m l cht c ỏm).
Nhng ngi con nhy qua khụng c, cú quyn nhy qua ch thp nu bờn kia ng
ý.
- Sau cựng, l i qua sụng nh, sụng ln l xong, hai ngi lm canh qua sụng nh bn
bn chõn chm vo nhau bt ra hi nh ngi i bc vo cng núi i canh nh v
canh nh. Vy l xong canh nh. Canh ln hai ngi lm dang chõn rng ra bờn i
bc vo m i canh ln, i canh ln l sp ht trũ chi, toỏn i bc qua v c "qua
sụng ln v sụng ln". Khi v sụng ln hai ngi lm a tay lờn cho ngi m nm v
bt u núi v sụng ln thỡ tt c vt chy nh rt bt, my a con thỡ lo chy trc.
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
18
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
Khi bt c a no thỡ a ú cht, bt c ht thỡ x bn lm li, hai bờn tip tc
bao ting xựm, bờn no thua thỡ lm.
Núi túm li, ú l trũ chi dõn gian vui nht i vi tr th.
***Canh bỳp, n, tn, gm: in hỡnh l mt n hoa, dựng bn tay trờn canh t
*Canh bỳp: dựng bn tay chm li
*Canh n: dựng bn tay chm, nhng hộ ming
*Canh tn: xũe c lũng bn tay
*Canh gm: mt ngún tay thng ng
33. Trũ chi: K CHUYN
S Tớch Bi Nm Roi
Mt bui tra hố nng gay gt, ễng Nm ang ngon gic trong gic ng tra, cht nghe
ting chú sa vang. ễng cm ngay cõy gy bờn cnh chic gh b ụng thng nm
ngh tra v i tht nhanh n ni cú ting chú sa trong khu vn sau nh, mt vn
cõy n trỏi ang c mựa v nhng cõy bi nh ụng cú ting l ngt lm.
Thng c cựng l bn trong xúm leo ro vo v nú ang trốo trờn cõy bi, cũn l

bn chng 5 a ang trong t th ch chc nhng qu bi ri xung t tay thng
c. Ting chú sa lm c ỏm tr hỳ hn, thoỏng thy búng dỏng ụng Nm cm cõy
gy l tr ba hn chớn vớa mi a mt hng tỡm ng tu thoỏt, ch cũn thng c
l ang l lng trờn cõy khụng tut xung kp. ễng Nm la ln:
- Thng nh my xung õy mau!
Thng c leo xung trong gng mt tỏi xanh vỡ b bt qu tang, Nú lớ nhớ:
- D, ụng tha cho con
-Ti sao hỏi trm?
-D, ti con thớch n Bi ca ễng
-, vy l hỏi trm, ti ny ỏng ỏnh ũn.
Thng nh khúc hu hu v xin ụng tha ti, nhng ụng khụng tha, ụng quỏt:
-My mun my roi?
Thng bộ ch bit khúc v im lng vi nột mt s st, ụng núi ln:
-Ti n trm, vy ụng ỏnh my nm roi.
Th l t ú cú tờn Bi Nm Roi.
34. Trũ chi: ON T Tè
Trong cỏc trũ chi dõn gian khi ch cú 2 ngi, bit c mt trong hai ngi ai l
ngi c u tiờn thỡ vi trũ Sỡnh Sm d phõn bit trc sau. Nhng vt dng c
th hin qua bn tay :
- Cỏi Bỳa: nm cỏc ngún tay li nh qu m
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
19
Trửụứng THCS Lửụng Theỏ Vinh - Quy Nhon
- Cỏi Kộo: nm 3 ngún tay gm cú ngún cỏi, ngún ỏp ỳt, v ngún ỳt li, v xốo 2 ngún
tay cũn li (ngún tr, ngún gia) ta cú hỡnh cỏi Kộo
- Cỏi Bao: xũe c 5 ngún tay ra .
Lut chi: Cỏi Bỳa thỡ p cỏi kộo, cỏi kộo thỡ ct cỏi bao, cỏi bao thỡ chựm c cỏi
bỳa
Khi c hai cựng c: "Uýnh Sỡnh Sm my ra cỏi gỡ? tao ra cỏi ny", trong khi bn tay
c du sau lng v khi dt cõu thỡ a tay ra cựng mt lỳc khụng c trc sau vi

du hiu tựy vo mi bờn, nh th ta bit c bờn no thng bờn no thua theo lut
nh, khi hai bờn ra cựng mt du hiu thỡ c sỡnh sm li.
35. Trũ chi: RNG RN LấN MY
Rng rn lờn mõy
Cú cõy thuc Bc
Cú ụng thy nh khụng?
Mt s ngi chi rng rn, ni uụi nhau bng cỏch ngi ng sau hai tay ụm ngang
hụng ngi ng trc, c th xp thnh hng di tựy theo s ngi chi, hỡnh thự nh
mt con rn di cú mt khỳc.
Ngi ng u lm u rn, ngi ng cui lm uụi rn, gia l thõn rn v mt
ngi lm ụng thy thuc Bc ngi i din vi con rn. Khi con rn (on ngi ni
uụi nhau) cựng tha vi ụng thy bi tu trờn, ễng thy khụng ng ý thỡ con rn s i
vi vũng ri quay li tõu tip xin ụng thy cho thuc.
Sau nhiu ln t chi, ụng thy ng ý thỡ ụng s ng lờn tỡm cỏch bt ly c
uụi ca con rn ụng mi cho thuc. Tỡnh trng con rn lỳc ú phi c trỏnh nộ ụng
thy khụng bt c uụi nờn c sc che chn khụng cho ụng thy tin v phớa sau, v
cựng nhau hũ hột vi bi hỏt:
"mnh thy thy bt c thy n, mnh rn rn bt c rn cn.
Th l c on ngi ni uụi nhau phi ln qua ln li (chy qua, chy li) theo u
con rn. C ỏm ngi c th c nộ trỏnh, ụng thy mt mỡnh nhanh chõn hn v d
chy hn, nờn con rn mt lỳc lõu thm mt v tht khú gi c s ngay hng nh lỳc
u nờn cng s b t ra nhiu on, th l u con rn khụng cũn iu khin cho phn
uụi na. Vy l ụng thy bt c cỏi uụi rn d dng.
Trũ chi vui khi phi chy ln qua li trỏnh thy thuc Bc. Ch cú vy thụi nhng vi
ỏm tr nh trong nhng ờm sỏng trng quờ nh, vi ỏnh sỏng khụng t tranh sỏng
tranh ti, tht l mt trũ chi vui ựa thỳ v.
36. Trũ chi: CNG TH THC Cễ HN
Gv :Leõ Vaờn Bỡnh
20