Lý luận chung về kế toán tính chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp.

Lý luận chung về kế toán tính chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
trong các doanh nghiệp xây lắp.
I-Đặc điểm hoạt động kinh doanh xây dựng cơ bản và sản phẩm xây lắp ảnh
hởng đến kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
Xây dựng cơ bản là một nghành sản xuất vật chất có vị trí hết sức quan trọng
trong nền kinh tế thị trờng. Xây dựng cơ bản là một quá trình xây dựng mới, xây
dựng lại, cải tạo hiện đại hoá, khôi phục công trình, nhà máy xí nghiệp, đờng xá,
nhà cửa, nhằm phục vụ cho đời sống, sản xuất xã hội. Chi phí đầu t cho xây dựng
cơ bản chiếm tỉ trọng lớn trong tổng ngân sáchcủa nhà nớc cũngnhcủa Doanh
nghiệp.
Chi phí xây dựng bao gồm: Chi phí xây dựng, mua sắm, lắp đặt và chi phí kiến
thiết cơ bản khác, trong đó phần xây dựng, lắp đặt là do các doanh nghiệp chuyên
về thi công xây lắp đảm nhận thông qua các hợp nghìn đồng giao nhận thầu xây
lắp. Sản phẩm của các doanh nghiệp xây lắp là các công trình xây dựng, lắp đặt
hoàn thành có thể đa vào phục vụ sản xuất và đời sống.
Sản phẩm của nghành xây lắp có giá trị lớn, kết cấu phức tạp, thời gian thi công
kéo dài. Trong quá trình xây lắp tuy cha tạo ra sản phẩm cho xã hội nhng lại sử
dụng nhiều vật t, nhân lực, vốn. Thời gian thi công kéo dài nên kỳ tính giá thành
sản phẩm thờng không xác định hàng tháng nh trong sản xuất công nghiệp mà xác
định theo thời điểm từ khi công trình, hạng mục công trình thi công đến khi hoàn
thành hay thực hiện bàn giaothanh toán theo giai đoạn quy ớc, tuỳ thuộc vào kết
cấu kỹ thuật và khả năng về vốn của đơn vị xây lắp.
Công tác kế toán phải tổ chức tốt từ khâu hạch toán ban đầu, thờng xuyên kiểm
kê vật t tài sản nhằm phát hiện những thiếu hụt, h hỏng để có biện pháp xử lý kịp
thời.
II. Vai trò của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
Việc phân tích đúng đắn kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh chỉ có thể dựa
trên giá thành sản phẩm chính xác. Về phần mình, giá thành lại chịu ảnh hởng của
kết quả tổng hợp chi phí sản xuất xây lắp. Do vậy, tổ chức tốt công tác kế toán chi
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp để xác định nội dung, phạm vi chi
phí cấu thành trong giá thành cũng nh l ợng giá trị các yếu tố chi phí đã dịch

chuyển vào sản phẩm hoàn thành là yêu cầu cấp bách trong nền kinh tế thị trờng.
Tính đúng, tính đủ giá thành sản phẩm là tiền đề để xác định kết quả hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp, tránh tình trạng lãi giả, lỗ thật nh một số năm
trớc đây. Khi nền kinh tế đang trong thời kế hoạch hoá tập trung, các doanh
nghiệp hoạt động theo chỉ tiêu pháp lệnh, vật t, tiền vốn do cấp trên cấp, giá thành
là giá thành kế hoạch định sẵn. Vì vậy, công tác tập hợp chi phí và tính giá thành
chỉ mang tính hình thức.
Chuyển sang cơ chế thị trờng, các doanh nghiệp đợc chủ động hành động theo
phơng hớng riêng và tự phải chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động của mình. Để
có thể cạnh tranh đợc trên thị trờng, công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm còn phải thực hiện đúng theo quy luật khách quan.
Nh vậy, kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là phần không thể
thiếu đợc khi thực hiện chế độ hạch toán kế toán, hơn nữa nó có ý nghĩa to lớn và
chi phối chất lợng công tác kế toán trong toàn doanh nghiệp.
Để phát huy hết vai trò của mình, việc tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm xây lắp phải đạt đợc những yêu cầu sau:
- Phản ánh kịp thời, chính xác toàn bộ chi phí sản xuất trong quá trình sản
xuất.
- Phân bổ hợp lý các chi phí sản xuất theo từng khoản mục vào các đối tợng
tập hợp chi phí.
- Kiểm tra tình hình định mức về các chi phí vật liệu, lao động, sử dụng máy:
kiểm tra dự toán chi phí gián tiếp, phát hiện kịp thời các khoản mục hao phí chênh
lệch ngoài định mức, ngoài kế hoạch đề ra các biện pháp ngăn ngừa kịp thời.
- Kiểm tra việc thực hiện giá thành theo từng khoản mục chi phí, theo từng
công trình hạng mục công trình, vạch ra các khả năng tiềm tàng và đề ra biện
pháp hạ giá thành sản phẩm.
- Thông qua ghi chép, phản ánh, tính toán để đánh giá đúng hiệu quả sản xuất
kinh doanh của từng doanh nghiệp, lập báo cáo kế toán theo quy định của cơ quan
chủ quản, cấp trên.
Để đạt đợc các yêu cầu trên, hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản

phẩm xây lắp có nhiệm vụ:
- Xác định đúng đối tợng tập hợp chi phí, lựa chọn phơng pháp tập hợp chi phí
sản xuất và phân bổ chi phí sản xuất thích hợp.
- Xác định đúng đối tợng tính toán giá thành và lựa chọn phơng pháp tính giá
thành thích hợp.
- Xây dựng quy tắc tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm của doanh
nghiệp.
III- Bản chất và nội dung kinh tế của chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm xây lắp
1. Khái niệm chi phí sản xuất:
Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp xd là quá trình biến đổi
một cách có ý thức, có mục đích các yếu tố đầu vào tạo thành công trình, hạng
mục công trình ...các yếu tố t liệu sản xuất, đối tợng lao động (mà biểu hiện cụ thể
là các hao phí về lao động vật hoá ) dới sự tác động có mục đích của sức lao động
(biểu hiện là lao động sống) qua quá trình biến đổi sẽ trở thành các sản phẩm,
công trình ... để đo lờng các hao phí mà doanh nghiệp bỏ ra trong từng kì hoạt
động kinh doanh là bao nhiêu nhằm tổng hợp, xác định kết quả đầu ra, phục vụ
yêu cầu quản lý. Mọi hao phí cuối cùng đều đợc thể hiện bằng thớc đo tiền tệ gọi
là chi phí sản xuất kinh doanh.
Vậy chi phí sản xuất kinh doanh trong xây lắp đợc biểu hiện bằng tiền, hao
phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp xây lắp đã bỏ ra trong
quá trình sản xuất thi công và bàn giao sản phẩm xây lắp trong một kỳ nhất định .
2. Phân loại chi phí sản xuất:
Việc phân loại chi phí sản xuất một cách khoa học và hợp lý có ý nghĩa
quan trọng với việc hạch toán. Mặt khác nó còn là tiền đề của việc kiểm tra phân
tích chi phí, thúc đẩy việc quản lý chặt chẽ chi phí để hớng tới tiết kiệm chi phí,
hạ giá thành sản phẩm. Trong mỗi doanh nghiệp có các cách phân loại chi phí
khác nhau.
2.1 Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích và công dụng của chi phí
Cách phân loại này dựa vào công dụng của chi phí và mức phân bổ chi phí

cho từng đối tợng. Theo quy định hiện hành giá thành sản phẩm bao gồm:
+ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
+ Chi phí nhân công trực tiếp
+ Chi phí sử dụng máy thi công
+ Chi phí sản xuất chung
2.2 Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung tính chất kinh tế của chi phí:
Theo tiêu thức này, căn cứ vào tính chất, nội dung kinh tế của chi phí giống
nhau đợc sắp xếp vào một yếu tố, không phân biệt chi phí đó phát sinh trong lĩnh
vực nào và ở đâu. Căn cứ vào tiêu thức này chi phí sản xuất đợc phân thành các
yếu tố sau:
+ Yếu tố chi phí nguyên vật liệu: bao gồm toàn bộ giá trị nguyên vật liệu
chính, vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ sử dụng vào sản xuất thi
công xây lắp .
+Yếu tố nhiên liệu động lực: Sử dụng vào quá trình sản xuất kinh doanh
trong kỳ.
+ Yếu tố tiền lơng và các khoản phụ cấp theo lơng : Bao gồm tổng số lơng
phụ cấp phải trả cho công nhân xây lắp.
+ Yếu tố BHXH, BHYT, KPCĐ: Tính theo tỷ lệ quy định trên tổng số tiền
lơng và phụ cấp theo lơng.
+ Yếu tố chi phí khấu hao tài sản cố định : Tổng số khấu hao tài sản cố
định trong kỳ của tất cả tài sản cố định sử dụng trong kỳ .
+ Yếu tố chi phí dịch vụ mua ngoài: Là toàn bộ chi phí dịch vụ mua ngoài
dùng vào việc tạo ra sản phẩm xây lắp.
+ Yếu tố chi phí bằng tiền khác: Là những chi phí mà doanh nghiệp phải
chi trong quá trình hoạt động thực tế.
IV. giá thành sản phẩm xây lắp.
1. Khái niệm giá thành sản phẩm xây lắp :
Giá thành sản phẩm xây lắp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về
lao động vật hoá để hoàn thành khối lợng sản phẩm xây lắp theo quy định. sản
phẩm xây lắp có thể là công trình, hạng mục công trình, giai đoạn thi công xây

lắp có thiết kế và tính dự toán riêng.
Giá thành công trình hay hạng mục công trình hoặc giá thành công trình
hoàn thành toàn bộ là giá thành sản phẩm cuối cùng của sản phẩm xây lắp.
2. Phân loại giá thành sản phẩm xây lắp:
Trong sản xuất xây lắp cần phân biệt các loại giá thành sau: Giá thành dự
toán, giá thành kế hoạch, giá thành thực tế:
+ Giá thành dự toán : Đợc xây dựng trên cơ sở khối lợng công tác xây lắp
từ bản vẽ thiết kế, đơn giá xây dựng cơ bản chi tiết, định mức kinh tế kỹ thuật,
định mức tỉ lệ. Có thể xác định giá thành dự toán nh sau:
Giá thành dự toán công trình=Giá trị dự toán của công trình, HMCT Lãi
định mức
+ Giá thành kế hoạch : Đợc xác định xuất phát từ những điều kiện cụ thể
của doanh nghiệp, trên cơ sở biện pháp thi công, các định mức và đơn giá áp dụng
trong doanh nghiệp, giá thành kế hoạch đợc xác đinh:
Giá thành kế hoạch = Giá thành dự toán Mức hạ giá thành dự toán
Giá thành thực tế : Phản ánh toàn bộ giá thành thực tế để hoàn thành bàn
giao khối lợng xay lắp mà doanh nghiệp nhận thầu .
Giá thành thực tế không chỉ bao gồm những chi phí định mức mà có thể
còn bao gồm những chi phí thực tế phát sinh nh mất mát, bội chi vật t,... do những
nguyên nhân chủ quan .
Giữa ba loại giá thành nói trên thờng cơ quan hệ với nhau về lợng :
Giá thành dự toán Giá thành kế hoạch giá khối lợng thực tế