Sự phê phán của C.Mác đối với tư tưởng triết học của Pru- Đông trong tác phẩm " Sự khốn cùng của triết học"

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI </b>

<b> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN </b>

<b>NGUYỄN THỊ HOÀI </b>

<b>SỰ PHÊ PHÁN CỦA C.MÁC ĐỐI VỚI TƢ TƢỞNG TRIẾT HỌC </b>
<b>CỦA PRU-ĐÔNG TRONG TÁC PHẨM </b>

<b>“SỰ KHỐN CÙNG CỦA TRIẾT HỌC” </b>

Chuyên ngành: Triết học
Mã ngành: 60.22.03.01

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC </b>

<b>Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Minh Hợp </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>MỤC LỤC </b>

<b>MỞ ĐẦU ... 1 </b>

<b>1. Lý do chọn đề tài ... 1 </b>

<b>2. Tình hình nghiên cứu ... 2 </b>

<b>3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ... 4 </b>

<b>4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ... 4 </b>

<b>5. Cơ cở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu ... 4 </b>

<b>6. Đóng góp của đề tài ... 5 </b>

<b>7. Ý nghĩa của đề tài ... 5 </b>

<b>8. Kết cấu của đề tài ... 5 </b>

<b>CHƢƠNG 1 MỘT SỐ NÉT KHÁI QUÁT VỀ HOÀN CẢNH RA ĐỜI </b>
<b>VÀ KẾT CẤU CỦA TÁC PHẨM “SỰ KHỐN CÙNG CỦA TRIẾT </b>
<b>HỌC” ... 6 </b>

<b>1.1. Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm “Sự khốn cùng của triết học” ... 6 </b>

<b>1.1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội Tây Âu đầu thế kỷ XIX ... 6 </b>
<b>1.1.2. Tiền đề tƣ tƣởng cho sự ra đời của tác phẩmError! </b> Bookmark not
defined.

<b>1.2 . Kết cấu của tác phẩm “Sự khốn cùng của triết học”Error! Bookmark </b>
not defined.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3></div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>MỞ ĐẦU </b>
<b>1. Lý do chọn đề tài </b>

Được đánh giá là một trong những sự kiện nổi bật nhất của thế kỷ XIX-
sự ra đời của chủ nghĩa Mác đã đánh dấu một bước ngoặt lớn trong lịch sử nhân
loại. Trên cơ sở tổng kết, kế thừa những thành tựu của khoa học và lịch sử tư tưởng
nhân loại C.Mác và Ph.Ănghen đã xây dựng nên học thuyết mang tính khoa học,
cách mạng và nhân văn sâu sắc. Nó khơng chỉ đóng vai trò là thế giới quan mà còn
là phương pháp luận cho khoa học và hoạt động của con người. Bởi vậy, tại Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII Đảng ta xác định “Đảng ta lấy chủ nghĩa

Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là kim chỉ nam cho mọi hoạt
động”.

Hơn 100 năm trôi qua chủ nghĩa Mác-Lênin luôn chứng tỏ được sức sống
mãnh liệt cũng như vai trị định hướng của mình. Vì vậy, để hiểu thực chất tính
cách mạng và vận dụng sáng tạo những nguyên lý của chủ nghĩa Mác trong thực
tiễn thì một trong nhiệm vụ quan trọng nhất là chúng ta phải đi sâu tìm hiểu cội
nguồn tư tưởng mà cụ thể là những tư tưởng được thể hiện trong các tác phẩm
kinh điển của chủ nghĩa Mác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

kinh tế và chủ nghĩa xã hội khoa học. Tác phẩm được đánh giá là một tác phẩm
quan trọng và là sự chuẩn bị cuối cùng cho “Tuyên ngôn Đảng cộng sản” ra đời.
Nước ta đang trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, xây dựng nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh những thành tựu to lớn
mà Đảng và nhân dân ta đạt được thì cịn tồn tại nhiều phức tạp, khó khăn. Lợi
dụng sự phức tạp của tình hình hiện nay các thế lực phản động ln tìm cách
chống phá cách mạng, cùng đó cũng xuất hiện những nghi ngờ, sự dao động tư
tưởng trong một bộ phận nhân dân về đường lối lãnh đạo, về lý tưởng mà chúng
ta đi theo cùng với đó yêu cầu của thực tiễn địi hỏi việc phát triển cơng tác lý
luận.

Bởi vậy, nghiên cứu và học tập để nắm chắc những nguyên lý của chủ nghĩa
Mác-Lê nin đóng vai trị quan trọng. Đặc biệt là các tác phẩm kinh điển của chủ
nghĩa Mác mà tiêu biểu là “Sự khốn cùng của triết học” có ý nghĩa lớn trong tiếp
thu và bảo vệ chủ nghĩa Mác trong giai đoạn hiện nay.

Mặt khác có khá nhiều cơng trình nghiên cứu tác phẩm “Sự khốn cùng
của triết học” với nhiều khía cạnh khác nhau về triết học, về kinh tế, về chủ
nghĩa xã hội... nhưng chưa có cơng trình nào trình bày tác phẩm một cách hệ
thống, sâu sắc. Đặc biệt là nội dung C.Mác phê phán tư tưởng triết học của

Pru-đông, phê phán trào lưu vơ chính phủ ảnh hưởng đến phong trào cơng nhân lúc
bấy giờ.

<i><b> Vì vậy, tơi chọn vấn đề “Sự phê phán của C.Mác đối với tư tưởng </b></i>
<i><b>triết học của Pru-đông trong tác phẩm “sự khốn cùng của triết học” làm đề </b></i>
tài luận văn tốt nghiệp của mình.

<b>2. Tình hình nghiên cứu </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Tác phẩm “Sự khốn cùng của triết học” được C.Mác viết trong giai
đoạn đầu - giai đoạn đề xuất những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác và nó
được đánh giá là một tác phẩm quan trọng trong hệ thống kinh điển của chủ
nghĩa Mác, là sự chuẩn bị cuối cùng cho sự ra đời “Tuyên ngôn Đảng cộng
sản”- cương lĩnh của giai cấp vô sản. Bởi vậy, nghiên cứu chủ nghĩa Mác có khá
nhiều cơng trình nghiên cứu đề cập tới tác phẩm này như:

Trong cuốn “Lịch sử triết học Mác” của Học viện Báo chí và Tuyên
truyền do TS. Trương Ngọc Nam chủ biên. Trong đó tác giả đã giới thiệu
những nét khái quát nhất về hoàn cảnh ra đời, những nội dung lớn và ý nghĩa
của tác phẩm “Sự khốn của triết học” trong giai đoạn đầu - giai đoạn đề xuất
những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác.

Các tác giả viết cuốn “Giới thiệu tác phẩm kinh điển Mác-Lê nin” của
trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc Gia Hà Nội. Cuốn
sách cũng đã chỉ ra những nét cơ bản nhất của tác phẩm về bối cảnh ra đời, nội
dung khái quát, giá trị của tác phẩm..

Cuốn “Giáo trình triết học Mác-Lê nin” của Bộ Giáo dục và Đào tạo
cũng bàn về tác phẩm “sự khốn cùng của triết học”. Qua việc trình bày những
nét chính và vị trí, ý nghĩa của tác phẩm đối với sự hình thành và phát triển của

chủ nghĩa Mác.

Ngoài ra tác phẩm “sự khốn cùng của triết học” còn được giới thiệu
nhiều trong các cuốn “Giới thiệu tác phẩm kinh điển Mác-Lênin”, trong một số
tiểu luận, khóa luận về quá trình hình thành và phát triển của chủ nghĩa Mác hay
trong một số bài báo, tạp chí bàn về lý luận hình thái kinh tế-xã hội, lý thuyết giá
trị…

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu </b>
<i><b>3.1. Mục đích: </b></i>

Mục đích của luận văn là phân tích sự phê phán của C.Mác đối với những
tư tưởng triết học của Pru-đơng qua đó làm rõ tính chất phản khoa học của những
quan điểm, lý luận đó.

<i><b>3.2. Nhiệm vụ: </b></i>

Từ mục đích trên, luận văn có các nhiệm vụ sau:

Thứ nhất, giới thiệu những nét khái quát nhất về hoàn cảnh ra đời và
kết cấu của tác phẩm “Sự khốn cùng của triết học”.

Thứ hai, phân tích rõ những nội dung phê phán của C.Mác đối với tư
tưởng triết học của Pru-đông.

Thứ ba, đánh giá ý nghĩa của sự phê phán đó.
<b>4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu </b>

<i><b>4.1. Đối tượng: </b></i>

Đối tượng của luận văn là nội dung phê phán của C.Mác đối với tư tưởng
triết học của Pru-đông trong tác phẩm “Sự khốn cùng của triết học”.

<i><b>4.2. Phạm vi: </b></i>

<i><b> Luận văn tập trung vào khai thác sự phê phán của C.Mác đến các mặt, </b></i>
các khía cạnh như tính chất duy tâm, tư biện và không tưởng.. trong những luận
điểm, tư tưởng triết học của Pru-đông trong tác phẩm „Sự khốn cùng của triết
học”.

<b>5. Cơ cở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>6. Đóng góp của đề tài </b>

Luận văn góp phần phân tích một cách hệ thống nội dung phê phán của
C.Mác đối với những quan điểm phản khoa học của Pru-đông trong tác phẩm
“Sự khốn cùng của triết học”.

<b>7. Ý nghĩa của đề tài </b>

“Sự khốn cùng của triết học” là một tác phẩm lớn trong hệ thống kinh
điển của chủ nghĩa Mác- Lê nin. Bởi vậy, luận văn có thể là tài liệu tham khảo
cho việc học tập, nghiên cứu chủ nghĩa Mác nói chung, triết học Mác-Lênin nói
riêng.

Bên cạnh đó luận văn góp phần làm rõ vai trị của việc đấu tranh chống
những lực lượng phản động để bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác Lê-nin.

<b>8. Kết cấu của đề tài </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>CHƢƠNG 1 </b>

<b>MỘT SỐ NÉT KHÁI QUÁT VỀ HOÀN CẢNH RA ĐỜI VÀ KẾT CẤU </b>
<b>CỦA TÁC PHẨM “SỰ KHỐN CÙNG CỦA TRIẾT HỌC” </b>

<b>1.1. Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm “Sự khốn cùng của triết học” </b>
<i><b>1.1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội Tây Âu đầu thế kỷ XIX </b></i>

“Sự khốn cùng của triết học” là tác phẩm được C.Mác viết năm 1847
trong giai đoạn đề xuất những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác, trong một
bối cảnh hết sức nóng bỏng của kinh tế- xã hội Tây Âu.

Từ thế kỷ XV, hàng loạt các phát kiến địa lý ra đời, rất nhiều các phát
minh khoa học trong các lĩnh vực xuất hiện tạo điều kiện cho sự phát triển của
kinh tế, thị trường quy mô thế giới hình thành. Lúc đó giai cấp tư sản đã rất
mạnh về kinh tế nhưng chưa có địa vị chính trị tương xứng vì vậy sự thay đổi về
mặt chế độ là tất yếu. Bước chuyển đó được thực hiện qua hàng loạt những cuộc
cách mạng tư sản như cách mạng Hà Lan (1566-1572), cách mạng Anh
(1640-1689), cách mạng Pháp (1789-1799)... Như vậy , chủ nghĩa tư bản đã xác lập sự
thống trị của mình và để củng cố sự thống trị đó, giai cấp tư sản đã tiến hành các
cuộc cách mạng công nghiệp.

Cách mạng công nghiệp là cuộc cách mạng trong lĩnh vực sản xuất, là
sự thay đổi cơ bản các điều kiện kinh tế - xã hội, văn hóa và kỹ thuật, xuất phát
từ nước Anh sau đó lan tỏa ra toàn thế giới. Trong thời kỳ này, nền kinh tế giản
đơn, quy mô nhỏ, dựa trên lao động chân tay được thay thế bằng công nghiệp và
chế tạo máy móc quy mơ lớn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

bước đột phá trong cách mạng cơng nghiệp khi nó được ứng dụng rộng rãi trong
các ngành công nghiệp nhẹ, công nghiệp nặng, giao thông vận tải...

Cuối thế kỷ XIX, máy móc chiếm ưu thế trong sản xuất, ngành dệt bông
được cơ khí hóa rất sớm. Việc cơ khí hóa sản xuất làm cho sản xuất công nghiệp
tăng lên nhanh chóng. Các ngành luyện kim và cơ khí phát triển mạnh nhằm
trang bị kỹ thuật toàn bộ cho công nghiệp. Năm 1810, sản lượng gang của Anh
là 225.000 tấn, năm 1850 con số đó là 2.250.000 tấn. Hệ thống đường sắt phát
triển mạnh từ 2.000km tăng lên 10.000km trong thời gian từ 1840 đến 1850. Sự
phát triển của đường sắt thúc đẩy sự phát triển của thị trường trong nước và tăng
cường sự liên hệ giữa các trung tâm công nghiệp. Ngành hàng hải cũng có
những biến đổi quan trọng nhờ việc ứng dụng máy hơi nước với nhiều công ty
hàng hải lớn được thành lập. Sự phát triển của giao thông vận tải ảnh hưởng đến
ngoại thương, số lượng hàng xuất khẩu ngày càng nhiều. Sự phát triển công
nghiệp cũng ảnh hưởng lớn đến nơng nghiệp. Máy móc và phương pháp canh
tác mới được sử dụng trong nông thôn, do đó năng suất nơng nghiệp tăng cao.
Anh là một nước có trình độ nơng nghiệp tiên tiến thời bấy giờ.

Như vậy, cách mạng cơng nghiệp hồn thành tạo nên sự phát triển mạnh
mẽ trong cả công nghiệp, nông nghiệp và đã hoàn toàn thay đổi bộ mặt kinh tế
của nước Anh, đưa nước Anh lên địa vị hàng đầu của thế giới.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO </b>

<i>1. Trường Chinh, (1968), Đời đời nhớ ơn C.Mác và đi theo con đường C.Mác đã </i>
<i>chọn, NXB Sự Thật, Hà Nội. </i>

<i>2. Nguyễn Trọng Chuẩn, Đỗ Minh Hợp, (2002), Triết học pháp quyền của </i>
<i>Hê-ghen, NXB Chính Trị Quốc gia, Hà Nội. </i>

<i>3. Đại Học Khoa học xã hội và Nhân Văn Hà Nội, (2011), Một số chuyên đề Mác </i>
<i>Lê-nin, NXB Đại Học Quốc Gia, Hà Nội. </i>

<i>4. Đại học Quốc Gia TP Hồ Chí Minh- Trung tâm lý luận chính trị, (2000), Sức </i>
<i>sống của chủ nghĩa Mác- Lê nin trong thời đại ngày nay, NXB Chính Trị Quốc </i>
Gia, Hà Nội.

<i>5. V.Lênin, (1961),V.Lê nin toàn tập, bàn về cái gọi là vấn đề thị trường, NXB Sự </i>
Thật, Hà Nội.

<i>6. V.Lênin, (1913), Ba nguồn gốc và ba bộ phận cấu thành chủ nghĩa Mác, Tạp </i>
<i>chí Giáo Dục, số 3. </i>

<i>7. C. Mác, (1975), Tiểu sử, NXB Khoa học xã hội Nhân Văn, Hà Nội. </i>

<i>8. C.Mác và Ph.Ănghen Toàn tập tập 4, (1995), NXB Chính Trị Quốc Gia Sự Thật, </i>
Hà Nội.

<i>9. Trình Mưu, Nguyễn Hồng Giáp, (2009), Chủ nghĩa Mác - Lênin trong bối </i>
<i>cảnh thế giới ngày nay, NXB Chính Trị Quốc Gia, Hà Nội. </i>

<i>10. Bùi Văn Mưa (chủ biên), (2010), Triết học phần 1-Đại cương về lịch sử triết </i>
<i>học, Đại học Kinh Tế TP Hồ Chí Minh. </i>

<i>11. Trương Ngọc Nam, (2010), Đề cương giáo trình lịch sử triết học Mác, Học viện </i>
Báo chí và Tuyên Truyền.

<i>12. Nguyễn Xuân Phong, Giới thiệu một số tác phẩm của C.Mác, F.Ănghen và </i>
<i>V.Lê-nin về chính trị, NXB Chính Trị Quốc Gia, Hà Nội. </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<i>14. Đồng Văn Quân, (2010), Lịch sử tư tưởng triết học, Đại học Sư Phạm Thái </i>
Nguyên.

<i>15. Lê Doãn Tá, (2001), Triết học Mác xít- q trình hình thành và phát triển, NXB </i>
Chính Trị Quốc Gia, Hà Nội.

<i>16. Trần Đức Thảo, (1995), Lịch sử tư tưởng trước Mác, NXB Khoa Học Xã Hội </i>
Nhân Văn, Hà Nội.

17. Đinh Ngọc Thạch, (2008), Tính sáng tạo của triết học Mác - Tính chất và ý
<i>nghĩa lịch sử, Tạp chí Triết học, số 7. </i>

<i>18. Hồ Bá Thâm, (2006), Triết học Mác với chủ nghĩa duy vật nhân văn, Tạp chí </i>
<i>Thơng tin Khoa học xã hội. </i>

19. Trương Thị Thông, (2015), 85 năm vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa
<i>Mác- Lênin vào xây dựng Đảng và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Tạp chí Lý </i>
<i>luận chính trị, số 2. </i>

<i>20. B.A.Tsa-ghin, (1886), C. Mác và Ph. Ănghen xây dựng và phát triển lý luận chủ </i>
<i>nghĩa cộng sản khoa học, NXB Chính Trị Quốc Gia, Hà Nội. </i>

<i>21. Bùi Thanh Quất, (2012), Suy nghĩ về thời đại Hồ Chí Minh, Tạp chí triết học, số </i>
6.

<i>22. Nguyễn Hữu Vui, (1982), Lịch sử triết học, NXB Chính Trị Quốc Gia, Hà Nội. </i>
<i>23. Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, (2005), NXB Chính Trị Quốc </i>

Gia, Hà Nội.

<i>24. Viện Hàn Lâm khoa học xã hội Liên Xô,(1962), Lịch sử triết học-triết học Mác, </i>
NXB Sự Thật, Hà Nội.

25.

</div>

<!--links-->