Giao an tiet 58

NS 17/11/2010
ND19/11/2010
Tiết 58
ánh Trăng
- Nguyễn Duy -
A Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức :
- Kỉ niệm về một thời gian lao nhng nặng nghĩa tình của ngời lính
- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện
đại
- Ngôn ngữ, hình ảnh giàu suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tợng
2. Kĩ năng :
- Đọc hiểu văn bản thơ đợc sáng tác sau năm 1975
- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phơng thức biểu đạt trong
tác phẩm thơ để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại
3. Thái độ: Giáo dục tình cảm ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ, thái độ sống
uống nớc nhớ nguồn
B.Chuẩn bị:
1. GV: - SGK, SGV, STK Ngữ văn 9 (Tập1)
- Thơ Nguyễn Duy.
2. HS: Đọc và soạn bài
C. Tiến trình các hoạt động dạy học:
* Bớc 1 :
1, ổn định tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ :
H. Đọc thuộc lòng 1 khúc ru mà em thích nhất? Cho biết lí do vì sao em thích?
* Bớc 3: Bài mới (GV thuyết trình) Ngày nay đợc sống trong cảnh hoà bình
với những tiện nghi hiện đại, những cám dỗ của vật chất thấp hèn, có lẽ
không ít ngời quên it cái quá khứ đau thơng của dân tộcSuy ngẫm về điều
này, nhà thơ Nguyễn duy đã nhắc nhở chúng ta điều gì qua bài thơ: ánh
trăng: xin mời

Hoạt động1: Hớng dẫn Đọc-tiếp
xúc văn bản:
* MT: Tác giả, tác phẩm, bố cục...
* PP : Đọc diễn cảm, tìm hiểu...
I. Tìm hiểu chung:
GV-> Yêu cầu đọc: giọng kể đều.
1. Đọc:
Các khổ sau giọng suy t, cảm
động, ăn năn
-> GV đọc mẫu- học sinh đọc.
H. Em biết gì về tác giả Nguyễn
Duy?
H. Bài "ánh trăng" sáng tác năm
nào?
GV->Tên bài thơ sau này đợc
dùng làm tựa đề cho tập thơ đợc
tặng giải A của hội nhà văn Việt
Nam năm 1984.
-> Đây là 1 câu chuyện của chính
tác giả với vầng trăng: sự gắn bó
tri kỉ thuở ấu thơ, lúc ở chiến tr-
ờng. Rồi con ngời quên mất vầng
trăng khi về sống trong đầy đủ tiện
nghi. Khi bất ngờ gặp lại: vầng
trăng, con ngời thấy giật mình.
H. Trong bài thơ có những từ ngữ
nào khó hiểu?
H. Bài thơ đợc viết theo thể nào?
Đọc bài thơ em có hình dung ra 1
câu chuyện không?

? Đó là chuyện gì? của ai?
? Qua đó tác giả muốn bộc lộ điều
gì?
? Vậy phơng thức biểu đạt của bài
thơ là gì?
2. Chú thích:
a. Tác giả:- Sinh năm1948
- Tên thật: Nguyễn Duy Nhuệ
- Quê Thanh Hoá
- Là gơng mặt tiêu biểu của lớp nhà thơ
trẻ thời chống Mĩ cứu nớc và tiếp tục
bền bỉ sáng tác.
- Viết về đề tài làng quê, gia đình với
những trăn trở...
b. Tác phẩm: - Bài thơ sáng tác năm
1978 tại TP HCM ( 3 năm sau ngày đất
nớc thống nhất)
c. Từ khó:
d. Thể thơ:
- Thể thơ tự do: 5 tiếng, 4 câu 1 khổ.
- Tự sự kết hợp với trữ tình.
Hoạt động2: Hớng dẫn đọc-hiểu
văn bản:
* MT : Quá khứ tái hiện ở vầng
trăng, hiện tại, suy ngẫm của nhà
thơ
* PP : Đọc sáng tạo, vấn đáp, tìm
II. Tìm hiểu văn bản:
hiểu, pháp hiện, thảo luận...
H. Cho biết kí ức tuổi thơ quá khứ

của tác giả đợc gắn với hình ảnh
nào ?
? Qua câu thơ trên, tác giả sử dụng
nghệ thuậtgì, tác dụng ?
H. Hìmh ảnh nào gắn bó với hồi
chiến tranh ?
GV giải thích : tri kỉ hiểu nhau....
?Cho biết nghệ thuật sử dụng trong
câu thơ này ?
H. Em đã từng có vầng trăng tri kỉ
nh thế bao giờ cha?
( HS liên hệ)
H. Vì sao khi đó con ngời cảm thấy
trăng có tình nghĩa với mình?
HS trả lời->GVKL: Trăng là tò chơi
tuổi thơ, ánh sáng trong đêm tối,
bầu bạn ngời lính
H. Trong từng thời điểm đó tình
cảm của tác giả với vầng trăng đợc
diễn tả ra sao?
GV-> Con ngời hoà quyện giữa
thiên nhiên, trở nên tình nghĩa với
thiên nhiên.
GV-> Nhng khi về TP- trớc những
tiện nghi hiện đại anh lại coi
vầng trăng tình nghĩa thành
Ng ời dng vô tình .
HS đọc khổ thơ 3, 4 SGK/156.
? vầng trăng thành ngời dng vô
tình, vô nghĩa. Vì sao lại nh vậy?

? Tác giả lí giải nguyên nhân của sự
thay đổi đó là ntn?
HS trả lời-> GVgiải thích-> cuộc
sống mới với những tiện nghi vật
chất đầy đủ, ánh trăng không còn
tác dụng và gắn bó với con ngời
nữa
H.Sau tuổi thơ và chiến tranh cuộc
sống ở nơi đô thị. Khi đó vầng trăng
1. Vầng trăng trong quá khứ :
* Hồi nhỏ : Với đồng, với sông, với bể
-> Điệp ngữ => Tuổi thơ gắn bó với
thiên nhiên
* Hồi chiến tranh: Ngời lính vầng
trăng
-> nhân hóa: tri kỉ
=> Trăng gắn bó kỉ niệm thời thơ ấu ;
cuộc chiến tranh-> con ngời hòa quyện
với thiên nhiên=> tình nghĩa
2. Vầng trăng hiện taị:
=> Hoàn cảnh sống đã thay đổi
=> Vầng trăng- ngời dng ( so sánh)->
con ngời lạnh nhạt, xa lạ với trăng
ntn trong tâm niệm ngời lính xa?
? Nghệ thuật trong câu thơ đó?
GV-> Không chỉ dừng lại ở đó mà
rộng hơn có thể thấy: con ngời khi
thay đổi hoàn cảnh dễ dàng lãng
quên quá khứ, nhất là quá khứ
nhọc nhằn gian khổ? Trớc vinh

hoa phú quí, ngời ta dễ có thể
phản bội lại chính mình thay đổi
tình cảm với nghĩa tình đã qua
? Những tình huống nào đã xảy ra?
Tâm trạng của nhân vật trữ tình lúc
này ntn?
H. Hành động vội bật tung cửa sổ
và cảm giác đột ngột nhận ra vầng
trăng tròn cho thấy quan hệ giữa
ngời- trăng ntn ?
-> Trăng không còn tri kỉ, tình
nghĩa nh xa
H. Đối diện với trăng , con ngời
cảm nhận đợc điều gì ?
-> trăng chỉ chiếu sáng thay thế cho
ánh điện thôi
H. Điều đáng nói ở đây chỉ có con
ngời thay đổi, còn vầng trăng thì
sao?
H. Từ sự xa lạ giữa ngời- trăng nhà
thơ muốn nhăc nhở ta điều gì?
Thảo luận nhóm đại diện trả lời:
- Vì cuộc sống hiện đại-> con ngời
lãng quên qua khứ
- Phải biết trân trọng, nâng niu
quá khứ đẹp
H. Dùng từ ngữ của mình để diễn tả
cảm xúc của tác giả khi bắt gặp
"vầng trăng tròn"?
GV : Đây là chi tiết có ý nghĩa bớc

ngoặt mở ra một trờng tâm trạng
của nhà thơĐó là sự kiện tạo
nên sự chuyển biến mạnh mẽ trong
=> Thình lình vội đột ngột
| |
mất điện Trăng xuất
hiện
=> Vầng trăng tròn: vẹn nguyên , thủy
chung bạn xa-> gợi lên kỉ niệm xa
cảm nhận và suy ngẫm của nhà
thơ-> Không còn là tri kỉ vì con
ngời lúc này thấy trăng nh vật
chiếu sáng thay thế cho ánh điện
sáng mà thôi.
-> GV gọi HS đọc 2 khổ cuối
SGK/156.
H. Ví sao tac sgiả viết ngửa mặt lên
nhìn mặt mà không viết ngửa mặt
lên nhìn trăng?
( mặt ở đây chính là mặt trăng tròn,
con ngời thấy mặt trăng là tìm đợc
bạn tri kỉ)
H. Tâm trạng của ngời xa ntn khi
đối diện với trăng?
GV: Nh vậy ánh trăng đánh thức
những kỉ niệm quá khứ, tình bạn x-
a mà con ngời lãng quên.
H. Cảm xúc rng rng nh đồng, bể,
sông cho thấy tâm hồn ngời đang h-
ớng về những kỉ niệm nào?

HS trả lời->GVKL:- Kỉ niệm quá
khứ tốt đẹp khi cuộc sống nghèo
nàn, gian lao
- con nguời thiên nhiên, trăng là
tri kỉ, tình nghĩa
H. Trong khổ thơ trên tác giả dùng
biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng?
GV: Niềm suy t ấy khiến nhà thơ
không thốt lên lời, không giấu
niềm xúc động, kí ức trào dâng, kỉ
niệm đẹp một thời thổn thức, đánh
thức nơi lòng ngời khơi dậy niềm
kí ức ngủ quên.
H. " Vầng trăng khổ cuối thể hiện
ntn? H/ả "vầng trăng tròn vành
vạnh" có ý nghĩa ntn?
? H/ả " vầng trăng im phăng phắc"
có ý nghĩa gì?
GV : Sự im lặng nghiêm khắc mà
nhân hậu, bao dung
3. Cảm xúc, Suy ngẫm của tác giả và
ý nghĩa của vầng trăng :
- Mặt mặt
| |
con ngời vầng trăng
=> xúc động, thổn thức, xót xa
=> Điệp ngữ, so sánh-> khắc sâu hình
ảnh đẹp của quá khứ
=> Trăng tròn vành vạnh
im phăng phắc

-> Quá khứ: tràn đầy, sống động.
- Một ánh trăng: đẹp tợng trng cho vẻ
đẹp nghĩa tình quá khứ đầy đặn thuỷ
chung nhân hậu bao dung.
- "im lặng": thể hiện thái độ không vui,
nh thái độ nghiêm khắc nhắc nhở, trách
móc khiến tác giả:
-> giật mình =>Thái độ tự trách ăn năn
về sự vô tình, bạc bẽo, nông nổi-> tự
hoàn thiện mình.