Tải Cách ước lượng thương trong thực hiện phép chia - Phương pháp giải bài tập Toán lớp 4

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Cách ước lượng thương trong thực hiện phép chia</b>

<b>lớp 4</b>

Việc rèn kĩ năng ước lượng thương là cả một quá trình. Thực tế của vấn đề này là
tìm cách nhẩm nhanh thương của phép chia. Để làm việc này, ta thường cho học sinh
<i>làm tròn số bị chia và số chia để dự đoán chữ số ấy. Sau đó nhân lại để thử. Nếu tích</i>
vượt q số bị chia thì phải rút bớt chữ số đã dự đốn ở thương, nếu tích cịn kém số bị
chia quá nhiều thì phải tăng chữ ở thương. Như vậy, muốn ước lượng thương cho tốt,
học sinh phải thuộc các bảng nhân chia và biết nhân nhẩm trừ nhẩm nhanh. Bên cạnh
<i>đó, các em cũng phải biết cách làm trịn số thông qua một số thủ thuật thường dùng.</i>
Cách làm như sau:

<b>a) Làm tròn giảm :</b>

Nếu số chia tận cùng là 1;2;3;4 hoặc 5 thì ta làm trịn giảm(tức là bớt đi 1;2;… hoặc
5 đơn vị ở số chia). Trong thực hành, ta chỉ việc che bớt chữ số tận cùng đó đi(và
cũng phải che bớt chữ số tận cùng của số bị chia)

<b>Ví dụ 1 :</b>

Muốn ước lượng 92 : 23 = ? Ta làm tròn 92 90 ; 23 20, rồi nhẩm 90 chia 20

được 4, ta chỉ việc láy 9 : 2 = 4, sau đó thử lại : 23 x 4 = 92 để có kết quả 92 : 23 = 4

<b>b) Làm tròn tăng:</b>

Nếu số chia tận cùng là 7;8 hoặc 9 thì ta làm tròn tăng( tức là thêm 3;2 hoặc 1 đơn vị
vào số chia hặc là số bị chia) trong thực hành, ta chỉ việc thêm 3 ;2 hoặc1 vào chữ số
liền sau. Từ đó ta có số trịn chục để ước lượng

<b>Ví dụ : Muốn ước lượng 86 : 17 = ? Ta làm tròn 17 thành 20 và làm tròn 86 thành</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Cách đạt tính được tiến hành như trên.
Kết quả ước lượng 9 : 2 = 4

Thử lại:17 x 4 =68 < 85 và 85 – 68 = 17 (ta khơng làm trịn nữa) nên thương ước
lượng hơi thiếu do đó ta phải tăng thương đó 4 lên thành 5 rồi thử lại: 17 x 5 = 85: 86 –
85 = 1; 1 < 17 Suy ra: 86 : 17 được 5

<b>c) Làm tròn cả tăng và giảm:</b>

Nếu số chia tận cùng là 4; 5 hoặc 6 thì ta nên làm trịn cả tăng lẫn giảm rồi thử lại
các số trong khoảng hai thương ước lượng này.

<b>Ví dụ : 245 : 46 = ?</b>

- Làm tròn tăng 46 thành 50 và ở số bị chia (245) thành 250. Khi đó : HS chỉ cần ước
lượng 25 : 5=5 (Vì số 5 ở số bị chia và số 6 ở số chia ta đã che đi). Khi nhân vào ta có
46x5=230 (Vì 245-230=15<46 được chấp nhận).

<i>*Lưu ý: Đã có kết quả ước lượng thương, khi nhân vào ta bỏ làm trịn.</i>

<b>d. Ước lượng cụ thể hóa:</b>

Thật ra phương pháp này tơi chưa tìm cái tên để đạt cho nó, cho nên tơi tạm gọi nó
<i>là « Ước lượng cụ thể hóa ».</i>

<i>Ưu điểm của phương pháp này có thể chuyển phép chia cho số có nhiều chữ số</i>
<i>thành phép cho cho số có một chũa số. Nên HS yếu có thể rèn kỹ năng bằng phương</i>
pháp này.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>chia,những số cịn lại ta dùng một tấm bìa nhỏ(có dán keo hai mặt) che dấu đi. Để rõ</i>

<i>hơn, ta minh họa sau:</i>

<i>Ví dụ minh họa sau:: 5786:14=</i>
<i>Ta thực hiện như sau:</i>

<i>Bước 1:</i>

*Sau khi dùng tấm bìa có kích thước phù hợp chê bớt số 786-ở số bị chia và 4 -ở số
chia ta còn lại: 5:1=5. Khi nhân vào: 5x14=70. Vì 57<70, nên ta hạ kết quả ước lượng
thương xuống 4.

<b>Bước 2</b>

Kết quả của phép nhân úc báy giờ là: 4x14=56<57 nên kết quả này được chấp
nhận –Cứ tiếp tục như vậy cho đến khi thực hiện phép tính này.

<b>Chú ý:</b>

Trên thực tế việc làm việc chia cho số có hai, ba,… được tiến hành bằng thủ thuật
cùng che bớt hai chữ số 2 và 3 ở hàng đơn vị để có 9 chia 2 được 4 chứ ít khi viết rõ
như ở (A)

Nếu đặt tính ta minh họa các bước như sau:

<i>Bước 1</i> <i>Bước 2</i> <i>Bước 3</i>

92 23 9 2 92 23

4 92 4

00

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

- Ở bước 2: Dùng tấm bìa để che lại số 0 ở hàng đơn vị của số chia và
số bị chia.

- Bước ba: Khi nhân kết quả ước lượng với số chia ta phải tháo bỏ
tấm bìa.

<i>- Phương pháp ước lượng thương cụ thể hóa chỉ vận dụng đối với HS thật sự quá</i>
yếu. Nếu vận dụng một cách tràng lan dẫn đến lạm dụng,tiêu cực đối với HS có khả
năng ước lượng thương đạt từ trung bình trở lên – thời điểm vận dụng tốt nhất là phụ
đạo riêng HS yếu, kém.

Trong thực tế, các việc làm trên được tiến hành trong sơ đồ của thuật tính chia (viết)
với các phép thử thông qua nhân nhẩm và trừ nhẩm. Nếu học sinh chưa nhân nhẩm và
trừ nhẩm thành thạo thì lúc đầu có thể cho các em làm tính vào nháp, hoặc viết bằng bút
chì, nếu sai thì tẩy đi rồi điều chỉnh lại.

</div>

<!--links-->