NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI

Những vấn đề lý luận chung về kế toán bán
hàng và xác định kết quả bán hàng trong các
doanh nghiệp Thơng mại
I. Lý luận chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả
bán hàng trong các doanh nghiệp thơng mại.
Thơng mại là khâu trung gian nối liền giữa sản xuất với tiêu dùng. Hoạt
động Thơng mại là việc thực hiện một hay nhiều hành vi thơng mại của thơng
nhân làm phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa các thơng nhân với nhau hay giữa các
bên thơng nhân với các bên có liên quan bao gồm việc mua bán hàng hoá, cung
ứng dịch vụ thơng mại nhằm mục đích lợi nhuận hay thực hiện các chính sách
kinh tế xã hội.
Thơng nhân có thể là cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự đầy đủ, hay
các hộ gia đình, tổ hợp tác hoặc các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế
thành lập theo quyết định của pháp luật (đợc cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền cấp
giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh). Kinh doanh thơng mại có một số đặc điểm
chủ yếu sau:
* Đặc điểm về hoạt động: Hoạt động kinh tế cơ bản của kinh doanh thơng
mại là lu chuyển hàng hoá. Lu chuyển hàng hoá là sự tổng hợp các hoạt động
thuộc các quá trình mua bán, trao đổi và dự trữ hàng hoá.
* Đặc điểm về hàng hoá: Hàng hoá trong kinh doanh thơng mại gồm các
loại vật t, sản phẩm có hình thái vật chất cụ thể hay không có hình thái vật chất
mà doanh nghiệp mua về với mục đích để bán.
* Đặc điểm về phơng thức lu chuyển hàng hoá: Lu chuyển hàng hoá trong
kinh doanh thơng mại có thể theo một trong 2 phơng thức là bán buôn và bán lẻ.
- Bán buôn hàng hoá: Là bán cho ngời kinh doanh trung gian chứ không
bán thẳng cho ngời tiêu dùng.
- Bán lẻ hàng hoá: Là việc bán thẳng cho ngời tiêu dùng trực tiếp, từng cái,
từng ít một.
* Đặc điểm về tổ chức kinh doanh: Tổ chức kinh doanh thơng mại có thể
theo nhiều mô hình khác nhau nh tổ chức Công ty bán buôn, bán lẻ, Công ty kinh
doanh tổng hợp, Công ty môi giới, Công ty xúc tiến thơng mại.....

* Đặc điểm về sự vận động của hàng hoá: Sự vận động của hàng hoá trong
kinh doanh thơng mại cũng không giống nhau, tuỳ thuộc vào nguồn hàng, ngành
hàng, do đó chi phí thu mua và thời gian lu chuyển hàng hoá cũng khác nhau giữa
các loại hàng.
Nh vậy chức năng của thơng mại là tổ chức và thực hiện việc mua bán, trao
đổi hàng hoá cung cấp các dịch vụ nhằm phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân.
1. Bản chất kinh tế của doanh thu, kết quả trong doanh nghiệp Thơng mại.
1.1. Tiêu thụ hàng hoá
Tiêu thụ hàng hoá là quá trình các doanh nghiệp thực hiện việc chuyển hoá
vốn sản xuất kinh doanh của mình từ hình thái hàng hoá sang hình thái tiền tệ và
hình thành kết quả bán hàng, đây là kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất
kinh doanh.
Theo một định nghĩa khác thì tiêu thụ hàng hoá, lao vụ, dịch vụ là việc
chuyển quyền sở hữu sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã thực hiện cho khách hàng
đồng thời đợc tiền hàng hoặc đợc quyền thu tiền hàng hoá.
Nh vậy, bán hàng là thực hiện mục đích của sản xuất và tiêu dùng, đa hàng
hoá từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng. Bán hàng là khâu lu thông hàng hoá là cầu
nối trung gian giữa một bên sản xuất phân phối và một bên là tiêu dùng. Đặc biệt
trong nền kinh tế thị trờng thì bán hàng đợc hiểu theo nghĩa rộng hơn. Bán hàng là
quá trình kinh tế bao gồm nhiều khâu từ việc nghiên cứu thị trờng, xác định nhu
cầu khách hàng, tổ chức mua hàng hoá và xuất bán theo yêu cầu của khách hàng
nhằm đạt hiệu quả kinh doanh cao nhất.
1.2. Kết quả bán hàng trong đơn vị thơng mại
Kết quả bán hàng là chỉ tiêu hiệu quả hoạt động lu chuyển hàng hoá. Cũng
nh các hoạt động sản xuất - kinh doanh dịch vụ: Kết quả bán hàng cũng đợc phản
ánh và xác định qua các chỉ tiêu sau:
Lãi gộp bán hàng = Doanh số bán - Giá vốn hàng bán
Lãi ròng trớc thuế = Lãi gộp bán hàng - Chi phí bán hàng và quản lý
Lãi ròng sau thuế = Lãi trớc thuế - Thuế lợi tức.
Các chỉ tiêu kết quả đều có thể đợc xác định theo công thức của kế toán

nêu trên, trong đó doanh số bán đợc đa vào xác định kết quả lãi gộp cũng nh lãi
thuần là doanh số thuần:
Doanh thu
thuần về tiêu
thụ hàng hoá
=
Tổng doanh
thu về tiêu
thụ
-
Giảm giá
hàng bán
-
Doanh thu
hàng hoá bị
trả lại
-
Thuế
TTĐBB
thuế XNK
Doanh thu thuần về bán hàng: Là số chênh lệch giữa tổng doanh thu về
bán hàng với các khoản giảm giá hàng bán, doanh thu của hàng bán bị trả lại, thuế
bán hàng đặc biệt, thuế xuất khẩu (nếu có).
Lợi nhuận gộp về bán hàng (lãi th ơng mại): Là số chênh lệch giữa doanh
thu thuần về bán hàng với giá vốn hàng bán hàng.
Lợi nhuận (lỗ) về bán hàng: Là số chênh lệch giữa doanh thu thuần về
bán hàng với giá vốn hàng bán hàng phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp
phân bổ cho hàng bán ra.
Kết quả bán hàng đợc thể hiện qua chỉ tiêu lãi (lỗ) về bán hàng. Nếu thu
nhập lớn hơn chi phí thì lãi, ngợc lại, nếu thu nhập nhỏ hơn chi phí thì lỗ. Việc

xác định kết quả bán hàng đợc tiến hành vào cuối tháng, cuối quý, cuối năm tuỳ
thuộc vào đặc điểm kinh doanh và yêu cầu quản lý của từng đơn vị.
1.3. Mối quan hệ giữa hàng hoá, bán hàng và xác định kết quả bán hàng
Kết quả kinh doanh là mục đích cuối cùng của mỗi doanh nghiệp. Kết quả
kinh doanh phụ thuộc vào quá trình hoạt động của đơn vị. Hoạt động kinh doanh
của đơn vị lại phụ thuộc vào chất lợng và mẫu mã chủng loại hàng hoá mà doanh
nghiệp kinh doanh, có uy tín trên thị trờng hay không. Kết quả kinh doanh tốt sẽ
tạo điều kiện cho hoạt động kinh doanh của đơn vị tiến hành trôi chảy, từ đó có
vốn để mở rộng quy mô kinh doanh, đa dạng hoá các loại hàng hoá về mặt chất l-
ợng và số lợng, ngợc lại kết quả kinh doanh xấu sẽ làm cho hoạt động kinh doanh
bị đình trệ, bị ứ đọng vốn không có điều kiện để mở rộng quy mô kinh doanh.
Trong mối quan hệ đó thì bán hàng là khâu cuối cùng của quá trình kinh
doanh, làm tốt công tác tiêu thụ nó sẽ đem lại hiệu quả cho hoạt động kinh doanh
của đơn vị, kết quả bán hàng là yếu tố chính hình thành nên kết quả kinh doanh.
Do đó bán hàng và xác định kết quả bán hàng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.
Hàng hoá là cơ sở quyết định sự thành công hay thất bại của việc bán hàng, bán
hàng là cơ sở để xác định kết quả bán hàng, quyết định kết quả là cao hay thấp
còn kết quả bán hàng là căn cứ quan trọng để đa ra các quyết định về tiêu thụ
hàng hoá.
Có thể khẳng định rằng kết quả bán hàng là mục tiêu cuối cùng của mỗi
đơn vị, còn hàng hoá và tiêu thụ bán hàng là phơng tiện để thực hiện mục tiêu đó.
1.4. Vai trò của hàng hoá, bán hàng và xác định kết quả bán hàng.
Tiêu thụ hàng hoá có vai trò to lớn trong việc cân đối giữa cung và cầu,
thông qua việc bán hàng có thể dự đoán đợc nhu cầu của xã hội nói chung và của
từng khu vực nói riêng, là điều kiện để phát triển cân đối trong từng ngành, từng
vùng và trên toàn xã hội. Qua bán hàng giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá mới
đợc thực hiện. Cùng với việc tiêu thụ hàng hoá, xác định đúng kết quả bán hàng là
cơ sở đánh giá hiệu quả cuối cùng của hoạt động kinh doanh trong một thời kỳ
nhất định tại doanh nghiệp, xác định nghĩa vụ mà doanh nghiệp phải thực hiện với
Nhà nớc lập các Quỹ Công ty, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động

tốt trong kỳ kinh doanh tiếp theo, đồng thời nó cũng là số liệu cung cấp thông tin
cho các đối tợng quan tâm nh các nhà đầu t, các ngân hàng, các nhà cho vay....
Đặc biệt trong điều kiện hiện nay trớc sự cạnh tranh gay gắt thì việc xác định kết
quả bán hàng hiện nay có ý nghĩa quan trọng trong việc xử lý, cung cấp thông tin
không những cho nhà quản lý doanh nghiệp để lựa chọn phơng án kinh doanh có
hiệu quả nhất mà còn cung cấp thông tin cho các cấp chủ quản, cơ quan quản lý
tài chính, cơ quan thuế.... phục vụ cho việc giám sát sự chấp hành chế độ, chính
sách kinh tế tài chính, chính sách thuế.
2. Các phơng thức tiêu thụ hàng hoá
2.1. Phơng thức bán buôn
Bán buôn hàng hoá là bán cho các đơn vị, cá nhân mà số lợng đó cha đi vào
lĩnh vực tiêu dùng, hàng hoá đó vẫn nằm trong lĩnh vực lu thông. Bán buôn gồm
hai phơng thức sau:
2.1.1. Bán buôn qua kho
Là bán buôn hàng hoá mà số hàng hoá đó đợc xuất ra từ kho bảo quả của
doanh nghiệp.
Bán buôn qua kho bằng cách giao hàng trực tiếp: Theo hình thức này bên
mua cử đại diện đến kho của doanh nghiệp thơng mại để nhận hàng, doanh nghiệp
thơng mại xuất kho hàng hoá, giao trực tiếp cho đại diện của bên mua. Sau khi
bên mua ký nhận đủ hàng, bên mua đã thanh toán tiền hoặc chấp nhận thanh toán
thì hàng mới đợc xác định là tiêu thụ.
Bán buôn qua kho bằng cách chuyển hàng: Theo hình thức này căn cứ vào
hợp đồng kinh tế đã ký kết với bên mua, doanh nghiệp thơng mại xuất kho hàng
giao cho bên mua ở nội địa điểm thoả thuận trớc giữa hai bên. Hàng hoá chuyển
bán vẫn thuộc sở hữu của doanh nghiệp thơng mại. Số hàng này đợc xác nhận là
tiêu thụ khi doanh nghiệp thơng mại đã nhận đợc tiền của bên mua hoặc bên mua
chấp nhận thanh toán.
2.1.2. Bán buôn vận chuyển thẳng
Là kiểu bán buôn mà doanh nghiệp thơng mại sau khi mua hàng, nhận hàng
không nhập về kho mà chuyển thẳng cho khách hàng.

Bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán: Theo hình thức này ở
doanh nghiệp thơng mại vừa phát sinh nghiệp vụ bán hàng, vừa phát sinh
nghiệp vụ mua hàng. Doanh nghiệp thơng mại có thể chuyển thẳng hàng
đến kho của ngời mua hoặc giao hàng tay ba tại kho của ngời bán.
Bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán. Theo hình thức này
doanh nghiệp thơng mại chỉ đóng vai trò trung gian môi giới trong quan hệ mua
bán giữa ngời mua và ngời bán. Doanh nghiệp thơng mại uỷ quyền cho ngời mua
trực tiếp đến nhận hàng và thanh toán tiền hàng cho bên bán theo đúng hợp đồng
đã ký kết với bên bán. Tuỳ vào hợp đồng kinh tế đã ký kết mà doanh nghiệp thơng
mại đợc hởng một khoản tiền lệ phí do bên mua hoặc bên bán trả. Trong trờng hợp
trên doanh nghiệp thơng mại không phát sinh nghiệp vụ mua bán hàng hoá mà chỉ
là ngời tổ chức cung cấp cho bên mua.
2.2. Phơng thức thu tiền tập trung
Là bán hàng hoá trực tiếp cho ngời tiêu dùng để sử dụng vào mục đích tiêu
dùng. Bán lẻ hàng hoá có các phơng thức sau:
2.2.1. Phơng thức bán hàng thu tiền tập trung
Là phơng thức bán hàng tách rời việc thu tiền và giao hàng cho khách nhằm
chuyên môn hoá quá trình bán hàng. Mỗi quầy có một nhân viên thu ngân,
chuyên thu tiền viết hoá đơn, tính kê mua hàng cho khách hàng để khách đến
nhận hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Cuối ca, cuối ngày bán hàng
kiểm kê hàng tồn để xác định số lợng bán ra trong ngày và lập báo cáo bán hàng.
Nhân viên thu ngân kiểm tiền, nộp tiền hàng cho thủ quỹ và làm giấy nộp tiền.
2.2.2. Bán lẻ thu tiền trực tiếp
Theo phơng thức bán lẻ này, ngời bán trực tiếp bán hàng và thu tiền của
khách. Cuối ca, cuối ngày bán hàng kiểm tra hàng tồn quầy để xác định lợng hàng
tiêu thụ, lập báo cáo bán hàng đồng thời nộp tiền cho thủ qũy và lập giấy nộp tiền.
2.2.3. Giao hàng đại lý
Theo phơng thức này doanh nghiệp thơng mại giao hàng cho cơ sở nhận đại
lý, bên đại lý sẽ trự tiếp bán hàng và thanh toán tiền hàng cho doanh nghiệp. Số
hàng gửi bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi bên nhận đại

lý thanh toán tiền hàng hoặc chấp nhận thanh toán.
2.2.4. Bán hàng trả góp:
Khi giao hàng cho bên mua thì hàng hoá đợc coi là đã tiêu thụ. Ngời mua
trả tiền mua hàng làm nhiều lần. Ngoài số tiền bán hàng doanh nghiệp thơng mại
còn đợc hởng thêm ở ngời mua một khoản lãi vì trả chậm.
II. Kế toán tổng hợp và chi tiết kế toán bán hàng và xác
định kết quả bán hàng.
1. Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng
Trong doanh nghiệp thơng mại hàng hoá là tài sản chủ yếu và biến động
nhất, vốn hàng hoá chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng số vốn lu động cũng nh
toàn bộ vốn kinh doanh của doanh nghiệp cho nên kế toán hàng hoá là khâu quan
trọng đồng thời nghiệp vụ tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ quyết định sự sống
còn đối với mỗi doanh nghiệp. Do tính chất quan trọng của tiêu thụ và xác định
kết quả bán hàng nh vậy đòi hỏi kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng
phải thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Phản ánh với giám đốc tình hình thực hiện các chỉ tiêu kinh tế về bán hàn
và xác định kết quả bán hàng nh mức bán ra, doanh thu bán hàng quan trọng là lãi
thuần và hoạt động bán hàng.
- Phản ánh đầy đủ, kịp thời chi tiết sự biến động của hàng hoá ở tất cả các
trạng thái. Hàng đi đờng, hàng trong kho, trong quầy, hàng gia công chế biến,
hàng gửi đại lý.... nhằm đảm bảo an toàn cho hàng hoá.
- Phản ánh chính xác, kịp thời doanh thu bán hàng để xác định kết quả,
đảm bảo thu đủ và kịp thời tiền bán hàng để tránh bị chiếm dụng vốn.
- Phản ánh với giám đốc tình hình thực hiện kết quả tiêu thụ, cung cấp số
liệu, lập quyết toán đầy đủ, kịp thời để đánh giá đúng hiệu quả tiêu thụ cũng nh
thực hiện nghĩa vụ với Nhà nớc.
Để thực hiện tốt các nhiệm vụ trên kế toán bán hàng và xác định kết quả
bán hàng cần chú ý các điểm sau:
+ Xác định đúng thời điểm bán hàng để kịp thời báo cáo bán hàng và phản
ánh doanh thu. Báo cáo thờng xuyên kịp thời tình hình bán hàng và thanh toán với

khách hàng chi tiết theo từng loại hợp đồng kinh tế ... nhằm giám sát chặt chẽ
hàng hoá bán ra, đôn đốc việc nộp tiền bán hàng vào quỹ.
+ Tổ chức hệ thống chứng từ ban đầu và trình tự luân chuyển chứng từ hợp
lý. Các chứng từ ban đầu phải đầy đủ, hợp pháp, luân chuyển khoa học, hợp lý,
tránh trùng lặp, bỏ sót.
+ Xác định đúng và tập hợp đủ chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh
nghiệp phát sinh trong kỳ. Phân bổ chính xác số chi phí cho hàng tiêu thụ.
2. Kế toán giá vốn hàng bán
2.1. Giá vốn hàng bán
Phản ánh giá trị gốc của hàng hoá, thành phần, dịch vụ, lao vụ đã thực hiện
tiêu thụ trong kỳ. ý nghĩa của giá vốn hàng bán chỉ đợc sử dụng khi xuất kho
hàng hoá và bán hàng. Khi hàng hoá đã tiêu thụ và đợc phép xác định doanh thu
thì đồng thời giá trị hàng xuất kho cũng đợc phản ánh theo giá vốn hàng bán để
xác định kết quả. Do vậy xác định đúng giá vốn hàng bán có ý nghĩa quan trọng
vì từ đó doanh nghiệp xác định đúng kết quả kinh doanh. Và đối với các doanh
nghiệp thơng mại thì còn giúp cho các nhà quản lý đánh giá đợc khâu mua hàng
có hiệu quả hay không để từ đó tiết kiệm chi phí thu mua.
Doanh nghiệp có thể sử dụng các phơng pháp sau để xác định giá vốn của
hàng xuất kho.
* Phơng pháp đơn giá bình quân.
* Phơng pháp bình quân cuối kỳ trớc
* Phơng pháp bình quân cả kỳ dự trữ.
* Phơng pháp bình quân sau mỗi lần nhập.
* Phơng pháp nhập trớc - xuất sau
* Phơng pháp nhập sau - xuất trớc
* Phơng pháp giá hạch toán
* Phơng pháp giá thực tế đích danh.
2.1.1. Chi phí bán hàng
Chi phí bán hàng là những khoản chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra có liên quan
đến hoạt động tiêu thụ sản phẩm hàng hoá, lao vụ, dịch vụ trong kỳ nh:

+ Chi phí nhân viên bán hàng: Bao gồm toàn bộ lơng chính, lơng phụ và các
khoản phụ cấp có tính chất lợng. Các khoản tính cho quỹ BHXH, BHYT, KPCĐ...
của nhân viên bán hàng, đóng gói, vận chuyển, bảo quản, bốc dỡ hàng hoá tiêu
thụ.
+ Chi phí vật liệu bao bì: Bao gồm chi phí vật liệu liên quan đến bán hàng
nh vật liệu bao gói, vật liệu dùng cho sửa chữa quầy hàng....
+ Chi phí dụng cụ, đồ dùng: Là các loại chi phí cho dụng cụ cân, đo, đong,
đếm, bàn ghế, máy tính cầm tay.... phục vụ cho bán hàng.
+ Chi phí khấu hao TSCĐ: Là chi phí khấu hao ở bộ phận bán hàng (nhà cửa,
kho tàng, phơng tiện vận chuyển....)
+ Chi phí bảo hành sản phẩm: Là chi phí chi cho sản phẩm trong thời gian đ-
ợc bảo hành theo hợp đồng.
+ Chi phí dụng cụ mua ngoài: Là các chi phí dịch vụ mua ngoài sửa chữa
TSCĐ, tiền thuê kho bãi, cửa hàng, vận chuyển bốc hàng tiêu thụ, tiền hoa hồng
cho đại lý bán hàng, cho đơn vị nhận uỷ quyền xuất khẩu.
+ Chi phí bằng tiền khác: Là các chi phí khác phát sinh trong khi bán hàng
ngoài các chi phí kể trên, nh chi phí tiếp khách ở các bộ phận bán hàng, chi phí
giới thiệu sản phẩm, hàng hoá, quảng cáo chào hàng, chi phí hội nghị khách
hàng...
2.1.2. Chi phí quản lý doanh nghiệp
Chi phí quản lý doanh nghiệp: Là những khoản chi phí phát sinh có liên quan
chung đến toàn bộ hoạt động của cả doanh nghiệp mà không tách riêng ra đợc cho
bất kỳ một hoạt động nào.
Chi phí phận quản lý doanh nghiệp bao gồm nhiều loại nh:
+ Chi phí nhân viên quản lý: Bao gồm các khoản tiền lơng, các khoản phụ
cấp, BHXH, BHYT, KPCĐ của ban Giám đốc, nhân viên quản lý ở các phòng ban
của doanh nghiệp.
+ Chi phí vật liệu quản lý: Bao gồm các vật liệu xuất dùng cho công tác quản
lý nh: giấy, bút, mực...
+ Chi phí đồ dùng văn phòng: Phản ánh giá trị dụng cụ, đồ dùng văn phòng

dùng cho công tác quản lý.
+ Chi phí khấu hao TSCĐ: Phản ánh chi phí KHTSCĐ dùng chung cho
doanh nghiệp nh: nhà cửa làm việc của các phòng, ban, máy móc thiết bị dùng
cho quản lý....
+ Thuế, phí và lệ phí: Phản ánh chi phí KHTSCĐ dùng chung cho doanh
nghiệp nh thuế môn bài, thuế thu trên vốn....
+ Chi phí dự phòng: Phản ánh các khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho,
dự phòng phải thu khó đòi, tính vào chi phí SXKD của doanh nghiệp.
+ Chi phí dịch vụ mua ngoài: Phản ánh chi phí về dịch vụ mua ngoài, thuê
ngoài nh: tiền điện, nớc, điện thoại, thuê nhà...
+ Chi phí bằng tiền khác: Phản ánh các chi phí khác thuộc quản lý chung của
doanh nghiệp nh hội nghị, tiếp khách, công tác phí...
Việc phân bổ chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp tuỳ thuộc
vào lợi nhuận về bán hàng trong kỳ, căn cứ vào mức độ (quy mô) phát sinh chi phí
và doanh thu bán bàng vào chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp bảo đảm nguyên
tắc phù hợp giữa chi phí và doanh thu.
2.1.3. Chứng từ kế toán sử dụng trong bán hàng và xác định kết quả bán hàng bao gồm:
* Hợp đồng kinh tế
* Phiếu thu, phiếu chi
* Giấy báo nợ, có của ngân hàng
* Hoá đơn giá trị gia tăng
* Hoá đơn bán hàng
* Hoá đơn đặc thù
* Bảng kê hoá đơn bán lẻ hàng hoá, dịch vụ
* Bảng chứng từ khác liên quan đến nghiệp vụ bán hàng
2.2. Tài khoản kế toán sử dụng
Để phản ánh tình hình bán hàng và kết quả bán hàng kế toán sử dụng tài
khoản sau:
* Tài khoản "156 - Hàng hoá": Dùng để phản ánh thực tế giá trị hàng
hoá tại kho, tại quầy, chi tiết theo từng kho, từng quầy, loại, nhóm.... hàng hoá.

Bên Nợ: Phản ánh làm tăng giá thực tế hàng hoá tại kho, quầy (giá mua và
chi phí thu mua).
Bên có: Giá trị mua hàng của hàng hoá xuất kho, quầy.
Chi phí mua phân bổ cho hàng tiêu thụ
D Nợ: Trị giá thực tế hàng hoá tồn kho, tồn quầy
TK 156 còn đợc chi tiết thành:
+ TK 1561 - Giá mua hàng
+ TK 1562 - Chi phí thu mua hàng hoá
* TK 157 - "Hàng gửi bán": Phản ánh giá trị mua hàng gửi bán, ký gửi,
đại lý cha chấp nhận. Tài khoản này đợc mở rộng chi tiết theo từng mặt hàng, từng
lần gửi đi, từ khi gửi đi đến khi đợc chấp nhận thanh toán.
* TK 511 " Doanh thu bán hàng" có kết cấu nh sau:
Bên Nợ:
* Số thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu phải nộp tính trên doanh thu
hàng hoá thực tế của sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ đã cung cấp cho khách
hàng và đã đợc xác nhận là tiêu thụ.
* Trị giá hàng bán bị trả lại
* Khoản giảm giá bán hàng
* Kết chuyển doanh thu thuần vào TK 911 - " Xác định kết quả kinh
doanh".
Bên có: Doanh thu bán sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ của cơ sở kinh
doanh thực hiện trong kỳ hạch toán. Đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế theo ph-
ơng pháp khấu trừ. Doanh thu bán hàng là toàn bộ tiền bán hàng, tiền cung ứng
dịch vụ (cha có thuế VAT) bao gồm phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu
có) mà cơ sở kinh doanh đợc hởng. Đối với doanh nghiệp nộp thuế giá trị gia tăng
theo phơng pháp trực tiếp và đối với hàng hoá, dịch vụ không thuộc đối tợng chịu
thuế GTGT thì doanh thu bán hàng là toàn bộ số tiền bán hàng, tiền cung ứng dịch
vụ bao gồm cả phụ thu và chi phí thêm ngoài giá bán (nếu có) mà doanh nghiệp đ-
ợc hởng (tổng giá thanh toán - bao gồm cả thuế VAT).
TK 511 - Không có số d cuối kỳ và đợc chi tiết thành 4 tài khoản cấp hai:

* TK 5111 - Doanh thu bán hàng hoá
* TK 5112 - Doanh thu bán thành phẩm
* TK 5113 - Doanh thu cung cấp dịch vụ
* TK 5114 - Doanh thu trợ cấp, trợ giá.
* TK 531 " Hàng bán bị trả lại" có kết cấu nh sau:
Bên Nợ: Các khoản giảm trừ hàng bán đã chấp thuận cho khách hàng
Bên Có: Kết chuyển toàn bộ số giảm giá hàng bán sang TK 511
TK 532 không có số d cuối kỳ
* TK 3331 " Thuế giá trị gia tăng phải nộp" có kết cấu nh sau:
Bên Nợ:
* Số thuế GTGT đầu vào đã khấu trừ
* Số thuế GTGT đợc giảm trừ vào thuế GTGT phải nộp
* Số thuế GTGT đã nộp vào Ngân sách Nhà nớc
* Số thuế GTGT của khách hàng bán bị trả lại.
Bên có:
* Số thuế GTGT đầu ra phải nộp cho sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ
đã tiêu thụ trong kỳ (đối với doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phơng pháp khấu
trừ).
* Số thuế GTGT phải nộp (đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế GTGT theo
phơng pháp trực tiếp).
* Số thuế phải nộp cửa hàng hoá, dịch vụ dùng để trao đổi biếu tặng, sử
dụng nội bộ.
* Số thuế GTGT phải nộp cho thu nhập hoạt động tài chính, tu nhập hoạt
động bất thờng.
* Số thuế GTGT phải nộp cửa hàng hoá nhập khẩu.
Số d bên có: Số thuế GTGT phải nộp cuối kỳ.
Số d bên nợ: Số thuế GTGT phải nộp vào Ngân sách Nhà nớc.
TK 33311 có tài khoản cấp 3:
+ TK 33311 - thuế giá trị gia tăng đầu ra
+ TK 33312 - thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu.

* TK 632: Giá vốn hàng bán" có kết cấu nh sau:
Bên Nợ: Giá trị vốn hàng hoá tiêu thụ trong kỳ