Bếp lửa.ppt - Website Trường THCS Phan Bội Châu - Đại Lộc - Quảng Nam

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

-“Mặt trời xuống biển như hịn lửa.

Sóng đã cài then đêm sập cửa.

Đồn thuyền đánh cá lại ra khơi,

Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>Trong ch ơng trình ngữ văn THCS </b>

<b>ư</b>

<b>em đã đ ợc học bài thơ nào có hai </b>

<b>ư</b>

<b>hình ảnh trên ? Của tác giả nào ? </b>

<b>Nội dung của bài thơ ?</b>

-

_{TiÕng gµ tr a- Xuân Quỳnh}

-

_{Viết về tình cảm bà, cháu}

-

_{Em hãy đọc những câu thơ có hai}

hình ảnh trên ?

Trên đ ờng hành quân xa

Dừng chân bên xóm nhỏ

Tay bà khum soi trứng

Giành từng quả chắt chiu

Cho con gà mái ấp

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4></div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>Bếp löa</b>

<i><b>Một bếp lửa chờn vờn sương sớm</b></i>
<i><b>Một bếp lửa ấp iu nồng đượm</b></i>

<i><b>Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.</b></i>
<i><b>Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói </b></i>
<i><b>Năm ấy là năm đói mịn đói mỏi</b></i>

<i><b>Bố đi đánh xe khơ rạc ngựa gầy</b></i>
<i><b>Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu</b></i>
<i><b>Nghĩ lại đến giờ sống mũi cịn cay!</b></i>
<i><b>Tám năm rịng cháu cùng bà nhóm lửa</b></i>
<i><b>Tu hú kêu trên những cánh đồng xa</b></i>
<i><b>Khi tu hú kêu bà cịn nhớ khơng bà</b></i>
<i><b>Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế</b></i>
<i><b>Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!</b></i>
<i><b>Mẹ cùng cha công tác bận không về</b></i>
<i><b>Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe</b></i>
<i><b>Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học</b></i>
<i><b>Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc</b></i>
<i><b>Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà</b></i>

<i><b>Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?</b></i>

<i><b>Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi</b></i>
<i><b>Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi</b></i>
<i><b>Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh</b></i>

<i><b>Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:</b></i>
<i><b>“ Bố ở chiến khu bố cịn việc bố</b></i>

<i><b>Mày có viết thư chớ kể này kể nọ</b></i>
<i><b>Cứ bảo nhà vẫn được bình yên”</b></i>

<i><b>Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen</b></i>
<i><b>Một ngọn lửa lịng bà ln ủ sẵn</b></i>

<i><b>Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng….</b></i>
<i><b>Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa</b></i>

<i><b>Mấy chục năm rồi đến tận bây giờ</b></i>
<i><b>Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm</b></i>
<i><b>Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm</b></i>

<i><b>Nhóm niềm u thương khoai sắn ngọt bùi</b></i>
<i><b>Nhóm nồi xơi gạo mới sẻ chung vui</b></i>

<i><b>Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ</b></i>
<i><b>Ơi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!</b></i>

<i><b>Giờ cháu đã đi xa có ngọn khói trăm tàu</b></i>
<i><b>Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả</b></i>

<i><b>Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở</b></i>
<i><b>Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>Bằng Việt tên thật là Nguyễn </b>

<b>Việt Bằng, sinh năm 1941, Quê </b>

<b>Hà Tây .</b>

-

<b>_{Thuộc lớp nhà thơ tr ởng thành}</b>

<b>trong kháng chiến chống Mỹ.</b>

<b>- Bằng Việt ( 1941)- Hà Tây.(</b>

<b>H </b>

<b>Ni )</b>

<b>- Thuộc lớp nhà thơ tr ởng thành </b>

<b></b>

<b>trong kháng chiến chống Mỹ.</b>

<b>- Trải qua nhiều công việc : làm </b>

<b>báo, đi chiến tr ờng, biên tập, </b>

<b></b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Tôi viết bài thơ Bếp lửa n m 1963, lúc </b>

<b></b>

<b>ang hc n m thứ 2 ại học tổng hợp Quốc </b>

<b>ă</b>

<b>Đ</b>

<b>gia Kiev( Ukrai na). Mùa đông n ớc Nga </b>

<b>ư</b>

<b>rất lạnh, phải đốt lò để s ởi. Ngồi s ởi lửa, </b>

<b>ư</b>

<b>ư</b>

<b>tôi bỗng nhớ đến Bếp lửa quê nhà, nhớ </b>

“

”

<b>bà tôi, nhớ ng ời nhóm bếp. Xa bà, xa gia </b>

<b>ư</b>

<b>đinh khi đã tr ởng thành tức là có độ lùi xa </b>

<b>ư</b>

<b>để nhớ và suy ngẫm nh ng giá trị tinh thần </b>

<b>ữ</b>

<b>nên bài thơ viết rất nhanh. Vit Bp la, </b>

<b>tôi chỉ muốn giÃi bày tâm trạng thật của </b>

<b>lòng minh</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>Phn 1:</b>

T đầu ...nắng mưa

<b>Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc nhớ bà.</b>

<b>Phần 2</b>

: Tiếp ...dai dẳng

<b>Dòng hồi tưởng kỉ niệm thời thơ ấu bên bà.</b>

<b>Phần 3:</b>

Tiếp ...bếp lửa

<b>Suy ngẫm về cuộc đời bà</b>

<b>Phần 4</b>

: còn lại

<b>Niềm thương nhớ bà.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>II.Tìm hiểu văn bản</b>

<b>1. Bếp lửa khơi nguồn cho dịng hồi tưởng </b>
<b>về bà.</b>

+ Bếp lửa – hình ảnh quen thuộc ở làng quê.
Điệp ngữ: Một bếp lửa-> gần gũi,bình dị.
-Từ láy: - “chờn vờn” miêu tả hình ảnh ngọn

lửa mới nhóm như mờ ảo trong màn sương
sớm . Đồng thời còn gợi cái mờ mờ của ký
ức tuổi thơ theo thời gian.

- “ấp iu” gợi nhớ đến bàn tay kiên nhẫn,nâng
niu, khéo léo và tấm lòng chi chút của bà.

- Thành ngữ, cách nói ẩn dụ: sự vất vả của
cuộc đời bà.

=>Bếp lửa gần gũi thân thương đã in sâu
<i>trong tâm trí cháu.nghĩ đến Bếp lửa cháu </i>
<i>nhớ bà,thương bà</i>

<i>Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,</i>
<i>Một bếp lửa ấp iu nồng đượm</i>

<i>Cháu thương bà biết mấy nắng mưa</i>.

Trong kí ức của

cháu,hình ảnh nào

hiện về đầu tiên?

Hình ảnh đó có ý

nghĩa ntn ở làng quê?

Chỉ ra biện pháp nghệ

thuật và tác dụng của

nó trong 2 câu thơ

đầu?

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>Bài tập nhanh:</b>

<b>Trong dịng hồi tưởng về bà có câu : </b>

<b>“Một bếp lửa ấp iu </b>

<b>nồng đượm”, </b>

<b>từ “</b>

<b>ấp</b>

<b>iu</b>

<b>” gợi đến hình ảnh bàn tay người bà </b>

<b>như thế nào ?</b>

<b> a.Kiên nhẫn, khéo léo.</b>

<b> b.Vụng về thô nhám.</b>

<b> c.Cần cù chăm chỉ.</b>

<b> d.Mảnh mai yếu đuối</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Hình ảnh “ Biết mấy nắng mưa” hay ở chỗ nào?

“ Biết mấy nắng mưa”

là một cách nói ẩn dụ gợi

ra phần nào cuộc đời vất vả, lo toan của bà.

Từ hình ảnh bếp lửa, liên tưởng tự nhiên đến người

nhóm lửa- đến nỗi nhớ, tình thương với bà của đứa

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13></div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>“Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu</b>
<b> Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay”!</b>

“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mịn đói mỏi

Bố đi đánh xe, khơ rạc ngựa gầy”

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

* Kỉ niệm năm 4 tuổi

-

_{Đói mịn, đói mỏi: hình ảnh tả}

thực, miêu tả rõ nét nhất về nạn

đói.

-

Mùi khói: khói hun nhèm mắt,

sống mũi cịn cay.

->Tuổi thơ có nhiều nhọc nhằn thiếu

thốn, vất vả, gian nan, đói khổ

nhưng hạnh phúc vì có bà và có

bàn tay bà chăm sóc.

<i>Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi </i>

<i>khói,</i>

<i>Năm ấy là năm đói mịn đói </i>

<i>mỏi</i>

<i>Bố đi đánh xe khơ rạc ngựa </i>

<i>gầy.</i>

<i>Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt </i>

<i>cháu</i>

<i>Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn </i>

<i>cay</i>

<i> !</i>

Em hãy cho biết
trong hồi tưởng của
người cháu những kỷ

niệm nào về tình bà
cháu đã được gợi lại?

Kỉ niệm khi cháu lên
4 tuổi có gì đáng chú

ý?

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>* Kỉ niệm 8 năm rịng ở cùng bà</b>

+ Cùng bà nhóm lửa

+Bà kể chuyện cháu nghe.

+Bà bảo cháu làm,chăm cháu học

=> Gợi lên hình ảnh người bà đầy nhọc
nhằn với những tâm sự sâu kín.Tiếng tu
hú gọi bầy tha thiết cũng như lịng bà
mong nhớ con.

HĐ cặp đơi: Trong 8
năm đó cháu đã có

những kỉ niệm gì
cùng bà?Qua những

kỉ niệm đó gợi hình
ảnh bà ntn?

=> Bà yêu thương, đùm bọc che chở

dạy dỗ và là chỗ dựa tinh thần cho

cháu.

âm thanh nào luôn
vang vọng trong hồi

ức của tác giả? Ân
thanh đó có ý nghĩa

gì?

-Âm thanh tiếng chim tu hú

→ Tiếng kêu giục giã khắc khoải, da

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi

Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>*Kỉ niệm những năm chiến tranh</b>

Cụm từ ‘cháy tàn
cháy rụi” gợi hình
ảnh xóm làng ntn?

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi…..
Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh…..
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

-Giặc đốt làng

-> bà cháu cũng là nạn nhân

của chiến tranh

- bà dựng lại túp lều tranh

->Bà vẫn vững lòng trước

mọi tai hoạ thử thách, để các

con n tâm cơng tác

HĐ nhóm bàn:Trong
hồn cảnh ấy bà đã
nói gì với cháu? Lời

nói đó của bà có ý
nghĩa gì?

Qua đó cho thấy bà
là người ntn?

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

<b>3. Những suy ngẫm về bà và hình </b>

<b>ảnh bếp lửa</b>

<b>a.Suy ngẫn về bà</b>

Từ việc hồi tưởng lại
những kỉ niệm tình
bà cháu người cháu

đã có suy ngẫm gì về
người bài?

Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mẫy chục năm rồi đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm.

->Cuộc đời bà quanh năm vất vả,giàu

đức hi sinh.

HĐ nhóm bàn: Tác
giả đã sử dụng biện
pháp nghệ thuật gì?ý
nghĩa của từ
“nhóm”?

-Điệp từ “nhóm”

Bà khơng chỉ là người nhóm lửa, giữ

lửa mà còn là người truyền lửa –

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

Từ hình ảnh bếp lửa của bà
nhà thơ đã thốt lên “Ơi kì lạ
<i>và thiêng liêng – bếp lửa!” </i>
Em hiểu như thế nào về điều
kỳ lạ và thiêng liêng này?

<b>*Suy ngẫn về bếp lửa</b>

-

<i>“Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp </i>

<i>lửa”</i>

+ Kỳ lạ: Vì khơng gì có thể dập tắt được bếp lửa. Bếp lửa vẫn cháy
lên trong mọi cảnh ngộ.

+ Thiêng liêng: Bếp lửa là nơi ấp ủ và sáng mãi tình bà cháu. Và
nhóm bếp lửa nghĩa là nhóm:

Ấp iu, nồng đượm.
Niềm yêu thương.
Nồi xôi gạo.

Tâm tình tuổi nhỏ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>4. Niềm thương nhớ của cháu</b>

Theo em ở khổ thơ

cuối tác giả đã sử

dụng thủ pháp

nghệ thuật gì?

- Điệp từ: “Trăm”

- Câu hỏi tu từ: “Sáng mai này bà nhóm bếp lên chưa?”

Hãy cho biết ý nghĩa

của các thủ pháp

nghệ thuật đó?

<i>→ Khẳng định thế giới rộng lớn, với những điều mới mẻ.</i>
<i>→ Không thể nào quên được bếp lửa, tình cảm của bà.</i>

Khổ thơ cuối mang ý nghĩa triết lý thầm kín gì?

Những gì là thân thiết nhất của tuổi thơ mỗi người đều có sức tỏa
sáng, nâng đỡ con người suốt hành trình trình dài rộng của cuộc
đời. Tình yêu thương và lịng biết ơn chính là một biểu hiện cụ thể
của tình u thương, sự gắn bó với gia đình, q hương và đó

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

<b>III. Tổng kết</b>

<i><b>1. Nghệ thuật</b></i>

Em hãy khái quát
lại giá trị nghệ
<i>thuật và giá trị </i>
<i>nội dung của tác </i>

giả?

- Bài thơ đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự và bình
luận.

-_{Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà.}

<i><b>2. Nội dung</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

BÀI TẬP CỦNG CỐ

Hãy đọc những câu hỏi sau và

khoanh tròn vào đáp

án đúng

Câu 1: Trong dòng hồi tưởng của nhân vật người cháu hình ảnh của
người bà gắn liền với hình ảnh nào?

A. Người cháu B. Tiếng chim tu hú
C. Bếp lửa D. Cuộc chiến tranh

Câu 2: Nhận định nào nói đúng nhất ý nghĩa của hình ảnh bếp lửa?

A. Hiện diện như tình cảm ấm áp của người bà dành cho người cháu.

B. Là chỗ dựa tinh thần của người cháu trong những năm tháng tuổi thơ.
C. Là sự cưu mang, đùm bọc, chi chút của bà dành cho cháu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

-

Học thuộc bài thơ “Bếp lửa”.

-

Nắm được:

+ Hình ảnh người bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.

+ Tình cảm u thương, chăm sóc chi chút của bà dành

cho cháu.

+ Ý nghĩa triết lý của bài thơ.

- Soạn bài: HDĐT – Khúc hát ru những em bé lớn trên

lưng mẹ của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm.

</div>

<!--links-->