skkn một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn đạo đức lớp 4

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học
môn Đạo đức lớp 4


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Điều quan trọng trong công tác giáo dục học sinh là cách dạy làm sao để các
em trở thành "con ngoan, trò giỏi".
Bên cạnh việc giáo dục tri thức, nhà giáo cần giáo dục và rèn luyện cho các
em về nhân cách, đạo đức, lối sống. Đó cũng là một trong những biện pháp thiết
thực để thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường tiểu học - xây dựng "Nhà
trường văn hóa, nhà giáo mẫu mực, học sinh thanh lịch". Bởi thế, việc giáo dục
đạo đức cho học sinh tiểu học là hết sức cần thiết.
Môn Đạo đức trong nhà trường Tiểu học là một trong những môn học cơ bản
trang bị cho học sinh những chuẩn mực hành vi đạo đức, từng bước hình thành
kĩ năng theo chuẩn mực với hành vi đúng đắn, giúp học sinh có thái độ ứng xử
phù hợp với mọi người, với môi trường xung quanh. Việc tăng cường sự tham
gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động học tập môn Đạo đức
với thái độ tự giác, chủ động- là một vấn đề quan trọng đối với mỗi người giáo
viên trong nhà trường.
Thực tế cho thấy trong những năm gần đây, hiện tượng học sinh vi phạm đạo
đức xảy ra khơng ít ở các trường học với mức độ ngày một gia tăng. Phần lớn là
do tác động của cuộc sống, của hồn cảnh gia đình, của mơi trường xã hội, do
ảnh hưởng của sách báo, phim ảnh, đồ chơi, trò chơi game online,... khơng lành
mạnh.
Qua q trình dạy học và qua tiếp xúc với học sinh trong cuộc sống hàng ngày
cũng như được cập nhật thông tin thường xuyên... thôi thúc tơi suy nghĩ, cố gắng
tìm ra các biện pháp thiết thực để giáo dục đạo đức cho học sinh.
Chính vì lẽ đó, tơi thực hiện đề tài " Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả
dạy học môn Đạo đức lớp 4".

2. Mục đích nghiên cứu.
Đánh giá thực trạng việc dạy học môn Đạo đức để đưa ra một số biện pháp
nhằm nâng cao hiệu quả việc giảng dạy trên lớp để học sinh chủ động nắm bắt
được kiến thức của bài học.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Khảo sát toàn bộ học sinh do lớp tôi chủ nhiệm (năm học 2014-2015)
4. Phương pháp nghiên cứu.
1/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm.
5. Phạm vi, kế hoạch nghiên cứu.
- Nghiên cứu một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
(lớp do tôi phụ trách) trong năm học.
- Nghiên cứu trong quá trình giảng dạy năm học 2014-2015.

2/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học mơn Đạo đức lớp 4
PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận.
1. Một số vấn đề có liên quan đến tâm sinh lí, giáo dục học.
* Tâm sinh lí: Tư duy của các em bắt đầu chuyển từ trực quan sinh động sang tư

duy trừu tượng, khái quát. Sự tưởng tượng của các em khá phong phú và bị chi
phối bởi cảm xúc của bản thân. Khả năng ghi nhớ có ý nghĩa được tăng cường
song vẫn phụ thuộc vào cảm hứng và hứng thú của các em. Tình cảm của các em
còn dễ thay đổi, chưa bền vững. Các em đang trong q trình phát triển và hồn
thiện dần về nhân cách, chịu sự tác động và ảnh hưởng từ người thân, bạn bè,
nhà trường và xã hội.
* Giáo dục học: Sau mỗi bài đạo đức trong chương trình lớp 4 đều có một bài
học mang tính giáo dục cao. Từ nội dung bài học, các em có nhận thức đúng về
các hành vi chuẩn mực đạo đức tốt trong quan hệ và trong giao tiếp khi học hết
lớp 4.
2. Một số khái niệm cơ bản về môn Đạo đức lớp 4.
2.1. Về vị trí, nhiệm vụ của mơn học
Mơn đạo đức có tác dụng trao đổi hành vi đạo đức, bồi dưỡng tâm hồn các em
trong sáng về xúc cảm và tình cảm đạo đức, khắc sâu những hành vi chuẩn mực
đạo đức… Quan trọng nhất là học sinh cần đạt được những hành vi đạo đức tốt,
biết cử xử trong quan hệ. Từ đó, đã gây được cho các em những xúc cảm, thẩm
mỹ trước những hành vi tốt của các nhân vật đã nêu gương. Các em biến những
hành vi đẹp của các nhân vật thành xúc cảm đạo đức của bản thân.
Mục đích của mơn Đạo đức là hình thành phẩm chất đạo đức cho học sinh. Một
phẩm chất đạo đức bao giờ cũng có 3 khía cạnh là: ý thức, thái độ, tình cảm và
hành vi, thói quen. Do đó, để đạt được mục đích đặt ra, dạy – học môn Đạo đức
phải giải quyết 3 nhiệm vụ tương ứng: hình thành ý thức, hình thành thái độ, tình
cảm và hình thành hành vi, thói quen.
- Giáo dục ý thức đạo đức: Môn Đạo đức cung cấp cho học sinh hệ thống tri
thức
đạo đức sơ đẳng, trên cơ sở đó bước đầu hình thành niềm tin đạo đức, hình
thành năng lực, định hướng các giá trị đạo đức cho học sinh tiểu học. Điều đó
giúp các em phân biệt được đúng – sai, tốt – xấu, thiện - ác … để từ đó theo cái
đúng, cái tốt, tránh cái sai, đấu tranh với những biểu hiện sai trái.
- Giáo dục thái độ, tình cảm đạo đức: Giúp học sinh có thái độ rõ ràng đối với

các chuẩn mực đạo đức nói riêng, hình thành và bồi dưỡng cho các em cảm xúc
đạo đức, biến những chuẩn mực đạo đức sơ giản thành động cơ bên trong thôi
thúc các em hành động theo những chuẩn mực đạo đức đã được quy định, trên
cơ sở đó hình thành tình cảm đạo đức trong sáng.
- Giáo dục hành vi, thói quen: Hình thành ở học sinh các hành vi tương ứng với
ý thức thái độ tình cảm và từ đó giúp các em có thói quen đạo đức bền vững.
Ba nhiệm vụ này của mơn Đạo đức có mối quan hệ khăng khít với nhau. Giải
quyết được ba nhiệm vụ này là đạt được mục đích của mơn học đặt ra.
2.2. Nội dung chương trình mơn Đạo đức
3/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học mơn Đạo đức lớp 4
- Chương trình mơn Đạo đức bao gồm một hệ thống chuẩn mực hành vi
đạo đức và pháp luật cần thiết nhất, phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học, được
trình bày theo 5 mối quan hệ từ lớp 1 đến lớp 5. Cụ thể trong sách giáo khoa lớp
4 gồm có 14 bài:
* Quan hệ với bản thân:
- Bài 1 : Trung thực trong học tập.
- Bài 2 : Vượt khó trong học tập.
- Bài 3 : Biết bày tỏ ý kiến.
- Bài 4 : Tiết kiệm tiền của.
- Bài 5 : Tiết kiệm thời giờ.
* Quan hệ với gia đình:
- Bài 6 : Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ.
* Quan hệ với nhà trường:
- Bài 7 : Biết ơn thầy giáo, cô giáo.
* Quan hệ với cộng đồng, xã hội:
- Bài 8 : Yêu lao động
- Bài 9 : Kính trọng và biết ơn người lao động.

- Bài 10 : Lịch sự với mọi người.
- Bài 11 : Giữ gìn các cơng trình cơng cộng.
- Bài 12 : Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo.
- Bài 13 : Tôn trọng Luật giao thông.
* Quan hệ với môi trường tự nhiên:
- Bài 14 : Bảo vệ môi trường.
2.3. Yêu cầu cần đạt của mơn học.
Sau khi học xong chương trình mơn Đạo đức lớp 4, học sinh cần biết thực
hiện tốt các chuẩn mực hành vi đạo đức, biết cách cư xử, dùng lời lẽ đúng trong
mọi tình huống đối với các mối quan hệ với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng
đồng và môi trường tự nhiên.
Về kiến thức : Biết nội dung và ý nghĩa của một số chuẩn mực hành vi đạo
đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 4 trong quan hệ với gia đình,
nhà trường; với những người xung quanh; với cộng đồng và xã hội; với hành vi
và việc làm của bản thân; với môi trường.
Về kĩ năng : Biết nhận xét, đánh giá các ý kiến, hành, vi, việc làm có liên
quan đến chuẩn mực đã học; lựa chọn cách ứng xử phù hợp; biết thực hiện các
hành vi đã học trong thực tế.
Về thái độ : Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ; kính yêu thầy cô giáo; lịch sự với
mọi người; kính trọng và biết ơn người lao động; trung thực và có ý thức vượt
khó vươn lên trong học tập; có ý thức tiết kiệm; lịch sự bày tỏ ý kiến; có trách
nhiệm bảo vệ của cơng; tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo; tơn trọng
pháp luật; có ý thức bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
2.4. Một số phương pháp dạy học môn Đạo đức.
- Các phương pháp hình thành ý thức : Kể chuyện, đàm thoại, trao đổi, phát
hiện và giải quyết vấn đề, nêu gương...
4/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4

- Các phương pháp rèn luyện hành vi, thói quen : nhận xét hành vi, xử lí tình
huống, đánh giá, sắm vai, hợp tác, điều tra, trò chơi, khen thưởng và trách phạt...
II. Thực trạng.
1. Thuận lợi và khó khăn.
1.1 Thuận lợi.
- Nhà trường và lãnh đạo quan tâm trang bị đầy đủ các trang thiết bị dạy học
hiện đại : máy tính, máy chiếu,.. thuận lợi cho sự quan sát của học sinh.
- Giáo viên cũng đã tự trang bị máy chiếu manycam, loa đài, đĩa,.. phục vụ cho
tiết học.
- Các đồng chí phụ trách mảng thông tin và đồ dùng của nhà trường cũng
thường xuyên kiểm tra, hỗ trợ việc sử dụng đồ dùng dạy học hiện đại của mỗi
giáo viên.
- Các thiết bị dạy học được Ban giám hiệu thường xuyên cho bảo dưỡng định kì
và xử lí sự cố kịp thời.
- Trong lớp có nhiều em học sinh có khả năng tiếp thu nhanh, có ý thức học tập
khá tập trung. Cán bộ lớp có trách nhiệm với cơng việc, chủ động trong các hoạt
động điều hành nhóm.
- Đa phần học sinh là con em gia đình qn nhân, cán bộ cơng nhân viên chức
nên phụ huynh rất quan tâm đến con, các con có nền tảng đạo đức khá tốt.
- 6/6 giáo viên trong khối đều có trình độ trên chuẩn, chun mơn chắc chắc,
tích cực tự bồi dưỡng chun mơn, nghiệp vụ.
- Nhà trường chú trọng tổ chức thường xuyên và hiệu quả các tiết chuyên đề,
sinh hoạt tập thể, tham quan, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp,...
1.2 Khó khăn.
- Lớp học có số lượng học sinh nam nhiều hơn và cũng hiếu động hơn nên khả
năng tập trung học tập còn chưa cao, số lượng học sinh tương đối đông nên việc
tổ chức và kiểm tra hoạt động nhóm cịn gặp khó khăn.
Một số em hay trêu đùa các bạn trong lớp nên xuất hiện các việc làm chưa tốt.
Trong giờ học, các em chưa thật sự nghiêm túc, tơn trọng thầy cơ cịn miễn
cưỡng. Trong giờ chơi, đôi khi học sinh trêu đùa nhau không biết điểm dừng nên

thường xảy ra xích mích, thiếu tinh thần trách nhiệm trong học tập và việc làm
của mình.Thiếu lễ độ khi chào hỏi, khi gặp người lớn. Học sinh chưa thực hiện
tốt quyền và bổn phận của trẻ em. Do đó, giáo viên cịn gặp nhiều khó khăn khi
giúp các em hiểu và thực hiện các chuẩn mực đạo đức.
- Sự phối hợp để rèn một số kĩ năng cần thiết trong một giờ học 35-40 phút chưa
được thực hiện triệt để đến từng học sinh.
- Học sinh thiếu thực hành, nên việc vận dụng những chuẩn mực hành vi đạo
đức trong cuộc sống thực tiễn chưa cao.
- Một số nội dung tranh ảnh, tư liệu trong sách giáo khoa hoặc đồ dùng, tranh
ảnh được cấp phát còn chưa đầy đủ, cập nhật để giúp học sinh khai thác kiến
5/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
thức và nội dung của bài học; một số tranh ảnh cịn có bất cập hoặc thông tin
chưa rõ ràng, phù hợp.
- Nguồn cung cấp kiến thức chủ yếu là sách giáo khoa và sách giáo viên. Giáo
viên đa phần phải tự sưu tầm và chọn lọc từ nhiều nguồn tư liệu, thơng tin nên
cịn mất nhiều thời gian.
- Tuy nhiên, trong đó thì vẫn có em hiếu động, hay trêu đùa các bạn trong lớp
nên thường xuất hiện các việc làm chưa tốt. Trong giờ học, các em chưa thật sự
nghiêm túc, tôn trọng thầy cơ cịn miễn cưỡng.Trong giờ chơi, đơi khi học sinh
trêu đùa nhau không biết điểm dừng nên thường xảy ra xích mích, thiếu tinh
thần trách nhiệm trong học tập và việc làm của mình. Thiếu lễ độ, chào hỏi khi
gặp người lớn. Học sinh chưa thực hiện tốt quyền và bổn phận của trẻ em. Do
đó, giáo viên cịn gặp khó khăn khi giúp các em hiểu và thực hiện các chuẩn
mực đạo đức.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC
MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 4
1. Xây dựng và chuẩn bị kế hoạch bài dạy chất lượng.

Việc soạn kế hoạch bài dạy chi tiết giúp giáo viên có định hướng rõ ràng, đầy
đủ và phù hợp cho học sinh của mình. Giáo viên cần đầu tư kĩ lưỡng, xác định
đúng mục tiêu của từng hoạt động, từ đó xây dựng hình thức tổ chức dạy học và
đưa ra các phương pháp dạy học phù hợp, các đồ dùng dạy học tương ứng.
Giáo viên cần lưu ý :
+ Xác định 3 mục tiêu của bài học: Về tri thức, thái độ và kỹ năng, hành vi
đạo đức.
+ Tính chất của chuẩn mực hành vi đạo đức: Chuẩn mực liên quan đến
một hay một nhóm đối tượng cụ thể.
+ Trình độ, khả năng, nhu cầu của học sinh: Khơng nên đưa ra những hành
vi, tình huống đơn điệu hay xa lạ với đời sống hằng ngày của các em.
+ Các yếu tố môi trường học tập và xung quanh : Môi trường học tập ở lớp
( điều kiện cơ sở vật chất, các yếu tố vệ sinh học đường, mối quan hệ trong
lớp…) và môi trường xung quanh (điều kiện kinh tế, xã hội ở địa phương)
Mỗi bài đạo đức được dạy trong 2 tiết, giáo viên cần chú trọng các tiết thực
hành, để học sinh có được việc làm đúng. Từ đó làm cơ sở hình thành hành vi,
thái độ tích cực cho các em sau này.
Vì dạy học đạo đức cuối cùng cũng dạy học sinh cách sống và ứng xử trong
các mối quan hệ gần gũi, quen thuộc hằng ngày, phải gắn bó với thực tế cuộc
sống của các em; phản ánh những mối quan hệ, những tình huống ứng xử cụ thể,
quen thuộc với các em.
Sau mỗi bài học, giáo viên phải tạo điều kiện cho học sinh liên hệ, tự liên hệ,
phân tích đánh giá hành vi của bản thân và người khác đối chiếu với các chuẩn
mực hành vi đã học.
6/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học mơn Đạo đức lớp 4
Ví dụ: Khi dạy bài “ Tôn trọng Luật giao thông ” (tiết 2)
Học sinh liên hệ bản thân: Học sinh tự kể một vài việc thể hiện mình đã

tơn trọng Luật giao thơng,…
Hoặc cho học sinh kể về hành vi nào đó mà các em đã chứng kiến hoặc
được nghe về một người đã vi phạm Luật giao thông.
Từ những hành vi trên, giáo viên tạo điều kiện cho các em tập xử lý các
tình huống cụ thể, phổ biến trong cuộc sống.
Bước đầu tạo điều kiện cho học sinh tập điều tra tìm hiểu, phân tích
những vấn đề trong cuộc sống ở lớp, ở trường, ở địa phương có liên quan đến
chủ đề bài học.
Ví dụ: Dạy bài “ Kính trọng và biết ơn người lao động” giáo viên cho học
sinh quan sát nhau như: Bạn mình có lễ phép, chào hỏi các cơ bác cán bộ giáo
viên trong nhà trường và khách đến trường khơng, có biết giúp đỡ họ bằng
những việc làm vừa sức không,…
Để tiết 2 các em báo cáo về bản thân và đối chiếu với các hành vi đã học.
Bước đầu cho học sinh lập kế hoạch thực hành bài học và thực hành theo
kế hoạch đã lập.
2. Phối hợp sử dụng tốt các phương pháp dạy học.
2.1. Giáo viên chú trọng phương pháp đàm thoại để các em rèn luyện phẩm chất
hành vi đạo đức.
Các câu hỏi phải được sắp xếp một cách hợp lý, có hệ thống. Tập trung khai
thác mặt đạo đức của hành vi; câu hỏi phải cụ thể, rõ ràng, ngắn gọn, rõ ý, hỏi
phù hợp với trình độ học sinh tiểu học. Giáo viên phải có thái độ ân cần, động
viên, khích lệ học sinh tích cực suy nghĩ, phát huy vốn kinh nghiệm đạo đức bản
thân và mạnh dạn bộc lộ ý kiến của mình một cách chân thành, tự tin.
Ví dụ: Dạy bài " Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo":
+ Kể về những người có hồn cảnh khó khăn ở gần nhà con?
+ Con đã làm gì để chia sẻ, giúp đỡ họ?
+ Sau này con có thể giúp đỡ họ việc gì?
+ Nhận xét việc làm của bạn?
- Tôi thường sử dụng phương pháp đàm thoại để:
+ Liên hệ hoặc ôn lại kiến thức cũ (đặc biệt là đối với những bài đạo đức

có tính đồng tâm).
+ Phân tích truyện kể và rút ra kết luận về chuẩn mực và hành vi.
+ Phát hiện ra bản chất của chuẩn mực hành vi – sự cần thiết và cách thực
hiện.
+ Vận dụng tri thức đạo đức để luyện tập thực hành.
+ Tự kiểm tra và đánh giá kết quả học tập môn Đạo đức.
- Khi đặt câu hỏi đàm thoại, giáo viên cần chú ý:
+ Có thể hỏi một học sinh nào đó mà khơng nên phân biệt em đó có giơ
tay xin phát biểu hay khơng. Nhờ đó, giáo viên khơng chỉ biết được nhận thức
của một số em tích cực, mạnh dạn mà quan trọng là tạo điều kiện cho những em
7/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
nhút nhát hơn được thể hiện. Vì vậy giáo viên cần phải lựa chọn được câu hỏi
phù hợp cho từng đối tượng học sinh.
+ Nếu học sinh không trả lời được câu hỏi : giáo viên nên nêu thêm những
câu hỏi gợi ý, tránh trả lời thay cho các em.
Trong thực tiễn dạy học môn Đạo đức, những câu hỏi mà học sinh gặp khó
khăn khi trả lời thường là hai câu hỏi “ Vì sao? ” và “ Như thế nào? ”.
Ví dụ: Để giúp các em trả lời câu hỏi “ Vì sao chúng ta phải kính trọng và
biết ơn người lao động ? ”.
Giáo viên có thể gợi ý:
+ Trong gia đình,ơng bà và bố mẹ thường làm những cơng việc gì ?
+ Ngồi xã hội, ơng bà cha mẹ làm những việc gì ? Tác dụng của những
việc làm đó?
+Vậy chúng ta cần có thái độ như thế nào đối với ơng bà, cha mẹ ?
- Giáo viên cần phối hợp giữa đàm thoại với những phương pháp khác:
+ Giáo viên tránh hiện tượng sử dụng phương pháp đàm thoại suốt cả tiết
học gây nhàm chán, làm giảm hiệu quả giáo dục.

+ Đàm thoại có thể phối hợp với nhiều phương pháp khác nhau, để hình
thành tri thức mới, hay tổ chức luyện tập để rèn kỹ năng hành vi.
Ví dụ: Nếu giáo viên sử dụng phương pháp đàm thoại để phân tích truyện
kể (qua đó hình thành tri thức mới – u cầu của chuẩn mực hành vi); thì sau đó
có thể kết hợp cho các em thảo luận nhóm.
Nếu đàm thoại dừng lại ở câu hỏi rút ra nội dung bài học thì giáo viên dùng
một phương pháp nào đó để học sinh luyện tập như tổ chức trò chơi, thảo luận
nhóm, …
2.2. Sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Đạo đức
Phương pháp kể chuyện rất phù hợp với học sinh tiểu học, giúp cho bài học
đạo đức đến với trẻ một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, sinh động.
Truyện kể đạo đức phải đảm bảo những yêu cầu sau:
+ Nội dung truyện: Truyện phải sát với chủ đề bài học, kể về cách ứng xử
của một nhân vật (Có thể là danh nhân, là người lớn, là bạn cùng lứa tuổi,...)
trong một tình huống đạo đức cụ thể.
+Truyện không những mô tả và khẳng định cách ứng xử của nhân vật như
thế là đúng, là đẹp (hoặc là sai, là xấu) mà còn làm cho học sinh thể nghiệm
được niềm vui sướng, hạnh phúc (hoặc khó chịu, đau khổ) của người được ứng
xử (đúng hoặc sai).
Khi kể chuyện:
+ Giáo viên có thể chọn truyện Việt Nam hoặc nước ngồi. Truyện có thể
kể một tấm gương tốt để học sinh cần noi theo hoặc về một tấm gương xấu để
học sinh cần tránh, hoặc có thể về đồng thời cả gương tốt lẫn gương xấu để học
sinh có thể so sánh, đối chiếu, phê phán, đánh giá. Độ dài của truyện nên vừa
phải, phù hợp với sức bền chú ý của học sinh tiểu học.
+ Ngôn ngữ: Phải ngắn gọn, trong sáng, dễ hiểu, giàu hình ảnh gợi cảm;
hạn chế dùng từ trừu tượng. Tránh diễn đạt bằng những câu quá dài, quá khó.
8/21

Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
Tránh diễn đạt khô khan mà nên sử dụng những lời nói quen thuộc hằng ngày
sao cho câu chuyện dí dỏm, gây xúc cảm.
2.3. Sử dụng phương pháp đóng vai trong dạy học đạo đức.
* Phương pháp này có lợi ở chỗ:
- Học sinh được rèn luyện, thực hành những kỹ năng ứng xử và bày tỏ
thái độ trong mơi trường an tồn trước khi thực hành trong thực tiễn.
- Gây hứng thú và chú ý cho học sinh.
- Tạo điều kiện làm nảy sinh óc sáng tạo của học sinh.
- Khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của học sinh theo chuẩn mực hành
vi đạo đức.
- Có thể thấy ngay tác động và hiệu quả của lời nói hoặc việc làm của các
vai diễn.
* Cách tiến hành:
- Giáo viên chia nhóm, giao nhiệm vụ đóng vai cho từng nhóm và quy
định thời gian chuẩn bị.
- Các nhóm thảo luận chuẩn bị đóng vai trong thời gian 2-3phút.
- Các nhóm lên đóng vai: 4-5 phút.
- Lớp thảo luận, nhận xét:
+ Cách ứng xử của các vai diễn phù hợp hay chưa phù hợp ? Chưa phù
hợp ở chỗ nào ?
+ Cảm xúc của học sinh khi thực hiện cách ứng xử ? Khi nhận được cách
ứng xử (đúng hoặc sai) ?
- Giáo viên kết luận về cách ứng xử cần thiết trong tình huống.
Ví dụ: Dạy bài: “ Lịch sự với mọi người ”.
Giáo viên tổ chức thảo luận nhóm 4, đóng vai theo tình huống: Tiến sang
nhà Linh, hai bạn cùng chơi đồ chơi thật vui vẻ. Chẳng may, Tiến lỡ tay làm
hỏng đồ chơi của Linh. Theo em, hai bạn cần làm gì khi đó?
Mỗi nhóm cử 2 bạn đóng vai Tiến và Linh
- Các nhóm khác nhận xét.

- Giáo viên uốn nắn, sửa chữa kịp thời, nêu những hành vi tốt cho học
sinh noi theo và không nên trốn tránh trách nhiệm khi mình làm điều gì sai trái.
* Phương pháp này được vận dụng ở những bài mà tình huống đơn giản, dễ
đóng, dễ hiểu nội dung bài như : Trung thực trong học tập, Hiếu thảo với ông bà
cha mẹ, Tiết kiệm tiền của, Yêu lao động, Kính trọng biết ơn người lao động,
Lịch sự với mọi người,...
Ví dụ : Bài " Biết bày tỏ ý kiến", tôi cho học sinh lên sắm vai làm phóng
viên phỏng vấn về những điều mình thích: về việc lao động, về tham quan du
lịch, địa điểm em muốn đến trong dịp hè, những dự định và mơ ước của em,
những việc em muốn được nhận làm, ngơi trường hồn hảo trong tương lai của
em, nghề nghiệp em yêu thích,...
2.4. Tổ chức các trò chơi trong tiết đạo đức:
9/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học mơn Đạo đức lớp 4
- Trị chơi để dạy học đạo đức rất phong phú, đa dạng, nhằm giúp học
sinh học mà chơi – chơi mà học phù hợp với nội dung bài học.
+ Những trị chơi vận động. Ví dụ như trò chơi “Đèn hiệu”, “Ai đi đúng
luật”; “Đèn xanh, đèn đỏ”; “Vòng tròn chào hỏi”; “Văn minh, lịch sự ”…
+ Những trò chơi đố vui: “ Nếu ... thì.. ”; “ Đón hành động khơng lời ”;
“Hái hoa dân chủ”; “Đốn xem con gì ? ”; “Xem hình đốn tên”…
+ Những trị chơi tiếp sức: Ví dụ như tiếp sức kể những việc em đã làm để
thực hiện tiết kiệm tiền của, tiết kiệm thời giờ; hoặc thể hiện lịng kính trọng,
biết ơn đối với thầy, cơ giáo,… giữa các nhóm.
+ Các trị chơi khác như : “ Tặng hoa bạn tốt ”; “Tặng lời khen cho bạn ”
Ví dụ: Dạy bài " Giữ gìn các cơng trình cơng cộng"
Tổ chức thảo luận nhóm và chơi trị chơi tiếp sức. Các nhóm hãy tiếp sức
viết tên các cơng trình cơng cộng mà em biết.
Ví dụ: Dạy bài "Kính trọng và biết ơn người lao động", giáo viên tổ chức

cho các nhóm đố vui "Tơi là ai?" để giới thiệu về nghề nghiệp, cơng việc của
người lao động.
Ví dụ: Dạy bài " Tôn trọng Luật giao thông", giáo viên tổ chức chơi trị
chơi " Nếu..thì" để học sinh nêu những tình huống thực hiện đúng luật giao
thơng và những việc nên tránh.
- Có thể tổ chức chơi trị chơi để khởi động, giới thiệu bài; có thể là để
học sinh tìm hiểu, phát hiện nội dung bài; d có thể để rèn luyện thái độ, kỹ năng
ứng xử cho học sinh; có thể để củng cố, khắc sâu kiến thức cho học sinh.
3. Sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả.
3.1. Phân loại đồ dùng.
Tơi thường xun sử dụng trong các tiết học của mình các nhóm đồ dùng sau :
- Nhóm bảng số liệu, thống kê.
- Nhóm tranh ảnh minh họa.
- Nhóm đồ dùng dạy học hiện đại.
- Nhóm phiếu học tập.
- Nhóm tư liệu sưu tầm.
3.2. Cách sử dụng đồ dùng.
3.2.1. Nhóm bảng số liệu, thống kê.
* Tôi thường yêu cầu học sinh dùng để báo cáo việc luyện tập thực hành hay
việc lập kế hoạch về những việc các em đã làm được, hoặc giao việc cho học
sinh về nhà thực hành.
Ví dụ : Bài "Tiết kiệm tiền của", tôi yêu cầu cá nhân tự lập bảng kế hoạch đưa ra
những biện pháp tiết kiệm sách vở, quần áo, đồ dùng, đồ chơi, điện, nước,..
Kế hoạch thực hiện tiết kiệm của bản thân (Thời gian khoảng 2 tuần)

10/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
Tồn tại

Biện pháp tiết kiệm

Ở nhà
Ở trường
Ở nơi cơng cộng

3.2.2. Nhóm tranh ảnh minh họa.
* Đây là nhóm đồ dùng trực quan mà tơi thường xun sử dụng trong hầu hết
các tiết dạy. Tôi sử dụng tranh ảnh nhằm giúp học sinh khai thác được kiến thức.
Đó là các loại tranh, ảnh, hình vẽ… minh họa cho các tình tiết, tình huống, hành
vi của truyện kể đạo đức (để học sinh rút ra bài học đạo đức), hoặc được đưa ra
để học sinh đánh giá, xử lý trong q trình thực hành. Tơi đã thay đổi hoặc thêm
vào những tranh ảnh mới cập nhật nhằm giúp học sinh tìm hiểu được kiến thức
một cách đầy đủ và sinh động.

Ví dụ : Khi dạy bài " Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo"(tiết 2), tôi đã
hướng dẫn học sinh vào trang website của nhà trường để tra cứu thơng tin và tìm
kiếm hình ảnh minh họa cho hoạt động nhân đạo mà nhà trường và học sinh đã
thực hiện tốt trong các năm học với nhiều hoạt động cụ thể và ý nghĩa.
Ví dụ: Tơi đã tìm kiếm và thay thế một số tranh ảnh về An tồn giao thơng, về
bảo vệ mơi trường, về các cơng trình cơng cộng hiện nay, ... để học sinh thấy
hấp dẫn và hứng thú hơn trong giờ học.

11/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học mơn Đạo đức lớp 4

3.2.3 Nhóm đồ dùng dạy học hiện đại.

* Đồ dùng dạy học hiện đại giúp giáo viên có thể truyền tải thơng tin đến học
sinh một cách nhanh chóng, sinh động, hiệu quả hơn. Tơi thường sử dụng máy
chiếu manycam để chiếu nội dung phiếu nhóm hoặc tranh ảnh, tư liệu sưu tầm
của học sinh lên màn hình lớn; hoặc dùng máy tính kết hợp với máy chiếu để
trình chiếu các bài giảng điện tử, các đoạn phim, nội dung các trị chơi học tập,
....
Ví dụ: Khi dạy bài " Bảo vệ môi trường" (tiết 1)
Tôi cho học sinh xem đoạn clip có nội dung về hậu quả của thiên tai, lũ lụt do
nạn chặt phá rừng gây nên. Từ đó, các em có thể cảm nhận trực tiếp sự tàn phá,
mất mát và hậu quả to lớn do chặt phá rừng bừa bãi gây ra và chính vì vậy các
em sẽ hiểu, mong muốn thế giới nói chung, đất nước Việt Nam nói riêng sẽ cùng
nhau bảo vệ môi trường sống bằng những việc làm thiết thực.
Ví dụ : Khi dạy bài " Tơn trọng Luật giao thông"(tiết 1), tương tự như vậy, tôi
cũng tổ chức cho các em xem đoạn băng hình những hành vi vi phạm Luật giao
thơng và hậu quả mà nó gây ra cho cuộc sống của người dân.
Ví dụ : Khi dạy bài "Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo"(tiết 2), tơi
cũng xây dựng những đoạn clip tình huống để học sinh nêu cách xử lí của mình.
Tơi cũng hướng dẫn học sinh tự tìm kiếm các bài hát có nội dung phù hợp với
bài học, có tính giáo dục để các em chia sẻ vào cuối mỗi giờ học.
* Trong các giờ dạy học tôi thường sử dụng phối hợp các đồ dùng dạy học hiện
đại đồng bộ với nhau để thuận tiện hơn trong giảng dạy. Đây là đồ dùng mà tôi
thường sử dụng thường xuyên khi lên lớp.
3.2.4. Nhóm phiếu học tập.
* Tơi thường sử dụng nhóm phiếu học tập với các dạng bài tập khác nhau (trắc
nghiệm, đúng hay sai, lựa chọn đáp án đúng, điền khuyết, nối, nhiều lựa
chọn,...).
Những dạng phiếu học tập này cũng là lựa chọn của tôi trong các tiết dạy về
Thực hành kĩ năng giữa kì I và giữa kì II hoặc các bài dạy dành cho địa phương.
12/21

Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
* Tôi đã thực hiện tổ chức cho học sinh làm phiếu học tập trong các hoạt động
học tập khác nhau: tìm hiểu kiến thức, củng cố, chốt kiến thức... của tiết học.
3.2.5. Nhóm tư liệu và các câu chuyện sưu tầm trong cuộc sống
* Đối với học sinh lớp 4, việc chuẩn bị tư liệu trước bài học là rất quan trọng.
Tôi thường hướng dẫn các em chuẩn bị tư liệu từ những giờ học trước theo nội
dung có liên quan đến bài học, cập nhật số liệu, thông tin thường xuyên phù hợp
với nội dung bài học. Tư liệu các em chuẩn bị có thể là tranh ảnh, câu chuyện,
thông tin cập nhật... Các em có thể tự tìm được kiến thức của bài học thơng qua
việc chuẩn bị trước tư liệu.
Ví dụ: Khi dạy bài " Bảo vệ môi trường" (tiết 1), tôi hướng dẫn học sinh sưu
tầm các tư liệu mới cập nhật về mơi trường hiện nay. Sau đó tổ chức cho các em
trình bày trong nhóm và trình bày trước lớp những thơng tin của mình.
Ví dụ : Với bài " Tôn trọng Luật giao thông"(tiết 1), tôi cũng cho học sinh
thực hiện tìm kiếm thơng tin mới, cập nhật, tương tự như cách tổ chức ở bài trên.
* Tôi thường hướng dẫn học sinh chuẩn bị hoặc sưu tầm trươc những câu
chuyện, tấm gương đạo đức có liên quan đến bài học : Sưu tầm những tấm
gương trung thực và vượt khó trong cuộc sống, sưu tầm câu chuyện về người
biết tiết kiệm tiền của, những tấm gương học sinh hiếu thảo, tấm gương người
lao động mà em kính phục, u q nhất...
*Trong q trình giảng dạy, tơi thường giúp các em khai thác những thơng tin
mà mình sưu tầm được kết hợp với từng hoạt động chính của bài (tư liệu minh
họa, tư liệu khai thác, tư liệu mới, tư liệu bổ sung,...).
4. Lựa chọn hình thức tổ chức dạy học phù hợp.
4.1. Theo phân phối chương trình.
Dạy mơn Đạo đức có thể phân biệt rõ tiết 1 và tiết 2. Ngồi hình thức bài
lên lớp, giáo viên có thể vận dụng những hình thức tổ chức sau:
+ Dạy học tại hiện trường: Ví dụ khi dạy bài “Giữ gìn các cơng trình
cơng cộng”, tơi thực hiện cho học sinh quan sát ở sân trường, nhà thể chất, các

phòng học chức năng,...
+Khi đi tham quan hằng năm, hoặc thăm viếng tượng đài liệt sĩ Phịng
khơng- Khơng qn hàng tháng: Giáo viên có thể lồng ghép, nhắc các con
những việc làm, các chuẩn mực đạo đức cần thực hiện của bài " Lịch sự với mọi
người", " Bảo vệ mơi trường",...
+ Dạy học theo nhóm: thảo luận theo nhóm, điều tra theo nhóm.
Ví dụ: Tổ chức cho học sinh điều tra theo nhóm để tìm hiểu về các hoạt
động bảo vệ môi trường, thực hiện luật giao thông,...
+ Dạy học cá nhân: Tổ chức cho từng em học sinh làm bài tập đạo đức
theo phiếu học tập cá nhân, làm bài tập trong vở bài tập.
+ Tổ chức cho học sinh tự học (học sinh tự trả lời những câu hỏi, tự thực
hiện những hành vi đạo đức …).
13/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
4.2. Kết hợp dạy học theo lớp, theo nhóm, cá nhân:
- Hình thức cá nhân được áp dụng chủ yếu khi tổ chức cho học sinh làm
bài tập đạo đức theo phiếu học tập hoặc theo sách giáo khoa.
- Dạy học theo nhóm có thể vận dụng khi tổ chức cho học sinh thảo luận
nhóm, tham gia trị chơi…
- Dạy học tồn lớp thường được sử dụng khi giáo viên tổ chức hoạt động
khỏi động, giới thiệu bài mới, giao nhiệm vụ cho nhóm hay cá nhân, tổ chức cho
học sinh trình bày kết quả hoạt động trước lớp, tiến hành một số phương pháp kể
chuyện, nêu gương…
* Giáo viên cần ưu tiên vận dụng hình thức nhóm – tạo điều kiện cho học
sinh được trao đổi với nhau, giúp đỡ nhau, hợp tác với nhau, bổ sung cho
nhau… trong q trình học tập mơn Đạo đức.
4.3. Hướng dẫn cho học sinh tự học ở nhà
Học ở nhà, học sinh không những củng cố tri thức đạo đức mà quan trọng

hơn là biến chúng thành hành vi, thói quen tốt hằng ngày, định hướng cho thái
độ tình cảm của các em. Nói cách khác, việc tự học ở nhà góp phần tạo nên sự
thống nhất giữa ý thức, thái độ, hành vi ở trẻ em.
Giáo viên hướng dẫn học sinh tự học, tự ôn bài:
- Học bài đạo đức các hành vi, trong đó, có thể trả lời miệng các câu hỏi
có liên quan như “Vì sao”; “như thế nào ”.
- Thực hiện tốt các hành vi, công việc khác nhau do chuẩn mực đạo đức
quy định.
- Hoàn thành các phiếu thực hành, các sản phẩm, vật mẫu liên quan đến
sưu tầm, điều tra hoạt động ngoại khóa.
- Chuẩn bị cho bài lên lớp như những dụng cụ đồ vật dùng để đóng vai
diễn, hoạt cảnh, trò chơi…
- Giáo viên tăng cường hoạt động thực hành thay cho việc đọc, ghi nhớ
máy móc…
Để học sinh thực hiện tốt việc tự học, giáo viên cần đưa nội dung tự học vừa
sức, tích cực, giúp các em hiểu rõ nhiều công việc cần làm và cách thực hiện,
phối hợp với gia đình tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự học của các em. Đặc
biệt là đối với những công việc điều tra sưu tầm, tham gia hoạt động ngoại
khóa…
Ví dụ: Với bài “Biết ơn thầy, cơ giáo” học sinh có thể:
- Tự trả lời những câu hỏi như: Các em cần làm làm gì để tỏ lịng kính
trọng, biết ơn thầy, cơ giáo?
- Học sinh ghi lại những việc đã làm vào phiếu rèn luyện, thực hành.
- Chuẩn bị những dụng cụ, đồ vật cho hoạt động sắm vai theo yêu cầu của
giáo viên.
4.4. Trong dạy học mơn Đạo đức có tiết dành cho địa phương, giáo viên có thể
tổ chức thành các hoạt động ngoại khóa:

14/21

Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học mơn Đạo đức lớp 4
Để vận dụng được hình thức này, giáo viên cần lưu ý: Tính chất bài đạo
đức phù hợp với hoạt động; hoạt động vừa sức với khả năng, hứng thú của học
sinh.
Ví dụ: "Giữ gìn các cơng trình cơng cộng", giáo viên có thể lựa chọn các
nội dung và thơng qua nhiều hình thức để giúp các em tìm hiểu từ đó hình thành
nên các chuẩn mực đạo đức.
5. Một số cách kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh nhằm nâng
cao chất lượng học môn Đạo đức:
4.1. Kiểm tra, đánh giá sự tiếp thu bài đạo đức của học sinh:
Việc kiểm tra – đánh giá ý thức đạo đức có thể thực hiện bằng cách sau:
- Kiểm tra nói: Có thể yêu cầu học sinh nói lại phần ghi nhớ, bài học.
Song tốt hơn là yêu cầu các em trả lời những câu hỏi về sự cần thiết và cách
thực hiện hành vi.
Cách kiểm tra này được vận dụng chủ yếu sau bài đạo đức.
-Kiểm tra viết: Học sinh cần trả lời câu hỏi dạng tự luận hoặc trắc nghiệm
khách quan.
Tự luận là những câu hỏi về sự cần thiết, cách thực hiện các chuẩn mực
hành vi như “ tại sao…?”; “ … như thế nào?”; “ có lợi gì ”; “ …có hại gì?”…
Trắc nghiệm khách quan học sinh trả lời các câu hỏi dưới dạng
sau: a.Câu hỏi “ đúng…sai ”.
Ví dụ: " Giữ gìn các cơng trình cơng cộng"
Hãy ghi chữ Đ (đúng) hoặc S(sai) vào các ô trống sau:




Chỉ cần giữ gìn cơng trình cơng cộng ở địa phương mình.

Giữ gìn các cơng trình cơng cộng cũng chính là bảo vệ lợi ích của mình. b.Câu
hỏi nhiều lựa chọn:

Ví dụ: Bài
Hãy đánh dấu + vào 1 ô mà em cho là đúng
nhất. Nếu bạn bè không quan tâm giúp đỡ nhau thì:


Cơ giáo sẽ khơng hài lịng.
Bạn bè sẽ khơng cho mình q.

Khó khăn khơng được chia sẻ, chậm tiến bộ, tình bạn khơng gắn bó.


4.2. Kiểm tra thái độ, tình cảm đạo đức của học sinh:
* Giáo viên kiểm tra, đánh giá thái độ tình cảm học sinh bằng những cách sau:
+ Kiểm tra nói: Giáo viên có thể đề nghị học sinh bày tỏ thái độ, tình cảm
của mình khi thực hiện những hành vi cơng việc theo chuẩn mực quy định qua
việc giải thích động cơ việc mình làm.
+ Kiểm tra viết: Giáo viên đưa ra một số câu dẫn hay phát biểu và yêu cầu
học sinh bày tỏ thái độ với các mức như đồng ý (tán thành), phân vân, khơng
đồng ý (khơng tán thành)…
Ví dụ: "Biết bày tỏ ý kiến"
- Hãy đánh dấu (+) vào những trường hợp thể hiện tình phù hợp với thái độ của
em.
15/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
STT Nội dung phát biểu

Trẻ em có quyền bày tỏ ý
1
kiến riêng về các vấn đề có
liên quan đến trẻ em.
2
Cách chia sẻ ý kiến phải rõ
ràng và tôn trọng người
nghe.
Người lớn cần lắng nghe ý
3
kiến của trẻ em.
Mọi ý kiến của trẻ em cần
4
được đáp ứng.

Đồng ý

Không đồng ý Phân vân

4.3. Kiểm tra đánh giá hành vi đạo đức của học sinh:
Giáo viên quan sát việc học sinh thể hiện hành vi, thực hiện công việc liên
quan bài học đạo đức và tình cảm của mình.
Những hành vi, cơng việc có thể được thực hiện một cách “ bình thường
” trong cuộc sống của mình ở mọi lúc, mọi nơi.
Ví dụ như vệ sinh trường, lớp học, vệ sinh cá nhân,… Chào hỏi người lớn
có thể là đứng nghiêm, cất mũ, nón, tươi cười, nói lời phù hợp…
Có thể thơng qua các hoạt động thường ngày của học sinh mà giáo viên
biết được hành vi của các em đối với thầy cô giáo, bạn bè, trường lớp …
* Mặc dù hành vi của các em lại chưa bền vững. Người giáo viên cần phải
kiên trì theo dõi, nhắc nhở thường xuyên, kịp thời.

Ngoài ra, việc kiểm tra đánh giá hành vi học sinh cũng có thể được thực
hiện thơng qua bạn bè, gia đình học sinh, các tổ chức xã hội …Cần để đánh giá
thêm khách quan công bằng.
- Giáo viên nêu thêm một số hành vi đạo đức tốt có liên quan đến nội
dung từng bài học cho học sinh rút kinh nghiệm cho bản thân.
- Thường xuyên lồng trong bài học gương các danh nhân nổi tiếng về lịng
hiếu thảo, tính nhân hậu … để học sinh có biểu tượng về hành vi đạo đức.
- Chủ động phối hợp với Tổng phụ trách Đội sinh hoạt giáo dục đạo đức
học sinh theo 5 điều Bác Hồ dạy.
- Các em luôn liên hệ thực tế với nội dung bài học, để phân tích, phê phán
cái xấu, cái sai … Các sự việc xảy ra trong đời thường ở xung quanh mình.
- Đối với học sinh có thái độ khơng thật thà trong học tập, mỗi tiết kiểm
tra cho ngồi đối diện với giáo viên để nhắc nhở, động viên để các em học tập tốt
hơn.
* Trong năm học này, tơi cũng có tham khảo và thực hiện đổi mới đánh giá học
sinh theo thông tư 30 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tôi thường xuyên tổ chức
cho học sinh ngoài tự đánh giá mình, các em cịn biết nhận xét về các bạn trong
lớp, phụ huynh cũng được tham gia nêu ý kiến nhận xét về con em mình thơng
qua phiếu khảo sát ( theo mẫu) của giáo viên. Đặc biệt tôi chú trọng cho các con
16/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
học sinh được viết cụ thể lời nhận xét về mình, về bạn. Những bài viết của các
em cũng là một minh chứng rõ ràng cho hoạt động đánh giá của giáo viên được
củng cố chắc chắn hơn.
6. Giáo dục học sinh bằng sự gương mẫu của giáo viên
Người giáo viên cần đúng mực, thận trọng trong giao tiếp, trong quan hệ,
không những ở trên lớp mà cịn ngay ở gia đình, hàng xóm, láng giềng xung
quanh,…Cần thể hiện tốt các hành vi chuẩn mực đạo đức của người giáo viên vì

nhân cách của giáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức hành vi chuẩn mực
của học sinh dù nhiều hay ít. Những cử chỉ, thái độ của thầy cô sẽ để lại ấn
tượng tốt hay xấu cho học sinh về sau. Bởi vì “ Mỗi thầy cô là một tấm gương
sáng cho học sinh noi theo ”.
- Trong quan hệ gia đình, người giáo viên cần hòa thuận, thương yêu con
cháu. Trong quan hệ xã hội, giáo viên cần cân nhắc trong cư xử và giao tiếp. Ở
trường người giáo viên cần lên lớp đúng giờ. Hứa gì với học sinh cần đúng hẹn.
Giao tiếp với các bạn bè đồng nghiệp trước mặt học sinh phải lịch sự, nhã
nhặn… để các em có ấn tượng tốt về người thầy của mình.
7. Kết hợp dạy học Đạo đức trong một số môn học hoặc hoạt động giáo dục
khác
Mơn Đạo đức có mối quan hệ chặt chẽ với các môn học khác ở tiểu học, đặc
biệt là các môn: Tiếng Việt, Lịch sử - Địa lí, sinh hoạt tập thể, Giáo dục nếp sống
thanh lịch, văn minh,... Đó là mối quan hệ hai chiều, thể hiện ở:
+Các mơn học khác cũng có khả năng giáo dục đạo đức, cũng tham gia vào
quá trình giáo dục đạo đức, hỗ trợ đắc lực cho môn đạo đức trong việc hình
thành ở học sinh những biểu tượng đạo đức, bồi dưỡng xúc cảm, tình cảm đạo
đức, củng cố, khắc sâu những hành vi chuẩn mực đạo đức,…
+ Ngược lại, môn giáo dục đạo đức một mặt định hướng cho các môn học
khác trong công tác giáo dục đạo đức, mặt khác còn hỗ trợ đắc lực cho các môn
học khác như: Giúp học sinh rèn luyện kĩ năng rèn luyện sử dụng Tiếng Việt
trong giao tiếp, giúp học sinh mở rộng kiến thức về môi trường tự nhiên và xã
hội; giáo dục học sinh ý thức và hành vi tuân thủ những quy định chung của đời
sống xã hội, giữ gìn vệ sinh cá nhân, bảo vệ sức khỏe, giữ gìn vệ sinh mơi
trường; củng cố và phát triển khả năng cảm thụ và sáng tạo nghệ thuật ( nghe
nhạc, hát, đọc thơ, vẽ tranh,…)
Ví dụ khi dạy bài "Bảo vệ môi trường", nếu chỉ dạy trong môn đạo đức thì
hiệu quả chưa cao. Tơi đã lồng ghép nội dung này vào những mơn học khác có
liên quan, như môn Khoa học với bài "Bảo vệ nguồn nước", "Nhiệt và các
nguồn nhiệt",... Khi yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi : Con sử dụng như thế nào?,

Sử dụng như thế nào để tiết kiệm?, Con đã làm gì và sẽ làm gì để thực hiện tiết
kiệm?,... Câu trả lời của học sinh là một chuẩn mực hành vi, đồng thời cũng
nhắc nhở các con thường xuyên thực hiện hành vi này.
17/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
Với bài " Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ", " Biết ơn thầy giáo, cô giáo",.. tôi
cũng lồng ghép thêm cách ứng xử thanh lịch, văn minh của người Hà Nội vào
trong bài học để học sinh thấy thiết thực và từ đó thơi thúc các em thực hiện
hành vi đúng.
Sự kết hợp môn Đạo đức với môn Tiếng Việt cũng rất phong phú. Nhiều chủ
điểm trong môn Tiếng Việt dễ kết hợp lồng ghép các hành vi, chuẩn mực đạo
đức. Chẳng hạn như các bài trong chủ điểm " Thương người như thể thương
thân", " Măng mọc thẳng", " Trên đôi cánh ước mơ",...
Dạy học môn Đạo đức cần phối hợp với hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
như: Sinh hoạt tập thể theo chủ điểm hàng tháng, sinh hoạt lớp, sinh hoạt chi
đội, chào cờ đầu tuần, tham quan ngoại khóa,...
Trong 9 tháng học, các con học sinh đều được thực hiện sinh hoạt theo chủ
điểm giáo dục của từng tháng : An tồn giao thơng, Em u Hà Nội, Kính u
thầy cô giáo, Cháu yêu chú bộ đội, Yêu quý mẹ và cô,... Khi các em tham gia
hoạt động trong các tiết học này, các em đã được giáo dục thêm về ý thức chấp
hành luật giao thông, tôn trọng pháp luật, có ý thức xây dựng quê hương, đất
nước; giáo dục lịng tự hào dân tộc; truyền thống tơn sư trọng đạo, uống nước
nhớ nguồn,...
Hoặc trong các tiết chào cờ đầu tuần, các em cũng được giáo dục đạo đức với
những hoạt động tuyên dương tấm gương điển hình, tổng kết hoạt động thi đua,
cập nhật các vấn đề mới,...
8. Phối kết hợp với gia đình.
Bằng những hình thức khác nhau, với từng hồn cảnh cụ thể, thơng qua các

buổi họp phụ huynh hoặc tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp, thông qua sổ liên lạc điện
tử..., tôi cũng thường xuyên trao đổi thơng tin với gia đình về những biểu hiện
đạo đức của con trên lớp, tiếp nhận thông tin về các hành vi đạo đức ở nhà của
con. Từ đó, cùng gia đình thống nhất kế hoạch giúp đỡ các em trong q trình
hồn thiện dần các hành vi đạo đức theo chuẩn mực.
IV. KẾT QUẢ
1. Về phía học sinh
Qua những biện pháp tôi đã thực hiện ở trên, tôi thấy:
- Học sinh hứng thú học tập khi học môn Đạo đức, hào hứng bộc lộ khả năng,
năng khiếu của mình
- Học sinh thích tìm tịi sách báo, ở Thư viện trường để đọc những truyện kể
áp dụng vào bài học đạo đức.
- Học sinh thích tham gia thực hiện các hành vi chuẩn mực đạo đức tốt.
- Học sinh thích nhận vai các nhân vật có hành vi đạo đức tốt khi liên hệ thực
hành.
- Đa số học sinh đã khắc phục được những hành vi sai trái mà đầu năm đã
mắc phải. Đến nay các em đã thực hiện khá tốt các hành vi chuẩn mực theo
nội dung các bài đã học thông qua các hoạt động mà tôi tổ chức.
18/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học mơn Đạo đức lớp 4
Giờ đây các em rất đồn kết với nhau khi tổ chức học nhóm và các hoạt động
ngoại khóa. Tiết học nào các em cũng đều phấn khởi nên dẫn đến kết quả cao
trong học tập.
Kết quả điều tra với 58 học sinh lớp 4B tại trường
Mức độ tham gia của học sinh vào các hoạt động
trong giờ Đạo đức

Số lượng Tỉ lệ

(học sinh)

Tìm hiểu các thông tin về bài học

35

60,3%

Chú ý nghe giảng

49

84,4%

Phát biểu ý kiến xây dựng bài

43

74,1%

Không chú ý vào bài, chỉ chú ý phần mình thích

7

12%

Chỉ nghe khơng phát biểu

15

25,8%

Thích tham gia vào hoạt động của bài học

45

77,5%

2. Về phía giáo viên
Nhờ sự tích cực học tập của học sinh, giáo viên cũng thấy hứng thú hơn trong
mỗi tiết dạy.
Trong công tác giảng dạy và chủ nhiệm, tôi thấy được nhiều sự thuận lợi khi
nhận được sự ủng hộ của học sinh. Tôi thấy tự tin hơn trong các giờ dạy Đạo
đức. Bên cạnh đó, tơi cũng tích lũy được thêm kinh nghiệm về phương pháp dạy
học, tổ chức các hoạt động dạy học đạo đức. Các tiết chuyên đề cấp trường mà
tôi thực hiện, đều được xếp loại tốt và được sự ủng hộ từ đồng nghiệp.

19/21


Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4
KẾT LUẬN – KHUYẾN NGHỊ
I. Kết luận
Tính cách con người của học sinh tiểu học dần dần được hình thành qua các
cử chỉ, thái độ, hành vi đạo đức là không thể thiếu. Để các em tiến lên lớp
trên,người giáo viên cần giúp các em có thói quen sử dụng tốt những hành vi
chuẩn mực có hiệu quả trong giao tiếp. Tôi nghĩ rằng việc giúp học sinh học tốt
mơn Đạo đức lớp 4, ngồi việc phát triển các hành vi đạo đức cho các em cần có
yêu cầu cao hơn là để học sinh trở thành các công dân tốt cho xã hội, là thành
viên tốt trong gia đình. Vì vậy khơng chỉ một mình giáo viên mà thực hiện tốt

được mà người giáo viên cần chủ động phối hợp tốt với bạn bè học sinh, thầy cô
giáo trong trường, phụ huynh học sinh và các tổ chức xã hội.
Mặc dù, đa số học sinh đã đạt ở mức hoàn thành và hoàn thành tốt nhưng
tơi nhận thấy mình cần duy trì và phát huy hơn nữa bằng cách học hỏi ở đồng
nghiệp, tìm tịi ở sách báo để học hỏi những biện pháp giáo dục tích cực, nhằm
phục vụ cho việc dạy đạo đức có sức thuyết phục hơn nữa để cuối năm học sinh
đạt ở mức độ hoàn thành tốt 100%. Sau khi ra trường, các em đều là những học
sinh ngoan, có ích, là con ngoan, trò giỏi để bố mẹ và thầy cô luôn tự hào.
II. Khuyến nghị
- Nhà trường tiếp tục quan tâm và tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên và học
sinh để thực hiện tốt các chuẩn mực đạo đức. Tăng cường thực hiện các hoạt
động ngoại khóa phù hợp, tổ chức thường xuyên các chuyên đề và các tiết sinh
hoạt tập thể có chất lượng, tổ chức các sân chơi, các cuộc thi, các buổi giao lưu,
tìm hiểu thêm về địa phương,...
- Gia đình cần tạo điều kiện cho các em thực hiện tốt giờ học ở nhà cũng như ở
lớp, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với giáo viên trong công tác giáo dục và
rèn luyện của con em mình.
- Đảm bảo thơng tin liên lạc giữa gia đình và nhà trường.
- Các tổ chức xã hội kiểm tra các băng đĩa có nội dung không lành mạnh, quy
định giờ giấc kinh doanh của các quán, cửa hàng … để học sinh không la cà,
không tiếp nhận những hành vi xấu, ảnh hưởng đến nhân cách đạo đức của các
em.
Tôi mong rằng những đề xuất này sẽ được nhà trường, gia đình học sinh và
các tổ chức xã hội đáp ứng kịp thời. Từ đó phục vụ tích cực cho việc giáo dục
học sinh thành những con người hoàn thiện về tri thức và đạo đức của đất nước.
Hà Nội , ngày ... tháng... năm 2015
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của mình viết, khơng sao chép
của người khác.

20/21

Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học mơn Đạo đức lớp 4
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.

Trang 1

2. Mục đích nghiên cứu.

Trang 1

3. Đối tượng nghiên cứu.

Trang 1

4. Phương pháp nghiên cứu.

Trang 1

5. Phạm vi kế hoạch nghiên cứu.

Trang 2

PHẦN NỘI DUNG

Trang 3

I. Cơ sở lí luận.

Trang 3

II. Thực trạng.

Trang 4

III. Biện pháp.

Trang 6

IV. Kết quả.

Trang 18
KẾT LUẬN- KHUYẾN NGHỊ

21/21

Trang 20