Bài giảng điện tử môn Sinh học Lớp 8 bài Đông máu và nguyên tắc truyền máu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.93 MB, 28 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

KIỂM TRA BÀI CŨ

Câu 1: Các bạch cầu đã tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để 
bảo vệ cơ thể?

Các bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng các cơ chế:

1. Sự thực bào
Bạch cầu hình thành
chân giả bắt và tiêu
hóa vi khuẩn

2. Lymphô B

Tiết kháng thể vơ hiệu
hóa kháng ngun

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3></div>
(4)<div class='page_container' data-page=4></div>
(5)<div class='page_container' data-page=5></div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Máu lỏng

Tế bào máu

Huyết tương

vỡ

enzim

Chất sinh

tơ máu Ca

2+
Huyết thanh
Khối
máu
đông
Tơ máu
(fibrin)
Hồng cầu

Bạch cầu
Tiểu cầu

Sơ đồ cơ chế đông máu

Sơ đồ cơ chế đơng máu

Tiết 15:

ĐƠNG

MÁU VÀ NGUN TẮC TRUYỀN MÁU

I. Đơng máu

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

• Sự đơng máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?

• Sự đơng máu liên quan tới yếu tố nào của máu?

• Máu khơng chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?

• Tiểu cầu đóng vai trị gì trong q trình đơng máu?

Giúp bảo vệ cơ thể không mất máu khi bị thương

Liên quan tới tiểu cầu là chủ yếu và có sự tham

gia của ion Ca2+ có trong huyết tương

Nhờ búi tơ máu ôm giữ các tế bào máu làm thành

khối máu đơng bịt kín vết thương

Tiểu cầu vỡ giải phóng enzim tham gia vào q

trình đơng máu

I. ĐÔNG

MÁU

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

I. ĐÔNG MÁU:

Máu

lỏng

Các tế bào

máu

Huyết

tương

Hồng cầu

Bạch cầu

Tiểu cầu

Vỡ

Enzim

Chất sinh tơ

máu

Tơ máu

Huyết thanh

Khối

máu

đông

Ca

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Tại sao máu chảy trong hệ mạch lại khơng bị đơng?

Hồng cầu

Tiểu cầu

Bạch cầu

• Vận tốc máu chảy trong hệ mạch là đều đặn và ổn

định.

• Mặt trong của hệ mạch rất nhẵn và trơn nên không

làm cho tiểu cầu bị vỡ ra để giải phóng các yếu tố

đơng máu.

• Một số tế bào còn tiết ra yếu tố chống đông tự

nhiên như muối oxalat, xitrat…



Do vậy mà máu chảy trong mạch không bị

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

- Lượng tiểu cầu trong 1ml máu người khoảng

200-300 nghìn, tuổi thọ của tiểu cầu từ 8- 10 ngày.

-

Ở người có số lượng tiểu cầu quá ít, dưới

35000/ml máu, máu sẽ khó đơng khi bị chảy máu.

-

Nếu người bị vết thương sâu, rộng, khó cầm máu

cần được cấp cứu bằng biện pháp đặc biệt:

sơ cứu,

tiêm thuốc cầm máu làm máu nhanh đông.

- Vậy muốn giữ máu không đông khi ra khỏi mạch

ta làm bằng cách:

- Làm kết tủa Ca++

- Lấy hết tơ máu.

- Trong y học sử dụng phương pháp này để làm gì?

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Ý tưởng truyền máu

có từ bao giờ?

Khi bị mất nhiều

máu chúng ta phải

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

I. Đông máu.

Tiết 15:

ĐÔNG

MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Thí nghiệm của Các Lanstâynơ

Các Lanstâynơ (Karl Landsteiner) đã dùng hồng cầu

của một người trộn với huyết tương của những người

khác và ngược lại, lấy huyết tương của một người

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Thí nghiệm Các Lanstaynơ (Kaarl Landsteiner)

Huyết tương
của các nhóm

máu (người
nhận)

Hồng cầu của các nhóm máu người cho

O A B AB

O (, )

A ()

B ()

AB (0)

Hồng cầu

không bị

kết dính

Hồng cầu

bị kết

dính

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

II. CÁC NGUN TẮC TRUYỀN MÁU

:

Thảo luận nhóm.

Đọc thí nghiệm, quan sát h

ình

15,

trả lời các câu hỏi: 3’

1. Hồng cầu ở máu người cho có những loại kháng

nguyên nào?

2. Huyết tương ở máu người nhận có những loại

kháng thể nào?

3. Trong trường hợp nào thì hồng cầu sẽ bị kết dính?

Tr l i:

ả ờ

1. Hồng cầu có 2 lọai kháng nguyên: A, B

2. Huyết tương có 2 lọai kháng thể: α, β

3. Khi: kháng thể α gặp kháng nguyên A, kháng

thể β gặp kháng nguyên B.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

O O

A

B

AB AB

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Thí nghiệm Các Lanstaynơ (Kaarl Landsteiner)

Huyết tương
của các nhóm

máu (người
nhận)

Hồng cầu của các nhóm máu người cho

O A B AB

O (, )

A ()

B ()

AB (0)

Hồng cầu

khơng bị

kết dính

Hồng cầu

bị kết

dính

Tổng hợp lại : có 4 nhóm máu.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

2. Các nguyên tắc tuân thủ khi truyền máu

:

Các nguyên tắc cần tuân thủ khi

truyền máu là gì?

_ Xét nghiệm máu trước khi truyền để lựa

chọn máu truyền cho thích hợp (tránh hồng

cầu người cho bị kết dính trong huyết tương

người nhận gây tắc mạch).

_ Tránh nhận máu nhiễm các tác nhân gây

bệnh.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

1
2
3
4
5
6
7

H Ồ N G C Ầ U

H U Y Ế T T Ư Ơ N G

K H Á N G N G U Y Ê N

Đ Ô N G M Á U

K H Á N G T H Ể
B Ạ C H C Ầ U

TRÒ CHƠI Ơ CHỮ

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

Hàng 1: Có 7 chữ cái

Đây là môt loại tế bào máu chứa huyết sắc tố Hb tạo

màu đỏ cho máu, có chức vận chuyển O2, CO2

Hàng 2: Có 7 chữ cái

Đây là một loại tế bào máu khi vỡ giải phóng ra 
enzim làm chất sinh tơ máu biến thành tơ máu

Hàng 3: Có 10 chữ cái

Đây là một thành phần máu có 90% là nước, 10% là 
các chất khác: chất dinh dưỡng, kháng thể...

Hàng 4: Có 11 chữ cái

Tên một thành phần có trên hồng cầu dựa vào sự có

mặt của nó để xác định nhóm máu

Hàng 5: Có 7 chữ cái

Đây là hiện tượng máu chảy ra khỏi mạch vón lại 
thành cục

Hàng 6: Có 8 chữ cái

Tên một thành phần có trong huyết tương gây kết 
dính kháng nguyên tương ứng trên hồng cầu.

Hàng 7: Có 7 chữ cái

Tên một loại tế bào máu tham gia bảo vệ cơ thể khi vi 
khuẩn, vi rút xâm nhập vào.

T I Ể U C Ầ U

H
I
Ế
N
M
Á
U

Đây là một hoạt động mang ý nghĩa nhân đạo,

đang được phát động mạnh mẽ và thu hút rất

nhiều người tham gia ?

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20></div>
(21)<div class='page_container' data-page=21></div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

- Về nhà học bài, trả lời câu hỏi SGK

T50

- Đọc phần “Em có biết”.

- Chuẩn bị trước bài mới.

bài 16: Tuần

hồn máu và lưu thơng bạch huyết.

- Xem lại kiến thức tuần hoàn của lớp thú

- Về nhà học bài, trả lời câu hỏi SGK

T50

- Đọc phần “Em có biết”.

- Chuẩn bị trước bài mới

.

bài 16: Tuần

hồn máu và lưu thơng bạch huyết

.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23></div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

1- Máu có cả kháng nguyên

A và B có thể truyền cho

người có nhóm máu O được

khơng? Vì sao?

2- Máu khơng có cả kháng

nguyên A và B có thể truyền

cho người có nhóm máu O

được khơng? Vì sao?

3- Máu có nhiễm các tác

nhân gây bệnh (virut viêm

gan B, virut HIV,...) có thể

đem truyền cho người khác

được khơng? Vì sao?

- Khơng. Vì gây kết dính

với



và



- Được. Vì khơng gây kết

dính

- Khơng. Vì gây nhiễm

bệnh cho người nhận máu.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Bài tập vận dụng

Một người bị tai nạn mất rất nhiều máu được

đưa vào viện cấp cứu, Bác sĩ cho truyền máu

ngay mà không xét nghiệm.

Vậy máu đem truyền là nhóm gì? Vì sao khơng

cần xét nghiệm?

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Bài tập vận dụng

Trong một gia đình người bố có nhóm máu B, người mẹ

có nhóm máu O, người con trai có nhóm máu B.

Người con trai bị tai nạn giao thông mất rất nhiều máu,

cần truyền máu gấp. Vậy ai là người trong gia đình có

thể truyền máu cho con?

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

• SƠ ĐỒ TRUYỀN MÁU:

II. CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU:

O O

A

AB

B

1. Các nhóm máu ở người:

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

Bài giảng điện tử môn Sinh học Lớp 8 bài Đông máu và nguyên tắc truyền máu

<b>KIỂM TRA BÀI CŨ</b>

<b>Các bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng các cơ chế:</b>

Sơ đồ cơ chế đông máu

Sơ đồ cơ chế đơng máu

<b>ĐƠNG</b>

<b>MÁU VÀ NGUN TẮC TRUYỀN MÁU</b>

<b>I. Đơng máu</b>

<b>I. ĐÔNG</b>

<b>MÁU</b>

<b>I. ĐÔNG MÁU:</b>

<b>I. ĐÔNG MÁU:</b>

Máu

lỏng

Các tế bào

máu

Huyết

tương

Hồng cầu

Bạch cầu

Tiểu cầu

Vỡ

Enzim

Chất sinh tơ

máu

Tơ máu

Huyết thanh

Khối

máu

đông

Ca

<b>Tại sao máu chảy trong hệ mạch lại khơng bị đơng?</b>

<b>Hồng cầu</b>

<b>Tiểu cầu</b>

<b>Bạch cầu</b>

•

Vận tốc máu chảy trong hệ mạch là đều đặn và ổn

định.

• Mặt trong của hệ mạch rất nhẵn và trơn nên không

làm cho tiểu cầu bị vỡ ra để giải phóng các yếu tố

đơng máu.

• Một số tế bào còn tiết ra yếu tố chống đông tự

nhiên như muối oxalat, xitrat…



<b><sub>Do vậy mà máu chảy trong mạch không bị </sub></b>

<b>- Lượng tiểu cầu trong 1ml máu người khoảng </b>

<b>200-300 nghìn, tuổi thọ của tiểu cầu từ 8- 10 ngày. </b>

<b>- </b>

<b>Ở người có số lượng tiểu cầu quá ít, dưới </b>

<b>35000/ml máu, máu sẽ khó đơng khi bị chảy máu.</b>

<b>- </b>

<b>Nếu người bị vết thương sâu, rộng, khó cầm máu </b>

<b>cần được cấp cứu bằng biện pháp đặc biệt: </b>

<b>sơ cứu, </b>

<b>tiêm thuốc cầm máu làm máu nhanh đông.</b>

<b>- Vậy muốn giữ máu không đông khi ra khỏi mạch </b>

<b>ta làm bằng cách:</b>

- Làm kết tủa Ca++

- Lấy hết tơ máu.

<b>- Trong y học sử dụng phương pháp này để làm gì?</b>

Ý tưởng truyền máu

có từ bao giờ?

Khi bị mất nhiều

máu chúng ta phải

<b>I. Đông máu.</b>

<b>I. Đông máu.</b>

<b>ĐÔNG</b>

<b>MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU</b>

<b>Thí nghiệm của Các Lanstâynơ</b>

Các Lanstâynơ (Karl Landsteiner) đã dùng hồng cầu

của một người trộn với huyết tương của những người

khác và ngược lại, lấy huyết tương của một người

<b> </b>

<b>Thí nghiệm Các Lanstaynơ (Kaarl Landsteiner)</b>

Hồng cầu

không bị

kết dính

Hồng cầu

bị kết

dính