Phương pháp hoàn thiện tổ chức công tác hạch toán kế toán thuế tại Nhà máy thiết bị bưu điện

Luận văn tốt nghiệp
: Phơng hớng hoàn thiện tổ chức công tác
hạch toán kế toán thuế tại Nhà máy Thiết bị Bu điện.
I. Đánh giá thực trạng công tác kế toán nói chung và
công tác kế toán thuế tại Nhà máy.
Trong nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung, các doanh nghiệp Nhà nớc đợc cấp vốn,
vật t tài sản cho hoạt động sản xuất kinh doanh, khi doanh nghiệp có lãi thì Nhà nớc thu,
khi lỗ thì Nhà nớc bù. Do đó, không khuyến khích đợc sự tự chủ, năng động của các nhà
sản xuất, không tạo đợc lực đẩy trong nền kinh tế phát triển. Chuyển sang nền kinh tế mới-
kinh tế thị trờng, với cơ chế quản lý mới trong đó Nhà nớc giữ vai trò điều tiết vĩ mô nền
kinh tế thông qua pháp lệnh và những công cụ, đòn bẩy kinh tế, các doanh nghiệp chủ động
tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh theo quy luật kinh tế thị trờng trong khuôn khổ
pháp luật đã tạo ra môi trờng thuận lợi cho các doanh nghiệp cạnh tranh và phát triển. Cùng
với sự đổi mới của nền kinh tế, việc hạch toán nói chung và vận dụng vào tổ chức công tác
kế toán tại doanh nghiệp nói riêng cũng đợc đổi mới và hoàn thiện. Đặc biệt chế độ kế toán
cải cách ban hành theo quyết định số 1864TC-CĐKT ngày 16/12/1998 và việc ban hành
Luật thuế GTGT, thuế TNDN có hiệu lực từ ngày 1/1/1999 với nhiều lần sửa đổi, bổ sung
đã dần đáp ứng yêu cầu quản lý.
Qua thời gian thực tập tại Nhà máy Thiết bị Bu điện, em đã thu đợc nhiều điều về
thực tiễn công tác kế toán, đặc biệt là tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp sản xuất
phục vụ ngành BCVT - một ngành có vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Với đề
tài Hoàn thiện công tác tổ chức hạch toán kế toán thuế tại Nhà máy Thiết bị Bu điện , em
đã tìm hiểu công tác quản lý, công tác kế toán nói chung cũng nh công tác quản lý và hạch
toán thuế tại Nhà máy và nhận thấy một số những u điểm cũng nh những tồn tại sau đây:
1- Những u điểm.
Nhà máy Thiết bị Bu điện từ ngày thành lập đến nay đã trải qua gần 50 năm, đã lớn
mạnh không ngừng cả về quy mô và chất lợng sản xuất. Một điều không thể thiếu khi nói
1 1
Luận văn tốt nghiệp
đến Nhà máy là ở chỗ luôn tìm cách tiếp cận thị trờng, mở rộng quy mô sản xuất, thu hút
khách hàng. Trên cơ sở mở rộng sản xuất bằng cách đầu t vào các dây chuyền công nghệ

hiện đại cùng với phơng thức bán hàng tiếp thị kỹ thuật, sản phẩm của Nhà máy đợc đánh
giá là một trong những sản phẩm tốt nhất đợc sản xuất ở Việt Nam hiện nay. Có đợc những
thành công nh vậy là do sự phân công bố trí công việc một cách khoa học, phù hợp với
chức năng của các bộ phận, phòng ban. Là công cụ quản lý, công tác kế toán nói chung và
công tác kế toán thuế nói riêng của Nhà máy không ngừng đợc hoàn thiện. Tổ chức công
tác kế toán đã đáp ứng đợc yêu cầu quản lý đặt ra, bảo đảm tính thống nhất về mặt phạm vi
và phơng pháp tính toán các chỉ tiêu kinh tế giữa kế toán với các bộ phận liên quan cũng
nh giữa các nội dung của công tác kế toán, đồng thời bảo đảm cho số liệu kế toán phản ánh
trung thực hợp lý, rõ ràng đầy đủ.
Về bộ máy kế toán đợc tổ chức gọn nhẹ phù hợp với quy mô của Nhà máy, quy
trình làm việc khoa học, cán bộ kế toán đợc bố trí hợp lý, phù hợp với trình độ và khả năng
của mỗi ngời, tạo điều kiện nâng cao trách nhiệm công việc đợc giao. Do đó, các phần hành
kế toán đợc thực hiện một cách chính xác, đúng quy định, giúp cho việc hạch toán nội bộ
có hiệu quả, các phần hành kế toán đợc thực hiện một cách nhanh chóng toàn diện.
Về tổ chức công tác kế toán ở Nhà máy hiện nay tơng đối đầy đủ phù hợp:
Hệ thống chứng từ ban đầu đợc tổ chức hợp pháp, hợp lệ và đầy đủ.
Cách hạch toán của Nhà máy nói chung đã khá hữu hiệu, phù hợp với chế độ
kế toán cải cách.
Từ 1/1/1996, công tác kế toán của Nhà máy áp dụng chế độ kế toán mới theo quy
định của Bộ tài chính. Khi đa hệ thống kế toán mới vào hoạt động, Nhà máy đã triển khai
áp dụng thống nhất những chứng từ, mẫu sổ, mẫu báo cáo và trình tự luân chuyển chứng từ
hợp lý giúp cho Ban lãnh đạo Nhà máy theo dõi đầy đủ kịp thời các hoạt động của Nhà
máy.
Trong công tác tổ chức hạch toán thuế GTGT, do đặc điểm sản xuất kinh doanh của
Nhà máy là sự đa dạng, phong phú của các chủng loại sản phẩm với các mức thuế suất khác
nhau, kế toán đã tính toán và kê khai rõ ràng từng loại thuế suất, tạo điều kiện thuận lợi cho
việc tính thuế GTGT đầu vào, đầu ra cũng nh việc lập tờ khai thuế. Các bảng tổng hợp hoá
đơn, chứng từ hàng hoá dịch vụ mua vào hoặc bán ra đợc lập theo đúng mẫu quy định rất
thuận tiện cho việc đối chiếu kiểm tra theo dõi thuế của từng bộ phận.
2 2

Luận văn tốt nghiệp
Số lợng vật t, thiết bị nhập khẩu cũng chiếm một số lợng lớn trong tổng số vật t mua
vào của Nhà máy nên số thuế nhập khẩu phát sinh tơng đối lớn. Việc quản lý thuế nhập
khẩu đợc theo dõi theo từng hợp đồng và cách hạch toán thuế nhập khẩu đợc gộp chung vào
số phải trả nhà cung cấp theo từng hợp đồng, đây là điểm khác so với cách hạch toán
chung. Theo cách hạch toán này thì số thuế nhập khẩu của hợp đồng nào sẽ đợc nhóm riêng
với từng nhà cung cấp lô hàng đó.
Việc kê khai thuế và nộp thuế đợc Nhà máy thực hiện đầy đủ và đúng thời hạn quy
định, cán bộ kế toán nắm rõ đợc các nghiệp vụ kế toán thuế và các Luật thuế mới sửa đổi,
bổ sung.
Những điểm làm đợc trên đây là do kết quả công sức lao động của toàn thể cán bộ
công nhân Nhà máy. Và một phần không nhỏ trong đó là sự cố gắng của phòng tài vụ thực
hiện vai trò hạch toán quản lý tài chính của mình.
2. Những tồn tại.
Bên cạnh những u điểm nêu trên, công tác quản lý và hạch toán kế toán thuế của
Nhà máy vẫn còn có những tồn tại sau:
Muốn hoàn thiện công tác kế toán thuế tại Nhà máy, cần chỉ ra đợc những tồn tại và
đa ra những giải pháp sửa đổi những tồn tại trong công tác kế toán tại Nhà máy.
2.1-Vi phạm nguyên tắc bất kiêm nhiệm
Việc phân chia chức năng, nhiệm vụ của cán bộ phòng kế toán có sự vi phạm
nguyên tắc bất kiêm nhiệm, đó là việc kết hợp công việc của kế toán thanh toán với công
việc của thủ quỹ cho một cán bộ kế toán. Việc vi phạm nguyên tắc, chế độ kế toán này có
thể sẽ dẫn đến nhiều sai phạm trong công tác kế toán, tạo ra sự không khách quan, gây ra
kẽ hở trong quản lý.
2.2-Tổ chức luân chuyển chứng từ cha hợp lý
Chứng từ đợc chuyển lên phòng kế toán Nhà máy nhiều khi cha kịp thời khiến cho
công việc tập hợp và lập báo cáo thờng chậm.
2.3-Tính và phân bổ thuế liên quan tới nhiều kỳ kế toán cha đợc thực hiện
3 3
Luận văn tốt nghiệp

Nhìn chung việc hạch toán thuế GTGT, nhập khẩu đã tuân theo đúng quy định của
chế độ kế toán. Tuy nhiên, việc tính và phân bổ các khoản thuế có liên quan đến nhiều kỳ
trong năm tài chính không đợc thực hiện đầy đủ. Cụ thể:
Đối với thuế môn bài: Nhà máy nộp thuế vào đầu năm nhng hạch toán
toàn bộ khoản thuế này vào chi phí quản lý doanh nghiệp trong quý I, không thực hiện
phân bổ đều cho các tháng trong năm, kế toán định khoản nh sau:
Nợ TK 642: 850.000 (Số thuế môn bài phải nộp
Có TK 3338: 850.000 của năm 2000)
Khi nộp thuế:
Nợ TK 3338: 850.000 (Số tiền thuế đã nộp
Có TK 112: 850.000 bằng chuyển khoản )
Đối với tiền thuê đất, Nhà máy phải nộp một năm hai lần (nếu số tiền thuê
lớn) hoặc nộp toàn bộ một lần (nếu số tiền thuê nhỏ), kế toán cũng thực hiện hạch toán nh
đối với thuế môn bài: không thực hiện phân bổ làm cho chi phí trong các quý phải nộp tiền
thuê đất thờng cao hơn các quý khác khiến việc xác định kết quả kinh doanh trong các quý
không chính xác.
Đối với tiền thu sử dụng vốn: kế toán cũng không thực hiện việc phân bổ
làm cho lợi nhuận sau thuế giữa các quý phản ánh không đúng kết quả kinh doanh trong
kỳ.
2.4-Hạch toán sai một số nghiệp vụ thuế
Cách hạch toán đối với các khoản thuế bị phạt do chậm nộp kế toán trừ
vào quỹ xí nghiệp mà theo quy định phải trừ vào lợi nhuận sau thuế.
Với khoản mục nộp thuế thay ngời bán của năm 1999 chuyển sang (theo
biên bản kiểm tra thuế), kế toán trừ vào lợi nhuận nhng kế toán lại đa vào mục thuế môn
bài, nh vậy là không chính xác, kế toán đã hạch toán nh sau:
Nợ TK421- Lợi nhuận cha phân phối
TK3338- thuế môn bài.
Đối với thu nhập bất thờng: khi bán phế liệu, kế toán không hạch toán số
thuế GTGT đầu ra của phần thu nhập từ bán phế liệu khiến cho việc tính thuế GTGT đầu ra
không chính xác làm cho số thuế GTGT phải nộp giảm. Theo chế độ, thu nhập từ hoạt động

4 4
Luận văn tốt nghiệp
bất thờng là đối tợng chịu thuế GTGT đầu ra nhng trên thực tế tại Nhà máy cha đợc kê khai
và thanh toán với Ngân sách.
2.5-Vận dụng hệ thống sổ Nhật ký- chứng từ cha đầy đủ, cha thuần nhất.
Trong 2 năm gần đây, Nhà máy đã chuyển hình thức sổ kế toán từ Nhật ký chung
sang hình thức Nhật ký chứng từ, giảm bớt đợc khối lợng công việc ghi chép hàng ngày.
Tuy nhiên bớc đầu còn có những tồn tại do ảnh hởng của hình thức Nhật ký chung.
Chủng loại sổ:
Trong hạch toán chi tiết cũng nh tổng hợp, việc mở các sổ chi tiết, bảng tổng
hợp cha đầy đủ nh trong việc theo dõi thuế nhập khẩu, không có bảng tổng hợp chi tiết các
loại thuế. Nhà máy không mở sổ chi tiết theo dõi với ngân sách hàng tháng mà chỉ đến cuối
quý khi lập báo cáo kết quả kinh doanh ở Phần II mới có thể biết đợc số thuế phát sinh
trong quý, số đã nộp và còn phải nộp cuối quý... Khi đó với những hợp đồng nhập khẩu, th-
ờng thời hạn nộp thuế từ 30 đến 60 ngày, nếu không đợc theo dõi chặt chẽ dẫn đến trờng
hợp bỏ sót.
Nhà máy không mở Nhật ký- chứng từ cho tài khoản 133, đây là một thiếu
sót khiến cho việc theo dõi thuế không đợc chặt chẽ.
Nội dung sổ cha thống nhất, còn lai tạp với hình thức sổ Nhật ký chung:
Sổ Cái mở cho TK 133, TK333 sử dụng không theo đúng mẫu của hình thức Nhật ký chứng
từ.
II. Một số ý kiến đề xuất hoàn thiện công tác tổ chức
hạch toán kế toán thuế tại Nhà máy Thiết bị Bu điện.
1. Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác quản lý tổ chức hạch toán kế toán
thuế.
Trong thời gian qua, các Luật thuế đã nhiều lần đợc sửa đổi, bổ sung phần nào đã
đáp ứng đợc yêu cầu quản lý: Luật thuế GTGT và các Luật thuế mới đã đi vào thực tiễn
cuộc sống của các doanh nghiệp và đợc xã hội chấp nhận, từng bớc phát huy những u việt
của nó, giữ đợc ổn định và phát triển khu vực sản xuất kinh doanh. Các Luật thuế mới này
đã phát huy tác dụng trong việc khuyến khích đầu t, xuất khẩu, bảo hộ sản xuất trong nớc,

5 5
Luận văn tốt nghiệp
sắp xếp lại cơ cấu nền kinh tế cũng nh tăng cờng công tác quản lý kinh doanh, hoạt động
kinh tế trong từng doanh nghiệp. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn có những nhợc điểm: việc
sử dụng từng sắc thuế còn tách rời nhau, sử dụng sắc thuế này thay cho sắc thuế khác và
một vấn đề tồn tại lớn nhất hiện nay là hầu hết các mức thuế đều quá phức tạp với nhiều
mức thuế suất tạo kẽ hở cho các đối tợng nộp thuế trốn thuế và làm cho việc quản lý thu
thuế trở nên tốn kém và thất thu thuế kéo dài.
Cùng với việc ban hành và sửa đổi các Luật thuế hiện hành, Bộ tài chính cũng đa ra
những văn bản hớng dẫn công tác tổ chức hạch toán thuế theo các sửa đổi, bổ sung. Các
doanh nghiệp tuỳ thuộc vào đặc điểm hoạt động kinh doanh, đặc điểm hình thức ghi sổ kế
toán của đơn vị mình mà sử dụng sổ sách, quy trình hạch toán thuế cho phù hợp. Nh đã
trình bày ở trên, mặc dù hệ thống chính sách thuế đã có những sửa đổi, bổ sung vẫn còn có
những tồn tại, chính vì vậy mà công tác kế toán thuế cũng còn nhiều khó khăn: trong thực
tiễn tổ chức công tác kế toán thuế ở các doanh nghiệp nhiều khi không nắm bắt và áp dụng
sổ sách, cách tính toán và quy trình hạch toán thuế theo đúng nh quy định.
Để thực hiện đợc các mục tiêu, yêu cầu của việc triển khai thực hiện các Luật thuế
mới cũng nh để phát huy đầy đủ các mặt tích cực của Luật thuế mới, công tác hạch toán kế
toán của các đối tợng nộp thuế có vai trò đặc biệt quan trọng. Qua công tác kế toán, sự
công bằng về nghĩa vụ thuế giữa các đối tợng nộp thuế sẽ đợc thể hiện một cách đầy đủ, tạo
môi trờng kinh doanh lành mạnh, đồng thời tác động tích cực đến công tác quản lý của
doanh nghiệp.
Trong quy định của các Luật thuế cũng nh Luật doanh nghiệp đều có điều khoản
quy định trách nhiệm của cơ sở kinh doanh phải chấp hành nghiêm chỉnh chế độ kế toán,
hoá đơn chứng từ theo quy định của Pháp luật. Từ đó nhận thấy vai trò của kế toán là hết
sức quan trọng, trách nhiệm của kế toán cũng hết sức nặng nề trong quá trình áp dụng thực
hiện các Luật thuế mới.
Vì vậy, việc hoàn thiện công tác quản lý, tổ chức hạch toán các loại thuế là cần thiết,
nếu không sẽ trở ngại cho doanh nghiệp thực hiện tốt các quy định về thanh toán với ngân
sách, trở ngại cho việc lập hệ thống báo cáo tài chính và cho việc kiểm tra của cơ quan

thuế.
6 6