Cơ sở lý luận về cho vay cá nhân tại công ty tài chính

Cơ sở lý luận về cho vay cá nhân tại công ty tài chính
1.1 Hoạt động cho vay của công ty tài chính
1.1.1 Khái quát về công ty tài chính
Sự ra đời và phát triển của Công ty Tài chính gắn liền với sự phát triển
mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường, sự tiến bộ của khoa học công nghệ và các
nhu cầu đa dạng của con người về các dịch vụ tài chính. Những năm đầu thế kỷ
XX, các trung gian tài chính phi Ngân hàng trong đó có các Công ty Tài chính,
được hình thành trên cơ sở chuyên môn hóa một số hoạt động của Ngân hàng
thương mại và tạo nên sự đa dạng hóa các tổ chức tài chính trong nền kinh tế thị
trường. Cho đến thập kỷ 70 có ba loại hình Công ty Tài chính hoạt động phổ
biến là : Công ty Tài chính tiêu dùng, Công ty Tài chính bán hàng và Công ty
Tài chính kinh doanh.
Từ thập kỷ 80 trở lại đây, các Công ty Tài chính không ngừng thực hiện
đa dạng hóa hoạt động kinh doanh trên nhiều lĩnh vực như thuê mua, đầu tư tài
chính, phát hành và kinh doanh chứng khoán…đồng thời thực hiện sáp nhập,
thôn tính lẫn nhau để tạo thành các Công ty Tài chính có quy mô hoạt động lớn,
nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.
Ở Việt Nam, đến năm 1998, nền kinh tế thị trường bắt đầu được hình
thành, nhu cầu vốn trong nền kinh tế đòi hỏi ngày một cao vì thế bên cạnh sự
phát triển của các Ngân hàng thương mại thì có sự xuất hiện của các Công ty
Tài chính. Theo khoản 3 Điều 20 Luật các tổ chức tín dụng ban hành ngày
26/12/1997 thì các Công ty Tài chính là các loại hình tổ chức tín dụng phi Ngân
hàng được thực hiện một số hoạt động Ngân hàng như là nội dung kinh doanh
thường xuyên, nhưng không nhận tiền gửi không kỳ hạn, không làm dịch vụ
thanh toán.
Theo Nghị định 79/CP của Chính phủ ban hành ngày 4/10/2002 về tổ
chức và hoạt động của các Công ty Tài chính, công ty tài chính được hiểu là loại
hình tổ chức tín dụng phi Ngân hàng với chức năng là sử dụng vốn của công ty
để cho vay, đầu tư, cung ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện
một số dịch vụ khác theo quy định của pháp luật, nhưng không được làm các
dịch vụ thanh toán, không được nhận tiền gửi dưới một năm. Công ty Tài chính

được thành lập và hoạt động tại Việt Nam dưới các hình thức sau:
 Công ty Tài chính Nhà nước: là Công ty Tài chính do Nhà nước đầu tư
vốn, thành lập và tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh.
 Công ty Tài chính cổ phần: là Công ty Tài chính do các tổ chức và cá
nhân cùng góp vốn theo quy định của pháp luật, được thành lập dưới hình
thức Công ty cổ phần.
 Công ty Tài chính trực thuộc của tổ chức tín dụng: là Công ty Tài chính do
một tổ chức tín dụng thành lập bằng vốn tự có của mình và làm chủ sở hữu
theo quy định của pháp luật, hạch toán độc lập và có tư cách pháp nhân.
 Công ty Tài chính liên doanh : là Công ty Tài chính được thành lập bằng
vốn góp giữa bên Việt Nam gồm một hoặc nhiều tổ chức tín dụng, doanh
nghiệp Việt Nam và bên nước ngoài gồm một hoặc nhiều tổ chức tín
dụng nước ngoài, trên cơ sở hợp đồng liên doanh.
 Công ty Tài chính 100% vốn nước ngoài : là Công ty Tài chính được
thành lập bằng vốn của một hoặc của nhiều tổ chức tín dụng nước ngoài
theo quy định của pháp luật Việt Nam.
1.1.2 Họat động cho vay của công ty tài chính
1.1.2.1 Khái niệm
Cho vay là việc công ty tài chính đưa tiền cho khách hàng với cam kết
khách hàng phải hoàn trả cả gốc và lãi trong khoảng thời gian xác định.
Theo quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng do Thống
đốc NHNN Việt Nam ban hành “Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, trong đó
tổ chức tín dụng giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích
và trong một khoảng thời gian nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc có hoàn
trả cả gốc và lãi.”
1.1.2.2 Các hình thức phân loại cho vay
 Căn cứ theo thời hạn cho vay : cho vay được chia làm 3 loại bao gồm cho
vay ngắn hạn, cho vay trung hạn và cho vay dài hạn.
- Cho vay ngắn hạn : là các khoản vay có thời hạn đến 12 tháng và được sử
dụng để bù đắp sự thiếu hụt vốn lưu động của các doanh nghiệp hay các

nhu cầu chi tiêu ngắn hạn của cá nhân.
- Cho vay trung hạn là các khoản vay có thời hạn từ 12 tháng đến 60 tháng
và chủ yếu được sử dụng để đầu tư vào tài sản cố định, cải tiến thiết bị
công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh, xây dựng các dự án có qui mô
nhỏ và thời gian thu hồi vốn nhanh.
- Cho vay dài hạn là các khoản vay có thời hạn từ 60 tháng trở lên và được
sử dụng để đáp ứng các nhu cầu dài hạn như xây dựng nhà ở, xây dựng
các xí nghiệp mới và đầu tư vào các dự án có qui mô lớn.
 Căn cứ theo hình thức bảo đảm tiền vay
- Cho vay có tài sản bảo đảm : là hình thức mà khoản vay của khách hàng
được bảo đảm bằng tài sản, cầm cố, thế chấp.Giá trị tài sản bảo đảm là cơ
sở để công ty tài chính xác định số tiền vay.
- Cho vay không có tài sản bảo đảm : là hình thức cho vay mà công ty tài
chính dựa trên uy tín và khả năng tài chính của khách hàng không yêu
cầu khách hàng phải cầm cố hay thế chấp tài sản.
 Căn cứ theo mục đích cho vay
- Cho vay kinh doanh bất động sản : bao gồm các khoản cho vay xây dựng
ngắn hạn và giải phóng mặt bằng cũng như các khoản cho vay dài hạn tài
trợ cho việc mua đất canh tác, nhà, trung tâm thương mại .
- Cho vay nông nghiệp : là cho vay nhằm hỗ trợ nông dân trong hoạt động
gieo trồng thu hoạch, bảo quản sản phẩm và để trang trải các chi phí như
phân bón, thuốc trừ sâu, giống cây trồng, thức ăn gia súc.
- Cho vay công nghiệp và thương mại : là loại cho vay ngắn hạn để bổ sung
vốn lưu động cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp, thương
mại, dịch vụ.
Công ty tài chính
Khách hàng nhận vốn vay
Người thanh toán nợ
- Cho vay đối với các tổ chức tài chính : bao gồm các khoản cho vay dành
cho ngân hàng, công ty bảo hiểm, công ty tài chính và các tổ chức tài

chính khác.
- Cho vay cá nhân : là loại cho vay để đáp ứng nhu cầu của người dân như
mua sắm các vật dụng đắt tiền và các khoản vay để trang trải các chi phí
thông thường của đời sống hoặc nhu cầu kinh doanh, đầu tư.
 Căn cứ vào nguồn gốc của khoản vay : gồm 2 loại
- Cho vay trực tiếp : là hình thức cho vay trong đó tổ chức tín dụng cấp vốn
trực tiếp cho người có nhu cầu,đồng thời người đi vay trực tiếp hoàn trả
nợ vay cho tổ chức.
-
-
- Cho vay gián tiếp : là khoản cho vay được thực hiện thông qua việc mua
lại các khế ước hoặc chứng từ nợ đã phát sinh và còn trong thời hạn thanh
toán. Mô hình cho vay gián tiếp được thực hiện như sau:
1.2 Cho vay cá nhân của công ty tài chính
1.2.1 Khái niệm cho vay cá nhân
Cơ sở cho vay cá nhân
Khách hàngCông ty tài chính
Như chúng ta đã biết, cách đây 20-25 năm, khái niệm về cho vay cá nhân
còn khá mới đối với các tổ chức tín dụng Việt Nam cũng như với các tầng lớp
dân cư. Nhưng chỉ trong một vài năm gần đây, hoạt động cho vay cá nhân đã trở
thành mục tiêu của nhiều tổ chức tín dụng
Cho vay cá nhân được bắt đầu từ yêu cầu đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa của
các hộ gia đình kinh doanh nhỏ và nhu cầu tiêu dùng của cá nhân cũng gia tăng
mạnh mẽ như nhu cầu về nhà, xe, đồ gỗ sang trọng hay nhu cầu du lịch. Điều
này làm cho nhu cầu vay của mỗi cá nhân tăng lên và là điều kiện thuận lợi cho
hoạt động cho vay cá nhân phát triển.
Hơn nữa, cho vay cá nhân cũng chính là cách để các công ty tài chính mở
rộng hướng hoạt động của mình, tận dụng tối đa nguồn tiền tích luỹ được.
Nhiều hãng lớn hiện nay khi thiếu vốn đã không tìm đến công ty tài chính để
vay tiền mà họ tự tài trợ chủ yếu thông qua phát hành cổ phiếu và trái phiếu.

Mặt khác, hiện nay, công ty tài chính đang gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt từ
phía các tổ chức tài chính khác cũng như các ngân hàng thương mại trong cho
vay làm cho thị phần cho vay các doanh nghiệp của công ty bị giảm sút, buộc
các công ty phải mở rộng sang thị trường cho vay cá nhân, hướng tới người dân
như là một khách hàng tiềm năng.
Bên cạnh đó, một số tầng lớp người dân có thu nhập khá hoặc cao và
tương đối ổn định xuất hiện. Điều này tạo điều kiện cho họ đi vay để nâng cao
mức sống, tăng khả năng được đào tạo,…giúp họ có nhiều cơ hội tìm kiếm các
công việc có mức thu nhập cao hơn.
Khái niệm
Cho vay cá nhân là việc công ty tài chính chuyển tiền cho khách hàng là
cá nhân với cam kết khách hàng phải hoàn trả cả gốc và lãi đúng hạn theo hợp
đồng vay.
Đây là hình thức tài trợ cho mục đích chi tiêu của cá nhân và hộ gia đình.
Các khoản cho vay cá nhân là nguồn tài chính quan trọng giúp người dân có thể
trang trải các nhu cầu trong cuộc sống như nhà ở, phương tiện đi lại, tiện nghi
sinh hoạt, học tập, du lịch, y tế,…trước khi họ có đủ khả năng về tài chính để
hưởng thụ. Như vậy, nhờ các khoản cho vay cá nhân mà khách hàng thỏa mãn
được các nhu cầu nâng cao chất lượng cuộc sống.
1.2.2 Đặc điểm cho vay cá nhân
Cho vay cá nhân có 8 đặc điểm chính
Thứ nhất là đối tượng của khoản cho vay
Mỗi sản phẩm dịch vụ mà công ty tài chính đưa ra đều xác định cho mình
một đối tượng khách hàng cần hướng tới để có thể phục vụ tốt nhất cho nhu cầu
của khách hàng. Tương tự, đối tượng vay của các khoản cho vay cá nhân là các
cá nhân và hộ gia đình. Họ đi vay để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, mua sắm của
bản thân và gia đình, có thể là mua nhà, ô tô, đồ nội thất, hoặc đi du học, đi du
lịch và cũng có thể họ đi vay phục vụ cho việc kinh doanh.
Thứ hai là nhu cầu vay của khách hàng thường phụ thuộc vào chu kỳ nền
kinh tế

Nhu cầu vay của khách hàng không chỉ phụ thuộc vào tình hình tài chính
của họ mà còn phụ thuộc vào tình hình kinh tế trong những giai đoạn cụ thể.
Trong thời kỳ nền kinh tế phát triển, người dân cảm thấy lạc quan về tương lai
và đặc biệt là về thu nhập được nâng cao của họ, vì vậy, họ muốn tăng mức
hưởng thụ của mình. Ngược lại, khi nền kinh tế rơi vào suy thoái, khủng hoảng,
rất nhiều cá nhân và hộ gia đình cảm thấy không tin tưởng, đặc biệt là khi thất
nghiệp gia tăng và họ sẽ hạn chế chi tiêu. Vì thế cho vay cá nhân sẽ giảm sút.
Thứ ba là lãi suất và thời hạn trả nợ của cho vay cá nhân
Các khoản cho vay cá nhân phục vụ nhu cầu chi tiêu và kinh doanh của
cá nhân và hộ gia đình trong xã hội. Các cá nhân và hộ gia đình này có thu nhập
không cao để bỏ tiền ra mua hàng hóa phục vụ nhu cầu tiêu dùng của họ. Do đó,
khi đến các công ty tài chính xin vay, họ quan tâm đến lãi suất vay vốn, phản
ánh số tiền mà họ phải trả hàng tháng. Lãi suất cao làm giảm thu nhập khả dụng
và khả năng chi tiêu của họ. Bên cạnh đó, cũng chính vì nguồn trả nợ lấy từ thu
nhập nên khách hàng cũng quan tâm đến kỳ hạn trả nợ. Chỉ khi nào khách hàng
có thu nhập thì lúc đó họ mới có tiền để trả lãi cho ngân hàng. Thường thì kỳ
hạn trả nợ là hàng tháng theo lương tháng của khách hàng. Tuy nhiên, cũng có
những khách hàng tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh một số mặt hàng
nào đó mà kỳ thu tiền của họ có thể là quý. Khi đó, ngân hàng và các công ty tài
chính cần chú ý điều chỉnh kỳ hạn trả nợ cho phù hợp.
Thứ tư là giá trị mỗi khoản vay không lớn nhưng số lượng lại nhiều
Đối tượng của cho vay cá nhân là các cá nhân và hộ gia đình. Họ vay để
phục vụ nhu cầu tiêu dùng và hoạt động kinh doanh nhỏ nên việc cho vay phụ
thuộc lớn vào thu nhập. Vì vậy, quy mô số tiền vay của những người này là
không nhiều. Một số khoản cho vay bất động sản có thể có qui mô lớn hơn, lên
đến vài tỷ đồng, song nếu so với các khoản cho vay kinh doanh khác thì chúng
vẫn còn nhỏ hơn. Một lý do nữa là do yêu cầu hạn chế rủi ro của các công ty tài
chính, không cho vay nhiều đối với khách hàng là cá nhân, đặc biệt là các khoản
cho vay không có tài sản đảm bảo, nên các khoản vay cá nhân thường có quy
mô không lớn. Tuy nhiên, số lượng của các khoản vay lại nhiều do nhu cầu tiêu

dùng của người dân lớn và ngày càng gia tăng. Hiện nay, cùng với sự phát triển
của nền kinh tế, thu nhập cũng như trình độ dân trí đã và đang tăng lên đáng kể,
thúc đẩy phát triển nhu cầu vay để cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống và
mức hưởng thụ.
Thứ năm là chi phí của khoản cho vay cá nhân cao
Lý do là bởi mỗi khoản cho vay trên một khách hàng thông thường là nhỏ
mà các công ty tài chính vẫn phải tốn nhiều thời gian và nhân lực để điều tra,
thu thập các thông tin về chủ thể vay tiền, tình hình sức khoẻ, đạo đức. Hơn
nữa, việc quản lý các khoản cho vay tiêu dùng với giá trị nhỏ những số lượng
lớn cũng là một vấn đề khó khăn đối với các công ty tài chính. Do chi phí cho
vay cao nên lãi suất áp dụng trong cho vay cá nhân thường cao hơn lãi suất cho
vay thương mại.
Thứ sáu là cho vay cá nhân có độ rủi ro cao