Tải Bài ca ngất ngưởng - Để học tốt Ngữ văn lớp 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Bài ca ngất ngưởng</b>

<i>Vũ trụ nội mạc phi phận sự </i>
<i>Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng </i>

<i>Khi Thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông </i>
<i>Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng </i>

<i>Lúc bình Tây, cờ đại tướng </i>
<i>Có khi về Phủ dỗn Thừa Thiên </i>

<i>Đô môn giải tổ chi niên </i>
<i>Đạc ngựa bị vàng đeo ngất ngưởng </i>

<i>Kìa núi nọ phau phau mây trắng </i>
<i>Tay kiếm cung mà nên dạng từ bi </i>
<i>Gót tiên theo đủng đỉnh một đơi dì </i>
<i>Bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng </i>
<i>Được mất dương dương người tái thượng </i>

<i>Khen chê phơi phới ngọn đông phong </i>
<i>Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng </i>
<i>Không Phật, không tiên, không vướng tục </i>
<i>Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn, Phú </i>

<i>Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung </i>
<i>Trong triều ai ngất ngưởng như ông!</i>

Bài thơ này được sử dụng trong các chương trình SGK Văn học 11 giai đoạn 1990 - 2006, Ngữ văn
11 từ 2007.

Nguồn:

1. Lê Thước, Sự nghiệp và thi văn của Uy Viễn tướng công Nguyễn Công Trứ, Lê Văn Tân xuất
bản, 1928.

2. Trương Chính biên soạn & giới thiệu, Thơ văn Nguyễn Cơng Trứ, NXB Văn học, 1983.

3. Nguyễn Tường Phượng, Phan Văn Sách, Bùi Hữu Sung, Việt văn diễn giảng hậu bán thế kỷ thứ
XIX, Trường Nguyễn Khuyến xuất bản, Hà Nội, 1954.

<b>I. Đôi nét về tác giả Nguyễn Công Trứ</b>

- Nguyễn Công Trứ (1778- 1858) tự là Tồn Chất, hiệu là Ngộ Trai, biệt hiệu Hi Văn.

- Là người có tài năng và nhiệt huyết trên nhiều lĩnh vực từ văn hóa, kinh tế đến chính trị, qn sự.
Thế nhưng con đường làm quan lại trắc trở, gập ghềnh, thăng giáng thất thường.

- Là người ưa tự do, phóng túng, có cá tính có bản lĩnh, ngơng ngạo.
- Là người u nước thương dân có nhiều đóng góp cho đất nước.
- Các tác phẩm chính:

+ các sáng tác chủ yếu bằng chữ Nôm với nhiều thể loại thơ, phú, câu đối, hát nói.
+ riêng thơ Đường luật có khoảng 150 bài.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

+ tập trung vào ba chủ đề chính: chí nam nhi, triết lí sống nhàn, thế thái nhân tình đen bạc.
+ Nguyễn Cơng Trứ là người đầu tiên có cơng đưa hát nói trở thành thể loại văn học dân tộc.

Cùng với Cao Bá Quát, Nguyễn Công Trứ là một trong hai thi sĩ nổi tiếng nhất của văn học Việt
⇒

Nam nửa cuối thế kỉ 19

<b>II. Đôi nét về tác phẩm Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ)</b>
<b>1. Hoàn cảnh sáng tác</b>

- Bài thơ được viết sau năm 1848, khi tác giả cáo quan về ở ẩn.
<b>2. Bố cục</b>

- Phần 1 (6 câu đầu): Ngất ngưởng trên con đường công danh, sự nghiệp.
- Phần 2 (12 câu tiếp): Ngất ngưởng trong lối sống, suy nghĩ.

- Phần 3 (còn lại) : Lời khẳng định về sự ngất ngưởng vô địch.
<b>3. Giá trị nội dung</b>

- Bài thơ khẳng định ngất ngưởng là cách Nguyễn Công Trứ thể hiện bản lĩnh cá nhân trong cuộc
sống.

<b>4. Giá trị nghệ thuật</b>

- Cách gieo vần, các câu thơ thuần Hán, thuần Việt được đan cài vào nhau tạo nên nhịp điệu câu thơ.
- Số âm tiết qua cách nói cách hát thể hiện sự phóng khống của cá nhân, nghệ thuật điệp từ.

<b>III. Dàn ý phân tích Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Cơng Trứ)</b>
<b>1. Ngất ngưởng trên con đường công danh, sự nghiệp</b>

- Câu thơ đầu là lời tuyên ngôn về lẽ sống, lời khẳng định chắc nịch tràn đầy niềm tự hào kiêu hãnh
về tài năng xuất chúng của mình.

- Tác giả cũng khơng ngần ngại đem tài năng của mình vào vịng trói buộc của cơng danh, sự nghiệp
những mong thể hiện hồi bão vì dân vì nước, khẳng định tài năng của mình.

- Hàng loạt các chức vụ được liệt kê trong niềm tự hào kiêu hãnh: khi Thủ khoa, khi Tham tán, khi
Tổng đốc Đơng,....

- Trong cái vịng trói buộc ấy, tác giả vẫn thể hiện được lí tưởng của mình, giữ vững bản lĩnh, cá
tính. Ơng tự nhận mình là kẻ ngất ngưởng trong chốn quan trường.

Giọng văn hơi khoa trương nhưng khơng gây khó chịu cho người đọc bởi tài năng thực sự, phẩm
⇒

chất của tác giả. Suốt cuộc đời làm quan ông đã cống hiến hết mình, sống đúng chất là một tay ngất
ngưởng chốn quan trường.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Ngất ngưởng khi cáo quan.

+ trả lại mũ ấn về quê vui thú cái tôi ngất ngưởng được thỏa sức tung hoành.

+ rời chốn quan trường bắt đầu chặng đường mới mà giọng văn khoan khối khơng chút buồn phiền.
+ khơng ngựa ngựa, xe xe, cụ Thượng Trứ thong dong cưỡi bò dong đuổi khắp kinh kì.

- Ngất ngưởng trong thú chơi, trong quan niệm sống, trong lối sống.

+ trước sự biến động của xã hội và sự thăng trầm của cuộc đời, Nguyễn Công Trứ đã đưa ra một triết
lí tự nhiên, ung dung, tự tại và một lối sống lấy sự hưởng lạc làm lẽ tồn tại.

+ ơng đem giáo lí của đạo Phật, đạo tiên và cách sống theo thói trần tục ra để phủ nhận khi so sánh
với thú vui của cuộc sống trần thế: khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng, không Phật, không tiên, không
vướng tục.

Nguyễn Công Trứ là tấm gương mẫu mực về cái tài, cái tâm.
⇒

<b>3. Câu kết</b>

- Đó là lời khẳng định chắc nịch về một đời ngất ngưởng của ông Hi Văn mang đầy vẻ thách thức
với đời, với đám quan lại trong triều thối nát.

- Hình thức diễn đạt mang dáng dấp của câu hỏi làm tăng tính khẳng định cho câu thơ.
<b>4. Nghệ thuật</b>

- Ở Bài ca ngất ngưởng bên cạnh yếu tố hát của nhịp điệu giàu chất nhạc là yếu tố nói đậm ngơn ngữ
đời sống.

- Biện pháp nghệ thuật điệp từ được sử dụng linh hoạt góp phần diễn tả nội dung.

</div>

<!--links-->
Để học tốt ngữ văn 6-1

• 168
• 7
• 36