Tải Soạn bài Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác của Phan Bội Châu - Soạn Ngữ văn lớp 8 bài Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Soạn bài vào nhà ngục quảng đông cảm tác của Phan Bội Châu </b>
<b>Bài tham khảo 1</b>

<b>I. Đọc – hiểu văn bản </b>

<b>Câu 1. Phân tích cặp câu 1 – 2, tìm hiểu khí phách và phong thái của nhà chí sĩ khi rơi vào vịng ngục tù. </b>
- Hồn cảnh thay đổi:

Thơng thường bị tù đày đọa là lúc người anh hùng “lỡ bước” “sa cơ” tù đày làm nhụt đi ý chí của con người:
“Nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại” (một ngày ngồi tù bằng nghìn thu ở ngồi), tù đày là mang đến sự cơ đơn,
đau đớn.

- Khí phách thay đổi:

Đối với Phan Bội Châu, ông xem ngồi tù chỉ là trạm nghỉ của cuộc mỏi chân “chạy mỏi chân thì hãng ở tù” cịn
khí phách khơng thay đổi “vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu”.

+ Vẫn điệp từ khẳng định bản lĩnh anh hùng trước sau như một khơng gì lay chuyển.

+ Hào kiệt: Người có tài năng, chí khí phi thường, phong lưu. Sự ung dung đường hoàng thể hiện phong thái uy
nghi của bậc anh hùng dù ở chốn lao tù.

<b>Câu 2. Đọc lại hai cặp câu 3 -4, em thấy giọng điệu có gì thay đổi so với hai câu thơ trên? Vì sao? Lời tâm</b>
<b>sự này có ý nghĩa như thế nào? </b>

- Giọng thơ thay đổi: Từ bay bổng trầm hùng chuyển sang trầm lắng suy tư, dẫu sao người anh hùng cũng phải
đối diện với thực tế nghiệt ngã của chốn lao tù và khi con đường hoạt động cách mạng tạm gián đoạn.

- Ý nghĩa của lời tâm sự:

+ Khách không nhà: Cuộc đời hoạt động cách mạng đầy gian truân, bôn ba lênh đênh khắp năm châu bốn biển,

phải xa gia đình, quê hương và những người thân yêu.

+ Người có tội là luôn bị bọn giặc theo dõi ráo riết để bắt bớ truy nã vì “trung với nước hiếu với dân” (Hồ Chí
Minh).

+ Biện pháp đối chặt chẽ cân xứng:
Trong bốn biển với giữa năm châu
Khách không nhà với người có tội

+ Hình ảnh kì vĩ hào hùng, “cái tội” ấy và “người khách ấy” trở nên thật cao đẹp.

<b>Câu 3. Em hiểu thế nào về ý nghĩa của cặp câu 5 -6? Lối nói khoa trư ơng này có tác dụng gì trong việc</b>
<b>biểu hiện hình ảnh người anh hùng, hào kiệt này? </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Nghệ thuật tương đối chặt chẽ làm khẩu khí câu thơ trở nên mạnh mẽ.

Bồ kinh tế là hoài bão tự muốn cứu đời, cứu nước, cứu đân, hai tay ôm chặt thật mạnh mẽ và quyết liệt, là lời thề
chiến đấu đến cùng

Cuộc oán thù là cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược, thế mà có thể mở miệng cười tan cái cười kia
thật ngão nghệ, thật hào sảng biết bao.

<b>Câu 4. Hai câu cuối là kết tinh tư tưởng của toàn bài thơ. Em cảm nhận được điều gì từ hai câu thơ ấy? </b>
<i>Thân ấy hãy còn, còn sự nghiệp</i>

<i>Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu</i>

- Điệp từ cịn thể hiện niềm tin mạnh mẽ vào tương lai tươi sáng mặc dù bất cứ hồn cảnh nào: Thân cịn sự
nghiệp cịn, lời thề thầm lặng thiêng liêng của một bậc anh hùng suốt đời vì dân vì nước.

- Câu thơ kết là lời thách thức với thự tế, nhà tù khắc nghiệt trước mắt và những chơng gai khó khăn ở phía
trước. Tâm thức của người anh hùng vượt trên sự gian khổ và sự bạo tàn của kẻ thù.

Tóm lại, bằng giọng điệu hào hùng có sức lơi cuốn mạnh mẽ, bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là bức
chân dung tự họa con người tinh thần của Phan Bội Châu với phong thái ung dung, đường hồng và khí phách
kiên cường, bất khuất vượt lên trên cảnh tù khốc liệt để tự an ủi mình giữ vững lí tưởng, niềm tin và khát vọng
cứu nước cứu dân.

<b>II. Luyện tập. </b>

Ôn lại những kiến thức đã học về thể thất ngôn bát cú đường luật. Em hãy nhận dạng thể thơ của bài Vào nhà
ngục Quảng Đông cảm tác về phương diện số câu, số chữ và cách gieo vần.

Bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác viết bằng thể thất ngôn bát cú Đường luật. Chữ thứ hai của câu 1 là
chữ «là» thuộc thanh bằng, như vậy bài thơ này được viết theo luật bằng.

Chữ «lưu» ở cuối câu 1 thuộc thanh bằng, dùng để gieo vần. Đây là căn cứ xác định bài thơ có vần bằng. Tồn
bộ bài thơ có 5 chữ gieo vần bằng: «Lưu – tù – châu – thù – đâu».

<b>Bài tham khảo 2</b>

<b>ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN </b>
<b>A. YÊU CẦU </b>

- Cảm nhận được vẻ đẹp của những chí sĩ yêu nước đầu thế kỉ XX như Phan Bội Châu - những người mang chí
lớn cứu nước, cứu dân đã thể hiện phong thái ung dung, khí phách hiên ngang, bất khuất vượt lên hồn cảnh
ngục tù khốc liệt, ln có niềm tin vào sự nghiệp giải phóng dùn tộc.

- Hiểu được sức truyền cảm nghệ thuật qua giọng thơ hào hùng, hình ảnh thơ mạnh mẽ, khoáng đạt của tác giả.
<b>B. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP PHẦN BÀI HỌC </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

bậc anh hùng:

<i>Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu,</i>
<i>Chạy mỏi chân thì hãy ở tù.</i>

Nhân vật trữ tình trong bài thơ tự khẳng định mình dù trong bất cứ hoàn cảnh nào vẫn là một con người có chí
khí. Trước và cả khi bị giam cầm trong tù ngục, thậm chí biết khó tránh khỏi cái chết, con người ấy vẫn có một
tư thế ung dung, đường hoàng, tự tin đến cao ngạo, ngang tàng, xem thường hiểm nguy; lại vừa có phong thái
hào hoa, tài tử. Đó là tư thế của người chí sĩ cách mạng lúc sa cơ.

Người quân tử rơi vào chốn tù ngục mà cứ như là người chủ động tạm dừng chân trên chặng đường bôn tẩu,
“chạy mỏi chân thì hãy ở tù”. Bậc anh hùng khơng bao giờ chịu cúi đầu khuất phục trước hồn cảnh, khơng để
cho hồn cảnh đè bẹp mình, làm mình nhụt chí. Sự cùm kẹp, đọa đầy của kẻ thù không làm cho con người ấy
nao núng. Người cách mạng đứng cao hơn hoàn cảnh thực tại khắc nghiệt, do vậy mà cảm thấy mình hồn tồn
tự do, thanh thản về mặt tinh thần.

Bài thơ có giọng điệu đùa vui - một giọng điệu quen thuộc trong lối thơ khẩu khí khá phổ biến ở văn thơ truy ền
thống. Bài thơ nói về một việc nghiêm trọng giữa cái sống và cái chết bằng một giọng cười cợt, xem thường. Đó
là một cách nói chí của người xưa.

Hai câu thơ thể hiện rõ quan niệm và chí khí của các nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX.

<b>Câu hỏi 2. Đọc lại cặp câu 3 - 4, em thấy giọng điệu có gì thay đổi so với hai câu thơ trên? Vì sao? Lời tâm</b>
<b>sự ở đây có ý nghĩa như thế nào? </b>

<b>Gợi ý </b>

Từ một giọng đùa cợt, bài thơ chuyển sang một giọng trầm buồn như một lời tâm sự, như một nỗi đau cố nén:
<i>Đã khách không nhà trong bốn biển,</i>

<i>Lại người có tội giữa năm châu.</i>

Cuộc đời bơn ba của Phan Bội Châu đầy sóng gió và nhiều bất trắc. Mười năm bôn ba phiêu bạt khắp nơi, Phan
Bội Châu đã từng nếm trải cảnh khơng mái ấm gia đình, cực khổ về vật chất, cay đắng về tinh thần. Ông khơng
bao giờ được n ổn vì cịn là đối tượng săn đuổi của kẻ thù (ông bị thực dân Pháp tuyên án tử hình và truy nã
khắp nơi).

Phan Bội Châu ngay từ đầu đà quyết dấn thân vào con đường hoạt động cách mạng, tự nguyện gắn cuộc đời
mình với sự tồn vong của đất nưóc “Non sơng đã chết sống thêm nhục” (Lưu biệt khi ra nước ngoài). Ơng gắn
cuộc đời sóng gió của mình với tình cảnh chung của đất nước, của nhân dân. Ông than cho số phận cá nhân của
mình cũng chính là đau cái nỗi đau của một dân tộc mất nước. Đó là nỗi đau buồn của một người tù yêu nước,
của một nhân cách cao cả.

<b>Câu hỏi 3. Em hiểu thế nào vể ý nghĩa của cặp câu 5 - 6 ? Lối nói khoa trương ở đây có tác dụng gì trong</b>
<b>việc biểu hiện hình ảnh người anh hùng, hào kiệt? </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Câu 5 - 6:

<i>Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế,</i>
<i>Mở miệng cười tan cuộc oán thù.</i>

“Kinh tế” là cách nói cổ, xuất xứ từ chữ “kinh bang tế thế” (nghĩa là giúp nước lo đời).

Cho dù có ở tình trạng bi kịch đến mức độ nào thì chí khí của bậc anh hùng, hào kiệt vẫn khơng thay đổi, vẫn
một lịng theo đuổi sự nghiệp cứu nước, cứu đời; vẫn có thể ngạo nghễ cười trước mọi âm mưu thủ đoạn tàn bạo
của kẻ thù.

Biện pháp khoa trương (thường được dùng trong lối thơ khẩu khí) đã có tác dụng trong việc nâng tầm vóc của
con người vốn nhỏ bé trong vũ trụ trở nên hết sức lớn lao, đến mức thần thánh. Lối nói này kích thích cảm xúc

của người đọc, tạo nên sức truyền cảm nghệ thuật mạnh mẽ. Câu thơ là kết tinh cao độ cảm xúc lãng mạn, hào
hùng của tác giả.

<b>Câu 4. Hai câu thơ cuối là kết tinh tư tưởng của toàn bài thơ. Em cảm nhận được điều gì từ hai câu thơ</b>
<b>ấy? </b>

<b>Gợi ý </b>

Tư tưởng của bài thơ được nén chặt ở hai câu cuối:

<i>Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp,</i>
<i>Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.</i>

Con người ấy cịn sống là cịn tin tưởng, còn tranh đấu đến cùng cho sự nghiệp chính nghĩa của mình, khơng sợ
bất kì một hiểm nguy nào.

Từ “còn” được lặp lại ở giữa câu thơ, khi đọc phải nhấn giọng mạnh, tạo cho lời thơ trở nên mạnh mẽ, dứt khoát,
làm tăng ý nghĩa khẳng định tư thế hiên ngang, ý chí kiên cường của người cách mạng yêu nước.

<b>PHẦN LUYỆN TẬP </b>

Ôn lại những kiến thức đã học về thể thất ngôn bát cú Đường luật, em hãy nhận dạng thể thơ của bài Vào nhà
ngục Quảng Đông cảm tác về các phương diện số câu, số chữ, cách gieo vần.

<b>Gợi ý </b>

- Thể thất ngôn bát cú Đường luật em đã được học trong chương trình Ngữ văn 7. Bài tập này chỉ yêu cầu em
nhận dạng thể thơ này trên các phương diện số câu, số chữ và cách gieo vần.

</div>

<!--links-->