Skkn ung dung phan mem crocodile ict ho tro cho viec day va hoc tin hoc lop 11

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (536.07 KB, 13 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 2

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ỨNG DỤNG PHẦN MỀM CROCODILE ICT

HỖ TRỢ CHO VIỆC DẠY VÀ HỌC TIN HỌC LỚP 11

Người thực hiện: Lê Văn Thịnh
Chức vụ: Giáo viên

SKKN thuộc môn: Tin học

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

MỤC LỤC

A-ĐẶT VẤN ĐỀ...3

I. LỜI NÓI ĐẦU...3

II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ...3

B-GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ...3

I. GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ...3

1. Mục đích nghiên cứu:...4

2. Nhiệm vụ của đề tài:...4

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:...4

4. Phương pháp nghiên cứu:...4

II. BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ...4

1. Ứng dụng cho việc dạy và học bài cấu trúc rẽ nhánh...4

2. Ứng dụng cho việc dạy và học bài cấu trúc lặp...5

3. Ứng dụng cho việc dạy và học bài chương trình con...9

C-KẾT LUẬN...12

I. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...12

II. HIỆU QUẢ MỚI...12

III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM...12

IV. PHẠM VI ÁP DỤNG ĐỀ TÀI...13

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

A-ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LỜI NĨI ĐẦU

Cơng nghệ thơng tin là một trong các phương tiện quan trọng nhất của sự phát triển,
đang làm biến đổi sâu sắc đời sống, kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục của thế giới hiện đại,
trong đó có Việt Nam.

Ứng dụng và phát triển cơng nghệ thông tin trong giáo dục và đào tạo sẽ tạo một bước
chuyển cơ bản trong quá trình đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, học

tập và quản lí giáo dục.

Ngày nay, kiến thức và kĩ năng cơng nghệ thông tin đã trở thành nhu cầu thiết yếu với
mọi cơng dân trên tồn cầu, đối với mọi lứa tuổi và ở mọi lĩnh vực.

Crocodile ICT là phần mềm trong nhóm phần mềm của hãng Crocodile Clipt Ltd
(Crocodile Chimistry, Crocodile Physics and Crocodile ICT). Chúng là những phần mềm
được các nhà giáo trong ba lĩnh vực trên đánh giá rất cao bởi những khả năng hỗ trợ trong
dạy học các bộ môn khoa học Hóa học, Vật lí và Tin học.

Crocodile ICT là phần mềm hỗ trợ việc hình thành, rèn luyện, phát triển tư duy giải
thuật và một số kĩ năng lập trình cơ bản cho học sinh THPT khi học mơn tin học.

II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ

Qua việc dạy tin học ở trường THPT Yên Định 2, tôi thấy học sinh khó tiếp thu các cấu
trúc câu lệnh rẽ nhánh, lặp và tổ chức chương trình con do giáo viên khó diễn tả rõ được các
thao tác này nên học sinh chỉ tiếp thu một cách thụ động.

Từ thực tế trên, qua quá trình giảng dạy ở trường THPT Yên Định 2 và nghiên cứu một
số tài liệu tham khảo, tơi xin trình bày một kinh nghiệm về ứng dụng công nghệ thông tin
trong việc giảng dạy tin học ở trường THPT với đề tài “ỨNG DỤNG PHẦN MỀM
CROCODILE ICT HỖ TRỢ CHO VIỆC DẠY VÀ HỌC TIN HỌC LỚP 11” làm sáng kiến
kinh nghiệm của mình với mong muốn được đóng góp một phần cơng sức của bản thân nhằm
nâng cao chất lượng dạy và học tin học lớp 11.

Với khuôn khổ của đề tài, thời gian và kiến thức của bản thân còn hạn chế, sáng kiến
kinh nghiệm này của tôi không tránh khỏi những thiếu sót. Bản thân tơi rất mong nhận được
ý kiến đóng góp xây dựng q báu của các đồng chí, đồng nghiệp để đề tài được hồn thiện
hơn, từ đó kinh nghiệm này có thể áp dụng phổ biến rộng rãi hơn.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

1. Mục đích nghiên cứu:

- Sửdụng các thuật tốn phổ thơng mà học sinh đã được học để mô phỏng giúp học sinh
hiểu hơn về thuật toán;

- Giúp học sinh hiểu sâu hơn về cấu trúc rẽ nhánh, cấu trúc lặp và việc tổ chức, sử dụng
chương trình con;

- Ứng dụng vào giảng dạy để nâng cao chất lượng dạy và học môn tin học 11.
2. Nhiệm vụ của đề tài:

- Đưa ra các bài toán phổ thông mà học sinh đã được làm quen để học sinh xác định
được bài toán và xây dựng được thuật tốn;

- Mơ phỏng các thuật tốn giải bài tốn đã đưa ra;

- Thơng qua các mơ phỏng đó để giáo viên và học sinh có thể dạy và học tốt hơn chương
trình tin học lớp 11.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Thuật toán và biểu diễn thuật tốn;
- Phần mềm mơ phỏng Crocodile ICT;

- Học sinh khối 11 năm học 2013-2014 tại trường THPT Yên Định 2.
4. Phương pháp nghiên cứu:

- Qua thực tiễn giảng dạy ở trường THPT Yên Định 2;

- Tham khảo các tài liệu sách giáo khoa, sách giáo viên tin học, các bài viết và các tư

liệu trên mạng Internet, đặc biệt là bài viết và các tài liệu về đổi mới phương pháp dạy học
môn tin học;

- Tham khảo các ý kiến của đồng nghiệp;
- Lấy các ý kiến từ phía học sinh;

- Kết hợp vận dụng sáng kiến vào giảng dạy trên lớp;

- Đánh giá, rút kinh nghiệm sau mỗi giờ dạy có vận dụng sáng kiến để có những điều
chỉnh hợp lí.

II. BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Ứng dụng cho việc dạy và học bài cấu trúc rẽ nhánh.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

hướng sai của điều kiện.

Giáo viên có thể lựa chọn các mệnh đề rẽ nhánh thường gặp trong cuộc sống hoặc các
mệnh đề rẽ nhánh nếu- thì mà học sinh hay làm trong mơn tốn, như: bài tốn giải phương
trình bậc 2 ax2+bx+c=0 (a 0) làm bài tốn ví dụ cho việc rẽ nhánh.

Giáo viên có thể dẫn dắt học sinh vào bài bằng tình huống yêu cầu học sinh sử dụng
máy tính Casio để giải bài tốn giải phương trình bậc 2, từ đó đặt học sinh vào tình huống trả
lời câu hỏi: “Tại sao máy tính Casio có thể giải mọi bài tốn giải phương trình bậc 2 với giá
trị a (a 0), b, c nhập vào tùy ý”.

Từ đó, giáo viên có thể yêu cầu học sinh nêu cách giải một phương trình bậc 2 mà các
em đã học rồi đưa ra sơ đồ thuật tốn giải bài tốn giải phương trình bậc 2 theo chương trình
tin học lớp 10. Dựa vào sơ đồ thuật toán này giáo viên chỉ ra cho học sinh thấy được khối
điều kiện này chính là rẽ nhánh.

Tuy nhiên, để làm rõ mệnh đề rẽ nhánh và khắc sâu kiến thức cho học sinh, giáo viên
nên sử dụng mô phỏng thuật toán này bằng phần mềm Crocodile ICT như sau:

Giáo viên lựa chọn một số bộ test tiêu biểu để mơ phỏng việc thực hiện của máy tính khi
giải bài tốn để từ đó học sinh thấy rõ được khối điều kiện biểu diễn trong hình thoi chính là
thao tác kiểm tra đúng và sai để rẽ nhánh thực hiện một trong hai thao tác.

Ví dụ các bộ test lựa chọn:

a=1; b=2; c=1 để chỉ ra rẽ nhánh theo trường hợp delta=0.
a=1; b=1; c=1 để chi ra rẽ nhánh theo trường hợp delta<0.
a=1; b=3; c=1 để chỉ ra rẽ nhánh theo trường hợp delta>0.

Việc lựa chọn các bộ test tiêu biểu và mô phỏng cho học sinh thấy được rẽ nhánh là rất
cần thiết, giúp học sinh hiểu bài sâu sắc hơn.

2. Ứng dụng cho việc dạy và học bài cấu trúc lặp.

Khi dạy bài cấu trúc lặp, giáo viên cần chỉ ra cho học sinh thấy được điều kiện lặp; thao
tác lặp. Khác với cấu trúc rẽ nhánh, cấu trúc lặp có câu lệnh được thực hiện có thể nhiều lần
tùy thuộc vào điều kiện lặp. Điều kiện luôn là biểu thức cho kết quả logic, nhưng điều kiện ở
cấu trúc lặp là điều kiện xác định câu lệnh được thực hiện lặp, còn ở cấu trúc rẽ nhánh là điều
kiện thực hiện câu lệnh nên câu lệnh chỉ được thực hiện nhiều nhất một lần.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

khóa biểu hay cũng có thể lựa chọn các bài toán quen thuộc với các em học sinh như bài tốn
tìm ước chung lớn nhất của hai số ngun dương; bội chung nhỏ nhất của hai số nguyên
dương hoặc hai bài tốn tính tổng trong bài 10 (sách giáo khoa tin học 11) để chỉ ra cho học
sinh thấy được câu lệnh lặp và điều kiện lặp.

Với các bài tốn như tìm ước chung lớn nhất của hai số nguyên dương, bội chung nhỏ
nhất của hai số nguyên dương hay bài tốn tính tổng trong bài 10 (sách giáo khoa tin học 11)
học sinh có thể trình bày được thuật tốn và từ đó giáo viên có thể mơ phỏng thuật tốn, giúp
các em có thể hiểu rõ thao tác lặp và điều kiện lặp.

Giáo viên phải làm rõ cấu trúc lặp với số lần biết trước cũng cần điều kiện lặp. Tuy
nhiên, điều kiện lặp ở cấu trúc này có khác so với điều kiện lặp ở cấu trúc lặp với số lần chưa
biết trước ở chỗ điều kiện lặp ở cấu trúc lặp với số lần biết trước được thay đổi tăng hoặc
giảm 1 đơn vị.

Mô phỏng thuật tốn tính tổng trong bài 10 (sách giáo khoa tin học 11)
Với số nguyên a>2 cho trước, tính:

S1=1
a+

1
a+1+

a+2+.. .+
1
a+100
S2=1

a+
1
a+1+

a+2+. ..+
1

a+n cho đến khi
1

a+n<0 . 0001

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Mơ phỏng thuật tốn bài tốn tìm bội chung nhỏ nhất của hai số nguyên dương

Với mỗi bài toán đưa ra làm ví dụ mơ phỏng, giáo viên cần nhấn mạnh cho học sinh
thấy rõ được điều kiện lặp và câu lệnh lặp.

Ở bài tốn tính tổng S1=1
a+

1
a+1+

a+2+.. .+
1

a+100 có thao tác S1← S1+
1
a+n
được lặp lại 100 lần với giá trị của n thay đổi tăng dần n=1; 2; …; 100 (hoặc giảm dần n=100;

99; …; 1). Vậy, điều kiện lặp là n∈

[

1;100

]

và thao tác lặp S1← S1+ 1

a+n là biết
trước số lần lặp.

Ở bài tốn tính tổng S2=1
a+

1
a+1+

a+2+. ..+
1

a+n cho đến khi
1

a+n<0 . 0001 có
thao tác S2← S2+ 1

a+n được lặp lại với số lần phụ thuộc vào giá trị của a, giá trị a càng
lớn thì số lần lặp càng ít, giá trị a càng nhỏ thì số lần lặp càng nhiều. Và điều kiện lặp của bài
toán là khi n còn chưa đủ lớn để 1

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Cịn với bài tốn tìm ước chung lớn nhất của hai số ngun dương thì giáo viên có thể
dùng đó để so sánh giữa điều kiện rẽ nhánh với điều kiện lặp. Điều kiện M<>N là điều kiện
lặp còn điều kiện M>N là điều kiện rẽ nhánh. Giáo viên nên lựa chọn một số bộ test tiêu biểu
để mô phỏng cho bài tốn này, ví dụ như: M=N=10; M=15 và N=12; M=6 và N=8 để làm rõ

hơn điều kiện lặp và thao tác lặp của bài toán.

3. Ứng dụng cho việc dạy và học bài chương trình con.

Chương trình con là dãy lệnh thực hiện một số thao tác nhất định và có thể được gọi
thực hiện từ nhiều vị trí khác nhau trong chương trình.

Giáo viên cần làm cho học sinh thấy được lợi ích của việc sử dụng chương trình con và
cách viết và sử dụng chương trình con bằng việc lựa chọn một số bài toán tiêu biểu, quen
thuộc để học sinh có thể hiểu và so sánh được.

Mơ phỏng thuật tốn tính tổng các lũy thừa am+bn+cp+dq.

Mơ phỏng thuật tốn tính tổ hợp chập k của n: Cn
k

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Mơ phỏng thuật tốn rút gọn phân số có tử số và mẫu số là các số nguyên dương.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

chức hàm tính lũy thừa sẽ làm cho chương trình ngắn gọn hơn và dễ tư duy hơn.

Với bài tốn tính tổ hợp chập k của n ( Cnk ) và bài toán rút gọn phân số có tử số và

mẫu số là các số nguyên dương giúp cho học sinh thấy được việc sử dụng chương trình con
thể hiện tư duy lập trình có cấu trúc theo kiểu làm mịn dần thuật toán.

Để giúp cho học sinh hiểu rõ hơn việc tổ chức và sử dụng chương trình con thì giáo viên
cần mơ phỏng các thuật toán trên với các bộ test tiêu biểu cụ thể để học sinh có thể thấy được
cách tổ chức, cách gọi thực hiện và lợi ích của việc sử dụng chương trình con.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

C-KẾT LUẬN

I. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Sau một thời gian nghiên cứu và vận dụng vào dạy học ở khối lớp 11 trong năm học
2013-2014 với sự góp ý chân thành từ các đồng nghiệp, đề tài sáng kiến kinh nghiệm này của
tôi đến nay đã hồn thành. Nhiều thuật tốn trong chương trình tin học phổ thông đã được mô
phỏng để vận dụng vào giảng dạy cho học sinh, giúp nâng cao chất lượng dạy và học môn tin
học lớp 11.

Chất lượng các giờ học có vận dụng sáng kiến này cho thấy các em hứng thú học tập
hơn, hiểu bài nhanh hơn và sâu sắc hơn. Bằng chứng là, hầu hết các em đều có tư duy lập
trình và có khả năng tổ chức dữ liệu, viết chương trình cho các bài tốn cơ bản bằng ngơn ngữ
lập trình pascal. Hơn thế nữa, trong năm học 2013-2014 đã có nhiều học sinh u thích mơn
tin học hơn, nhiều em đã viết được các chương trình phức tạp và có em đã tham gia thi học
sinh giỏi cấp tỉnh đạt giải nhì.

Chắc chắn trong khi viết đề tài này, tôi không tránh khỏi những khiếm khuyết. Vậy,
kính mong các đọc giả, các đồng nghiệp và các đồng chí trong hội đồng khoa học nhà trường,
các đồng chí trong hội đồng khoa học cấp trên góp ý để tơi có thể hồn thiện hơn nữa kinh
nghiệm này và để kinh nghiệm này có khả năng thực tiễn hơn.

II. HIỆU QUẢ MỚI

Sau một thời gian tìm hiểu, nghiên cứu và vận dụng sáng kiến vào dạy học ở lớp lớp 11
năm học 2013-2014 thì kết quả nhận được là rất khả quan, các giờ dạy có ứng dụng sáng kiến
này đã thu hút được sự chú ý học tập của học sinh, chất lượng giờ học đã được nâng cao và
được các đồng nghiệp đánh giá cao về tính hiệu quả và thực tiễn của đề tài.

Kết quả so sánh điểm kiểm tra của các lớp khối 11- ban khoa học tự nhiên ở trường
THPT Yên Định II cụ thể qua 2 năm học 2012-2013 (chưa vận dụng sáng kiến) và năm học
2013-2014 (đã vận dụng sáng kiến) cho thấy

:

Lớp Sĩ số Chưa vận dụng sáng kiến Lớp Sĩ số Đã vận dụng sáng kiến

Giỏi Khá T.bình Yếu Giỏi Khá T.bình Yếu

C1 47 13 26 8 0 A1 50 13 37 0 0

C2 48 5 30 12 1 A2 46 8 38 0 0

C3 48 7 22 17 2 A3 40 5 35 0 0

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Thuật tốn là chìa khóa quan trọng để học sinh có thể viết được chương trình cũng như
việc phát triển tư duy. Không chỉ học sinh khối lớp 10, mà cả học sinh khối lớp 11 cũng cần
phải có khả năng tư duy về thuật tốn. Đó là tiền đề để các em có thể học về lập trình.

Việc mơ phỏng thuật tốn là rất cần thiết, giúp cho học sinh thấy rõ được các cấu trúc rẽ
nhánh, cấu trúc lặp và việc tổ chức, sử dụng chương trình con.

Để học sinh có thể viết được chương trình địi hỏi các em cần hiểu rõ cách máy tính thực
hiện giải bài tốn, đó là cách mà con người truyền đạt cho máy tính giải thơng qua việc thực
hiện một số hữu hạn các thao tác tính tốn.

IV. PHẠM VI ÁP DỤNG ĐỀ TÀI

Trong điều kiện hiện nay, nhà trường đã có đủ điều kiện để giáo viên dạy tin học nói
riêng và các mơn học khác nói chung đều có thể ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào trong dạy
học nên có thể áp dụng đề tài vào việc dạy học trong phạm vi rộng rãi cả trong chương trình
tin học lớp 10 và lớp 11. Tuy nhiên, theo tơi để sử dụng đề tài có hiệu quả hơn trong các năm
học tới cần lưu ý một số điểm sau đây:

- Học sinh cần nắm vững kiến thức về tư duy thuật toán và cách biểu diễn thuật tốn
trong chương trình tin học lớp 10;

- Giáo viên nên yêu cầu học sinh chuẩn bị trước các bài tốn sẽ trình bày trong tiết học
căn cứ vào trình độ học sinh để lựa chọn trình bày các thuật toán ở các mức độ hợp lý, đảm
bảo đa số học sinh hiểu bài và các em có hứng thú trong học tập;

- Giáo viên phải kiểm tra đánh giá một cách thường xuyên để có sự điều chỉnh trong các
tiết học sau sao cho hiệu quả học tập của học sinh được cao nhất;

- Giáo viên nên dành nhiều thời gian để học sinh có thể tự biểu diễn thuật tốn và viết
chương trình cho các bài tốn tương tự với các bài tốn mà giáo viên đã trình bày;

- Giáo viên cũng cần kiểm tra một cách thường xuyên việc làm bài tập của học sinh để
tránh trường hợp học sinh lười học, không coi trọng môn học.

V. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

- Nhà trường cần tạo điều kiện hơn nữa cho giáo viên thực hiện giờ dạy bằng giáo án
điện tử và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học;

- Nhà trường nên bổ sung máy tính ở các phịng máy chiếu để thuận lợi cho việc dạy học
ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên.

Trên thực tế, việc ứng dụng sáng kiến này mới chỉ trong một phạm vi hẹp và chưa được
nhiều, vì thế cũng chưa thể đánh giá được tồn diện và chính xác tất cả những ưu điểm và hạn
chế của việc ứng dụng đề tài trong dạy học. Vì vậy, tơi rất mong nhận được sự động viên
cùng những lời góp ý chân thành từ các thầy cơ, các đồng nghiệp để sáng kiến này của tôi
ngày một hồn thiện hơn.

Tơi xin chân thành cảm ơn!

Xác nhận của thủ trưởng
đơn vị

Thanh Hóa, ngày 15 tháng 05 năm 2014

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác

(Ký và ghi rõ họ tên)

</div>