BỆNH lý đại TRÀNG (BỆNH học nội) (chữ biến dạng do slide dùng font VNI times, tải về xem bình thường)

BỆNH LÝ ĐẠI TRÀNG


MỤC TIÊU
 Mô tả triệu chứng của bệnh lý đại tràng
và kể các phương pháp thăm dò.
 Kể được dấu hiêu lâm sàng, cận lâm sàng,
vẽ bảng phân biệt bệnh VLĐT , CROHN.
 Mô tả triệu chứng và cách chẩn đóan viêm
đại tràng do amib.
 Mô tả các đặc điểm của polyp đơn độc đại
tràng.
 Mô tả các yếu tố nguy cơ, biểu hiện LS và
cách tầm sóat bệnh K đại tràng.
 Trình bày các yếu tố sinh lý bệnh và tiêu
chuẩn chẩn đóan IBS.


ĐẠI CƯƠNG
 ĐA DẠNG
 RẤT THƯỜNG GẶP TRONG THỰC
HÀNH Y KHOA.
 TRIỆU CHỨNG CÁC BỆNH GẦN
GIỐNG NHAU – KHÓ PHÂN BIỆT.
 THỜI SỰ : IBS – HC RUỘT KÍCH
THÍCH


PHÂN LOẠI BỆNH LÝ ĐẠI
TRÀNG (1)
1. BỆNH LÝ KHỐI U :

 K ĐẠI – TRỰC TRÀNG : Thường
gặp.
 U lành : POLYP ĐẠI - TRỰC TRÀNG.
2. RỐI LỌAN CHỨC NĂNG VẬN
ĐỘNG :
 HỘI CHỨNG RUỘT KÍCH THÍCH (IBS)


PHÂN LOẠI BỆNH LÝ ĐẠI
TRÀNG (2)
4. BỆNH LÝ VIÊM ĐẠI TRÀNG :
 LAO
 NHIỄM TRÙNG, KST
 KHÔNG RÕ CƠ CHẾ : VIÊM
LÓET ĐẠI TRÀNG, CROHN DISEASE
 XẠ TRỊ.
5. BỆNH LÝ KHÁC :
 BỆNH LÝ TÚI THỪA
 THIẾU MÁU ĐẠI TRÀNG.


TRIỆU CHỨNG BỆNH LÝ ĐẠI
TRÀNG (1)
 ĐAU BỤNG KIỂU ĐẠI TRÀNG :
 Đau quanh rốn / bụng dưới hoặc
khung đại tràng
 Đau quặn / cơn
 Thường kèm thay đổi tính chất
phân
 Kèm theo đánh hơi nhiều .

 Có thể giảm sau đánh hơi / đi
cầu.


TRIỆU CHỨNG BỆNH LÝ ĐẠI TRÀNG
(2)
 TÁO BÓN
 TẮC RUỘT
 BÁN TẮC :



DẤU KOENIG
Do dính / tắc nghẽn

 RỐI LỌAN THÓI QUEN
(CHANGE BOWEL HABIT) :



ĐI

TÁO BÓN XEN KẼ TIÊU CHẢY
ĐI TIÊU NHIỀU LẦN/ NGÀY.

CẦU


TRIỆU CHỨNG BỆNH LÝ ĐẠI TRÀNG
(3)

 TIÊU CHẢY KÉO DÀI :
 Tiêu chảy trên 2 tuần :
 ACP : Tiêu lỏng kéo dài > = 4
tuần.
 CHIA LÀM 3 NHÓM :




TIÊU CHẢY PHÂN MỢ (Steatorrhea)
TIÊU CHẢY CÓ MÁU (bloody diarrhea)
TIÊU CHẢY KHÔNG MÁU – KHÔNG
PHÂN
MỢ
(Non
bloody
–
non
steatorrhea)


 Nguyên nhân tiêu chảy phân mỡ :



Bệnh lý TỤY : Viêm tụy mạn, k tụy
Bệnh lý niêm mạc ruột non (hiếm)






Thiếu mật :





Coeliac
Spru
Crohn Ruột non.
Xơ gan, VIÊM GAN
Tắc mật.

CẮT DẠ DÀY


 Nguyên nhân tiêu
máu/ hội chứng lỵ:

chảy

có

 Viêm lóet đại tràng, Crohn
 K trực tràng.
 Viêm đại tràng do xạ trị.
 Thiếu máu đại tràng (VĐT

do

thiếu máu nuôi)
 Nhiễm giun sán
 Nhiễm Amib
 Xâm lấn từ đường sinh dục nữ.


 Nguyên
nhân
tiêu
chảy
KHÔNG MÁU–KHÔNG MỢ
 Do thuốc xổ.
 Do KST (Giardia)
 HIV / AIDS
 RỐI LỌAN VẬN ĐỘNG
 CƯỜNG GIÁP
 BỆNH TÚI THỪA.
 HC RUỘT KÍCH THÍCH.


PHƯƠNG TIỆN THĂM DÒ (1)
 FOBT (TÌM MÁU ẨN TRONG PHÂN)
 Chỉ cần có 10ml máu chảy trong ống
tiêu hóa.


DƯƠNG TÍNH :  CÓ CHỔ CHẢY MÁU RỈ
RẢ TRONG ĐƯỜNG TIÊU HÓA



TRÁNH DƯƠNG GIẢ CẦN : TRONG 3 NGÀY





KHÔNG
KHÔNG
KHÔNG
Fe
KHÔNG
CHUA

ĂN THỊT ĐỎ
DÙNG ASPIRIN / NSAID
DÙNG THUỐC BỔ CÓ CHỨA VIT C,
DÙNG TRÁI CÂY / NƯỚC TRÁI CÂY


PHƯƠNG TIỆN THĂM DÒ (2)
 XQ ĐẠI TRÀNG
 SOI TRỰC TRÀNG
 SOI ĐẠI TRÀNG (+++)


BỆNH LÝ VIÊM ĐẠI TRÀNG MÃN
1- Bệnh đại tràng do viêm (IBD –

Inflamatory Bowel Disease) :


Bệnh Crohn (C.D)



Viêm lóet đại tràng (UC : Ulcerative
Colitis)

2- Viêm đại tràng mãn do amib
3- Lao ruoät


BỆNH ĐẠI TRÀNG DO VIÊM
(IBD)
 ĐẠI CƯƠNG :


Gặp rất nhiều ở Phương tây / USA



Châu Á : ÍT GẶP.



Nam = Nữ



Hai đỉnh 15 -30 tuổi / 60-70 tuổi.



Việt nam :
 HIẾM
 Chủ yếu : VIÊM LÓET ĐẠI TRÀNG
 Crohn : RẤT HIẾM.


SINH LÝ BỆNH - IBD
 NGUYÊN NHÂN : CHƯA RÕ
 SINH BỆNH HỌC:


TƯƠNG TÁC YẾU TỐ DI TRUYỀN – MÔI
TRƯỜNG



HỌAT HÓA Lympho T(CD4) / niêm mạc
ống tiêu hóa

 DÒNG THÁC PHẢN ỨNG VIÊM


SINH LÝ BỆNH - IBD

BIỂU HIỆN LÂM SÀNG - IBD
 TIÊU HÓA :


CÓ KHUYNH HƯỚNG TỪNG ĐT CẤPXEN KẼ CÁC ĐT LUI BỆNH.



CÁC TRIỆU CHỨNG :
 Đau quặn theo khung đại tràng
 Tiêu chảy – táo bón
 Thay đổi thói quen đi cầu (CHANGE
BOWEL HABIT)
 Hội chứng lỵ
 XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA DƯỚI.

 BIỂU HIỆN NGÒAI TIÊU HÓA


BIỂU HIỆN NGÒAI TIÊU HÓA - IBD
VIÊM LÓET ĐẠI
TRÀNG

CROHN

Khớp : Viêm cột sống - THIẾU B12
dính khớp, viêm quanh - SỎI MẬT
khớp
- SỎI THẬN.
Da : Hồng ban nút

Mắt : Viêm kết mạc,
viêm mống mắt
Gan mật : Viêm gan
mãn tự miễn, viêm xơ
đường mật, k đường
mật
Thận : viêm đài bể
thận, sỏi thaän


HỒNG BAN NÚT


VIÊM LƯỢI DO THIẾU B12


KHÁM LÂM SÀNG - IBD
 TOÀN THÂN :




Có thể sốt nhẹ.
Gầy sút / thiếu máu.
Môi lưỡi khô. Tim nhanh.

 TIÊU HÓA :






Ấn đau hố chậu Trái
n đau hố chậu Phải , đề kháng như
VRT ( Crohn)
Khối u / HCP (Crohn)
Dò / abces/ sẹo quanh hậu môn (Crohn)


SẸO + DÒ HẬU MÔN - CROHN


SO SÁNH VIÊM LÓET ĐT - CROHN
VIÊM LÓET ĐẠI
CROHN
TRÀNG
Đau bụng : quặn, bụng
dưới, giảm khi đi cầu

Đau : cố định, bụng
dưới P, HCP, không
giảm sau đi cầu

Thường đi cầu máu

It đi cầu máu

Bụng bình thường

Thường có bán tắc +

mass bụng

Chỉ tổn thương ở đại
tràng

Tổn thương ống tiêu
hóa

Sang thương : Liên tục
từ trực tràng  manh
tràng (continuous)
Mô học : sang thương

Có đọan BT, có đọan
có sang thương (skipped
lesions)
-Sang thương tòan bộ


GPB
BEÄNH
CROHN
GRANULOME