Tải Viết bài làm văn số 6 lớp 12 đề 2: Phân tích hình ảnh thơ mộng, trữ tình qua bài Người lái đò Sông Đà và Ai đặt tên cho dòng sông? - Bài làm văn số 6 lớp 12 đề 2

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Viết bài làm văn số 6 lớp 12 đề 2: Phân tích hình ảnh thơ mộng, trữ tình</b>
<b>qua bài Người lái đị Sơng Đà và Ai đặt tên cho dịng sơng?</b>

<b>Dàn ý Phân tích hình ảnh thơ mộng, trữ tình qua bài Người lái đị Sơng</b>
<b>Đà và Ai đặt tên cho dịng sơng?</b>

<b>A. Người lái đị Sơng Đà</b>
<b>I. Mở bài:</b>

 Giới thiệu về đề tài sông Hương

 Giới thiệu Hồng Phủ Ngọc Tường và bái bút kí
 Giới thiệu sông Hương – biểu tượng của cố đô

 Tham khảo mở bài của bài làm đề này trong mục Cảm thụ.
<b>II. Thân bài</b>

<b>1. Hoàn cảnh ra đời và nội dung tác phẩm</b>
- Tác phẩm được sáng tác tại Huế năm 1981

“Ai đã đặt tên cho dịng sơng” rút ra từ tập bút kí cùng tên, là tác phẩm tiêu
biểu cho phong cách văn chương Hoàng Phủ Ngọc Tường, lấy cảm hứng từ
dịng sơng Hương thơ mộng của xứ Huế để từ đó nhà văn bày tỏ tình u đất
nước con người.

<b>- Đánh giá nhận xét của Hoàng Phủ Ngọc Tường.</b>

+ Có thể nhắc đến sơng Xen, dịng sơng đẹp nhất của thủ đô Pa ri để dẫn tới
lời nhận xét của Hoàng Phủ Ngọc Tường ở câu mở đầu đoạn trích: “Trong
những dịng sơng đẹp ở các nước….một thành phố duy nhất”.

+ Đánh giá: Nhận xét mang đậm tính chủ quan của nhà văn. Thể hiện nét độc
đáo sông Hương, uyên bác, tự hào.

<b>2. Vẻ đẹp tự nhiên của sông Hương</b>
 Sông Hương ở thượng nguồn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

 Sơng Hương rời thành phố Huế

<b>3. Sơng Hương nhìn ở góc độ văn hóa thi ca</b>

 Sơng Hương sinh thành tồn bộ nề âm nhạc cổ điển Huế: “Hình như trong
khoảnh khắc chùng lại…mái chèo khuya”.

 Nguyễn du đã lấy cảm hứng từ điệu “Tứ đại cảnh” và thi hào từng bao lần
lênh đênh trên quãng sông này: “Nguyễn Du…trăng sầu”

 Sơng Hương là dịng sơng thi ca, là cảm, hứng bất tận cho các nhà văn
nghệ sĩ.

 “Dòng sơng trắng-lá cây xanh” trong cái nhìn của Tản Đà
 ”Kiếm dựng trời xanh” trong khí phách của Cao Bá Qt
<b>4. Sơng Hương trong cái nhìn của lịch sử dân tộc</b>

- Sơng Hương trở thành dịng linh giang của tổ quốc, chứng nhận lịch sử cho
bao sự kiện thăng trầm của dân tộc, sơng Hương là dịng sống của thời gian
ngân vang của sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc.

+ Trong sách Dư địa lí của Nguyễn Trãi, nó mang tên là Linh Giang, dịng
sơng Viễn Châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía nam của Tổ
quốc Đại Việt.

+ Sông Hương sống hết lịch sử bi tráng của thế kỉ XIX với máu của những
cuộc khởi nghĩa và từ đấy sông Hương đã đi vào thời đại cách mạng tháng
Tám bằng những chiến công rung chuyển.

<b>5. Ai đã đặt tên cho dịng sơng?</b>

- Kết thúc bài kí bằng một câu hỏi: “Ai đã đặt tên cho dịng sơng?”
- Chính bài bút kí này đã trả lời cho câu hỏi ấy.

-> Nhà văn bộc lộ cảm xúc và sự ngạc nhiên thú vị vủa mình trước cái duyên
thật đẹp giữa Huế và sông Hương. Cũng để tạo ấn tượng trong người đọc.
<b>III. Kết bài</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

phong phú về văn hóa, lịch sử, đại lí, văn chương và một văn phong tao nhã,
nhà văn đã tái hiện thành công vẻ đẹp con sông Hương - công trình nghệ
thuật thiên tạo mà hóa cơng đã ưu ái ban tặng cho con người và xứ Huế mộng
mơ.

<b>B. Người lái đị sơng Đà </b>
<b>1. Giới thiệu khái qt</b>

 Người lái đị sơng Đà in trong tập tùy bút sơng Đà (1960) của Nguyễn
Tuân là kết quả của chuyến đi thực tế của ông ở vùng Tây Bắc, thể hiện
tấm lịng gắn bó với đất nước q hương và kính trọng người lao động
của tác giả.

 Hai hình ảnh nổi bật trong bài tùy bút là ơng lái đị và dịng sơng Đà.
Sơng Đà được mơ tả như một sinh thể có linh hồn, như một nhân vật có
tính cách với hai đăc điểm nổi bật: hung bạo (ở thượng nguồn) và trữ tình

(ở hạ lưu).

 Tùy bút Người lái đị sơng Đà thể hiện một nét phong cách của Nguyễn
Tuân: tính uyên bác với nhiều phát hiện tinh tế độc đáo về núi sông, cây
cỏ trên đất nước ta.

<b>2. Phát hiện tinh tế độc đáo thứ nhất: Sông Đà hung bạo</b>

a. Con Sông Đà hung bạo với 73 cái thác hiểm nghèo ở thượng nguồn. Tác
gia đã nghiên cứu công phu xem con sông Đà bắt nguồn từ đâu, xa xưa trong
lịch sử có những tên gọi gì, có bao nhiêu thác ghềnh. Đoạn sơng Đà ở thượng
nguồn, lịng hẹp, bờ là những vách đá dựng đứng được mô tả bằng hình ảnh
vách đá thành chẹt lịng Sơng Đà như một cái yết hầu,.. Có khi là những hình
ảnh so sánh mới lạ đến bất ngờ: Ngôi trong khoang đị qua qng ấy... cảm
thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ
nào trên cái tầng nhà thứ mấy nên vừa tắt phụt đèn điện.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

vào. Những hòn đá ngỗ ngược trên dịng sơng gần như phục sẵn, nhất tề
nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền, đòi ăn chết cái thuyền...

c. Sông Đà như một trùng vi thạch trận với đủ cả cửa sinh cửa tử, với những
binh đoàn của đá, của sóng, của xốy hút, với những boong-ke, pháo đài, với
những đòn âm, đòn tỉa đánh vào chỗ hiểm. Thác sơng Đà có lúc rống lên như
tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giũa rừng vầu, rừng tre nứa nổ
lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cũng gầm thét với đàn trâu da cháy
bùng bùng.

<b>3. Phá hiên tinh tế độc đáp: Sơng Đà trữ tình</b>

a. Khi bộc lộ tính cách trữ tình, con sơng Đà lại là một dịng sơng đầy thơ

mộng hiền hịa.

 Dịng sơng thơ mộng được mô tả từ trên cao: Con sông Đà tn dài tn
dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây
Bắc...

 Nước sơng thay dổi tùy mùa tiết: Mùa xn dịng xanh ngọc bích... Mùa
thu nước sơng Đà lừ lừ chín đỏ...

b. Con sơng hiền hịa, có những qng ven sơng lặng tờ. Hình như từ đời Lí
đời Trần đời Lê, quãng sông này cũng Lặng tờ đến thế mà thôi...

Với mỗi người, mỗi trạng thái, sông Đà khơi gợi sự cảm nhận khác nhau: Có
khi như một cố nhân, có khi bờ sông Đà hoang dại như một bờ tiền sử, bờ
sơng hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa. Đúng là “Dải sông Đà
<i>bọt nước lênh đênh - Bao nhiêu cảnh bấy nhiêu tình.”</i>

c. Nét hiền hịa của con sông làm cho cảnh vật trở nên gợi cảm, làm cho
khách trên con đò chợt mơ màng như nghe tiếng con hươu đang thủ thỉ: “Hỡi
<i>ông khách sông Đà, có phải ơng cũng vừa nghe thấy một tiếng còi sương</i>
<i>(...)” của một chuyến xe lửa đầu tiên, trong tưởng tượng của tác giả.</i>

<b>Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh thơ mộng, trữ tình qua bài Người</b>
<b>lái đị Sơng Đà và Ai đặt tên cho dịng sơng?</b>

<b>Bài làm 1</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Người lái đị sơng Đà của Nguyễn Tuân là bút ký đặc sắc, kết quả của chuyến
thâm nhập thực tế vùng sông Đà 1958 - 1960 của nhà văn, in trong tập bút ký
Sông Đà. Cảm hứng gắn bó với mảnh đất và con người Tây Bắc đã in đậm

trong hình ảnh người lái đị nghệ sĩ và con sông Đà vừa hùng vĩ vừa nên thơ.
Câu chuyện vượt sông Đà đã được nhà văn kể lại bằng tất cả niềm hứng khởi
về sức mạnh con người chiến thắng thiên nhiên, với tất cả kịch tính, cao trào
để tôn vinh nghệ thuật chinh phục thác đá sông Đà. Con sông Đà dữ với thần
sông tướng đá bủa giăng thế trận vây lấy chiếc thuyền đơn độc được nhà văn
miêu tả bằng ngôn ngữ phong phú của tiểu thuyết chương hồi như gợi cuộc
phá vây của mãnh tướng Triệu Tử Long xông vào trận quân Tào Tháo, bên
cạnh đó nhà văn có những dịng mơ tả chân dung bằng giọng văn rất hóm
hỉnh của riêng mình : “Mặt hịn đá nào trơng cũng ngỗ ngược, hịn nào cũng
nhăn nhúm méo mó hơn cả cái mặt nước chỗ này...”.

Cuộc đối đầu giữa con người trên chiếc thuyền đơn độc với “boongke chìm
và pháo đài nổi” trong “cuộc giáp lá cà có đá dàn trận địa sẵn” có sức hấp
dẫn đặc biệt. Có lẽ nhà văn đã hình dung ra khơng khí của những hội vật
truyền thống khi miêu tả các cuộc đấu sức, đấu trí và đấu sự nhanh nhẹn giữa
người và đá nước. Cuộc đấu có miếng, có mưu, cuối cùng phần chiến thắng
thuộc về con người, bởi lẽ “Ơng đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải
nước hiểm trở này”.

Hình ảnh bình thường của người lao động, vật lộn với sóng nước đã được
Nguyễn Tuân nâng lên ngang hàng danh tướng "biết mình biết ta trăm trận
trăm thắng". Nhưng điều tác giả tô đậm nét hơn ở ơng lái đị chính là chất
nghệ sĩ tốt lên từ cơng việc đối mặt với hiểm nguy đã trở thành bình thường.
Ngay sau khoảnh khắc chiến thắng sức mạnh của thác đá, sóng dữ, thì "sóng
thác xèo xèo tan trong trí nhớ. Sơng nước lại thanh bình". Đây mới chính là
ơng lái đị mang đậm nét Nguyễn Tuân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Nhà văn đã dành những trang viết thấm đẫm chất trữ tình để miêu tả vẻ đẹp
dịu dàng của dịng sơng mang trong lịng những huyền sử thuở khai thiên lập
địa của cha ông. "Con sông Đà tn dài tn dài như một áng tóc trữ tình,

đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo
tháng hai và cuồn cuộn khói núi Mèo đốt nương xn.", "Mùa xn dịng
xanh ngọc bích...", "mùa thu nước sơng Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt người
bầm đi vì rượu bữa"...

Đó là thời điểm cho câu chữ Nguyễn Tuân lai láng chất thơ ca ngợi vẻ đẹp
của dịng sơng, bằng cái nhìn và tình cảm của một người tự nhận sơng Đà
như một "cố nhân". Không gian lắng đọng trong vẻ đẹp của "bờ sông Đà, bãi
sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm sông Đà". Vẻ đẹp ấy như trang nghiêm
trong mạch Đường thi cổ điển, vừa lắng đọng hoài vọng về một thuở Lý Trần
Lê, vừa bâng khuâng cảm giác về sự sống nảy lộc đâm chồi: "Thuyền tôi trôi
qua một nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa. Mà tịnh khơng một
bóng người. Cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp. Một đàn hươu cúi đầu
ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm. Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử.
Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tíchtuổi xưa".

Nhà văn đã để cho dịng cảm xúc dào dạt thốt lên thành lời đối thoại im lặng
với thiên nhiên, bờ bãi ven sông, dường như con người muốn hoà vào cùng
cảnh vật, để chiêm ngưỡng vẻ đẹp đầy sức cuốn hút của dịng sơng. Ngịi bút
nhà văn đến lúc này mới thật sự tung hoành trong sự say sưa khám phá cội
nguồn, kể về lịch sử dòng sông gắn với cuộc sống và con người Tây Bắc,
những người đã đón nhận những tặng vật hào phóng của sơng Đà.

Cảm xúc từ thực tại của Nguyễn Tn cịn khơi nguồn cho những mơ ước
mang tính dự báo về tương lai, biến sức mạnh của dịng sơng trái tính trái nết
thành nguồn thủy điện dồi dào. Rõ ràng, thực tại cuộc sống mới đã giúp cho
Nguyễn Tuân có những dự cảm chính xác, có niềm tin vững chắc vào những
con người đang xây dựng một chế độ mới, đem lại sinh khí mới cho cuộc
sống ở sơng Đà.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

tin vào cách mạng, vào con đường dân tộc đang hướng tới. Tấm lòng ấy, tài
năng ấy của Nguyễn Tuân thật đáng trân trọ

<b>2. Ai đã đặt tên cho dịng sơng</b>

Ai đã đặt tên cho dịng sơng? là một bút kí đặc sắc, thể hiện phong cách tài
hoa, uyên bác, giàu chất thơ của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bài kí đã ca ngợi
dịng sơng Hương như một biểu tượng của Huế.

<b>Vẻ đẹp dịng sơng Hương ở thượng nguồn hóng khống và man dại</b>
Vẻ đẹp dịng sơng được phát hiện rất đa dạng. Có lúc trữ tình êm ả, hiền hịa
như “một thiếu nữ dịu dàng, dun dáng”; có lúc phóng khống và man dại,
rầm rộ và mãnh liệt như một “bản trường ca của rừng già”. Có khi dịu dàng
và trí tuệ như “người mẹ phù sa”; có khi biến ảo “sớm xanh, trưa vàng, chiều
tím”; hoặc khi thì vui tươi, khi thì như một mặt hồ yên tĩnh v.v...Tất cả được
miêu tả bằng một tình cảm thiết tha với Huế

Sức sống mãnh liệt, hoang dại, dịu dàng, đắm say, như 'một bản trường ca
của rừng già , rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn'. Khi chảy qua miền địa hình
hiểm trở, sơng Hương mang vẻ đẹp dữ dội: 'mãnh liệt qua ghềnh thác, cuộn
xoắn như cơn lốc xoáy vào đáy vực bí ẩn', nhưng cũng có lúc lại 'dịu dàng,
đắm say giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ qun rừng'. Giữa
lịng Trường Sơn, sơng Hương như một 'cơ gái Digan, phóng khống và man
dại', bởi rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do
và trong sáng.Nghệ thuật: so sánh, tu từ, ẩn dụ và nhân hóa.

<b>Sơng Hương khi về đến ngoại vi thành phố</b>

'Sắc đẹp dịu dàng, trí tuệ, người mẹ phù sa của một vùng văn hóa ,xứ sở',
dịng sơng duy nhất chỉ đi qua thành phố Huế.Với vốn hiểu biết sâu sắc về

địa lí, văn hóa, lịc sử, tác giả miêu tả dịng sơng thật sinh động vói cảm nhận
mang nhiều khác biệt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Những lăng tẩm với 'giấc ngủ nghìn năm của vua chúa đựoc phong kín trong
lịng những rừng thơng u tịch và niềm kiêu hãnh âm u của những lăng tẩm lan
tỏa khắp cả một vùng thượng lưu'.

Với những quan sát tinh tế, ngơn ngữ giàu hình tượng, so sánh, ẩn dụ, sơng
Hương trong dư vang Trường Sơn, dịng sơng mềm như tấm lụa'. 'Những dãy
đồi sừng sững như thành quách, với những đỉnh cao đột khởi: Vọng Cảnh,
Tam Thai, Lựu Bảo', những ngọn đồi đã tạo ra nững mảng phản quang nhiều
màu sắc trên nền trời 'sớm xanh, trưa vàng, chiều tím' rất lạ và đặc trưng như
người Huề từng nhận xét.

Sự thay đổi tính cách của người con gái sông Hương đưa ta đi từ ngạc nhiên
này đến ngạc nhiên khác, một cô gái Digan, man dại và phóng khống đã trở
nên dịu dàng, e lệ, như 'người con gái đẹp được người tình mong đợi đến
đánh thức', 'người mẹ phù sa của cả một vùng văn hóa xứ sở'.

Thoảng đâu đó, mơ hồ mà vang vọng trong tâm thức Huế là tiếng chuông
chùa Thiên Mụ ngân nga, tiến gà từ xóm làng trung du bát ngát,...

<b>Bài làm 2</b>

Q hương Việt Nam nổi bật lên những dịng sơng xanh mát, chảy xuống tâm
hồn con người những hình ảnh sinh động hấp dẫn nhẹ nhàng, nó mang một
vẻ đẹp thanh tao thơ mộng, qua hai bài thơ Người lái đị sơng Đà và Ai đã đặt
tên cho dịng sơng chúng ta có thể thấy vẻ đẹp của dịng sơng Việt Nam đẹp
lung linh, mơ mộng đến tâm hồn của mỗi con người.

Hình ảnh dịng sơng Việt Nam được hai tác giả Nguyễn Tuân và Hoàng Phủ
Ngọc Tường miêu tả thật chi tiết và sinh động trong hai tác phẩm, ở đây điểm
chung mà hai tác giả này thể hiện đó là đều miêu tả vẻ đẹp của dịng sơng thơ
mộng, ở đó con người được sống và làm mát tâm hồn bởi vẻ đẹp say đắm
lòng người. Vẻ đẹp của dịng sơng q hương được nhìn từ nhiều góc độ, đó
là cách quan sát mà hai nhà văn đã sử dụng để nói về vẻ đẹp của dịng sơng
q hương.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

cho người nhìn cảm giác bang quơ, khó hiểu, ở đây tác giả đã nhìn sơng
Hương qua cách thức thể hiện từng câu chữ, hình ảnh trong tác phẩm.

Vẻ đẹp của dịng sơng Hương khơng chỉ để lại cho người đọc cảm thấy đây là
một dịng sơng mang vẻ đẹp hoang dại, mang đậm nét tự nhiên, sơng Hương
cịn giống như cơ gái Di gan, phóng khống và man dại, sự so sánh gợi ra
nhiều liên tưởng về dịng sơng, vẻ đẹp đó khơng đâu có thể sánh bằng.

Sông Hương như một bà mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở, ở đây hình ảnh
dịng sông Hương như suốt mát, như bà mẹ làm mát lên tâm hồn của những
người con trong vùng xứ sở, ở đó dịng sơng nhẹ nhàng, chảy xiết trong tâm
hồn của những người thi sĩ. Chỉ với những cách miêu tả, so sánh đầy ấn
tượng, chúng ta cũng có thể phần nào liên tưởng đến vẻ đẹp của dịng sơng
Việt Nam, nó thật phong phú, mang nhiều màu sắc tươi tắn. Trong những vẻ
đẹp đó có lẽ dịng sơng Hương cịn được so sánh với vẻ đẹp của những cơ gái
hoang dại, nằm mơ màng. Dịng sơng hương khơng chỉ thể hiện vẻ đẹp nhẹ
nhàng, mà đây còn là vẻ đẹp của sự cố kính lâu đời, nó là những vẻ đẹp kì dị
huyền bí.

Là chứng nhân lịch sử, hàng ngàn năm, nó là minh chứng cho những năm
tháng đấu tranh của dân tộc Việt Nam, những điều đó đã tạo nên một vẻ đẹp
lịch sử cho dịng sơng Hương. Nếu như sông Hương được miêu tả với những

vẻ đẹp kì bí, cổ kính và nhẹ nhàng thì dịng sơng Đà lại được Nguyễn Tuân
miêu tả với hai xu hướng tiêu biểu đó là hai nét tính cách của dịng sơng, lúc
trữ tình, lúc hoang dại, hung bạo, ở đây hình ảnh của dịng sơng Đà cũng
được miêu tả dịu dàng, tn dài như mái tóc của người con gái Di Gan.

Hình ảnh đó đều gợi lại cho thi sĩ những cảm xúc riêng, đó là vẻ đẹp trữ tình,
mơ mộng, hình ảnh đó gắn bó, nhẹ nhàng và da diết, nó làm cho tâm hồn của
những người thi sĩ thêm chút nhẹ nhàng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

hết vùng thượng nguồn đến hạ nguồn ta đều bắt gặp cảnh đẹp, hình dáng của
con sơng Đà cịn được so sánh như người con gái có mái tóc: “tn dài tn
dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời tây
Bắc… xuân”. Tất cả những hình ảnh đó đều ẩn hiện lên những vẻ đẹp, những
hình ảnh mang đậm giá trị, rõ nét về cảnh vật cũng như giá trị mà mỗi bài thể
hiện, hình ảnh đó khơng chỉ đưa lại cho người đọc một cái nhìn mới mẻ và
sâu sắc hơn về dịng sơng của Việt Nam.

Mỗi dịng sơng mang một vẻ đẹp riêng, nhưng có lẽ điểm chung mà những
con sơng này gộp lại đó là những vẻ đẹp trữ tình, khi huyền bí khó hiểu
nhưng nó cũng đều mang vẻ đẹp nhẹ nhàng, trữ tình, dun dáng, hình ảnh
đó đều góp phần làm nên một cái riêng, một nét tính cách đặc trưng cho
những vùng miền khác nhau, hình ảnh về dịng sơng Hương qua nhiều cách
nhìn, cũng như dịng sơng Đà trữ tình đều mang vẻ đẹp trong sáng, nhẹ nhàng
của dịng sơng quê hương, đất nước.

</div>

<!--links-->