ĐƯỜNG lối xây DỰNG hệ THỐNG CHÍNH TRỊ (ĐƯỜNG lối CÁCH MẠNG của ĐCSVN)

CHƯƠNG VI

ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG
HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ


I. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ
THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
TRƯỚC ĐỔI MỚI (1945 - 1989)
1. Hoàn cảnh lịch sử và chủ
trương xây dựng hệ thống
chính trị


Hệ thống chính trị dân chủ nhân
dân (giai đoạn 1945 - 1954)
* Hoàn cảnh:
* Đặc trưng:
- Nhiệm vụ: làm CM DTDCND, gây cơ sở
ban đầu cho CNXH
- Dựa trên nền tảng của khối đại đồn
kết dân tộc
- Chính quyền là công bộc của dân, coi
dân là chủ, dân làm chủ
- Mặt trận Liên Việt và các tổ chức quần
chúng hoạt động tự nguyện


Hệ thống chun chính vơ sản (giai
đoạn 1955 – 1975 và 1975 - 1989)
* Hoàn cảnh:

- Đất nước chia cắt => hệ thống
chuyên chính dân chủ nhân dân
làm nhiệm vụ chun chính vơ sản
trong phạm vi nửa nước (1954 –
1975)
- Hệ thống chun chính vơ sản hoạt
động trong phạm vi cả nước (1975
– 1989)


a. Cơ sở hình thành hệ thống
chun chính vơ sản ở nước ta
- Lý luận Mac – Lênin về TKQĐ và
về chun chính vơ sản


- Đường lối chung của cách mạng
Việt Nam trong giai đoạn mới

ĐH Đảng IV

ĐH Đảng V


- Cơ sở chính trị: sự lãnh tồn
diện và tuyệt đối của ĐCS

Hội nghị
thành lập Đảng

Đảng kỳ


- Cơ sở kinh tế: nền kinh tế kế hoạch
hóa tập trung, quan liêu, bao cấp


- Cơ sở xã hội: liên minh công –
nông – trí thức


b. Chủ trương xây dựng hệ thống
chun chính vơ sản mang đặc điểm
Việt Nam
- Xác định quyền làm chủ của nhân
dân được thể chế hóa bằng pháp
luật
- Nhà nước trong TKQĐ là “Nhà nước
chun chính vơ sản thực hiện chế
độ dân chủ XHCN”
- Đảng lãnh đạo toàn bộ hoạt động
xã hội


b. Chủ trương xây dựng hệ thống
chun chính vơ sản mang đặc điểm
Việt Nam
- Nhiệm vụ chung của Mặt trận và
các đoàn thể: đảm bảo cho quần
chúng tham gia và kiểm tra công

việc của Nhà nước
- Xác định mối quan hệ Đảng lãnh
đạo, nhân dân làm chủ, Nhà nước
quản lý là cơ chế quản lý chung
của toàn XH


2. Đánh giá sự thực hiện
đường lối

Sáng
tạo

Coi làm chủ tập thể XHCN
là bản chất của hệ thống
chun chính vơ sản
Xây dựng được MQH Đảng
lãnh đạo, nhân dân làm chủ,
Nhà nước quản lý thành
cơ chế hoạt động chung


MQH Đảng, Nhà nước,
nhân dân ở từng cấp, đơn vị
chưa được xác định rõ

Bộ máy nhà nước
cồng kềnh, kém hiệu quả

Hạn

chế

Sự lãnh đạo của Đảng
chưa ngang tầm nhiệm vụ
Vai trò, chức năng
của các đoàn thể
chưa được phát huy


Ngun nhân:
Duy trì
q lâu
cơ chế cũ

Hệ thống
chính trị
bảo thủ,
trì trệ

Chủ quan,
duy ý chí


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG
CHÍNH TRỊ THỜI KỲ ĐỔI MỚI

1. Quá trình hình thành đường lối
đổi mới hệ thống chính trị

2. Mục tiêu, quan điểm và chủ
trương xây dựng hệ thống chính
trị trong thời kỳ đổi mới
a. Mục tiêu và quan điểm xây
dựng hệ thống chính trị
* Mục tiêu: xây dựng và hoàn
thiện nền dân chủ XHCN và
bảo đảm quyền lực thuộc về
nhân dân


* Quan điểm:

- Kết hợp chặt chẽ ngay từ đầu đổi mới
kinh tế với đổi mới chính trị, lấy đổi mới
kinh tế làm trọng tâm, đồng thời từng
bước đổi mới chính trị
- Đổi mới tổ chức và phương thức hoạt
động của hệ thống chính trị
- Đổi mới hệ thống chính trị một cách tồn
diện, đồng bộ, có kế thừa, có bước đi,
hình thức và cách làm phù hợp
- Đổi mới mối quan hệ giữa các bộ phận
cấu thành hệ thống chính trị với nhau và
với xã hội


b. Chủ trương xây dựng hệ
thống chính trị
- Xây dựng Đảng trong hệ thống

chính trị


- Xây dựng Nhà nước pháp
quyền XHCN
- Xây dựng Mặt trận Tổ quốc và
các tổ chức chính trị chính trị xã hội trong hệ thống chính trị


3. Đánh giá sự thực hiện đường
lối
* Đạt được:
- Tổ chức và hoạt động của hệ thống
chính trị có nhiều đổi mới góp phần
xây dựng và từng bước hồn thiện
nền dân chủ XHCN, bảo đảm quyền
lực thuộc về dân
- Nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ
quan Nhà nước được phân định rõ
hơn


* Đạt được:
- Mặt trận, các tổ chức chính trị - xã
hội đã có nhiều đổi mới về tổ chức,
bộ máy; tổ chức và phương thức
hoạt động; …
- Đảng đã thường xuyên coi trọng
việc đổi mới và tự chỉnh đốn, giữ
vững và nâng cao vai trò lãnh đạo

của Đảng trong sự nghiệp cách
mạng của nhân dân ta trong điều
kiện mới.


* Hạn chế:

- Năng lực và hiệu quả hoạt động của
hệ thống chính trị chưa ngang tầm với
địi hỏi của tình hình mới
- Việc cải cách nền hành chính quốc gia
còn rất hạn chế
- Phương thức tổ chức, phong cách
hoạt động của Mặt trận và các tổ
chức chính trị - xã hội chưa thốt khỏi
tình trạng hành chính, xơ cứng, chậm
đổi mới
- Tình trạng thối hóa biến chất, trình
độ hạn chế của cán bộ còn phổ biến


* Nguyên nhân:
- Nhận thức về đổi mới hệ thống
chính trị chưa có sự thống nhất cao
- Việc hoạch định và thực hiện một
số chủ trương, giải pháp còn ngập
ngừng, lúng túng, không triệt để
- Việc đổi mới hệ thống chính trị
chưa được quan tâm đúng mức,
cịn chậm trễ so với đổi mới hệ

thống chính trị