Tải Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 bài 12 - Những câu hát than thân

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN</b>
<b>I/ MỤC TIÊU: Học xong bài này học sinh phải:</b>

<b>1. Kiến thức:</b>

<i><b>-</b></i> Hiện thực đời sống của người dân lao động qua các bài hát than thân.
<i><b>-</b></i> một số biện pháp nghệ thuật tiêu biểu trong việc xây dựng hình ảnh và

sử dụng ngơn từ của các b ca dao than thân.
<b>2. Kiến thức:</b>

<i><b>-</b></i> Đọc - hiểu những câu hát than thân.

<i><b>-</b></i> Phân tích giá trị nội dung kiến thức và nghệ thuật trong các bài ca dao
than thân trong bài học.

<b>3. Thái độ:</b>

Giáo dục lòng thương cảm người lao động cho HS.
<b>II/ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY</b>

<i><b>-</b></i> Chứng minh, nêu vấn đề, thảo luận,…
<b>III/ CHUẨN BỊ:</b>

Giáo viên: bảng phụ, tài liệu tham khảo,...
Học sinh: bài soạn, bảng phụ,…

<b>IV/ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:</b>

<b>1. Ổn định lớp: Nắm sĩ số, nề nếp lớp. (1 phút)</b>
<b>2. Kiểm tra bài cũ. (4 phút)</b>

<i><b>-</b></i> Đọc bài ca dao số 1 và 2 nói về tình u q hương, đất nước, con
người. Phân tích nội dung, nghệ thuật?

<i><b>-</b></i> Đọc bài ca dao 3 và 4, phân tích nội dung và nghệ thuật 2 bài ca dao
đó.

<b>3. Nội dung bài mới: </b>
<i><b>a/ Đặt vấn đề.</b></i>

Ca dao, dân ca là tấm gương sáng, phản ánh đời sống, tâm hồn nhân dân.
Nó khơng chỉ là tiếng hát tình cảm, u thương đối với gia đình, với quê
hương đất nước mà còn là tiếng hát than thân cho những mảnh đời cơ
cực, đắng cay. Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều đó.

<i><b>2/ Triển trai bài:</b></i>

<b>HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ</b>
<b>TRÒ</b>

<b>NỘI DUNG KIẾN THỨC</b>
<b>Hoạt động 1</b>

Chủ đề của 3 bài ca dao này là gì?
Hướng dẫn HS: Đọc: giọng tâm tình,
thấm thía, xót xa.

HS: Đọc chú thích: chú thích 1,3,7
Hoạt động 2

Chủ đề của 3 bài ca dao này là gì?
Đọc bài ca dao 1

<b>I. Đọc - chú thích</b>
<i><b>1. Đọc: </b></i>

<i><b>2. Chú thích:</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Cuộc đời lận đận vất vả của con cò
được diễn tả như thế nào?

2 câu đầu có sử dụng biện pháp nghệ
thuật gì? Hãy chỉ ra những hình ảnh
đối lập đó và nêu tác dụng của nó?
Sự đối lập giữa con cị và hồn cảnh:
<i> 1 mình > < nước non </i>

<i> Thân cò > < thác ghềnh </i>
<i> Lên thác > < xuống ghềnh </i>

<i><b>-> Sử dụng hình ảnh đối lập - Tơ đậm</b></i>
<i>hình ảnh con cị khó nhọc, vất vả, cay</i>
<i>đắng trước quá nhiều khó khăn,</i>
<i>ngang trái </i>

GV đọc 2 câu cuối

Em có nhận xét gì về nghệ thuật được
sử dụng ở 2 câu cuối? Tác dụng của
biện pháp nghệ thuật đó?

Ngồi nội nung than thân bài ca dao
cịn có nội dung nào khác?

<i>Bài 2 nói về những con vật nào?</i>

Em hãy hình dung về cuộc đời của con
tằm, cái kiến qua lời ca?

<i>+ Con tằm suốt đời chỉ ăn lá dâu,</i>
<i>cuối đời phải hả tơ cho người </i>

<i>+ Kiến là lồi vật nhỏ bé, cần ít thức</i>
<i>ăn nhất nhưng ngày ngày vẫn cần</i>
<i>mẫn kiếm mồi</i>

Thân phận con tằm cái kiến có điểm gì
giống nhau?

Theo em con tằm cái kiến là hình ảnh
của ai mà dân gian tỏ lịng thương
cảm? Đó là thủ pháp nghệ thuật gì …?
Trong bài ca dao này con hạc có ý
nghĩa gì? Nó được diễn tả qua những
h/a nào?

+ Lánh: Tìm nơi ẩn náu

+ Đường mây: Từ ước lệ chỉ khơng
gian phóng khống, nhàn tản

Bài ca dao là tiếng kêu thương
cho thân phận bé nhỏ cơ cực của
người nông dân và lời tố cáo xã
hội phong kiến tàn ác, bất công.

<i><b>2. Bài 2:</b></i>
4 câu thơ đầu:

Sử dụng hình ảnh ẩn dụ. Tượng
trưng cho con người nhỏ nhoi,
yếu đuối, cuộc đời khó nhọc, vất
vả phải chịu đựng và hy sinh
<i><b>4 câu thơ tiếp: </b></i>

<i><b>- Mượn hình ảnh con cò, con</b></i>
cuốc để nói tới tiếng kêu thương
về nỗi oan trái không được lẽ
công bằng soi tỏ

<i><b>- Sử dụng điệp từ được lặp lại 4</b></i>
lần. Tô đậm nỗi thương cảm,
xót xa cho cuộc đời cay đắng
nhiều bề của người lao động.
<i><b>3. Bài 3:</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i><b>->Hạc: Cuộc đời phiêu bạt, lận đận</b></i>
Có thể hình dung ntn về nỗi khổ của
con quốc trong bài ca dao?

<i>+ Quốc giữa trời: Gợi hình ảnh của</i>
<i>sinh vật nhỏ nhoi, cơ độc giã không</i>
<i>gian rộng lớn </i>

<i>+ Kêu ra máu: đau thương, khắc</i>
<i>khoải, tuyệt vọng -> Cuốc: Nỗi oan</i>
<i>trái, tuyệt vọng </i>

Bài ca dao có sử dụng biện pháp nghệ
thuật gì? Tác dụng của biện pháp nghệ
thuật đó?

Em hiểu cụm từ “thương thay” như
thế nào? Hãy chỉ ra ý nghĩa của sự lặp
lại cụm từ nà?

<i>Bài 3 nói về ai?</i>

Hình ảnh nghệ nổi bật trong bài ca
dao? Hình ảnh ấy có gì đặc biệt?
<i><b>trái bần: tròn, dẹt, có vị chua chát</b></i>
<i>=>tầm thường được so sánh với</i>
<i>người phụ nữ </i>

Từ hình ảnh so sánh “ Thân em như
trái bần trơi,, em hiểu gì về thân phận
người phụ nữ trong xã hội xưa?

Cụm “Thân em,, gợi cho em suy nghĩ
gì. Qua đây em thấy cuộc đời người

phụ nữ trong xã hội phong kiến như
thế nào?

<i>GV: Cuộc đời người phụ nữ trong xã</i>
<i>hội phong kiến cũ phải chịu nhiều đau</i>
<i>khổ, đắng cay. Họ hồn tồn lệ thuộc</i>
<i>vào hồn cảnh, họ khơng có quyền tự</i>
<i>mình quyết định cuộc đời mình, xã hội</i>
<i>phong kiến ln nhấn chìm họ.</i>

<b>Hoạt động 3</b>

Nêu hững nét chính về nội dung và
nghệ thuật của văn bản

HS: Trả lời, hs khác nhận xét
GV: Chốt kiến thức

định của người phụ nữ trong xã
hội phong kiến.

<i><b>- Từ “thân em” gợi sự tội</b></i>
nghiêp, cay đắng, thương cảm

=> Bài ca là lời của người phụ
nữ than thân cho thân phận bé
nhỏ, chìm nổi, trơi dạt, vơ định
<b>Ghi nhớ: SGK- 49</b>

<b>III. Luyện tập </b>

1. Nêu hững nét chính về nội
dung và nghệ thuật của 3 văn
bản

2. Sưu tầm những câu ca dao có
hình ảnh con cò

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Sưu tầm những câu ca dao có hình ảnh
con cị

<b>4. Củng cố: (4 phút)</b>

- GV khái qt tồn bộ bài học.
<b>5. Dặn dị: (1 phút)</b>

<i><b>-</b></i> Học bài cũ và làm bài tập .

</div>

<!--links-->
Giáo án môn Ngữ Văn Lớp 7 (từ tiết 59)

• 165
• 7
• 16