Tải Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 bài 38 - Cảnh khuya, Rằm tháng giêng

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>CẢNH KHUYA, RẰM THÁNG GIÊNG</b>

<b>I . Mục đích yêu cầu :</b>

Giúp HS:

_ Cảm nhận và phân tích được tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yêu nước,
phong thái ung dung của Hồ Chí Minh.

_ Biết được thể thơ và những nét đặc sắc nghệ thuật của hai bài thơ.
<b>II. Phương pháp và phương tiện dạy học</b>

- Đàm thoại, diễn giảng
- SGK + SGV + giáo án

<b>III. Nộidung và phương pháp lên lớp </b>
<b>1. Ổn định lớp: 1 phút</b>

<b>2. Kiểm tra bài cũ: 5 phút.</b>

2.1 Tự sự và miêu tả có vai trị gì?
2.2 Tự sự và miêu tả có vai trị gì?
3. Giới thiệu bài mới.

<b>Hoạt động của thầy và trò</b> <b>Nội dung </b>

<i>GV giới thiệu cho HS biết Hồ Chí Minh là </i>
<i>một danh nhân một vị lãnh tụ.</i>

<i>GV gọi HS đọc tiểu dẫn.</i>

<b>Hồ Chí Minh sinh và mất năm mấy?</b>

Đọc và tìm hiểu phần giải nghĩa chữ Hán
(Rắm tháng giêng)

<b>Hai bài thơ được làm theo thể thơ gì?</b>

Cả hai bài thơ điều toát lên vẻ đẹp của thiên
nhiên.

<b>Tác giả đã tả vẻ đẹp gì của thiên nhiên? </b>
<b>Tâm trạng khi đứng trước cảnh thiên </b>
<b>nhiên đó?</b>

Cảnh trăng rừng, tác giả đang lo lắng cho
nước nhà.

<b>Trong bài xuất hiện âm thanh đó là âm </b>
<b>thanh gì?</b>

Âm thanh của tiếng suối.

<b>Tác giả so sánh tiếng suối như thế nào?Tác </b>
<b>dụng của cách so sánh đó?</b>

<b>I. Giới thiệu.</b>

Hồ Chí Minh (1890 – 1969) vị lãnh tụ vĩ
đại của dân tộc và Cách Mạng Việt Nam. Hồ
Chí Minh cịn là một danh nhân văn hóa thế
giới,một nhà thơ lớn.

<b>II. Tìm hiểu chung.</b>

_ Bài “Cảnh khuya” thuộc thể thơ tứ tuyệt.
Về cấu trúc có chỗ khác biệt với mơ hình
chung ở cách ngắt nhịp ở câu 1 và 4 (¾ và
2/5)

_ Bài “rằm tháng giêng” thuộc thể thơ tứ
tuyệt.

<b>III. Đọc hiểu.</b>

<b>1. Vẻ đẹp của cảnh trăng rừng và tâm </b>
<b>trạng của tác giả trong bài “ C ảnh khuya ”.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>Tác giả đã ví von tiếng suối như thế nào?</b>
Cơn Sơn suối chảy rì rầm.

Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.
Hoặc.

Tiếng hát trong như nước ngọc tuyền
Thế Lữ - tiếng hát trên sơng.

<i>GV hướng dẫn HS tìm hiểu câu thơ thứ hai.</i>

Hình ảnh trong câu thơ có vẻ đẹp của một
bức tranh nhiều tầng lớp, đường nét, hình
khối đa dạng. Có dáng hình vươn cao của một

vịm cổ thụ, ở trên cao có lấp lành ánh trăng
có bóng lá, khóm trăng in vào khóm hoa, in
trên mặt đất tạo như những bông hoa thêu dệt.
<b>Cảnh ở đây là cảnh thật hay lung linh qua </b>
<b>cảm nhận của tác giả?</b>

<b>Hai câu thơ cuối thể hiện tâm trạng gì của </b>
<b>tác giả? Từ nào được lặp lại nhiều lần? Tác</b>
<b>dụng của việc lặp lại?</b>

Hai câu thơ cuối bộc lộ vẻ đẹp chiều sâu
tâm hồn của tác giả “cảnh khuya như vẻ
người chưa ngủ” thể hiện chất nghệ sĩ trong
tâm hồn Hồ Chí Minh. Đó là sự rung động,
niềm say mê trước vẻ đẹp như tranh của rừng
Việt Bắc.

Câu thứ tư “chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”
mở ra vẻ đẹp chiều sâu mới trong tâm hồn
nhà thơ: thao thức chưa ngủ cịn chính là vì lo
vận mệnh của đất nước.

“Rằm tháng giêng” có nhiều hình ảnh và từ
ngữ tương đồng với thơ cổ Trung Quốc (thơ
Đường)

Tuy nhiên bài Nguyên Tiêu cũng là một
sáng tạo nghệ thuật đặc sắc của Hồ Chí Minh,
mang vẻ đẹp của thời đại mới.

<b>“Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên” </b>
<b>trên bầu trời cao rộng xuất hiện hình ảnh </b>
<b>gì? Hình ảnh đó như thế nào?</b>

<b>Câu “xuân giang,xuân thủy tiếp xuân </b>
<b>thiên” cảnh có gì?</b>

sống trẻ trung hơn.

_ Với hai từ “lồng” trong câu thơ “trăng
lồng cổ thụ bóng lồng hoa” đã gợi lên bức
tranh mang vẻ lung linh chập chờn, lại ấm áp
hịa hợp quấn qt.

_ Hai từ “chưa ngủ” ở câu thơ thứ ba lặp lại
ở đầu câu thơ thứ tư cho thấy niềm say mê
cảnh thiên nhiên và nỗi lo việc nước. Hai tâm
trạng ấy thống nhất trong con người Bác, nhà
thơ – người chiến sĩ.

<b>2. Hình ảnh – khơng gian trong bài “ rằm </b>
<b>tháng giêng”.</b>

_ “Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên” _
khung cảnh bầu trời cao rộng trong trẻo nổi
bật lên bầu trời ấy là vầng trăng tròn đầy, tỏa
sáng xuống khắp trời đất.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>Hai bài thơ thơ sáng tác vào hoàn cảnh </b>
<b>nào?</b>

Hai bài thơ thơ sáng tác vào thời kì kháng
chiến đầy khó khăn _ sự bình tĩnh, lạc quan của
Bác (rung cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên)
ung dung lạc quan khi bàn bạc việc quân.

bầu trời xuân đã gợi lên vẻ đẹp và sức sống
mùa xuân đang tràn ngập cả đất trời.

<b>3. Phong thái ung dung và tinh thần lạc </b>
<b>quan của Hồ Chí Minh . </b>

Mặc dù ngày đêm lo nghĩ việc nước, bận
bịu việc quân nhưng tâm hồn Bác vẫn hòa
nhập với cảnh thiên nhiên tươi đẹp. Qua đó
thể hiện phong thái ung dung, lạc quan của vị
lãnh tụ kính yêu.

<b>IV. Kết luận </b>

Ghi nhớ SGK trang 143
<b>4 Củng cố : 2 phút</b>

4.1 Tác giả so sánh tiếng suối như thế nào?Tác dụng của cách so sánh đó?

4.2 “ Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên” trên bầu trời cao rộng xuất hiện hình
ảnh gì?Hình ảnh đó như thế nào?

4.3 Phong thái của Bác như thế nào?
<b>5. Dặn dò:1 phút</b>

</div>

<!--links-->
Giáo án môn Ngữ Văn Lớp 7 (từ tiết 59)

• 165
• 7
• 16