GÃY đầu TRÊN XƯƠNG CÁNH TAY (CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH)

GÃY ĐẦU TRÊN XƯƠNG CÁNH TAY


GIẢI PHẪU


ĐẶC ĐIỂM
4-5%
Đa số gặp người nhiều tuổi
 Người trẻ : do chấn thương mạnh
Nữ : Nam

2:1

Xương gãy dễ lành.
Gãy ở đầu trên xương cánh tay hay gặp gồm có:


Gãy cổ phẫu thuật xương cánh tay

 Gãy mấu động lớn


Cơ chế chấn thương
Chủ yếu:
 Ngã té chống tay ở người lớn tuổi
 Người trẻ lực chấn thương mạnh
 Tổn thương mơ mềm nặng
 Nhiều tổn thương phối hợp

Ít gặp: chấn thương trực tiếp, dạng vai quá mức…

Chấn đoán lâm sàng

TC chắc chắn của gãy xương:

 Biến dạng: gãy gài (thường không thấy biến dạng), gãy không gài biến dạng gập góc mở ra
ngồi

 Cử động bất thường: gãy gài thường khơng có cử động bất thường và gãy khơng gài có
thể có.

 Tiếng lạo xạo xương


Dấu hiệu không chắc chắn của gãy xương:

 Đau, sưng nề vùng vai
 Bầm tím muộn lan rộng (bầm tím Hennequin): bầm tím ở mặt trong cánh tay và nách, theo
thời gian lan dần xuống mặt trong 1/3 dưới cánh tay, có khi đến màu chậu.

 Mất cơ năng khơng hoàn toàn



CẬN LÂM SÀNG
X Quang:
 Chụp khớp vai bình diện mặt, bình diện bên và xương bả vai tiếp tuyến.
 Chụp khớp vai bình diện bên Velpeau khi bình diện bên không thực hiện được

CT scanner: đánh giá tổn thương mặt khớp, viền ổ chảo, gãy lún.



PHÂN LOẠI CỦA NEER


NHĨM I: tất cả gãy xương vùng này khơng hoặc di lệch tối thiểu.


NHÓM II: gãy 2 phần

 Gãy cổ giải phẫu: hiếm, nguy cơ hoại tử vô mạch chỏm
 Gãy cổ phẫu thuật: gãy cài gập góc> 450 gãy khơng vững, di lệch
 Gãy mấu động lớn: hay kết hợp với trật khớp vai ra trước
 Gãy mấu động bé: hay đi kèm với trật khớp vai ra sau


Two-Part Surgical Neck Fractures

Two-Part Greater Tuberosity
Fractures


Two-Part Greater Tuberosity
Fractures

Two-Part Lesser Tuberosity
Fractures

NHÓM III: gãy 3 phần
 Gãy cổ (giải phẫu hay phẫu thuật) kết hợp với gãy 1 mấu động (lớn/bé)
 Là loại gãy không vững

Three-Part Fractures


NHĨM IV: gãy 4 phần, nguy cơ hoại tử

vơ mạch chỏm

Four-Part Fractures


NHÓM V: gãy trật
 Gãy trật 2 phần: gãy mấu động lớn trật khớp vai ra trước và gãy mấu động bé trật khớp vai ra
sau

 Gãy trật 3-4 phần

NHÓM VI: chỏm bị tách thành nhiều mảnh, gặp thường trong trật khớp vai ra sau


BIẾN CHỨNG
 Tổn thương mạch: thường gặp là động mạch nách, phía trên động mạch mũ trước
 Tổn thương thần kinh: Thần kinh nách, đám rối cánh tay
 Cứng khớp vai
 Viêm cơ cốt hóa: gặp trong gãy nhiều phần khơng nắn, nắn nhiều lần, xoa bóp
 Hoại tử chỏm vô mạch:

 Can lệch


ĐIỀU TRỊ
NHÓM I: bất động khớp vai với các loại băng vải


ĐIỀU TRỊ
 NHÓM II:


người trẻ: nắn mở và mổ kết hợp xương bên trong



Người già:Thay khớp bán phần

 NHÓM III:mở nắn kết hợp xương bên trong
 NHÓM IV: tương tự hướng điều trị của nhóm II
 NHĨM V:


Gãy trật 2 phần: nắn kín các phần khơng di lệch



Gẫy trật 3,4 phần: tương tự hướng điều trị của nhóm II

 NHĨM VI:


Người trẻ: mở nắn kết hợp xương bên trong



> 40% mặt khớp gãy nát : xem xét khả năng thay khớp bán phần.