CUM DANH TU 1

KIỂM TRA BÀI CŨ
* Nêu các đặc điểm của danh từ?
* Danh từ có mấy loại? Nêu tên cụ thể từng loại danh từ?


KIỂM TRA BÀI CŨ

* Nêu các đặc điểm của danh từ?

• Danh từ là nhưng từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm, …
• Danh từ có thể kết hợp với những từ chỉ số lượng đứng ở phía trước, các từ
này, kia, ấy, nọ … ở phía sau và một số từ ngữ khác để lập thành cụm danh
từ.
• Chức vụ điển hình trong câu của danh từ là chủ ngữ. Khi làm vị ngữ, danh
từ cần có từ là đứng trước.

* Danh từ có mấy loại? Nêu tên cụ thể từng loại danh từ?
DANH TỪ

Danh từ chỉ sự vật

Danh từ chung

Danh từ riêng

Danh từ chỉ đơn vị
Danh từ chỉ
đơn vị tự nhiên

Danh từ chỉ

đơn vị quy ước

Danh từ chỉ
đơn vị ước chừng

Danh từ chỉ
đơn vị chính xác



BẢNG PHỤ HỆ THỐNG VÍ DỤ

Ngày xưa , có hai vợ chồng ông lão đánh cá

- một túp lều nát trên bờ biển Danh từ
Cụm danh từ

Cụm danh từ

Danh từ

Cụm danh từ

ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
Danh từ

Cụm danh từ

(Ông lão đánh cá và con cá vàng)

 Cụm
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ
kết hợp với một số từ ngữ phụ thuộc tạo
thành.


I. Cụm danh từ là gì?

BẢNG PHỤ HỆ THỐNG VÍ DỤ

So sánh các cách nói sau xem cách nói nào
1. Ví dụ: SGK/116.
đầy đủ hơn? Vì sao?
- một túp lều nát trên bờ biển
=> Cụm danh từ  có nghĩa - túp lều / một túp lều
 Làm rõ nghĩa hơn về số lượng sự vật
đầy đủ hơn một danh từ.
- một túp lều / một túp lều nát
 Làm rõ nghĩa hơn về số lượng và đặc điểm,
tính chất sự vật
- một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
 Làm rõ nghĩa hơn về số lượng, tính chất, địa
điểm (xác định vị trí của sự vật trong khơng gian)

Nhận xét gì về nghĩa của cụm danh từ so với
nghĩa của một danh từ?
 Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của
1 danh từ.
 Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì
nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn.

I. Cụm danh từ là gì?

BẢNG PHỤ HỆ THỐNG VÍ DỤ

1. Ví dụ: SGK/116.

- một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ  có nghĩa đầy
đủ hơn một danh từ.

- Quyển sách này đọc rất hay.
c
v
 Cụm danh từ làm chủ ngữ.
- Lan là một học sinh giỏi.
c
v
 Cụm danh từ làm vị ngữ.

- Quyển sách này đọc rất
hay.
C
V
Cụm danh từ

- Lan là một học sinh
giỏi.
V

C
là + Cụm danh từ

 Cụm danh từ hoạt động ngữ
pháp trong câu giống như một danh
từ
- Năm nay, em học lớp 6.
c
v
CDT
 Làm phụ ngữ


I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK/116.

- một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ  có nghĩa đầy
đủ hơn một danh từ.

- Quyển sách này đọc rất hay.
c
v
 Cụm danh từ làm chủ ngữ.
- Lan là một học sinh giỏi.
c
v
 Cụm danh từ làm vị ngữ.

2. Ghi nhớ: SGK/117

BẢNG PHỤ HỆ THỐNG VÍ DỤ

Đặc điểm của cụm danh từ:
 Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do
danh từ kết hợp với một số từ ngữ
phụ thuộc tạo thành.
 Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ
hơn nghĩa của 1 danh từ.
 Số lượng phụ ngữ càng tăng,
càng phức tạp thì nghĩa của cụm
danh từ càng đầy đủ hơn.
 Cụm danh từ hoạt động ngữ
pháp trong câu giống như một danh
từ


I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK/116.

- một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ  có nghĩa đầy
đủ hơn một danh từ.

- Quyển sách này đọc rất hay.
c
v
 Cụm danh từ làm chủ ngữ.
- Lan là một học sinh giỏi.
c

v
 Cụm danh từ làm vị ngữ.

2. Ghi nhớ: SGK/117

II. Cấu tạo của cụm danh từ:
1. Ví dụ: SGK/117.

BẢNG PHỤ HỆ THỐNG VÍ DỤ


II. CẤU TẠO CỦA CỤM DANH TỪ:
Ví dụ: (SGK/117):
Vua sai ban cho làng
vớiấy ba thúng
, ragạo
lệnhnếp
phải nuôi
chođực
balàm
consao
trâu
đẻ thành
, hẹn
phải đem
nộp trâu
đủ, nếu
ba con
ấy khơng
chínphải

contội.
bé thơng minh)
năm(Emsau

Danh từ
chỉ đơn vị

cả làng

Cụm danh từ:
làng ấy

Số
lượng

ba con trâu ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
chín con
năm

Tồn thể

cả

sau
làng

Vị trí của
sự vật

Đặc điểm
của sự vật
Danh từ
chỉ sự vật


MƠ HÌNH CỤM DANH TỪ
PHẦN TRƯỚC
(phụ ngữ trước)

PHẦN TRUNG TÂM
(Danh từ)

PHẦN SAU
(phụ ngữ sau)

t2

t1

T1

T2

s1

s2

Chỉ
toàn thể

Chỉ
số lượng

Danh từ
chỉ đơn vị
Chỉ
chủng loại
khái quát

Danh từ chỉ
sự vật
Chỉ
đối tượng cụ
thể

Chỉ
đặc điểm
của sự
vật

Xác định
vị trí của
sự vật
(chỉ từ)

(cả, tất cả, (một, hai, ba,
…, những,
hết thảy,
các, mọi,

toàn bộ,
toàn thể,…) mỗi, từng,
…)

(này, kia,
ấy, nọ, ...)


Sắp xếp các cụm danh từ vừa tìm được vào mơ hình:
PHẦN TRƯỚC
(phụ ngữ trước)

PHẦN TRUNG TÂM
(Danh từ)

PHẦN SAU
(phụ ngữ sau)

t2

t1

T1

T2

s1

s2

Chỉ
toàn thể

Chỉ
số lượng

Chỉ
chủng loại khái
quát

Chỉ
đối tượng
cụ thể

Chỉ
đặc điểm
của sự vật

Xác định
vị trí của
sự vật

làng
ba

thúng

gạo

nếp

ba

con

trâu

đực

ba

con

trâu

chín

con
năm

cả

ấy

ấy
sau

làng

làng ấy

ba con trâu ấy
ba có,
thúng
gạo
nếp NHẤT chín
Có thể
có thể
khơng
THIẾTcon
PHẢI CĨ
ba con trâu đực

năm sau
Có thể có,
thể khơng
cảcólàng


I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK/116.

- một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ  có ngha y

BNG PH H THNG V D
Ghi nhớ:
ã Mô hình cơm danh tõ:
PhÇn tríc

đủ hơn một danh từ.

- Quyển sách này đọc rất hay.
c
v
 Cụm danh từ làm chủ ngữ.
- Lan là một học sinh giỏi.
c
v
 Cụm danh từ làm vị ngữ.

2. Ghi nhớ: SGK/117

II. Cấu tạo của cụm danh t:
1. Vớ d: SGK/117.
2. Ghi nh: SGK/118.

t2

t1

Phần
trung
tâm
T1

T2

Phần sau

s1

tất nhữ em học
chăm
cả
ng
sinh ngoan
ã Trong các cụm danh từ:

s2
ấy

- Các phụ ngữ ở phần trớc bổ sung
cho danh từ các ý nghĩa về số và l
ợng.
- Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên
đặc điểm của sự vật mà danh từ
biểu thị hoặc xác định vị trí của sự
vật ấy trong không gian hay thêi gian.


I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK/116.

- một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ  có nghĩa đầy

b. một lưỡi búa của cha để lại
c. một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều
phép lạ

đủ hơn một danh từ.

- Quyển sách này đọc rất hay.
c
v
 Cụm danh từ làm chủ ngữ.
- Lan là một học sinh giỏi.
c
v
 Cụm danh từ làm vị ngữ.

2. Ghi nhớ: SGK/117

II. Cấu tạo của cụm danh từ:
1. Ví dụ: SGK/117.
2. Ghi nhớ: SGK/118.

III. Luyện tập:
A. Ở lớp:
1. Bài 1/ 118: Tìm cụm danh từ:
a. một người chồng thật xứng đáng

Tìm cụm danh từ trong câu:

a. Vua cha yêu thương Mị Nương hết
mực, muốn kén cho con một người
chồng thật xứng đáng.
b. Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha
để lại.
c. Đại bàng nguyên là một con yêu

tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.


I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK/116.

- một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ  có nghĩa đầy
đủ hơn một danh từ.

- Quyển sách này đọc rất hay.
c
v
 Cụm danh từ làm chủ ngữ.
- Lan là một học sinh giỏi.
c
v
 Cụm danh từ làm vị ngữ.

2. Ghi nhớ: SGK/117

II. Cấu tạo của cụm danh từ:
1. Ví dụ: SGK/117.
2. Ghi nhớ: SGK/118.

III. Luyện tập:
A. Ở lớp:
1. Bài 1/ 118: Tìm cụm danh từ:
a. một người chồng thật xứng đáng

b. một lưỡi búa của cha để lại
c. một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều
phép lạ
2. Bài 2/118: Xếp cụm danh từ trên vào mơ hình:
PHẦN
TRƯỚC
t2

t1

PHẦN
TRUNG TÂM
T1

T2

PHẦN SAU
s1

một người chồng thật xứng đáng
một lưỡi búa

của cha để lại

một

ở trên núi, có
nhiều phép lạ

con

yêu
tinh

3. Bài 3/118: Điền phụ ngữ thích hợp
vào chỗ trống:

s2


3. Bài 3/118: Điền phụ ngữ thích hợp vào chỗ trống:
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm
được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy
có một thanh sắt. Chàng vứt ln thanh sắt .ấy
. . xuống nước,
rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thất nặng tay, Thận không
ngờ thanh sắt vừa
. . .rồi lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném
nó xuống sơng. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt .cũ
. . mắc vào lưới.
(Sự tích Hồ Gươm)


I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK/116.

- một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ  có nghĩa đầy
đủ hơn một danh từ.

- Quyển sách này đọc rất hay.
c
v
 Cụm danh từ làm chủ ngữ.
- Lan là một học sinh giỏi.
c
v
 Cụm danh từ làm vị ngữ.

2. Ghi nhớ: SGK/117

II. Cấu tạo của cụm danh từ:
1. Ví dụ: SGK/117.
2. Ghi nhớ: SGK/118.

b. một lưỡi búa của cha để lại
c. một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều
phép lạ
2. Bài 2/118: Xếp cụm danh từ trên vào mơ hình:
PHẦN
TRƯỚC
t2

t1

PHẦN
TRUNG TÂM
T1

T2

PHẦN SAU
s1

s2

một người chồng thật xứng đáng
một lưỡi búa

của cha để lại

một

ở trên núi, có
nhiều phép lạ

con

yêu
tinh

3. Bài 3/118: Điền phụ ngữ thích hợp
vào chỗ trống:

- Chàng vứt luôn thanh sắt ấy xuống nước …
- Thận không ngờ thanh sắt vừa rồi lại chui
A. Ở lớp:
vào lưới mình.
1. Bài 1/ 118: Tìm cụm danh từ: - Lần thứ ba, vẫn thanh sắt cũ mắc vào lưới.

a. một người chồng thật xứng đáng B. Ở nhà: Tìm 3 cụm danh từ trong các văn
bản đã học – Phân tích mơ hình cấu tạo.

III. Luyện tập:


TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

1
2
3
4
5
6
7
8

B

A

P

H

Ầ

N

P

H

Ụ

N

G

Ữ

C

H

Ủ

N

G

Ữ

T

R

U

N

G

T

D

A

N

H

T

Ừ

S

Ố

L

Ư

Ợ

N

G

S

Ự

V

Ậ

T

T

Ự

N

H

I

Ê

N

Â

M

Đây danh

là tên gọi
của
một tổna
hợpnày”
từ do danh
từ và
một số
từ ngữ
Cụm
từ
“quả
trong
câu
“Quả
Phần
Cấu
Phần
trước
Trong
từ
Cụm
tạo
trước
“con,
1đầy
cụm
(t1)
danh
và
cái,

đủ
thường
danh
phần
nhất
chiếc,
dotừ
của
sau
từ
bổ
quyển”
phần
loại
của
cụm
sung
nào
cụm
danh
ýthuộc
nghĩa
là
đảm
danh
quan
từloại
nhiệm
cho
gồm

từtrọng
danh
danh
được
có
chính?
mấy
từ
nhất?
từ
gọi
chỉ
về
phần?
là
đơn
mặt
gì? vị?
nào?
Phần
trung
tâm
2từ
(T2)
thường
do
danh
từ
nào
đảm

nhiệm?
phụ
thuộc
tạo
thành?
naCác
này
đang
mở
mắt.”
được
giữ
chức
vụ
ngữ pháp gì?
CM ỤD M
H DỪ AT NỤ H
C TA ỪN

*


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc 2 Ghi nhớ SGK – Làm bài
tập 6/SBT/42.
- Xem lại bài tập bài tập đã làm.
- Soạn bài mới: HDĐT : Chân, Tay, Tai,
Mắt, Miệng
+ Đọc và kể tóm lại truyện.
+ Trả lời câu hỏi phần Đọc – Hiểu

văn bản SGK.
+ Mối quan hệ giữa các bộ phận
của cơ thể.
+ Vì sao cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay,
bác Tai lại so bì với lão Miệng?
+ Truyện nhằm khuyên nhủ, răn dạy
con người điều gì?
+ nghóa của truyện là gì?


I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK/116.

- một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ  có nghĩa đầy
đủ hơn một danh từ.

- Quyển sách này đọc rất hay.
c
v
 Cụm danh từ làm chủ ngữ.
- Lan là một học sinh giỏi.
c
v
 Cụm danh từ làm vị ngữ.

2. Ghi nhớ: SGK/117

II. Cấu tạo của cụm danh từ:
1. Ví dụ: SGK/117.

2. Ghi nhớ: SGK/118.

b. một lưỡi búa của cha để lại
c. một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều
phép lạ
2. Bài 2/118: Xếp cụm danh từ trên vào mơ hình:
PHẦN
TRƯỚC
t2

t1

PHẦN
TRUNG TÂM
T1

T2

PHẦN SAU
s1

s2

một người chồng thật xứng đáng
một lưỡi búa

của cha để lại

một

ở trên núi, có
nhiều phép lạ

con

yêu
tinh

3. Bài 3/118: Điền phụ ngữ thích hợp
vào chỗ trống:

- Chàng vứt luôn thanh sắt ấy xuống nước …
- Thận không ngờ thanh sắt vừa rồi lại chui
A. Ở lớp:
vào lưới mình.
1. Bài 1/ 118: Tìm cụm danh từ: - Lần thứ ba, vẫn thanh sắt cũ mắc vào lưới.
a. một người chồng thật xứng đáng B. Ở nhà: Tìm 3 cụm danh từ trong các văn
bản đã học – Phân tích mơ hình cấu tạo.

III. Luyện tập: