Khái quát lịch sử tiếng Việt lớp 10

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (342.62 KB, 27 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

TIẾT 66: TIẾNG VIỆT

BÀI :

KHÁI QUÁT LỊCH SỬ

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

I/ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA TIẾNG VIỆT

tiếng Việt là tiếng nói

của dân tộc Việt

1. Khái niệm, vai trị và vị trí của tiếng Việt:

-

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I/ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA TIẾNG VIỆT

1. Khái niệm, vai trị và vị trí của tiếng Việt:

- Là ngơn ngữ được dùng chính thức trong các lĩnh

vực : hành chính ,ngoại giao, giáo dục …

-

- Là ngôn ngữ chung của dân tộc Việt Nam trong

Là ngôn ngữ chung của dân tộc Việt Nam trong

giao tiếp xã hội.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

2 / Lịch sử phát triển của tiếng Việt :

Tiếng Việt có

nguồn gốc bản địa

2.1 Tiếng Việt thời kì dựng nước

a/ Nguồn gốc

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

b/ quan hệ họ hàng của tiếng Việt

Nhìn vào

sơ đồ chúng

ta thấy

tiếng Việt

thuộc họ và

dịng ngơn

ngữ nào ?

Tiếng Việt thuộc họ Nam Á, dịng Mơn - Khme. 
Nam Á
Mơn - 
Khme
Mun 
da
Tiếng 
Môn

Ti ng ế

bana MVi t - ưệờng
Mường Vi tệ

Ti ng ế

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Việt Mường
Tay - Tay
Vùng - Pùung 
Đất - Dăk
Ngày - Ngai
Mưa - Mươ
Trong - Tlong

Việt Khme
Bụng - Puok
Cổ - Ko
Chân Chơơng

Việt Môn

Tay - Tai
Bốn - Pon
Con - Kon
Đất - Dak

Tiếng Việt trong thời kì dựng nước

phát triển trong mối quan hệ với

những ngôn ngữ của họ Nam Á

như:Môn, Khme, Bana …

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

2.2/ Tiếng Việt trong thời kì Bắc thuộc và chống Bắc thuộc

Việt Thái

Bún Pún

Xoã Choã

Chăng Chăng

Bánh Bánh

Đồng Đồng

Việt Hán Việt

Buồng phòng

Buồm phàm

Mùa vụ

Múa vũ

Đuổi truy

Chúa chủ

- Để tồn tại và phát triển tiếng Việt đã vay mượn rất

nhiều từ ngữ Hán ( Việt hoá ) về âm đọc, về ý nghĩa và

phạm vi sử dụng.

- Tiếng Việt vẫn phát triển trong mối quan hệ với các ngôn ngữ 
cùng họ Nam Á đồng thời có quan hệ tiếp xúc với tiếng Thái.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

-Dùng các yếu tố Hán 
tạo ra từ ghép chỉ thông 
dụng trong TV.

Sĩ diện ( Hán + Hán)
Bao gồm(Hán + Việt)
Sống động (Việt + Hán)

-Chuyển đổi sắc thái tu từ khi dùng trong tiếng Việt:

tiếng Hán (khi chuyển sang ) tiếng Việt
Thủ đoạn : cơ mưu, tài lược hành vi mờ ám, độc ác

Lịch sự : từng trải, thạo việc lịch thiệp, có văn hoá giao tiếp
Tử tế : tỉ mỉ, kĩ càng đối nhân xử thế tốt, chu đáo.

-Vay mượn trọn
 vẹn tiếng Hán

Tâm , tài , đức , độc 
lập, tự do, hạnh

phúc, gia đình…

-Sao phỏng dịch nghĩa 
ra tiếng việt

Đan tâm lòng son
Cửu trùng chín lần
Hồng nhan má hồng

Ví d :

ụ

Tiếng Việt đã phát triển mạnh mẽ một phần nhờ vào cách thức 
vay mượn và chính nó làm phong phú cho tiếng Việt cả ở

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

2.3.

Tiếng Việt dưới thời kì độc lập, tự chủ

:



Nho học được đề cao → văn chương chữ Hán

hình thành, phát triển.



Dựa vào chữ Hán → sáng tạo ra chữ Nôm



Khi chữ Nôm ra đời tiếng Việt ngày càng khẳng

định ưu thế của mình trong sáng tác thơ văn : tinh

tế, uyển chuyển , linh hoạt ...(Nguyễn Trãi, Hồ Xuân

Hương, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến…)

Sự phát triển

của tiếng Việt

trong thời kì

này có điểm gì

đáng lưu ý?

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

BÀI: KHÁI QT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

2.4/ Tiếng Việt trong thời kì Pháp thuộc

- Tiếng Pháp chiếm địa vị độc tôn

- Chữ quốc ngữ ra đời

- Xuất hiện một số từ ngữ, thuật ngữ

mới vay mượn từ tiếng Hán ( Hán

Việt ) như chính đảng, giai cấp kinh

tế, hiện thực, lãng mạn, ẩn số…

* Trong thời

kì Pháp thuộc,

tiếng Việt có

bước phát

triển mới.



Ti ng Vi t có kh n ng thích ng cao ngày càng

ế

ệ

ả ă

ứ

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

2.5 / Ti ng Vi t t sau CMT8

ế

ệ ừ

đế

n nay

- Sau CMT8 thành công so với các thời kì

trước tiếng Việt thời kì này có bước phát

triển rất mạnh mẽ và toàn diện.

- Xây dựng thuật ngữ khoa học  tiếng

Việt đạt tới trình độ chuẩn xác

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

BÀI: KHÁI QT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

Phiên âm thuật ngữ khoa học của 
phương Tây (tiếng Pháp):

Acide –axit ; Amibe -amip

Vay mượn thuật ngữ khoa học – 
kĩ thuật của Trung Quốc ( Việt 
hoá) : chính trị , kinh tế, pháp 
luật, chính quyền, kiểm sát 
…….

Tự xây dựng thuật ngữ của

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

I. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA TIẾNG VIỆT QUA CÁC THỜI

KÌ

KÌ
DỰNG 
NƯỚC
BẮC 
THUỘC
TỰ 
CHỦ
PHÁP 
THUỘC
SAU CMTT 
ĐẾN NAY

Việt –

Mường

Chữ Hán

→ Việt

hóa

Chữ Hán

→ chữ

Nơm

Chữ Hán

Chữ Nơm,

tiếng Pháp,

chữ quốc ngữ

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
II .CH VI T TI NG VI TỮ Ế Ế Ệ

Chữ viết là hệ thống kí

hiệu bằng đường nét

dùng để ghi lại ngôn

ngữ.

Quyết định bước tiến của nền văn

minh, tạo điều kiện cho ngơn ngữ

phát triển tới trình độ cao, là công

cụ đắc lực cho hoạt động ngôn ngữ

-văn hố ..

Theo em

chữ viết là gì

?

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

Từ sáng tạo, vay mượn, cải tiến chữ viết của các ngôn ngữ 
khác để ghi lại ngôn ngữ của dân tộc mình .

Chữ Nơm và chữ quốc ngữ.

Th o lu n ả ậ Chữ viết ra đời bằng những con đường nào ?

Trong quá trình 
phát triển của

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
1/ CHỮ NƠM

- Chữ Nôm ra đời vào

khoảng TK VIII, IX, bước

đầu được đưa vào sử dụng

TK X, XII. Chữ Nôm là

thứ chữ ghi âm.

Dựa vào SGK em hãy 
cho biết chữ Nơm 
hình thành và phát 
triển như thế nào ?

+ Mượn nguyên chữ Hán làm chữ Nơm:

+ Mượn các yếu tố có sẵn của chữ Hán đem ghép lại tạo ra chữ 
Nôm

- Về nguyên tắc cấu tạo:

Biệt ( Hán)
Biết ( Nơm)

Phịng ( Hán)
Buồng (Nơm)

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

BÀI: KHÁI QT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

Ưu : chữ Nôm ra đời tạo điều 
kiện thuận lợi cho nền văn học 
dân tộc và tiếng Việt văn học 
hình thành , phát triển.

- Văn bản chữ Nơm hiện có 
12.000 cuốn sách, 12.000

bản văn bia, 254 bài thơ của 
N, Trãi, N.Du , Hồ Xuân

Hương …

Nhược :

-Phải biết chữ Hán mới 
học được chữ Nơm

-Cách ghi âm thiếu 
chính xác.

- Cách viết khơng 
thống nhất….

Th o lu nả ậ

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

* Chữ Nôm ra đời là một thành quả lớn lao biểu

hiện ý thức độc lập tự chủ cao của dân tộc.

* Cuối TK XIX nữa đầu TK XX khi chữ quốc

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

2/

CH QU C NGỮ Ố Ữ:

Dựa vào SGK em hãy cho biết thế nào là chữ quốc ngữ 
chữ quốc ngữ ra đời khi nào ?

- Chữ quốc ngữ là thứ chữ ghi âm tiếng Việt , ra đời

vào khoảng TK XVI – XVII do các nhà truyền giáo

phương Tây dựa vào bộ chữ cái Latinh để xây dựng

nên.

Chữ quốc ngữ có bao nhiêu chữ cái và thanh 
điệu ?

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

Về nguyên tắc cấu tạo :

Ưu điểm của chữ quốc ngữ là gì ?

Ưu : Khoa học , đơn giản ,tiện lợi.

Một chữ ghi một âm và mỗi âm được ghi bằng một chữ cái .

Chữ quốc ngữ có những nhược điểm gì ?

Nhược :

* Âm / K / “ cờ “ được ghi bằng những con chữ khác nhau : 
 chữ c ( ca ), chữ k (kính

* Âm /ng/ có hai cách ghi : ng(ngụ ý ) ,ngh (nghe ,nghó)

*Có hai chữ cái chỉ ghi một âm : I,Y

*Một chữ cái hai cách phát âm khác nhau :/g/
Âm “ gờ “ trong chữ gạo , gai , gái …

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

*Sau CMT8 1945 chữ quốc ngữ trở thành

ngơn ngữ chính thống quốc gia của nước

VIỆT NAM

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

Thực hành:

câu hỏi 1

A

B

C

Những thứ chữ nào sau đây ghi âm

tiếng Việt ?

Chữ Hán – chữ Nơm

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

BÀI: KHÁI QT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

III.Thực hành:

Câu h i 2

ỏ

A

B

C

Tiếng Việt phát triển mạnh mẽ là nhờ

hình thức nào sau đây ?

Vay mượn tiếng nước ngồi theo

hướng Việt hố

Tự sáng tạo thêm

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

III.thực hành:

Câu h i 3

ỏ

A

B

C

Chữ quốc ngữ ra đời vào thời kì nào ?

Thời Bắc thuộc

Thời kì độc lập tự chủ

Thời kì Pháp thuộc

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26></div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

BAØI: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT
1

2

</div>

Khái quát lịch sử tiếng Việt lớp 10

<b>KHÁI QUÁT LỊCH SỬ </b>

<b>tiếng Việt là tiếng nói </b>

<b>tiếng Việt là tiếng nói </b>

<b>của dân tộc Việt</b>

<b>của dân tộc Việt</b>

<b>1. Khái niệm, vai trị và vị trí của tiếng Việt:</b>

<b>- </b>

<b>1. Khái niệm, vai trị và vị trí của tiếng Việt:</b>

- Là ngơn ngữ được dùng chính thức trong các lĩnh

- Là ngơn ngữ được dùng chính thức trong các lĩnh

vực : hành chính ,ngoại giao, giáo dục …

vực : hành chính ,ngoại giao, giáo dục …

-

- Là ngôn ngữ chung của dân tộc Việt Nam trong

Là ngôn ngữ chung của dân tộc Việt Nam trong

giao tiếp xã hội.

giao tiếp xã hội.

2

2

<b>/ Lịch sử phát triển của tiếng Việt :</b>

<b>/ Lịch sử phát triển của tiếng Việt :</b>

<b>Tiếng Việt có </b>

<b>nguồn gốc bản địa</b>

<b>2.1 Tiếng Việt thời kì dựng nước</b>

<b>a/ Nguồn gốc</b>

<b>b/ quan hệ họ hàng của tiếng Việt</b>

<b>b/ quan hệ họ hàng của tiếng Việt</b>

<b> Nhìn vào </b>

<b>sơ đồ chúng </b>

<b>ta thấy </b>

<b>tiếng Việt </b>

<b>thuộc họ và </b>

<b> dịng ngơn </b>

<b>ngữ nào ? </b>

<b>Tiếng Việt trong thời kì dựng nước </b>

<b>phát triển trong mối quan hệ với </b>

<b>những ngôn ngữ của họ Nam Á </b>

<b>như:Môn, Khme, Bana …</b>

<b>2.2/ Tiếng Việt trong thời kì Bắc thuộc và chống Bắc thuộc</b>

<b>Việt Thái </b>

<b>Bún Pún</b>

<b>Xoã Choã </b>

<b>Chăng Chăng </b>

<b>Bánh Bánh </b>

<b>Đồng Đồng</b>

<b> </b>

<b>Việt Hán Việt </b>

<b>Buồng phòng</b>

<b>Buồm phàm</b>

<b>Mùa vụ </b>

<b>Múa vũ </b>

<b>Đuổi truy</b>

<b>Chúa chủ</b>

<b>- Để tồn tại và phát triển tiếng Việt đã vay mượn rất </b>

<b>nhiều từ ngữ Hán ( Việt hoá ) về âm đọc, về ý nghĩa và </b>

<b>phạm vi sử dụng.</b>

<b>Ví d :</b>

<b>ụ</b>

<b>2.3. </b>

<b>2.3. </b>

<i><b>Tiếng Việt dưới thời kì độc lập, tự chủ</b></i>

<i><b>Tiếng Việt dưới thời kì độc lập, tự chủ</b></i>

<b>:</b>

<b>:</b>



<b> Nho học được đề cao → văn chương chữ Hán </b>

<b>hình thành, phát triển.</b>

<b>Dựa vào chữ Hán → sáng tạo ra chữ Nôm</b>

<b> Khi chữ Nôm ra đời tiếng Việt ngày càng khẳng </b>

<b>định ưu thế của mình trong sáng tác thơ văn : tinh </b>

<b>tế, uyển chuyển , linh hoạt ...(Nguyễn Trãi, Hồ Xuân </b>

<b>Hương, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến…)</b>

<b>Sự phát triển </b>

<b>của tiếng Việt </b>

<b>trong thời kì </b>

<b>này có điểm gì </b>

<b>đáng lưu ý?</b>

<b>2.4/ Tiếng Việt trong thời kì Pháp thuộc</b>

<b>- Tiếng Pháp chiếm địa vị độc tôn</b>